Diangɔ tshɛ diewoya lotombo laki Jehowa

“Nyanduli [Jehowa] ne dia lutumbu la wulu andi! Nyanduli [Jehowa] la lutumbu ledimi la lukumbu landi!”​—OSAMBU 96:7, 8.

1, 2. Oma lende akondja Jehowa lotombo ndo waa na wakeketshama dia sangana kâmɛ?

DAVIDI, di’ɔnaki Jɛse, akole oko olami w’ɛkɔkɔ suke la Bɛtɛlɛhɛma. Nde akendaka olongo woludi tɔɔ la tɔɔtɔ l’otsho mbala la mbala etena kakandalamaka ɛkɔkɔ waki she l’ahole wakawâleshaka wanganyi etale la ngelo! Aha la tâmu, awui wa diambo asɔ waki lo wɔɔngɔ ande etena kakandasambiyama oma le nyuma ka Nzambi, dia kongɛ ndo memba ɛtɛkɛta w’amɛna wele l’​Osambu 19 ɔnɛ: “Ulungu atusanyaka lutumbu la [Nzambi]; diango dia l’ulungu diatutenyaka ulimu w’anya andi. Keli aui awo watudianganaka lu kete tshe, ndu asawu awo watukumaka la kuma y’andja, lene akahikela [Nzambi] unya etumbu.”​—Osambu 19:1, 4.

² Aha la sawo, aha la tondja ɛtɛkɛta, koyanga doyi, ditongami diaki Jehowa diele l’olongo mbewoyaka lotombo lande yanyi oko yanyi tshɛ ndo otsho tshɛ. Etongelo tetemalaka nshi tshɛ la mbewoya lotombo laki Nzambi ndo sho mongaka la ndjâkitshakitsha etena kasɛdingolaso tolembetelo t’etongelo taha l’ɔtɛkɛta tɛnama lo ‘nkɛtɛ k’otondo’ dikambo dia wanɛ tshɛ wasɛna lo nkɛtɛ tiɛna. Koko, tolembetelo tɔsɔ t’aha l’ɛtɛkɛta hakoke. Anto wa kɔlamelo keketshamaka dia vɔ lawɔ munyiya awui awɔ. Omembi ɔmɔtshi w’esambo wahateye lokombo akatɛ atɛmɔdi wa kɔlamelo ɛtɛkɛta ɛnɛ wakasambiyama ate: “Nyanduli [Jehowa] ne dia lutumbu la wulu andi! Nyanduli [Jehowa] la lutumbu ledimi la lukumbu landi!” (Osambu 96:7, 8) Wanɛ wele la diɔtɔnganelo dia ma ma la Jehowa ngɛnangɛnaka dia ndjela ɛtɛkɛta ɛsɔ. Lâsɔ, kakɔna kalɔmbama dia tombola Nzambi?

3. Lande na katombola anto Nzambi?

³ Aha ɛtɛkɛta eto mbalɔmbama dia tombola Nzambi. Ase Isariyɛlɛ wa lo nshi y’Isaya wakatombolaka Jehowa l’ɛlɔmɔ, koko efula kotshaka dikambo sɔ oma k’ɛse otema awɔ. Oma lo tshimbo y’Isaya, Jehowa akate ate: “Lam’atusukanaka wudja one le mi, vo watonemiaka lu enyo awo la lu elomo awo. Keli etema awo watuyalaka etali uma le mi.” (Isaya 29:13) Yoho tshɛ ya lotombo yakimɔma oma le anto wa ngasɔ ekɔ anyanya. Lɔ pombaka ndja oma l’otema woludi la ngandji kaki Jehowa ndo dilɛmiɛlɔ dia shikaa lo lotombo lande la lânde. Jehowa ndamɛ oto mbele Otungi. Nde mbele Kanga-Wolo-Tshɛ, onto loleki losembwe l’andja w’otondo ndo nde koleki mboka anto ngandji. Nde mbele kiɔkɔ ya panda kaso ndo Omboledi wakoka, wele ɛngɔ tshɛ kasɛna l’olongo kana la nkɛtɛ pombaka monga l’ɛse k’ɛlɔmbwɛlɔ kande. (Enyelo 4:11; 19:1) Naka mɛtɛ ketawɔso awui asɔ, kete tôtombolake l’otema aso tshɛ.

4. Adjango akɔna wakatosha Yeso lo woho wa tombola Nzambi ndo woho akɔna wakokaso mbâkotsha?

⁴ Yeso Kristo akatotɛ woho wakokaso tombola Nzambi. Nde akate ate: “Uma lu dikambu so, Papa ayutumbwama, dia nyu nto elua efula. Okone nyu nyayuyala ambeki ami.” (Joani 15:8) Ngande wakokaso ntɔ elowa efula? Ntondotondo, ele lo ndjasha l’anima aso tshɛ l’olimu w’esambishelo wa “lukumu l’ololo la diulelu” ndo nto lo sangana kâmɛ la ditongami tshɛ dia ‘tɛkɛta’ kɛnɛ kendana la ‘waonga wahɛnama’ waki Nzambi. (Mateu 24:14; Romo 1:20) Lâdiko dia lâsɔ, yoho shɔ mbashaso sho tshɛ lonya, oyadi shoamɛ kana oma lo tshimbo mɔtshi, dia mbetɛ ambeki w’eyoyo wasanganya awui awɔ kâmɛ dia tombola Jehowa Nzambi. Dui dia hende ele, sho kambaka l’elowa wa nyuma k’ekila watɔ le so ndo salaka la wolo dia mbokoya waonga woleki weke waki Jehowa Nzambi. (Ngalatiya 5:22, 23; Efeso 5:1; Kolosai 3:10) Diakɔ diele lɔkɛwɔ laso la lushi la lushi tombolaka Nzambi.

“Lu kete tshe”

5. Lembetshiya woho wakatɛtɛ Paulo l’ɔkɛndɛ waki Akristo wa sambisha anto akina mbetawɔ kawɔ.

⁵ Lo mukanda wakandafundɛ ase Rɔma Paulo akatɛtɛ l’ɔkɛndɛ wele l’Akristo wa tombola Nzambi lo sambisha anto akina mbetawɔ kawɔ. Dikambo dioleki tɛkɛtama lo dibuku dia Romo ele nɛ diata ɔnɛ: paka wanɛ wele la mbetawɔ le Yeso Kristo ato mbayokoka shimbamela. Lo Romo Rm tshapita ya 10, Paulo akɛnya di’ase Isariyɛlɛ wa l’emunyi wa lo nshi yande wakayange woho wa mbɔsama oko anto wa losembwe lo ndjela Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ etena kele “Kristu [mbaki] ekumelu k’elembe.” Diakɔ diakate Paulo ate: “Diui diako ati: Naka we ayushula l’unyo aye wati: Jesu keli Khumadiondjo, ndu naka we ayetawo l’utema aye wati: [Nzambi] akawulula uma lu nyoi, ku we ayushimbamela.” Tatɛ oma l’etena kɛsɔ “utshikitanu [komonga] l’asa usi Juda la usi Ngirika, ne dia Khumadiondjo kako kame, keli Khumadiondjo k’antu tshe. Ndi atukimoka engonyi andi le wane watuwetawoka. Untu tshe latetaka lukumbu la Khumadiondjo, ayushimbamela.”​—Romo 10:4, 9-13.

6. Ngande wakakambe Paulo l’Osambu 19:4?

⁶ Lâsɔ, Paulo akakoke mɛtɛ mumbola l’eshikikelo tshɛ ate: “Ukundi ayuweya mbeta one lahawatetawo? Ukundi eyawo mbêtawo, lam’ahawatuki lukumu landi? Ukundi eyawo mbuka, lam’ahawo la usambisha?” (Romo 10:14) Paulo akate dikambo di’ase Isariyɛlɛ ate: “Vo tshe kumpukama lukumu l’ololo.” Lande na kaki Isariyɛlɛ kokitanyiya? Aki nɛ dia vɔ komonga la mbetawɔ, koko aha nɛ dia vɔ komonga la diaaso. Paulo mɛnyaka dui sɔ lo shila awui wele l’Osambu 19:4 ndo lo kamba la wɔ l’olimu w’esambishelo w’Okristo lo dihole dia kɛnɛ kɛnya esambishelo ka ditongami di’aha l’ɛtɛkɛta. Nde mbutaka ate: “Mete, vo wakuki; ne dia: Wetshelu awo wakadiangana lu kete tshe, la aui awo pulu ndu lu kuma y’andja.” (Romo 10:16, 18) Eelo, kânga mbatombola ditongami diele bu la lɔsɛnɔ Jehowa, Akristo wa lo ntambe ka ntondo wakasambishaka lokumu l’ɔlɔlɔ la panda ahole tshɛ ndo dui sɔ diakatombola Nzambi lo “kete tshe.” Lo mukanda wakandafundɛ ase Kɔlɔsai, Paulo akɛnya woho wakadiangana lokumu l’ɔlɔlɔ. Nde akate dia lokumu l’ɔlɔlɔ lakasambishama “l’etungelu tshe la tshina di’ulungu.”​—Kolosai 1:23.

Ɛmɛnyi w’ohetoheto

7. Lo ndjela Yeso, ɔkɛndɛ akɔna wakahombe Akristo monga lawɔ?

⁷ Ondo, Paulo akafundɛ ase Kɔlɔsai mukanda ɛnɔnyi oko 27 l’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka Yeso Kristo. Ngande wakakoke olimu w’esambishelo diangana polo la Kɔlɔsai l’etena ka mondo kɛsɔ na? Dikambo sɔ diakasalema nɛ dia Akristo wa lo ntambe ka ntondo waki l’ohetoheto, ndo Jehowa akatshɔkɔla ohetoheto awɔ. Yeso akate di’ambeki ande wakahombe monga apandjudi wele la waasaso etena kakandate ate: “Dieli la lukumu l’ololo nsambishama ntundu lu wedja tshe.” (Mako 13:10) Lo prɔfɛsiya kɛsɔ, Yeso akakotsha didjango diele lo divɛsa di’ekomelo dia l’evanjiliɔ wa Mateu ɔnɛ: “Okone nyutshu, nyete wedja tshe ambeki, nyâbatiza lu lukumbu la Papa ndu l’Ona ndu la [n]yuma k’[ekila]. Nyuwaetshaki dia ntsha akambu tshe wamumunyutela.” (Mateu 28:19, 20) Kombet’edja, l’ɔkɔngɔ wa Yeso mbudɛ l’olongo, ambeki ande wakatatɛ kotsha ɛtɛkɛta ɛsɔ.

8, 9. Lo ndjela Etsha, ngande wakakitanyiya Akristo wadjango waki Yeso?

⁸ L’ɔkɔngɔ w’otshulwelo wa nyuma k’ekila lo Pɛntɛkɔsta ka 33 T.D., dikambo dia ntondo diakasale ambeki wa kɔlamelo waki Yeso aki dia ntshɔ ko tosambisha, lo mbutɛ nyemba y’anto la Jerusalɛma “etsha a wulu wa [Nzambi].” Esambishelo kawɔ kaki l’etombelo w’amɛna efula, ndo “antu uku nunu satu” wakabatizama. Ambeki wakatetemala la tombola Nzambi lo sɛkɛ ndo l’ohetoheto ndo dui sɔ diakatondja etombelo w’ɔlɔlɔ.​—Etsha 2:4, 11, 41, 46, 47.

⁹ Aha la tshimbatshimba, akambo wakasalaka Akristo asɔ wakakotola yambalo y’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ. Kɛlɛ kakawoke lo woho wakatɛkɛta Petero nde la Joani awui hwe akâkonya lo vɔ mbidjangɛ apɔstɔlɔ ahende asɔ dia tshika sambisha. Apɔstɔlɔ akɔ wakakadimola vɔate: “Shu hateyi ntsha dikambu dikina, paka mvuta akambu wakatenyi la wakatuki.” L’ɔkɔngɔ wa vɔ mbakɔmɔla ndo mbakimɔ, Petero la Joani wakatshu le anangɛwɔ ndo vɔ tshɛ wakasangana kâmɛ dia nɔmba Jehowa. La dihonga tshɛ vɔ wakalɔmbɛ Jehowa vɔate: “Usha ekambi aye dia vo mvuta diui la dihunga tshe.”​—Etsha 4:13, 20, 29.

10. Ɔlɔshamelo akɔna wakatatɛ mɛnama ndo ngande wakasale Akristo wa mɛtɛ?

¹⁰ Dɔmbɛlɔ sɔ diakɔtɔnɛ la lolango laki Jehowa oko wakayɛnama dikambo sɔ hwe yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ. Apɔstɔlɔ wakandama ndo oma lâsɔ vɔ wakatshungɔma lo dihindo oma le ondjelo. Ondjelo akawatɛ ate: “Nyutshu, nyutemali l’etemwelo, nyututeli antu aui tshe wa lumu lone.” (Etsha 5:18-20) Jehowa akatetemala la tshɔkɔla apɔstɔlɔ nɛ dia vɔ waki l’okitanyiya. Diakɔ diele, “la lushi la lushi lu etemwelo ndu la wakawo, vo kumpeko mbetsha antu la nsambisha [l]ukumu l’[o]lolo vati: Jesu keli Kristu.” (Etsha 5:42) Mbokɛmaka dia ndoko woho w’ɔlɔshamelo wakakoke shimba ambeki waki Yeso dia tombola Nzambi lo sɛkɛ.

11. Ngande wakɔsaka Akristo wa nshi y’edjedja olimu w’esambishelo?

¹¹ Kombet’edja Stɛfano akandama ndo akadiakema l’ave. Nyɔi kande akela ɛhɛnyɔhɛnyɔ wa wolo efula la Jerusalɛma, ndo ambeki tshɛ wakalawɔ lo ngelo kina onyake apɔstɔlɔ. Onde vɔ wakakɔmɔ otema l’ɔtɛ w’ɛhɛnyɔhɛnyɔ ɛsɔ? Ndooko. Sho mbadiaka ɔnkɔnɛ: “Wane wakadiangana, wakakindula lu dihuli la dihuli, watasambisha diui dia lukumu l’ololo.” (Etsha 8:1, 4) Ohetoheto ɔsɔ wa mbewoya lotombo laki Nzambi wakɛnamaka mbala la mbala. Sho mbadiaka l’Etsha tshapita 9 dia Ofarisɛ ɔmɔtshi wakawelɛka Saulo ka la Tarsɛ, etena kakandande lɔkɛndɔ otsha la Damasɛkɛ dia tɔhɛnyahɛnya ambeki wa Yeso waki lɛkɔ; lo mboka nde akɛnyi ɛnɛlɔ kaki Yeso ndo akayala tshungu. La Damasɛkɛ, Ananiya akakɔnɔla tshungu ya Saulo lo dihindo. Ɛngɔ kakɔna ka ntondo kakasale Saulo lakayeyamaka l’ɔkɔngɔ diko oko ɔpɔstɔlɔ Paulo? Ɔkɔndɔ mbutaka ɔnɛ: ‘Aha la tshimbatshimba nde akatatɛ la sambisha dikambo dia Yeso lo toshinangɔnga, ɔnɛ Nde kele Ɔna Nzambi.’​—Etsha 9:20.

Onto tshɛ akasambishaka

12, 13. (a) Lo ndjela ambewi w’ɛkɔndɔ, kakɔna kakɛnamaka lo dikambo di’etshumanelo ka ntondo k’Akristo? (b) Ngande wɔtɔnɛ dibuku di’Etsha ndo ɛtɛkɛta waki Paulo la w’ambewi w’ɛkɔndɔ?

¹² Akeyamaka efula dia onto tshɛ la l’etshumanelo k’Akristo ka lo ntambe ka ntondo akasambishaka. Lo dikambo di’Akristo wa lo nshi shɔ, Philip Schaff akafunde ate: “Etshumanelo tshɛ aki tshunda dia waa misiɔnɛrɛ ndo Okristo tshɛ aki misiɔnɛrɛ.” (L’histoire de l’Église chrétienne lo angɛlɛ) Lo dibuku diande dimɔtshi, W. Samuel Williams mbutaka ɔnɛ: “Anto tshɛ mbeyaka di’Akristo tshɛ wa l’Ɛkɛlɛzia wa ntondo, djekoleko wanɛ waki la woshasha wa lânde [weshasha wa nyuma], wakasambishaka evanjiliɔ.” (The Glorious Ministry of the Laity) Nde mbetawɔka nto ate: “Le Yeso Kristo, esambishelo komonga pondjo dikambo dia djui mɔtshi y’ekambi wa lânde tsho.” Kânga Celsus laki otunyi ɔmɔtshi w’edjedja wa Lokristo akafunde ate: “Efula ka l’atei awɔ waki apembudi wa diɔsa di’ɛkɔkɔ, atɛdi wa sabata, wanɛ wakonyaka nkoho ya nyama, mbut’ate anto wakaleke haweye mukanda ndo ase ngelo, waki apandjudi w’evanjiliɔ w’ohetoheto.”

¹³ Mɛtɛ k’awui asɔ mɛnamaka l’ɔkɔndɔ wofundami l’Etsha. L’ɔkɔngɔ w’otshulwelo wa nyuma k’ekila lo Pɛntɛkɔsta ka 33 T.D., ambeki tshɛ, oyadi apami kana wamato wakewoya akambo wa weke waki Nzambi lo sɛkɛ. L’ɔkɔngɔ w’ɛhɛnyɔhɛnyɔ waki l’ɔkɔngɔ w’odiakelo waki Stɛfano, Akristo tshɛ wakalawɔ oma la Jerusalɛma wakatadianganyaka lokumu l’ɔlɔlɔ polo l’ahole wa tale efula. Ɛnɔnyi oko 28 l’ɔkɔngɔ, Paulo akafundɛ Akristo tshɛ w’ase Hɛbɛru koko aha paka djui y’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ, etena kakandate ate: “Dia dikambu diandi, tukimoki ulambu wa mandulaka [Nzambi] nshi tshe, uku elua uma lu elomo watetawoka lukumbu landi.” (Heberu 13:15) Dia nembetshiya kanyi yande hita lo dikambo di’esambishelo, Paulo akafunde ate: “Naka dimi lambusambisha lukumu l’ololo, dimi kema la dikambu dia ndjatumbula, ne dia okende weko ladiku diami. Fono keko le mi, naka dimi halasambisha lukumu l’ololo!” (1 Koreto 9:16) Lo mɛtɛ, Akristo wa kɔlamelo tshɛ wa lo ntambe ka ntondo waki la kanyi ya woho akɔ wâmɛ.

14. Diɔtɔnganelo diakɔna diele lam’asa mbetawɔ la esambishelo?

¹⁴ Lo mɛtɛ, Akristo wa mɛtɛ la dia ndjakimɔ l’esambishelo nɛ di’olimu akɔ kakatana wolo la mbetawɔ. Paulo akate ate: “Ne dia untu letawo l’utema andi, atuyindjamaka; la one lashula l’unyo andi, atushimbamelaka.” (Romo 10:10) Onde ekɔ paka djui ya tshitshɛ tsho ya l’etshumanelo yele oko ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ mbele la mbetawɔ ndo l’ɔkɛndɛ wa sambisha?a Kema! Akristo tshɛ wekɔ la mbetawɔ ka wolo le Nkumadiɔndjɔ Yeso Kristo ndo tshutshuyamaka dia mbewoya mbetawɔ kawɔ lo sɛkɛ le anto akina. Naka hawosadi ngasɔ, kete mbetawɔ kawɔ kambovɔ. (Jakoba 2:26) Lembo la wolo la lotombo la Jehowa lakokɛma lo ntambe ka ntondo ka Tena Diaso, nɛ dia Akristo tshɛ wa kɔlamelo wakɛnyaka mbetawɔ kawɔ lo yoho shɔ.

15, 16. Sha bɛnyɛlɔ diɛnya woho wakahame olimu w’esambishelo kânga mbaki ekakatanu.

¹⁵ Lo ntambe ka ntondo, Jehowa akatshɔkɔla ekambi ande l’ohamelo kânga mbaki ekakatanu l’etei ndo l’andja w’etshumanelo. Ɛnyɛlɔ, Etsha tshapita 6 mɛnyaka ewanu waki lam’asa wanɛ wakatɛkɛtaka Hɛbɛru ndo wanɛ wakakome ambetawudi wakatɛkɛtaka Grɛkɛ. Apɔstɔlɔ mbakakandola okakatanu akɔ. Diakɔ diadiaso ɔnɛ: “Diui dia [Nzambi] diakafuli. Ambeki wakafuli la Jerusalema otekoya. Ndu elombedi efula waketawo.”​—Etsha 6:7.

¹⁶ L’ɔkɔngɔ diko, ekakatanu wa pɔlitikɛ wakatombe lam’asa Nkumekanga Hɛrɔdɛ Angiripa ka la Judeya nde l’anto wa la Tura ndo la Sidɔna. Anto wakadjasɛka l’esomba ɛsɔ wakalɔmbɛ dia Hɛrɔdɛ Angiripa mbasha wɔladi aha la tshimbatshimba, dui sɔ diakasha Hɛrɔdɛ lotombo, diakɔ diakandasha sawo dia lo sɛkɛ. Lemba l’anto lakatshumana lakatatɛ la mbida ekoko vɔate: “Diui dia etemolatemola kemotshi, aha dia untu!” Ko wonya akɔ wâmɛ, ondjelo waki Jehowa akakɔmɔla Hɛrɔdɛ Angiripa ko nde akavu “ne dia ndi kuntumbula [Nzambi].” (Etsha 12:20-23) Aki dikambo dia pâ efula mɛtɛ le wanɛ wakadjaka elongamelo le ewandji w’ana w’anto! (Osambu 146:3, 4) Koko, Akristo wakatetemala la tombola Jehowa. Diakɔ diele, kânga mbaki ekakatanu wa pɔlitikɛ ɛsɔ “diui dia [Nzambi] diakuli, diakafuli.”​—Etsha 12:24.

Lo nshi shɔ ndo lo nshi nyɛ

17. Lo ntambe ka ntondo, kakɔna kakasale lofulo l’anto lakayafulanɛka fulanɛ tsho?

¹⁷ Lo mɛtɛ, etshumanelo k’Akristo ka lo ntambe ka ntondo kakakengama l’anto wakatombolaka Jehowa Nzambi waki l’ohetoheto ndo la waasaso. Akristo tshɛ wa kɔlamelo wakashaka lonya l’odianganyelo wa lokumu l’ɔlɔlɔ. Amɔtshi wakahomana l’anto waketawɔ, ndo oko wakate Yeso, vɔ wakawaetsha dia kitanyiya awui tshɛ wakandadjanga. (Mateu 28:19, 20) Etombelo wakonge ele etshumanelo kakaleke pama efula ndo anto efula wakayele lokolo laki Nkumekanga Davidi k’edjedja dia tombola Jehowa. Anto tshɛ wakavusola ɛtɛkɛta wakasambiyama wata ɔnɛ: “Dimi layukandulaka l’utema tshe, we Khumadiondjo; layutumbulaka lukumbu laye pundju, we [Nzambi k]ami. We atumbukaka ngandji ka shikaa.”​—Osambu 86:12, 13.

18. (a) Otshikitanu akɔna wɛnyama lam’asa etshumanelo k’Akristo ka lo ntambe ka ntondo ndo Lokristokristo la nshi nyɛ? (b) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo diayela?

¹⁸ Lo ndjela dikambo sɔ, ɛtɛkɛta waki prɔfɛsɛrɛ ka teoloji ka womoto kelɛwɔ Allison Trites tshutshuyaka dia kana yimba. Lam’akandɛdika Lokristokristo la nshi nyɛ la Lokristo la lo ntambe ka ntondo, nde akate ate: “Ɛlɔ kɛnɛ, ɛtɛmwɛlɔ wekɔ lo tahame mbala efula oma le waa nkumbo (etena kafundja ana wotɔ l’ɔtɛmwɛlɔ lofulo la wanɛ wasuya mbetawɔ kawɔ) kana ohamelo w’oma l’otomelo w’anto (etena katoma ɔtɛmwɛlɔ weke oyoyo anto wa lɔkɔ otsha l’ɔtɛmwɛlɔ okina wa lo ngelo kakɔ). Koko, lo dibuku di’Etsha, ohamelo ɔsɔ wakongaka oma lo okadimwelo w’etema nɛ dia olimu w’etshumanelo waki paka l’etatelo.” Onde kɛsɔ mɛnyaka dia Lokristo la mɛtɛ hayohama lo yoho yakate Yeso? Kema. Ɛlɔ kɛnɛ Akristo wa mɛtɛ wekɔ lo sala weho tshɛ l’ohetoheto dia tombola Nzambi oko wakasalaka Akristo wa lo ntambe ka ntondo. Kɛsɔ kayotɛna lo sawo diayela.

[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]

Onde wɛ koka nembetshiya?

• Lo toho takɔna tatombolaso Nzambi?

• Olembetshiyelo akɔna wakasha Paulo lo kɛnɛ kendana l’Osambu 19:4?

• Diɔtɔnganelo diakɔna diele lam’asa mbetawɔ la esambishelo?

• Kakɔna kakɛnamaka lo kɛnɛ kendana l’etshumanelo k’Akristo ka lo ntambe ka ntondo?

[Osato wa lo lɛkɛ 21]

Olongo tetemalaka la mbewoya lotombo laki Jehowa

[Efundelo wɛnya kanga]

Courtesy of Anglo-Australian Observatory, photograph by David Malin