Ɔtɛmwɛlɔ ɔtɔi w’Akristo ekɔ dikambo dia mɛtɛ

YESO KRISTO akatonge ɔtɛmwɛlɔ, kana etshumanelo ɔtɔi keto. Etshumanelo kɛsɔ aki olui wa lo nyuma, mbut’ate nkumbo ka lo nyuma. Dikambo sɔ nangaka mbuta di’ɔsɔ aki otshumanyelo w’anto wakasɔnama oma le nyuma k’ekila kaki Nzambi dia vɔ monga kâmɛ. Vɔ tshɛ wakeyamaka le Nzambi oko “ana” ande.​—Romo 8:16, 17; Ngalatiya 3:26

Yeso aketshaka dia paka mboka ɔtɔi keto mbakakambaka la Nzambi dia nɔmbɔla anto otsha l’akambo wa mɛtɛ ndo otsha lo lɔsɛnɔ. Dia mɛnya ohomba w’akambo wa mɛtɛ asɔ, Yeso akɛdika mboka k’otsha lo lɔsɛnɔ la pondjo la mboka keteta anto. Nde akate ate: “Nyoto lu suku dia tshisthe, ne dia suku dieli wuki, la mbuka keli wuki utsha l’elanyelu, antu efula watotoka loko. Ne dia suku dieli tshitshe, la mbuka keli tshitshe utsha lu lumu, antu atoi mbatukienaka.”​—Mateu 7:13, 14; Joani 14:6; Etsha 4:11, 12.

Etshumanelo kele kâmɛ

Dibuku dimɔtshi (The New Dictionary of Theology) mbutaka dia hatokoke kanyiya lo dikambo di’etshumanelo ka lo ntambe ka ntondo kɛsɔ ɔnɛ tɔ kaki oko “tshunda dimɔtshi dia l’andja w’otondo, dieyama efula ndo diokongɛmi akambo oko wokokiso tɛkɛta ɛlɔ kɛnɛ oko watɛkɛtaso dikambo di’ɔtɛmwɛlɔ w’aseka mupɛ.” Lande na kahatakoke mbuta ngasɔ na? Dibuku diakɔ mbutaka dia ekɔ ngasɔ “nɛ dia, ɔlɔngɔswamelo wa ngasɔ wakakoka tanema l’andja w’otondo komonga.”

Ndoko onto lokoki mbidja tâmu di’etshumanelo k’Akristo wa ntondo kosalaka awui oko wasalemadiɔ l’ɛtɛmwɛlɔ wa weke wɛnaso ɛlɔ kɛnɛ. Koko vɔ wakalɔngɔswama dimɛna, mbut’ate akambo wakakongɛma dimɛna. Ndoko etshumanelo kakayalɔmbɔlaka lo woho atɔ twamɛ. Diɔ tshɛ diakayelaka ɛlɔmbwɛlɔ k’oma le olui-walɔmbɔla waki la Jerusalɛma. Olui ɔsɔ wakakengama l’apɔstɔlɔ ndo la dikumanyi dia l’etshumanelo ka la Jerusalɛma, wanɛ wakasalaka woho w’etshumanelo monga kâmɛ oko “dimba otoi” diaki Kristo.​—Efeso 4:4, 11-16; Etsha 15:22-31; 16:4, 5.

Kakɔna kakakomɛ etshumanelo ka mɛtɛ kɛsɔ na? Onde tɔ kakayongaka Ɔtɛmwɛlɔ wa Woke w’Aseka Mupɛ? Onde vɔ wakahame l’atei w’ɔtɛmwɛlɔ w’ase Asɔnyi wɛnaso ɛlɔ kɛnɛ? Kana onde dikambo dimɔtshi diakayotombaka?

“Epunga” la “Kangaka”

Dia sho tana ekadimwelo, nyɛsɔ tɔsɛdingole dimɛna kɛnɛ kakate Yeso Kristo ndamɛ ɔnɛ tɔ kayosalema. Ondo nyu koka mamba dia mboka ɔnɛ Yeso akalongamɛka ɔnɛ etshumanelo kande kayoshishɔ oma lo washo w’anto ndo ɔnɛ nde ayetawɔ dia dikambo dia kɔlɔ dia ngasɔ tetemala l’edja ka nkama y’ɛnɔnyi.

Lo mbɛdika etshumanelo kande la “diulelu dia l’olongo,” nde akate ate: “Diulelu dia l’ulungu diambufana la untu lakune wuhu w’ololo l’ekambo kandi. Keli lam’aketama antu djo, utunyi andi akayi, akayune ndu wehu wa kangaka l’atei w’epunga, ku ndi akatshu. Keli lam’akatumbi nongo, ndu lam’akayusanula epunga, ku ndu kangaka yakeneka. Ekambi wa kanga luudu wakayi, wakawumbula vati: Khumadiondjo, we kumune wuhu w’ololo l’ekambo kaye? Ku ukundi ambuyala kangaka loko? Ndi akawatela ati: Utunyi ami kakatshi dikambu diako. Ekambi andi wakawumbula vati: We nangaka shu ntuhikula kangaka? Keli ndi akati ati: Kema; ne dia lam’ayunyutuhikula kangaka, nyutukutuhikula ndu epunga kame la yo. Nyete ehendi kawo wuli kame, edja ndu lu dinela. Ku lu nshi ya dinela, dimi layutela amunyi nti: Nyusanganya kangaka ntundu, nyuyikeleki lu dikanda ne dia ndjitshumba, keli nyusanganya epunga lu dipenge diami.’ ”​—Mateu 13:24-30.

Yeso akalembetshiya dia nde mbaki ‘omboki a woho.’ “Wuhu w’ololo” nembetshiyaka ambeki ande wa mɛtɛ. “Utunyi” ande aki Satana Diabolo. “Kangaka” aki Akristo wa kashi wakɔtɔ yema yema l’etshumanelo k’Akristo wa ntondo. Nde akate dia nde ayotshika “epunga” la “kangaka” dia mbola kâmɛ polo ndo l’etena ka “dinela,” diayonga “l’ekumelu ka etena kene.” (Mateu 13:37-43) Akambo asɔ tshɛ akawalembetshiyaka na?

Etshumanelo k’Akristo kambolanyema

Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’apɔstɔlɔ, embetsha wa kashi w’oma l’atei w’etshumanelo wakatatɛ kilɔmbɔla. Vɔ wakatɛkɛta “akambu waha mete, dia nkutula ambeki l’okongo awo.” (Etsha 20:29, 30) Etombelo wakayala ele Akristo efula ‘wakashisha mbetawɔ.’ Vɔ ‘wakahokamɛ ɛkɔndɔ wa kashi.’​—1 Timote 4:1-3; 2 Timote 4:3, 4.

Dibuku dimɔtshi (The New Dictionary of Theology) mbutaka ɔnɛ lo ntambe ka nɛi T.D., “Lokristo l’aseka Mupɛ lakakome ɔtɛmwɛlɔ wa lɛɛta . . . , mbut’ate ɔtɛmwɛlɔ wa Diolelo di’ase Rɔma.” “Ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wakasangana kâmɛ l’ewandji wa lɛɛta.” Ɔsɔhanelo w’Ɔtɛmwɛlɔ la Lɛɛta kɔmbɔtɔnɛka kânga yema tshitshɛ la dietawɔ di’Akristo wa ntondo. (Joani 17:16; Jakoba 4:4) Dibuku diakɔ diamɛ mbutaka ɔnɛ lo tena dimɔtshi, ekongelo k’otondo ndo awui wa l’ɔtɛmwɛlɔ kâmɛ ndo atshina wa dietawɔ wakatshikitana tshɛ “oma l’ɔsɔhanyelo wa kɔlɔ w’awui wa lo D[ikelemba] di’E[djedja] ndo oma l’ovuswelo wa wetshelo wa filozofi waki Platon.” Oko wakataditshi Yeso Kristo, ambeki ande wa mɛtɛ wakakombama etena kakafulanɛ Akristo wa kashi.

Ampokami waki Yeso wakeyaka dia aki wolo efula dia tshikitanya eponga la kangaka, mbut’ate adiyo wa kɔlɔ, nɛ dia etena kayole kangaka shɔ yɔ fɔnaka efula l’eponga. Diakɔ diakɛnya Yeso di’etena kɛmɔtshi, ayonga wolo tshikitanya Akristo wa mɛtɛ la weho efula w’Akristo wa kashi. Dui sɔ hadiolembetshiya ɔnɛ etshumanelo k’Akristo komonga nto, nɛ dia Yeso akalake dia nde ayotetemala nɔmbɔla anango wa lo nyuma “nshi tshe, edja ndu [l’]ekumelu k’andja.” (Mateu 28:20) Yeso akate dia kangaka yayotetemala la mbola. Kânga mbakidiɔ ngasɔ, l’edja k’ɛnɔnyi ɛsɔ tshɛ, Akristo wa mɛtɛ wakasale la wolo dia ndjela wetshelo waki Kristo oyadi l’onto ndamɛ kana l’olui. Koko l’etena kɛsɔ ko wateyama dimɛna oko olui wɛnama kana ɔlɔngɔswamelo. Vɔ mɛtɛ kombeyama oko dikongɛ di’ɛtɛmwɛlɔ dia waa apɔsta diɛnama diele l’ɔkɔndɔ w’otondo w’ana w’anto, vɔ wambela paka diɔnyɔ ndo sɔnyi lo lokombo laki Yeso Kristo.​—2 Petero 2:1, 2.

‘Ɔmɔnyɔdi w’ɛlɛmbɛ ambɛnama’

Ɔpɔstɔlɔ Paulo akate dikambo dikina diakahombe mɛnama lo dikongɛ di’ɛtɛmwɛlɔ dia kashi sɔ. Nde akafunde ate: ‘Onto tanyokesake kânga yema, nɛ dia lushi la Jehowa halotoya naka apɔstazi wataye ntondo kana naka onto lɔnyɔla ɛlɛmbɛ atatombe sɛkɛ.’ (2 Tesalonika 2:2-4) ‘Ɔmɔnyɔdi w’ɛlɛmbɛ’ ɔsɔ ekɔ ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wayadiya vɔamɛ lo dihole dia lâdiko etena kalɔmbɔlawɔ etshumanelo ‘k’Akristo.’a

Apɔstazi akatatɛ lo nshi y’ɔpɔstɔlɔ Paulo. Vɔ wakafulanɛ esadi esadi l’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’apɔstɔlɔ nɛ dia shɛngiya yawɔ yakashimbaka apɔstazi komonga nto. Paulo akate dia dikambo sɔ diayɛnama oma lo “elimu wa Satana la wulu tshe, ndu la tulimbitelu, ndu la akambu wa mamba wa kashi, la kesu ya kolo.” (2 Tesalonika 2:6-12) Dui sɔ kɛnɛmɔlaka hwe elimu w’efula k’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ l’ɔkɔndɔ w’otondo w’ana w’anto!

Dia keketsha woho wasɛmawɔ ɔnɛ aseka Mupɛ w’ase Rɔma mbele ɔtɛmwɛlɔ ɔtɔi wa mɛtɛ, ewandji w’aseka Mupɛ mbutaka ɔnɛ episkɔpɔ awɔ mbele “ekitɔ w’apɔstɔlɔ oma lo woho ɔnɛ wakawayakitanɛka oma k’etatelo ka Lokristo.” Lo mɛtɛ, awui w’okitanelo asɔ bu l’etshina oyadi l’awui w’ɛkɔndɔ kana l’Afundelo. Ndoko djembetelo y’oshika yɛnya dia ɔtɛmwɛlɔ wakayotomba l’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’apɔstɔlɔ waki Yeso wakalɔmbwamaka oma le nyuma k’ekila kaki Nzambi.​—Romo 8:9; Ngalatiya 5:19-21.

Ko kayotota lo kɛnɛ kendana l’ɛtɛmwɛlɔ ekina wakayotomba oma l’Okakitwanelo wakonge na? Onde vɔ wakayele ɛnyɛlɔ k’etshumanelo k’Akristo wa ntondo? Onde vɔ wakasale woho wa pudipudi nyomonga nto l’ɔtɛmwɛlɔ oko woho waki l’etshumanelo k’Akristo wa ntondo? Ekɔ mɛtɛ dia l’ɔkɔngɔ w’etshikitanu ɛsɔ, anto k’anto efula wakakondja Bible l’ɛtɛkɛta awɔ wa lotɔ. Koko, kɛnɛ keta mɛnyaka dia ɛtɛmwɛlɔ ɛsɔ tetemalaka la mbetsha awui wa kashi.b​—Mateu 15:7-9.

Koko, lembetɛ awui anɛ. Yeso Kristo akatɛkɛta l’eshikikelo tshɛ di’etshumanelo kande ɔtɔi ka mɛtɛ kayoshikikala l’etena kakandelɛ ate ekomelo ka dikongɛ di’akambo. (Mateu 13:30, 39) Ekotshamelo ka prɔfɛsiya ya lo Bible mɛnyaka dia tekɔ lo sɛna l’etena kakandate kɛsɔ. (Mateu 24:3-35) Lam’ele dui sɔ diekɔ mɛtɛ, onto tshɛ la l’atei aso la dia ndjambola ɔnɛ: ‘Lende ele ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ ɔsɔ na?’ Vɔ la dia nyomoleka mbeyama hwe.

Wɛ koka fɔnya dia wɛ amboshilaka la tana ɔtɛmwɛlɔ kana etshumanelo kɛsɔ. Ekɔ ohomba dia wɛ ndjashikikɛ kana mɛtɛ wɛ ambokitana. Lande na? Nɛ dia oko wakidiɔ lo ntambe ka ntondo, paka ɔtɛmwɛlɔ ɔtɔi oto mbakoka monga mɛtɛ. Onde wɛ ambɔsaka etena ka ndjashikikɛ ɔnɛ awui wa l’ɔtɛmwɛlɔ ayɛ fɔnaka la wanɛ waki l’etshumanelo k’Akristo ka lo ntambe ka ntondo ndo kana vɔ fɔnaka la wetshelo waki Yeso Kristo? Lande na kahayasɛdingola dikambo sɔ kakianɛ? Ɛmɛnyi wa Jehowa wayɔngɛnangɛna kokimanyiya dia sala dikambo sɔ.​—Etsha 17:11.

[Nɔtɛ ya l’ɛse ka dikatshi]

[Osato wa lo lɛkɛ 5]

Onde ɔtɛmwɛlɔ ayɛ ndjelaka ɛnyɛlɔ kakatatshiki Akristo wa lo ntambe ka ntondo lo kɛnɛ kendana l’esambishelo ndo la wekelo?