“Antu w’ololo wayoheta uku unya”
“Ku antu w’ololo wayoheta uku unya lu diulelu dia Shewo.”—MAT. 13:43.
1. Yeso akakambaka la wɛɛla dia nembetshiya akambo akɔna wotshikitanyi wa Diolelo?
YESO KRISTO akakambaka la wɛɛla kana la bɛnyɛlɔ efula dia nembetshiya akambo wotshikitanyi wa Diolelo. Nde “akatela elui w’antu akambu aso tshe lu wela. Mete ndi kumbatela nduku dikambu, tshikima ndu wela.” (Mat. 13:34) Lo wɛɛla wendana la wonelo wa woho w’akambo wa mɛtɛ wa Diolelo, Yeso Kristo akake epole ɔsɛkɛ lo ɔkɛndɛ wele la eongelo ka otema w’onto etena kalongolande losango ndo ɔkɛndɛ wele la Jehowa lo ohamelo wa lo nyuma. (Mako 4:3-9, 26-29) Yeso akɛnya nto ohamelo wa diambo wendana la wahɔ wa Diolelo lanɛ la nkɛtɛ, kânga mbele aha mbala tshɛ mbɛnama ohamelo ɔsɔ l’etatelo. (Mat. 13:31-33) Lâdiko dia lâsɔ, nde akate dia aha anto tshɛ wetawɔ losango la Diolelo mbayonga ambolami wa shikaa wa Diolelo.—Mat. 13:47-50.a
2. Woho w’ɔlɔlɔ wa lo wɛɛla waki Yeso w’eponga la kangaka alembetshiyawɔ?
2 Koko wɛɛla ɔmɔtshi waki Yeso mbikaka epole ɔsɛkɛ lo otshumanyelo wa wanɛ wayotolɛ la Yeso lo Diolelo diande. Mbala efula, wɛɛla ɔsɔ mbelamɛka ɔnɛ wɛɛla w’eponga la kangaka wofundami lo Mateu tshapita 13. Kânga mbele lo wɛɛla ande okina Yeso totɛka dia woho wakonɛma wele “dui dia diulelu,” lo wɛɛla ɔnɛ nde totɛka dia woho w’ɔlɔlɔ nembetshiyaka dikambo dikina diotshikitanyi, mbuta ate “ana wa diulelu.” (Mat. 13:19, 38, sho mbɛnganyisha alɛta lo sawo nɛ di’otondo.) Vɔ kema ambolami wa Diolelo, koko wekɔ “ana” kana ekitɔ wa Diolelo.—Romo 8:14-17; adia Ngalatiya 4:6, 7.
Wɛɛla w’eponga la kangaka
3. Lembetshiya okakatanu wakahomana la pami ka lo wɛɛla waki Yeso ndo yɛdikɔ yakandɔshi dia mbokandola.
3 Wɛɛla akɔ vɔ ɔnɛ: “Diulelu dia l’ulungu diambufana la untu lakune wuhu w’ololo l’ekambo kandi. Keli lam’aketama antu djo, utunyi andi akayi, akayune ndu wehu wa kangaka l’atei w’epunga, ku ndi akatshu. Keli lam’akatumbi nongo, ndu lam’akayusanula epunga, ku ndu kangaka yakeneka. Ekambi wa kanga luudu wakayi, wakawumbula vati: Khumadiondjo, we kumune wuhu w’ololo l’ekambo kaye? Ku ukundi ambuyala kangaka loko? Ndi akawatela ati: Utunyi ami kakatshi dikambu diako. Ekambi andi wakawumbula vati: We nangaka shu ntuhikula kangaka? Keli ndi akati ati: Kema; ne dia lam’ayunyutuhikula kangaka, nyutukutuhikula ndu epunga kame la yo. Nyete ehendi kawo wuli kame, edja ndu lu dinela. Ku lu nshi ya dinela, dimi layutela amunyi nti: Nyusanganya kangaka ntundu, nyuyikeleki lu dikanda ne dia ndjitshumba, keli nyusanganya epunga lu dipenge diami.”—Mat. 13:24-30.
4. a) Ele pami ka lo wɛɛla waki Yeso? b) Etena kakɔna ndo ngande wakatatɛ Yeso monɛ woho ɔsɔ?
4 Ele pami kakonɛ woho w’ɔlɔlɔ l’ekambɔ kande? Yeso akayoshaka okadimwelo etena kakandayolembetshiyaka ambeki ande ate: “One lune wuhu w’ololo, eli On’a untu.” (Mat. 13:37) Yeso, mbuta ate “On’a untu,” akakambe ekambɔ dia tɔ ndjonɛma l’edja k’ɛnɔnyi esato l’etenyi wakandakambe olimu ande lanɛ la nkɛtɛ. (Mat. 8:20; 25:31; 26:64) Oma lâsɔ, oma ko Pɛntɛkɔsta 33 T.D., nde akatatɛ monɛ woho w’ɔlɔlɔ, mbuta ate “ana wa diulelu.” Mɛnamaka dia wonelo ɔsɔ wakatatɛ nsalema etena kakatshulwɛ Yeso lele onyimpala wa Jehowa ambeki ande nyuma k’ekila dia vɔ monga ana wa Nzambi.b (Etsha 2:33) Woho w’ɔlɔlɔ wakatshunde ko nkoma eponga. Ɔnkɔnɛ, oyango wakonɛma woho w’ɔlɔlɔ aki dia ntshumanya lofulo la wanɛ wahomba tonga ekitɔ ndo tolɛ kâmɛ la Yeso lo Diolelo diande.
5. Ele otunyi wa lo wɛɛla, ndo kangaka yekɔ didjidji dia waa na?
5 Ele otunyi, ndo waa na wele kangaka? Yeso akate dia otunyi ele ‘Diabolo.’ Bible mbutaka dia kangaka kɛdikɛdi “ana wa kanga kolo.” (Mat. 13:25, 38, 39) Lo ndjela ekadimwelo ka tshɛkɛta lo tshɛkɛta, ondo kangaka yakatɛkɛta Yeso nembetshiyaka adiyo wa kɔlɔ. Adiyo wa lɔlɛngɔ asɔ fɔnaka efula la eponga etena kâkawayatombe oma lo nkɛtɛ la ntondo ka vɔ ndjotshunda. Ɔsɔ mɛtɛ ekɔ ɛnyɛlɔ kakoka ka wanɛ wayasɛma ɔnɛ ana wa Diolelo mbewɔ, koko hawɔtɔ elowa w’amɛna! Akristo asɔ wayata dia ambeki waki Kristo mbewɔ, wekɔ mɛtɛ etenyi kɛmɔtshi ka ‘kanula’ yaki Satana Diabolo.—Etat. 3:15.
6. Etena kakɔna kakatatɛ kangaka mɛnama, ndo ngande ‘wakalalaka’ anto djɔ l’etena kakɔ?
6 Etena kakɔna kakɛnama Akristo asɔ wele oko kangaka? Yeso akakadimola ɔnɛ: “Lam’aketama antu djo.” (Mat. 13:25) Etena kakɔna kakasalema dui sɔ? Sho tanaka okadimwelo lo ɛtɛkɛta wakatɛ ɔpɔstɔlɔ Paulo dikumanyi dia l’Ɛfɛsɔ ɔnɛ: “Dimi mbeyaka nti: Lam’ayumutsho, ndjaundu ya pangu yayoto l’atei anyu, yayumana limba tshe. Antu wayunela uma l’atei anyu nyame, wayutela antu akambu waha mete, dia nkutula ambeki l’okongo awo.” (Etsha 20:29, 30) Nde akahɛmɔla dikumanyi sɔ dia vɔ ntetemala nsungukala lo nyuma. L’ɔkɔngɔ w’apɔstɔlɔ ‘wakalɔshanaka’ la wetshelo w’apɔstazi ndala djɔ lo nyɔi, Akristo efula wakatatɛ ndala djɔ ya lo nyuma. (Adia 2 Tesalonika 2:3, 6-8.) Etena kɛsɔ mbakatatɛ apɔstazi wa wolo.
7. Onde eponga ɛmɔtshi wakakadimɔ kangaka? Lembetshiya.
7 Yeso kombuta dia eponga wayokadimɔ kangaka, koko ɔnɛ kangaka yakonɛma l’atei w’eponga. Ɔnkɔnɛ, wɛɛla ɔnɛ hawɔtɛkɛta dia Akristo wa mɛtɛ watshika akambo wa mɛtɛ, koko vɔ nembetshiyaka welo wadja Satana l’okonda tshɛ dia ndanya etshumanelo k’Akristo lo mbɔtshiya anto wa kɔlɔ l’atei atɔ. L’etena kakakome ɔpɔstɔlɔ w’ekomelo Joani osombe, apɔstazi ɔsɔ wakatombe sɛkɛ.—2 Pet. 2:1-3; 1 Joa. 2:18.
“Nyete ehendi kawo wuli kame, edja ndu lu dinela”
8, 9. a) Lande na kele woho wakadjangɛ Owandji ase olimu ande akokɛmaka dimɛna le ampokami wa Yeso? b) Lo okotshamelo wa wɛɛla, ngande wakayolaka eponga la kangaka kâmɛ?
8 Ase olimu wakatɛ Owandji awɔ okakatanu wakatombe ndo wakawombola ɔnɛ: “We nangaka shu ntuhikula kangaka?” (Mat. 13:27, 28) Okadimwelo wakandawasha mbeyaka tâmbiya. Nde akawatɛ dia vɔ ntshika dia eponga la kangaka mbola kâmɛ edja ndo l’etena ka dinela. Ambeki waki Yeso wakashihodia ɛtɛkɛta ɛsɔ dimɛna. Vɔ wakahombe ndjeya dia akikɔ wolo dia ntshikitanya eponga la kangaka. Akambi wa dikambɔ wa tomanamana mbeyaka dia mbala efula edio wa kangaka ningitanaka la edio w’eponga.c Kema dui dia diambo dia Owandji mbatɛ dia vɔ tokokonga!
9 Woho akɔ wâmɛ mbele, l’edja ka ntambe efula, taato t’ɛtɛmwɛlɔ wa lo Lokristokristo takatondja kangaka efula: Ntondotondo l’ɔtɛmwɛlɔ w’aseka Mupɛ wa l’Ɔrɔma ndo wa Ɔrtɔdɔksɛ ndo l’ɔkɔngɔ diko l’atei wa lokema la tolui ta lo ɛtɛmwɛlɔ w’aseka Asɔnyi wakayatemaka. L’etena kakɔ kâmɛ, ntɔngɔ mɔtshi y’Akristo wa mɛtɛ wele eponga yakonɛma lo ekambɔ kele andja. Kanga ekambɔ ka lo wɛɛla akakonge la solo dia lotutsha tshɛ oma lo wolelo w’eponga polo ndo etena kakahombe dinela ntatɛ.
Etena ka dinela kakawakongɛka edja efula
10, 11. a) Etena kakɔna kakatatɛ dinela? b) Ngande wadjama eponga wa didjidji l’odiko wa Jehowa?
10 Yeso akate ate: “Dinela dieli ekumelu ka [dikongɛ di’akambo]. Amunyi weli andjelo.” (Mat. 13:39) Lo nshi y’ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo dia kɔlɔ, okakitwanelo wekɔ lo tasalema, mbuta ate ana wa Diolelo wekɔ lo tatshumanyema ndo vɔ takakitɔnaka la wanɛ wele oko kangaka. Lo kɛnɛ kendana la dikambo sɔ, ɔpɔstɔlɔ Petero akate ɔnɛ: “Etena kambukuka dia elumbwelu ntatela le wa lu luudu la [Nzambi]. Naka to kambutatela le su, ukundi ayuyala ekumelu ka waku wahakitanyia lukumu l’ololo la [Nzambi]?”—1 Pet. 4:17.
11 Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa nshi y’ekomelo kana “ekumelu ka [dikongɛ di’akambo]” ntatɛ, elombwelo kakatatɛ le wanɛ wakasɛmaka dia Akristo wa mɛtɛ mbewɔ, oyadi “ana wa diulelu” kana “ana wa kanga kolo.” ‘Ntondotondo’ Babilɔna ka Woke kakakɔ, ‘oma lâsɔ’ ana wa Diolelo wakatshumanyema l’etatelo ka dinela. (Mat. 13:30) Ko ngande wadjama eponga wa didjidji l’odiko wa Jehowa l’etena kɛnɛ? Anto asɔ wanawɔ wekɔ lo mbidjama l’etshumanelo k’Akristo kokongɛmi lɛnɛ etawɔmawɔ ndo akokamɛwɔ oma le Nzambi kana lɛnɛ alongolawɔ difuto diawɔ di’otsha l’olongo.
12. Edja ka ngande kayotetemala dinela?
12 Edja ka ngande kayoviya elombwelo kakɔ na? Yeso akate dia dinela sɔ diayɔsa “nshi” mɔtshi, ɔnkɔnɛ diɔ diayotetemala l’edja ka tshanda mɔtshi. (Eny. 14:15, 16) Elombwelo k’onto l’onto la l’olui w’akitami kayotetemala polo ndo l’etena k’ekomelo. Tɔ kayotetemala polo ndo lam’ayowodjama djembetelo y’ekomelo.—Eny. 7:1-4.
13. Lo yoho yakɔna yatakanya kangaka anto, ndo ngande wɔnyɔlawɔ ɛlɛmbɛ?
13 Waa na wayotshumanyema l’andja wa Diolelo, ndo ngande watakanyawɔ anto ndo wɔnyɔlawɔ ɛlɛmbɛ? (Mat. 13:41) Ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wa lo Lokristokristo wele oko kangaka wambonganyiya miliyɔ y’anto l’edja ka ntambe efula. Vɔ salaka dikambo sɔ lo tshimbo ya wetshelo wɔnyɔla Nzambi, mbuta ate “diango . . . diatakanya antu” diele oko wetshelo wa asui wa lo ifɛrnɔ wa dja ya pondjo ndo wetshelo w’ehekesa wa Losato l’osanto. Ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ efula wambosha ambetawudi awɔ ɛnyɛlɔ ka kɔlɔ l’ɔtɛ wa loseka lasalawɔ lo mbɔtɔ lɔngɛnyi l’andja ɔnɛ ndo l’ɔtɛ wa lɔkɛwɔ lawɔ la mindo. (Jak. 4:4) Lâdiko dia lâsɔ, anto wa lo Lokristokristo tetemalaka ndjiha washo lo awui wa mindo wasala ase ɛtɛmwɛlɔ awɔ. (Adia Jude 4.) Kânga mbasalema akambo asɔ tshɛ, vɔ tetemalaka mɛnya di’ele oko vɔ wekɔ lo mamema Nzambi. Ande ɔngɛnɔngɛnɔ wele la ana wa Diolelo dia nkakitɔna la anto asɔ wele oko kangaka ndo la wetshelo wa kɔlɔ watakanya anto lee!
14. Ngande walela ndo wakakatanya wanɛ wele oko kangaka wanyu awɔ?
14 Ngande walela ndo wakakatanya wanɛ wele oko kangaka wanyu awɔ? (Mat. 13:42) “Ana wa kanga kolo” wekɔ lo nsoyama lo woho watondja “ana wa diulelu” eongelo kawɔ ka lo nyuma kele oko lɔlɛngɔ sɛkɛ. Lâdiko dia lâsɔ, vɔ wekɔ lo ndjakiyanya lo woho watakitakita osukɔ walongolawɔ oma le ambetawudi awɔ, mbidja ndo woho wayawɔ kema l’akoka wa nɔmbɔla anto awɔ.—Adia Isaya 65:13, 14.
15. Lo yoho yakɔna yayotshumbama wanɛ wele oko kangaka lo dja?
15 Lo yoho yakɔna yatshumanyema kangaka ndo yayoyotshumbama lo dja? (Mat. 13:40) Dui sɔ mendanaka la woho wayolanyema kangaka lo pondjo. Woho wayoyodjama lo kuka ka dja mɛnyaka dia yɔ yambɛlɛ otsha lo elanyelo ka pondjo. (Eny. 20:14; 21:8) Akristo wele oko kangaka, mbuta ate akanga wa lokeso tshɛ wayolanyema lo ‘fɔnu ka woke.’—Mat. 24:21.
Vɔ “wayoheta uku unya”
16, 17. Kakɔna kakate prɔfɛsiya kaki Malaki lo kɛnɛ kendana la tɛmpɛlɔ ka Nzambi, ndo ngande wakatatɛ dikambo sɔ nkotshama?
16 Lo etena kakɔna kele Akristo wele oko eponga “wayoheta uku unya”? (Mat. 13:43) Lo kɛnɛ kendana la woho wakahombe Nzambi mbɛdia tɛmpɛlɔ kande, Malaki akate ate: “Khumadiondjo latunyuyangaka, ayuya shashimuya lu etemwelo kandi. Nyendi, dikendji dia sheki yatunyulangaka ambuya, mbata [Jehowa] Kanga lulimbilimbi. Keli untu akona ayeya mbidjase lu lushi l’eyelu kandi? Ndu akona ayemala lam’ayundene? Ne dia ndi eko uku dja y’ombedishi a mbulu, ndu uku umandja w’usudi wahondo, ndi ayudjase uku ondelodi, la ombedishi wa fesa. Ndi ayedia ana apami wa Lewi, ayâlelola uku paunyi la fesa. Okone vo wayulambula [Jehowa] elambu wololo.”—Mal. 3:1-3.
17 Lo nshi yaso nyɛ, mɛnamaka dia prɔfɛsiya kɛsɔ kakatatɛ nkotshama lo 1918 etena kakaye Jehowa nde la “dikendji dia sheki,” mbuta ate Yeso Kristo dia ndjɔsɛdingola tɛmpɛlɔ ka lo nyuma. Malaki totɛka kɛnɛ kakasalema etena kakashile tɛmpɛlɔ mbɛdiama ɔnɛ: “Nyu nyayukalula ntu, nyayuyutshikitanya untu ololo la untu a kolo, one latotemolaka [Nzambi] la one lahatôtemolaka.” (Mal. 3:18) Woho wakayasha Akristo wa mɛtɛ l’ohetoheto l’olimu ɔsɔ mbakɛnya dia etena ka dinela kakatatɛ.
18. Kakɔna kakate prɔfɛsiya ka Danyɛlɛ ɔnɛ kayosalema lo nshi yaso nyɛ?
18 Ɔprɔfɛta Danyɛlɛ akate lo dikambo dia nshi yaso ɔnɛ: “Akanga a yimba wayohetaka uku ngaingai k’ulungu. Ndu wane watukadimulaka antu efula utsha lu akambu w’ololo, wayohetaka ngaingai nshi tshe pundju uku toto.” (Dan. 12:3) Waa na wahɛta ngaingai? Ndoko anto akina lâdiko dia Akristo w’akitami, mbuta ate eponga wa mɛtɛ wakatɛkɛta Yeso lo wɛɛla ande w’eponga la kangaka. ‘Otshumanyelo wa l’andja’ w’Akristo wele oko kangaka wakɛnama hwe lo woho watafulanɛ olui wa woke wele oko ɛkɔkɔ. Lo mamema atshikadi w’ase Isariyɛlɛ wa lo nyuma, ambolami asɔ wa Diolelo vɔ lawɔ pɛtshaka osase awɔ l’andja ɔnɛ wele lo wodjima.—Zek. 8:23; Mat. 5:14-16; Fil. 2:15.
19, 20. Kakɔna kakongɛ “ana wa diulelu” l’asolo walomɔlomɔ, ndo kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo diayela?
19 Ɛlɔ kɛnɛ, “ana wa diulelu” wekɔ lo nkongɛ l’asolo walomɔlomɔ difuto diawɔ dia lotombo dia l’olongo. (Romo 8:18, 19; 1 Kor. 15:53; Fil. 1:21-24) Koko polo ndo l’etena kɛsɔ, vɔ pombaka ntshikala la kɔlamelo ndo ntetemala mpɛtsha osase awɔ dia ndjatshikitanya la “ana wa kanga kolo.” (Mat. 13:38; Eny. 2:10) Ande ɔngɛnɔngɛnɔ wakokaso monga la wɔ sho tshɛ lo diɛsɛ diele la so dia mɛna etombelo w’oma lo ‘otshumanyelo wa l’andja’ wa didjidji wa kangaka lo nshi yaso nyɛ lee!
20 Ko diɔtɔnganelo diakɔna diele lam’asa ana wa Diolelo la lemba la woke latahame tsho lele l’elongamelo ka ndjɔsɛna pondjo pondjo la nkɛtɛ oko ambolami wa Diolelo na? Sawo diayela diayokadimola dimbola sɔ.
[Nɔtɛ ya l’ɛse ka dikatshi]
a Dia wɛ ntana awui akina wendana la wɛɛla ɔnɛ, enda Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ k’esambele 15, 2008, lɛkɛ 12-21.
b Lo wɛɛla ɔnɛ, wonelo wa woho hawolembetshiya olimu w’esambishelo ndo wa mbetɛ anto ambeki wakasalema dia mbela eyoyo wakahombe ndjonga Akristo w’akitami. Lo kɛnɛ kendana la woho w’ɔlɔlɔ wakonɛma lo ekambɔ, Yeso akate ate: “Wuhu w’ololo eli [aha “wayonga”] ana wa diulelu.” Wonelo wa woho nembetshiyaka woho wakitama ana wa Diolelo nyuma lo ekambɔ kele andja ɔnɛ.
c Edio wa kangaka ningitanaka la edio w’eponga woho ɔnɛ wele naka anto mbaonola la ntondo k’eponga mbɛla, kete vɔ wayonola ndo eponga.—Enda Étude perspicace des Écritures, vɔlimɛ 1, lɛkɛ 836, lo Falase.
Onde wɛ âkohɔ?
Lo wɛɛla waki Yeso w’eponga la kangaka, kakɔna kalembetshiya akambo wayela anɛ:
• woho w’ɔlɔlɔ?
• pami kakonɛ woho?
• wonelo wa woho?
• otunyi?
• kangaka?
• nshi ya dinela?
• odiko?
• delo ndo okakatanyelo wa wanyu?
• kuka ka dja?
[Esato wa lo lɛkɛ 20]
Woho w’ɔlɔlɔ wakatatɛ monɛma lo Pɛntɛkɔsta 33 T.D.
[Osato wa lo lɛkɛ 23]
Eponga wa didjidji wekɔ lo mbidjama kakianɛ l’odiko wa Jehowa
[Efundelo wɛnya kanga]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.