Ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka, onde nyekɔ lo nɔngɔsɔla nshi yayaye?
“Dimi mbeyaka [sangwelo] diatumusanguyaka lu dikambu dianyu, [sangwelo] dia ki, aha di’elanyelu, dia nyusha elungamelu la nshi yayayi.”—JEREMIYA 29:11.
1, 2. Weho akɔna wotshikitanyi wakoka mbɔsama ɛnɔnyi wa nshi y’ɔlɔngɔlɔngɔ kana y’osekaseka?
EFULA k’epalanga kanyiyaka dikambo dia nshi y’ɔlɔngɔlɔngɔ oko etena ka dimɛna efula ka lo lɔsɛnɔ. Vɔ mbohɔka wolo ndo osalosalo waki lawɔ lam’akiwɔ akɛnda. Vɔ kanyiyaka nshi yakiwɔ komonga l’ɛkɛndɛ efula, etena kakiwɔ la wenya efula wa kɛnya ndo akambo efula wa sala waki la ntondo ka lɔsɛnɔ lawɔ.
2 Ondo ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka efula wele oko wɛ wekɔ lo mɛna akambo lo yoho y’otshikitanyi. Wɛ mbeyaka monga l’okakatanu dia kandola ekakatanu wa lo yimba kana wa lo demba waya oma l’etshikitanu wonga lo nshi y’ɔlɔngɔlɔngɔ kana y’osekaseka. Wɛ mbeyaka pomana la tɔsɛngiya ta wolo oma le asekayɛ wa la kalasa. Wɛ pombaka mbidja welo efula dia shika tanga la ntondo ka dinɔnɔ dia wolo, wodjwelo a wanu, ndo k’awui wa mindo. Efula l’atei anyu pomanaka nto l’ohemba wendana la lomangemange ndo ehemba ekina wendana la mbetawɔ kanyu. Eelo, nshi y’ɔlɔngɔlɔngɔ kokaka monga etena ka wolo. Koko, tɔ kekɔ etena kele onto la waaso. Wombola wambwama ele, ngande wayoyokamba la waaso asɔ na?
Ngɛnangɛna la nshi yayɛ y’ɔlɔngɔlɔngɔ
3. Dako diakɔna ndo ɔhɛmwɛlɔ akɔna wakasha Sɔlɔmɔna ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka?
3 Wanɛ waya epalanga kokaka kotɛ dia nshi y’ɔlɔngɔlɔngɔ hayoviya, ndo vɔ wekɔ la shadiya. L’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi engana eto, nshi yayɛ y’ɔlɔngɔlɔngɔ yayeta. Ɔnkɔnɛ ngɛnangɛna layɔ kam’ekeyɛ layɔ! Ɔsɔ mbaki dako diakasha Nkumekanga Sɔlɔmɔna lakafunde ate: “Olongo a pami li, ongenangenaki lu nshi yaye y’olongolongo. Utema aye akongenyangenyaki lu nshi yaye y’olongolongo. Okendakendaki lu saki y’utema aye ndu lu nangu ya ashu aye.” Koko, Sɔlɔmɔna akahɛmɔla ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka ate: “Unya lunyangu uma l’utema aye ndu kolo uma lu dimba diaye.” Lâdiko dia lâsɔ, nde akate nto ate: “Nshi y’etatelu ka lumu y’olongolongo yeli anyanya.”—Undaki 11:9, 10.
4, 5. Lande na kele ekɔ dikambo dia lomba di’ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka nɔngɔsɔla nshi yayaye? Sha ɛnyɛlɔ.
4 Onde wɛ amboka kɛnɛ kakalange Sɔlɔmɔna mbuta? Ɛnyɛlɔ, ohɔsa di’ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka ɔmɔtshi ambolongola woshasha ɔmɔtshi wa nɛmɔ efula, ondo sango dimɔtshi di’akuta. Kakɔna kayondosala awɔ na? Nde kokaka tshupa akuta akɔ tshɛ dia ndjangɛnyangɛnya ndamɛ, oko wakasale ɔna la lotshito la lo wɛla wa Yeso. (Luka 15:11-23) Ko kakɔna kayotomba lam’ayoshila akuta asɔ na? Aha la tâmu, nde ayonyanga lo woho wakinde kokamba l’akuta ande lo yoho ya dimɛna! Lo wedi okina, ohɔsa dia nde akakambe la woshasha ɔsɔ dia nɔngɔsɔla nshi yayaye, ondo lo kamba l’akuta akɔ dimɛna woho wa ndjokondja wahɔ. L’ekomelo, etena kayondokondjaka wahɔ oma l’akuta ande asɔ, onde wɛ kanyiyaka dia nde ayonyanga nɛ dia nde kôtshupa akuta ande dia ndjangɛnyangɛnya lo nshi yande y’ɔlɔngɔlɔngɔ? Ndooko!
5 Ɔsa dia nshi yayɛ y’ɔlɔngɔlɔngɔ yekɔ woshasha ɔmɔtshi w’oma le Nzambi, ndo ɔsɔku mbeyɔ mɛtɛ. Ngande wayoyokamba layɔ na? Wɛ kokaka shisha lokalo ndo osalosalo ɔsɔ lo ndjangɛnyangɛnya wɛmɛ, paka lo lokema l’ɛngɛnɔngɛnɔ aha la nɔngɔsɔla nshi yayaye. Koko, naka wɛ sala ngasɔ, kete “nshi y’etatelu ka lumu y’olongolongo” yakiyɛ yayonga “anyanya.” Ande dimɛna diayonga naka wɛ kamba la nshi yayɛ y’ɔlɔngɔlɔngɔ dia nɔngɔsɔla nshi yayaye lee!
6. (a) Dako diakɔna diakasha Sɔlɔmɔna diasha ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka ɛlɔmbwɛlɔ? (b) Kakɔna kalanga Jehowa salɛ ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka, ndo ngande wakoka ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka kondja wahɔ oma lɔkɔ?
6 Sɔlɔmɔna akate dikambo dimɔtshi diakoka kokimanyiya dia kamba l’ɛnɔnyi ayɛ w’ɔlɔngɔlɔngɔ la lomba. Nde akate ate: “Okone uhoki utungi aye lu nshi yaye y’olongo a pami.” (Undaki 12:1) Ɔsɔ mbele sheke ya kondja etombelo w’ɔlɔlɔ, mbut’ate mpokamɛ Jehowa ndo sala lolango lande. Jehowa akatɛ ase Isariyɛlɛ w’edjedja kɛnɛ kakandalange mbâsalɛ ate: “Dimi mbeyaka [sangwelo] diatumusanguyaka lu dikambu dianyu, [sangwelo] dia ki, aha di’elanyelu, dia nyusha elungamelu la nshi yayayi.” (Jeremiya 29:11) Jehowa nangaka nto kosha ndo wɛ lawɔ “elungamelu la nshi yayayi.” Naka wɛ mbôhɔka l’etsha ayɛ, lo tokanyi tayɛ, ndo lo tɛdikɔ tɔsayɛ, kete nshi yayaye shɔ ndo elongamelo kɛsɔ kayokotshama.—Enyelo 7:16, 17; 21:3, 4.
‘Yasukanya le Nzambi’
7, 8. Ngande wakoka ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka ndjasukanya le Nzambi?
7 Jakɔba tokeketshaka dia mbohɔka Jehowa lam’atotshutshuyande ate: “Nyusukani le [Nzambi] ku ndi ayusukana le nyu.” (Jakoba 4:8) Jehowa mbele Otungi ndo Nkum’olongo, ndo nde mbakoka ndeka tɛmɔma ndo tombɔma. (Enyelo 4:11) Diakɔ diele, naka sho ndjasukanya le nde, kete nde ayosukana la so. Kema wahɔ woludi la ngandji ɔsɔ ngɛnyangɛnyaka otema ayɛ?—Mateu 22:37.
8 Sho ndjasukanyaka le Jehowa lo weho efula. Ɛnyɛlɔ, ɔpɔstɔlɔ Paulo mbutaka ate: “Nyutetemali nomba, nyosenaki la eukelu ka lusaka.” (Kolosai 4:2) L’ɛtɛkɛta ekina ɔnɛ, nyonge la mbekelo ka nɔmbaka. Aha komɛ tsho lo mbutaka amɛ l’ɔkɔngɔ wa papa kana Okristo ɔmɔtshi wa l’atei w’etshumanelo sala dɔmbɛlɔ diendana l’anto tshɛ. Onde wɛ ndiholɛka Jehowa otema ayɛ dia mbotɛ kɛnɛ kakanyiyayɛ, wɔma wele layɛ, ndo ekakatanu wele layɛ? Onde wɛ ambowotɛka akambo wakokayɛ mɛna wolo sawola l’onto okina? Alɔmbɛlɔ w’eshika ndo w’oma k’ɛse otema mbelaka wɔladi. (Filipi 4:6, 7) Vɔ tokimanyiyaka dia ndjasukanya le Jehowa ndo dia mɛna dia nde ndjasukanyaka le so.
9. Ngande wakoka ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka mpokamɛ Jehowa?
9 Sho tanaka yoho kina ya ndjasukanya le Jehowa l’ɛtɛkɛta ɛnɛ wakasambiyama wata ɔnɛ: “Ulungaki alaku, etawo wetshelu, dia we ndjala la [lomba] lu nshi yayayi.” (Tukedi 19:20) Eelo, naka wɛ mpokamɛ Jehowa ndo mbôkitanyiya, kete wɛ ekɔ lo nɔngɔsɔla nshi yayaye. Ngande wakokayɛ mɛnya dia wɛ ekɔ lo mpokamɛ Jehowa? Ele lo mbɔtɔka lo nsanganya y’Akristo mbala la mbala ndo lo ndjelaka tenyi tshɛ dia l’ekongelo ka losanganya. Ndo nto, wɛ “[nɛmiyaka] sho la nyo” lo mongaka wonya wa wekelo wa Bible wa lo nkumbo. (Efeso 6:1, 2; Heberu 10:24, 25) Ɔsɔ ekɔ dikambo dia dimɛna. Ndo nto, onde wɛ ‘tshungolaka etena’ dia nɔngɔsɔla nsanganya ya l’etshumanelo, dia mbadiaka Bible mbala la mbala, ndo dia salaka eyangelo? Onde wɛ kambaka la kɛnɛ kekayɛ dia kɛndakɛnda oko ‘kanga lomba’? (Efeso 5:15-17; Osambu 1:1-3) Naka wɛ sala dikambo sɔ, kete wɛ ekɔ lo ndjasukanya le Jehowa.
10, 11. Ɛtshɔkɔ akɔna wa weke wakondja ɛlɔngɔlɔngɔ lam’ahokamɛwɔ Jehowa?
10 L’ɛtɛkɛta wa mbɔtwɛlɔ wa dibuku dia Tukedi, ofundji wakasokoyama oma lo wolo wa nyuma k’ekila nembetshiyaka oyango wa dibuku dia lo Bible sɔ. Oyango adiɔ ele: “Dia antu nimbitela yimba ndu wetshelu, mana aui wa yimba fundu, mbetshama lu yimba y’uluwanyi, lu akambu w’ololo, w’usimbwi, ndu waha la shonodi; dia mbisha antu k’antu ewu, ndu dongolongo yimba la ewu.” (Tukedi 1:1-4) Omalɔkɔ, lam’adiayɛ ndo lam’akambayɛ l’ɛtɛkɛta wa lo Tukedi ndo wa l’abuku akina wa lo Bible, wɛ ayonga la losembwe ndo la sambo k’ɔlɔlɔ, ndo Jehowa ayɔngɛnangɛna dia wɛ ndjasukanya le nde. (Osambu 15:1-5) Woho wayoyosala dia nyomoleka monga la shɛnɔdi, ewo, ndo dikoka dia kana yimba mbayoyoleka ndo mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna.
11 Onde hatokoke nongamɛ di’ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka sala akambo la lomba yoho shɔ? Sho koka nongamɛ nɛ dia ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka efula w’Akristo salaka akambo la lomba. Etombelo wele la dikambo sɔ ele anto akina mbalɛmiyaka ndo ‘hawowaɔnyɔla l’ɔtɛ wekewɔ ɛlɔngɔlɔngɔ.’ (1 Timote 4:12) Ambutshi awɔ funaka mɛtɛ dikambo diawɔ, ndo Jehowa mbutaka dia vɔ ngɛnyangɛnyaka otema ande. (Tukedi 27:11) Kânga mbekewɔ ɛlɔngɔlɔngɔ vɔ koka monga l’eshikikelo ɔnɛ ɛtɛkɛta ɛnɛ wakasambiyama mendanaka lawɔ: “Udjaki ashu le untu laha la unungu, endaki untu lusimbwi, ne dia [nshi yayaye y]a kanga ki eli ongenongeno.”—Osambu 37:37.
Sala ɛsɔnwɛlɔ w’ɛlɔlɔ
12. Ɔsɔnwɛlɔ akɔna w’ohomba wahomba ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka sala, ndo lande na kele ɔsɔnwɛlɔ ɔsɔ wekɔ l’etombelo lo nshi yayaye?
12 Nshi y’ɔlɔngɔlɔngɔ ekɔ etena ka sala ɛsɔnwɛlɔ, koko ɛsɔnwɛlɔ ɛmɔtshi mongaka l’etombelo watshikala edja efula. Ɛsɔnwɛlɔ ɛmɔtshi wasalayɛ kakianɛ wayonga la shɛngiya leyɛ l’edja k’ɛnɔnyi efula. Ɛsɔnwɛlɔ wa lomba konyaka lo lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo l’olowanyi. Ɛsɔnwɛlɔ waha la lomba kokaka konyangiya lo lɔsɛnɔ layɛ l’otondo. Enda mɛtɛ ka dikambo sɔ l’ɛsɔnwɛlɔ ehende wahombayɛ sala. Ntondotondo: Akɔna asɔnayɛ dia monga ɔngɛnyi ayɛ? Lande na kele dikambo sɔ ohomba? Yokedi yakasambiyama oma lo wolo wa nyuma k’ekila mbutaka ɔnɛ: “One latengolaka kame la akanga a yimba, atuyalaka kanga yimba. Keli one latekesanelaka la akanga a dinginya, atuhumoka lukulu l’engeno.” (Tukedi 13:20) Kɛsɔ mɛnyaka dia sho koka ndjonga oko angɛnyi aso, mbut’ate monga kanga lomba kana enginya. Onto la woho akɔna lalangayɛ monga?
13, 14. (a) Lâdiko dia monga kâmɛ l’anto, alembetshiya nto monga la lɔngɛnyi? (b) Kanyi yakɔna ya kɔlɔ yahomba ɛlɔngɔlɔngɔ mbewɔ?
13 Etena kakanyiyayɛ dikambo dia lɔngɛnyi ondo wɛ kanyiyaka monga kâmɛ l’anto. Dikambo sɔ diekɔ mɛtɛ, koko monga la lɔngɛnyi halembetshiya tsho monga kâmɛ l’anto. Lam’endayɛ awui amɔtshi lo televiziɔ, lam’ahokamɛyɛ mishiki, lam’adiayɛ dibuku dimɔtshi, lam’endayɛ waa filmɛ, kana lam’akambayɛ l’Ɛtɛrnɛtɛ, wɛ ekɔ lo mbɔtɔ lɔngɛnyi l’anto. Naka oyango wa lɔngɛnyi lɔsɔ ele dia menda awui wa ngala ndo wa dieyanelo dia mindo kana dia tshutshuya onto lo nɔ nɔnɔ dia wolo ndo lo wodjwelo a wanu, kana lo dikambo dikina diahɔtɔnɛ l’atɔndɔ wa lo Bible, kete wɛ ekɔ lo mbɔtɔ lɔngɛnyi la “enginya,” kasala akambo oko Jehowa bu.—Osambu 14:1.
14 Ondo wɛ mbeyaka fɔnya di’oko wɔtɔyɛ lo nsanganya y’Akristo ndo weyɛ l’osalosalo l’elimu wa l’etshumanelo, lâsɔ wɛ ekɔ la wolo wahakoke nɛndjama kânga wɛ kendaka tɔkɛnyɔ ta ngala kana kohokamɛka lembo lele la mishiki w’amɛna koko l’ɛtɛkɛta wa kɔlɔ. Ondo wɛ mbeyaka fɔnya dia ndoko etombelo wa kɔlɔ wayonga naka wɛ mboka sso l’ahole wɛnyawɔ anto etakataka l’Ɛtɛrnɛtɛ. Ɔpɔstɔlɔ Paulo kotɛka dia ekanelo kayɛ ka yimba kɛsɔ kekɔ kɔlɔ! Nde mbutaka ate: ‘Lɔngɛnyi la kɔlɔ latolanyaka ditshelo di’ɛlɔlɔ.’ (1 Koreto 15:33) Lonyangu ko, ɛlɔngɔlɔngɔ efula w’Akristo wakayahamaka dimɛna wakalanya ditshelo diawɔ di’ɔlɔlɔ lo monga la lɔngɛnyi la kɔlɔ. Ɔnkɔnɛ, yashikikɛ dia tona angɛnyi wa ngasɔ. Naka wɛ sala ngasɔ, kete wɛ ayoyela dako diaki Paulo diata ɔnɛ: “Tanyuyafanyaki l’akambu wa la kete nye. Keli nyuhilwami lu yimba y’uyuyu, kanyeyi okone weli lulangu la [Nzambi], l’ololo latôngenyangenyaka, ndu l’uluwanyi.”—Romo 12:2.
15. Ɔsɔnwɛlɔ akɔna wa hende wahomba ɛlɔngɔlɔngɔ sala, ndo tɔsɛngiya takɔna tonga lawɔ lo tena dimɔtshi lo dikambo sɔ?
15 Ɔsɔnwɛlɔ a hende wahombayɛ sala vɔ ɔnɛ. Etena kayokoka kayohomba mbɔsa yɛdikɔ dia sɔna kɛnɛ kahombayɛ sala l’ɔkɔngɔ wa shidiya kalasa. Naka wɛ ekɔ lo sɛna lo wodja wele ekɔ wolo dia kondja olimu, wɛ kokaka tshutshuyama esadi eto dia nyanga woho wa kondja olimu woleki dimɛna. Koko, naka wɛ ekɔ lo wodja w’ɔngɔnyi, kete elimu mbeyaka monga efula wa kamba, koko ɛmɔtshi l’atei awɔ kotolaka anto efula. Oko wayakiyanyawɔ dikambo di’ɔlɔlɔ ayɛ, embetsha kana ambutshi ayɛ kokaka kotshutshuya dia ndjela kalasa kayoyokokimanyiya dia tana olimu wa falanga efula, kana w’ɔngɔnyi. Koko, ondo wɔtwɛlɔ wa kalasa ya ngasɔ mbeyaka komanɛ wenya wakokayɛ mbetsha l’olimu wa Jehowa.
16, 17. Lembetshiya woho wakoka avɛsa amɔtshi kimanyiya ɛlɔngɔlɔngɔ dia monga la wɛdimo lo dikambo diendana l’olimu.
16 Ohɔ dia sɛdingola Bible la ntondo ka mbɔsa yɛdikɔ. Bible tokeketshaka dia kamba olimu dikambo dia lɔsɛnɔ laso ndo mɛnyaka dia tekɔ l’ɔkɛndɛ wa kotsha ehomba aso wa lushi la lushi. (2 Tesalonika 3:10-12) Koko, awui akina nɔmbamaka lo dikambo sɔ. Sho kokeketshaka dia mbadia avɛsa wayela anɛ ndo kana yimba lo woho wakokawɔ kimanyiya ɛlɔngɔlɔngɔ ndo esekaseka dia monga la wɛdimo lo kɛnɛ kendana l’ɔsɔnwɛlɔ w’olimu: Tukedi 30:8, 9; Undaki 7:11, 12; Mateu 6:33; 1 Koreto 7:31; 1 Timote 6:9, 10. L’ɔkɔngɔ wa wɛ mbadia avɛsa anɛ onde wɛ ambɛna kanyi yaki Jehowa lo dikambo sɔ?
17 Olimu wa l’emunyi hahombe mbeta pondjo la ntondo k’olimu wakambɛso Jehowa. Naka wɛ kokaka mbeya tolimulimu tɔmɔtshi l’ɔkɔngɔ wa kalasa kayɛ ka sekɔndɛrɛ takoka kokimanyiya dia kondja olimu waha kawotake, kete dikambo sɔ diekɔ dimɛna. Naka wɛ nangaka nyomɔtɔ kalasa kina l’ɔkɔngɔ wa wɛ shidiya sekɔndɛrɛ, kete ɔsɔ ekɔ dikambo diahombayɛ sawola l’ambutshi ayɛ. Koko, tohɛke pondjo ‘akambo woleki ohomba,’ mbut’ate akambo wa lo nyuma. (Filipi 1:9, 10) Tosalake munga kakasale Baruka laki sekeletɛlɛ ka Jeremiya. Nde kotetemala la ngɛnangɛna diɛsɛ diaki lande ndo akayoyasha dia ‘nyanga akambo a weke.’ (Jeremiya 45:5) Nde akohɛ lo tshanda mɔtshi dia ndoko ‘ɛngɔ ka woke’ ɔtɔi ka l’andja ɔnɛ kakakoke nyomoleka mbôsukanya la Jehowa kana mbôkimanyiya dia pandɔ oma l’elanyelo ka Jerusalɛma. Dikambo dia ngasɔ kokaka tokomɛ ndo sho lawɔ ɛlɔ kɛnɛ.
Ɔsa awui wa lo nyuma la nɛmɔ
18, 19. (a) Efula k’asukanyi ayɛ wekɔ lo diɛnɛ la na, ndo ngande wahombayɛ ndjaoka lo dikambo diawɔ? (b) Lande na kele anto efula hawoke ndjala ka lo nyuma?
18 Onde wɛ ambɛnaka fɔtɔ y’ana wele lo wedja wadiɛnɛ la ndjala lo tita nsango? Naka wɛ ambɛnaka, kete lo mɛtɛ wɛ akawaoke kɛtshi. Onde wɛ mbokaka asukanyi ayɛ kɛtshi woho akɔ wâmɛ? Lande na kahombayɛ mbaoka kɛtshi na? Nɛ dia efula ka l’atei awɔ wekɔ vɔ la wɔ la ndjala. Vɔ wekɔ lo diɛnɛ la ndjala kakatatshi Amɔsɛ ate: “Nyulungi, nshi yayuya, yayumutuma ndjala ka kasha lu kete, aha ndjala ka mbu ya nde kuyanga pusa ka ashi, keli ka eukelu k’aui wa [Jehowa].”—Amose 8:11.
19 Lo mɛtɛ, efula ka wanɛ wadiɛnɛ la ndjala ka lo nyuma ‘haweye ehomba awɔ wa lo nyuma.’ (Mateu 5:3) Efula hawoke ndjala ka lo nyuma. Amɔtshi mbeyaka ndo fɔnya di’oko vɔ wekɔ lo ndeshama dimɛna. Koko vɔ fɔnyaka ngasɔ, nɛ dia wekɔ lo ndeshama lo ‘lomba l’andja ɔnɛ,’ lele anyanya ndo layasha lo lomombo, l’awui wa vate vate wa siansɛ, ndo lo tokanyi tendana la lɔkɛwɔ, kana l’awui akina wa ngasɔ. Amɔtshi fɔnyaka dia ‘lomba’ la nshi nyɛ mbetshaka wetshelo wa lo Bible oko wambeta loowe. Koko, ‘andja ɔnɛ kombeya Nzambi oma lo lomba lawɔ.’ Lomba la l’andja ɔnɛ hatokokimanyiya dia wɛ ndjasukanya le Nzambi. Lɔ lekɔ paka “enginya lu ashu wa [Nzambi].”—1 Koreto 1:20, 21; 3:19.
20. Lande na kele bu dimɛna nyanga dia mbokoya anto wahatɛmɔla Jehowa?
20 Lam’endayɛ fɔtɔ y’ana wadiɛnɛ la ndjala, onde wɛ kombolaka monga oko vɔ? Ndooko! Koko, ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka ɛmɔtshi wele l’atei wa nkumbo y’Akristo wakɛnya mposa ka monga oko anto w’osukanyi lawɔ wele la ndjala ka lo nyuma. Ondo ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka ɛsɔ fɔnyaka dia asekawɔ wa l’andja ɔnɛ wekɔ la lotshungɔ ndo la lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Vɔ mbohɛka di’ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka ɛsɔ mangana etale la Jehowa. (Efeso 4:17, 18) Vɔ mbohɛka nto etombelo wa kɔlɔ waya oma lo ndjala ka lo nyuma. Etombelo ɛmɔtshi wa kɔlɔ ele waemi waha la lolango ndo efukutanu wa lo yimba ndo wa lo demba waya oma l’awui wa mindo, ɔnwɛlɔ wa mfɔka, wodjwelo wa wanu, ndo oma lo nɔnɔ dia wolo. Ndjala ka lo nyuma mbelaka yimba y’ɔtɔmbɔkwɛlɔ, yaha l’elongamelo, ndo yaha l’ɛlɔmbwɛlɔ lo lɔsɛnɔ.
21. Ngande wakokaso ndjakokɛ shoamɛ di’aha mbokoya lɔkɛwɔ la kɔlɔ la wanɛ wahatɛmɔla Jehowa?
21 Ɔnkɔnɛ, lam’eyɛ la kalasa l’atei a wanɛ wele bu atɛmɔdi wa Jehowa, tolekake ndjakiyanya efula l’ɔtɛ wa waonga awɔ. (2 Koreto 4:18) Amɔtshi wayɔtɛkɛta kɔlɔ lo kɛnɛ kendana l’akambo wa lo nyuma. Ndo nto, tita nsango mbeyaka pandjola tokanyi t’ɔnɛ, bu kɔlɔ sala awui wa mindo, mbidjɔ wanu, kana tondja ɛtɛkɛta wa tɛngɔ. Shika tanga la ntondo ka shɛngiya ya ngasɔ. Tetemala sangana kâmɛ l’anto “[wakukutɛ] mbetawo la khum’utema k’ololo.” Otetemalake “tsha ulimu wa Khumadiondjo nshi tshe.” (1 Timote 1:19; 1 Koreto 15:58) Yashaka l’elimu wa lo Mbalasa ka Diolelo ndo l’olimu w’esambishelo. L’ɛnɔnyi wâkayɔtɔ kalasa, salaka olimu w’ombatshi mboka wa tshanda mbala la mbala. Keketshaka lonyuma layɛ lo salaka akambo asɔ ko wɛ ayongaka la wɛdimo.—2 Timote 4:5.
22, 23. (a) Lande na kele ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka w’Okristo salaka mbala efula ɛsɔnwɛlɔ wele anto akina hawoshihodia? (b) Kakɔna kambokeketshama ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka dia sala?
22 Mɛna akambo lo yoho ya lo nyuma ayokotshutshuya ondo dia mbɔsa tɛdikɔ tele akina hawotishihodia. Ɛnyɛlɔ, ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔtshi w’Okristo aki manyi l’awui wa mishiki ndo akashidiya kalasa y’adidi la diewo di’efula l’akambo tshɛ wa la kalasa. Lam’akandalongola dipɔlɔmɛ, nde akayele she l’olimu w’osolelo wa tovitrɛ dia nde mbeya kotsha olimu wakandasɔnɛ w’osambisha wa lo tena tshɛ, mbut’ate w’ombatshi mboka. Embetsha ande koshihodia ɛkɔkɔ wakôtshutshuya dia mbɔsa yɛdikɔ shɔ, koko naka wɛ amboyasukanya le Jehowa, kete tekɔ l’eshikikelo dia wɛ shihodiaka ɛkɔkɔ ɛsɔ.
23 Lam’asɛdingolayɛ woho wa kamba la nshi yayɛ y’ɔlɔngɔlɔngɔ, ‘yaombɛ okundji w’ɔlɔlɔ ndo wa shikaa dia nshi yayaye, woho wa wɛ mbeya kukutɛ lɔsɛnɔ la mɛtɛ.’ (1 Timote 6:19) Yashikikɛ dia ‘mbohɔ Otungi ayɛ wa Woke’ lo nshi yayɛ y’ɔlɔngɔlɔngɔ ndo lo lɔsɛnɔ layɛ l’otondo. Ɔsɔ mbele yoho tshɔi ya nɔngɔsɔla nshi yayaye y’ɔlɔlɔ, mbut’ate nshi yayaye yahatonga l’ekomelo pondjo.
Ayoyota l’ekomelo?
• Dako diakɔna diakasambiyama oma le nyuma k’ekila diakimanyiya ɛlɔngɔlɔngɔ dia nɔngɔsɔla nshi yayaye?
• Naa toho tɔmɔtshi takoka ɔlɔngɔlɔngɔ l’osekaseka ‘ndjasukanya le Nzambi’?
• Naa tɛdikɔ tɔmɔtshi tɔsa ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka tayonga la shɛngiya lo nshi yande yayaye?
[Esato wa lo lɛkɛ 25]
Onde wɛ ayetawɔ di’eyango ayɛ hita komanɛ lokalo ndo osalosalo ayɛ wa nshi yayɛ y’ɔlɔngɔlɔngɔ?
[Esato wa lo lɛkɛ 26]
Ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka w’Akristo wele la lomba tetemalaka monga l’ɛnɛlɔ k’ɔlɔlɔ ka lo nyuma