Ngande wakokanyu kimanyiya ɔna la “lutshitu”?
“Ngenangena, ne dia onanyo one . . . akashisho, ku ambenama.”—LUKA 15:32.
1, 2. (a) Ngande wakasale ana amɔtshi l’akambo wa mɛtɛ w’Akristo? (b) Ngande wakoka ambutshi ndo ana wele l’atei w’akambo wa ngasɔ ndjaoka na?
“DIMI l’otsha tomba oma l’etshumanelo!” Ambutshi woka Nzambi wɔma wakasale tshɛ dia mbodia anawɔ dia monga la yoho ya lɔsɛnɔ y’Okristo mongaka mɛtɛ la lonyangu l’efula lam’okawɔ di’ɔna ɔmɔtshi owatɛ weho w’ɛtɛkɛta wa ngasɔ! Ana amɔtshi ‘takɔka mboka’ aha l’ambutshi mbeya ndo bonde ka dikambo. (Heberu 2:1) Efula ka l’atei awɔ fɔnaka l’ɔna la lotshito la lo wɛɛla waki Yeso, lakatshike luudu la she ndo lakatohandjola sango diande lo wodja w’etale.—Luka 15:11-16.
2 Kânga mbele dikambo dia ngasɔ hadioleke komɛ efula k’Ɛmɛnyi wa Jehowa, wanɛ wahomana ladiɔ mongaka l’ɔkɛi wele ndoko ɛtɛkɛta w’ekeketshelo wakoka mbanyɛ ɔkɛi ɔsɔ tshɛ lo tshɛ. Ndo kɛnɛ kahatahombe mbohɛ, ekakatanu wakoka ɔna latakɔ mboka pomana lawɔ ndamɛ. L’atei w’otema ande, nkum’otema kande koka mbɔhɛnyahɛnya. Lo wɛɛla waki Yeso, ɔna la lotshito akayokomɛka lo ‘kana yimba,’ ndo dikambo sɔ diakangɛnyangɛnya she. Ngande wakoka ambutshi ndo anto akina wa l’etshumanelo kimanyiya ana wa ntshito dia vɔ ‘kana yimba’ na?—Luka 15:17.
Ɛkɔkɔ watomba ana amɔtshi oma l’etshumanelo
3. Naa ɛkɔkɔ ɛmɔtshi watshutshuya ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka ɛmɔtshi dia mbɔsa yɛdikɔ ya tomba oma l’etshumanelo k’Akristo?
3 Ekɔ nkama ya nunu y’ana wakambɛ Jehowa l’ɔngɛnɔngɛnɔ l’atei w’etshumanelo k’Akristo. Ko, lande na katomba ana akina oma l’etshumanelo na? Vɔ fɔnyaka mbala mɔtshi di’oko wekɔ lo nshisha ɛngɔ kɛmɔtshi ka l’andja ɔnɛ. (2 Timote 4:10) Kana vɔ mbeyaka mɛna di’oko lokoto l’ɛkɔkɔ lele l’ekokelo kaki Jehowa amboleka monga l’ɛlɛmbɛ. Nkum’otema ka mindo, ndjasha efula le pami kana le womoto ndo mposa ka mbetawɔma le asekande koka nto tshutshuya ɔna dia nde tomba oma lo lokoto laki Jehowa. Ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka mbeyaka ndjotshika dia kambɛ Nzambi naka nde ɛna di’oko ambutshi ande kana Akristo amɔtshi wekɔ la dungi pende.
4. Mbala efula naa kiɔkɔ yatakɔ ana mboka?
4 Yimba ndo dionga di’ɔtɔmbɔkwɛlɔ diele l’ɔna ekɔ mbala efula tolembetelo tɛnya dia nde aya wɔdu lo nyuma, ndo tɔ kɛnɛmɔlaka kɛnɛ kele l’atei w’otema ande. (Tukedi 15:13; Mateu 12:34) Oyadi ɔkɔkɔ akɔna tshɛ watakoya ɔna mboka, mbala efula kiɔkɔ ya dikambo sɔ ndjaka oma lo woho wakinde kombidja “ewu k’akambu wa mete” l’atei w’otema ande. (2 Timote 3:7) Lo dihole dia tɛmɔlaka Jehowa paka ladiko di’ɛlɔmɔ, ekɔ ohomba di’ana monga vamɛ la diɔtɔnganelo di’oshika lam’asawɔ la nde. Kakɔna kayowakimanyiya dia sala dikambo sɔ?
Sukana le Nzambi
5. Kakɔna kele ohomba le ɔna dia nde monga la diɔtɔnganelo nde la Nzambi?
5 Ombeki Jakɔba akafunde ate: “Nyusukani le [Nzambi], ku ndi ayusukana le nyu.” (Jakoba 4:8) Dia sala dikambo sɔ, ɔna pombaka kimanyiyama dia monga la mposa k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (Osambu 34:8) Oma l’etatelo nde ayonga l’ohomba wa “awele,” mbut’ate, atshina wa wetshelo wa lo Bible. Koko, naka nde ambokoma lo ngɛnangɛna Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo aya la mposa k’efula ka “mbu ya nde ya wulu,” mbut’ate akambo w’ohomba efula wa lo nyuma, kete nde ayotshunda lo nyuma esadi eto. (Heberu 5:11-14; Osambu 1:2) Ɔna ɔmɔtshi laketawɔ dia nde akayatambiya lo yoho ya lɔsɛnɔ ya l’andja ɔnɛ akatatɛ ngɛnangɛna akambo wa lo nyuma. Kakɔna kakôkimanyiya dia tshika yoho ya lɔsɛnɔ shɔ na? Dia ndjela dako dia mbadia Bible k’otondo, nde akatetemala l’ekongelo ka kiadaka esangɔ l’esangɔ. Lo mɛtɛ, wadielo w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi wa mbala la mbala ekɔ ohomba efula di’onto monga la diɔtɔnganelo dia wolo la Jehowa.
6, 7. Ngande wakoka ambutshi kimanyiya anawɔ dia vɔ monga la mposa k’efula k’Ɔtɛkɛta waki Nzambi?
6 Ekɔ mɛtɛ ohomba efula di’ambutshi kimanyiya anawɔ dia monga la ngandji k’efula k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Kânga mbakandɔtɔka lo wekelo wa lo nkumbo mbala la mbala, osekaseka ɔmɔtshi w’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi akɔtɔ lɔngɛnyi la dengalenga. Lo kɛnɛ kendana la wekelo ande wa lo nkumbo, nde mbohɔka ate: “Lam’akambolaka Papa wembola, dimi lakadiaka tsho ekadimwelo aha la menda kânga elungi kande.” Lo dihole dia mbisha tsho wetshelo wonya wasalema wekelo wa lo nkumbo, ambutshi wele la lomba kambaka la diewo dia mbetsha. (2 Timote 4:2) Di’ɔna ngɛnangɛna wekelo, nde pombaka mɛna dia wekelo akɔ mendanaka la nde. Lande na kahayambola wembola watshutshuya onto dia nde mbisha kanyi yande ndo mbokeketsha dia nde mbuta kɛnɛ kele l’atei w’otema ande? Keketsha ɔna dia nde mɛnya ohomba w’akambo wekanyu.a
7 Lâdiko wa lâsɔ, yanga woho wa mɔtsha sawo di’oma l’Afundelo. Naka kokaka, nyosale di’ana kɛnya awui amɔtshi wa lo Bible oko kɛnyɔ kana oko dramɛ. Kimanyiyawɔ dia mɛna di’oko vɔ wekɔ lo mɛna dihole ndo akambo wa lo wodja wa lɛnɛ eta awui wekanyu. Okambelo wa l’asango ndo la kartɛ koka kokimanyiya lo dikambo sɔ. Eelo, monga la yema ya dikoka dia mbɔsa di’oko nyekɔ lo mɛna akambo wekanyu koka mɔtsha wekelo wa lo nkumbo ndo vɔ monga l’akambo wotshikitanyi. Ambutshi vɔ lawɔ pombaka sɛdingola diɔtɔnganelo dia lam’asawɔ la Jehowa. Naka vɔ ndjasukanya efula la Jehowa, kete vɔ koka kimanyiya anawɔ dia sala ngasɔ.—Euhwelo k’Elembe 6:5-7.
8. Ngande wakimanyiya dɔmbɛlɔ onto dia ndjasukanya efula le Nzambi?
8 Dɔmbɛlɔ nto kimanyiyaka onto dia nde ndjasukanya le Nzambi. Lam’akandonge l’ɛnɔnyi lam’asa dikumi l’esato la dikumi l’etanu, ɔna ɔmɔtshi la womoto akayakiyanya efula lo woho wakinde komonga l’akoka wa sɔna lam’asa yoho ya lɔsɛnɔ y’Okristo la lɔngɛnyi lasande l’asekande waki komonga la nde mbetawɔ ɔtɔi. (Jakoba 4:4) Akandasale lo dikambo sɔ na? Nde akate ate: “Mbala ka ntondo, lakalɔmbɛ Jehowa mɛtɛ lo kɛnɛ kendana la woho wakamayaokaka.” Nde akakomiya lo mbuta dia dɔmbɛlɔ diande diakokɛma etena kakandayokondja ɔngɛnyi wa womoto wakandakokaka mbɛkɛ otema ande le nde l’atei w’etshumanelo k’Akristo. Lam’akandɛnyi dia Jehowa mbakɔlɔmbɔlaka, nde akatatɛ monga la diɔtɔnganelo dia wolo lam’asande la nde. Ambutshi koka kimanyiya anawɔ naka vɔ vamɛ ndowanya alɔmbɛlɔ awɔ hita. Etena kalɔmbawɔ lo nkumbo, ambutshi koka tɛkɛta awui w’oma k’ɛse otema ndo di’ekakatanu wele lawɔ woho w’anawɔ mboka diɔtɔnganelo diele lam’asa ambutshi awɔ la Jehowa.
Nyonge la solo dia lotutsha koko aha monga tɔlɔmɔ tɛwɛ
9, 10. Ɛnyɛlɔ kakɔna kakasha Jehowa lo kɛnɛ kendana la monga la solo dia lotutsha otsha le ase Isariyɛlɛ w’ɛtɛ wolo?
9 Etena katatɛ ɔna ntakɔ mboka, nde koka mona woho wa ndjanganya l’anto akina ndo tona welo tshɛ wadja ambutshi dia sawola la nde akambo wa lo nyuma. Kakɔna kakoka ambutshi sala la ntondo ka dikambo dia wolo dia ngasɔ? Tɔsɛdingole kɛnɛ kakasale Jehowa nde l’ase Isariyɛlɛ w’edjedja. Nde akonge la solo dia lotutsha otsha le ase Isariyɛlɛ waki akanga w’“ete wulu” l’edja k’ɛnɔnyi ndekana 900 la ntondo ka nde ndjatshika dia vɔ ndjela mboka kawɔ ka kɔlɔ. (Etumbelu 34:9; 2 Ekondo 36:17-21; Romo 10:21) Kânga ‘mbakawadjaka Jehowa l’ohemba’ esangɔ l’esangɔ, Jehowa “akawauki ketshi.” “Tena efula, ndi akayakimela lu kele kandi, [nde] kondeka mvudunganela la kele.” (Osambu 78:38-42) Nzambi komonga la munga lo woho wakandalɔmbɔlaka. Ambutshi woludi la ngandji mbokoyaka Jehowa ndo wekɔ la solo dia lotutsha etena katona ɔna mbala kakɔ ɔtɔi welo wadjawɔ dia mbokimanyiya.
10 Monga la ndjakimɛ kana la solo dia lotutsha, halembetshiya tsho “mbikikɛ dikambo l’etena k’otale”; koko monga l’elongamelo k’ɔnɛ lushi lɔmɔtshi akambo mbeyaka ndjosembɔ lo kɛnɛ kendana la diɔtɔnganelo diambolana. Jehowa akasha ɛnyɛlɔ lo kɛnɛ kendana la woho wa monga la ndjakimɛ. Nde akatatɛ toma akɛndji ande otsha le ase Isariyɛlɛ ‘mbala la mbala.’ Jehowa “akalangaka mpandja wudja andi,” koko “vo wakolaka atumami wa [Nzambi ndo], wakonyolaka aui andi.” (2 Ekondo 36:15, 16) Nde akasɛngasɛnga ase Isariyɛlɛ ate: “Nyukaluli nyu tshe untu l’untu uma lu mbuka kandi ka kolo.” (Jeremiya 25:4, 5) Koko, Jehowa kɔmɔnyɔla ɛlɛmbɛ ande wosembwe. Wakatɛ ase Isariyɛlɛ ɔnɛ “nyukaluli” oya le Nzambi ndo nyoyele ɛlɛmbɛ ande.
11. Ngande wakoka ambutshi monga la solo dia lotutsha aha la mbahahɔ l’awui lo yoho yayowɔsɛnaka l’ɔna lambotakɔ mboka?
11 Ambutshi koka mbokoya Jehowa lo kɛnɛ kendana la monga la solo dia lotutsha, mbut’ate hawohombe shisha elongamelo esadi eto lo kɛnɛ kendana l’ɔna lambotakɔ mboka. Naka hawoshishisha elongamelo, kete vɔ koka tetemala la sawolaka la nde kana monga la diɔtɔnganelo lande. Kânga mbahombawɔ ndjela ɛlɛmbɛ wosembwe, vɔ koka sɛngasɛnga ɔna ‘mbala la mbala’ dia nde kawola oya lo mboka k’akambo wa mɛtɛ.
Etena katshanyema ɔna oma l’etshumanelo
12. Naa ɔkɛndɛ wele l’ambutshi otsha le ɔna lodjashi kamɛ lawɔ lambotshanyema oma l’etshumanelo?
12 Kakɔna kahomba salema naka ɔna ladjasɛ l’ambutshi ande ambosala pɛkato ka woke ko ambotshanyema oma l’etshumanelo l’ɔtɛ wende kema la ndjatshumoya na? Lam’ele ɔna eke la le ambutshi ande, vɔ mbahomba tetemala la mbêtshaka ndo la mbohokolaka lo ndjela Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Ngande wakoka dikambo sɔ salema na?—Tukedi 6:20-22; 29:17.
13. Ngande wakoka ambutshi pemba dia munanda otema w’ɔnawɔ lambotakɔ mboka?
13 Lo mɛtɛ, dikambo sɔ kokaka salema, koko ndeka dimɛna mbosha wetshelo ndo ohokwelo ɔsɔ wonya wasalema wekelo wa Bible nyu la nde ato. Ombutshi pombaka mɛna kɛnɛ kele l’edia kana lo kiɔkɔ ya dionga dia lonyu diaki ɔna ndo pemba dia mbeya kɛnɛ kele l’otema ande. Lende ambokoma hemɔ kande ka lo nyuma? (Tukedi 20:5) Onde nyakakoke munanda otema ande? Avɛsa akɔna wakoka kamba lanyu lo yoho ya dimɛna? Ɔpɔstɔlɔ Paulo toshikikɛka ate: ‘Ɔtɛkɛta wa Nzambi wekɔ la lomu ndo la nkudu; vɔ wekɔ la mpɛmɔ koleki yɔɔmbɔ ya mpɛmɔ wedi ehende ndo vɔ nyɔngɔmɛka polo ndo lo vɔ kakitola anima la yimba, asɔnga la ehihɔ [awɔ], ndo vɔ kokaka nembetɛ tokanyi la nsaki ya l’otema.’ (Heb. 4:12) Eelo mɛtɛ, ambutshi koka sala akambo efula lo dihole dia mbutɛka ɔnawɔ tsho di’ɔnɛ tosalake weho w’akambo wa kɔlɔ wa nganɛ nto. Vɔ koka pemba dia mbɔlɔmbɔla ndo mbokokɛ dia nde nkɔnɔ lo nyuma.
14. Naa dui dia ntondo diahomba ɔna lambotakɔ mboka sala dia nde nɔngɔsɔla diɔtɔnganelo diasande la Jehowa, ndo ngande wakoka ambutshi kimanyiya ɔna dia nde sala dui sɔ?
14 Ɔna lambotakɔ mboka ekɔ l’ohomba wa nɔngɔsɔla diɔtɔnganelo diasande la Jehowa. Dui dia ntondo diahombande sala ele ‘ndjatshumoya . . . ndo kawola.’ (Etsha 3:19; Isaya 55:6, 7) Lo ngelo yawɔ, lam’akimanyiyawɔ ɔna dia nde ndjatshumoya, ambutshi pombaka ‘ndjalama di’aha ntsha kɔlɔ, ndo mbetsha la memakana’ naka ɔna halange pokamɛ kɛnɛ katawɔ. (2 Timote 2:24-26) Vɔ pombaka ‘mbohokola’ lo ndjela kɛnɛ kalɔmba Bible. Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yakakadimɔma ɔnɛ ‘mpokola’ koka nto kadimɔma ɔnɛ ‘mbisha djembetelo yetawoya.’ (Enyelo 3:19; Joani 16:8) Ɔnkɔnɛ, mpokola ɔna, nembetshiyaka mbosha tolembetelo t’eshika dia mbetawoya ɔnɛ nde ekɔ lo mboka ka kɔlɔ. Lo mɛtɛ, kema wɔdu dia sala dikambo sɔ. Naka kokaka, ambutshi koka munanda otema ande lo kamba l’avɛsa tshɛ wasungana dia mbetawoya. Vɔ pombaka pemba mbokimanyiya woho wa nde shihodia ohomba wa ‘petsha kɛnɛ kele kɔlɔ ndo nanga kɛnɛ kele ɔlɔlɔ.’ (Amose 5:15) Nde mbeyaka ndjokoma lo ‘kana yimba ndo ndjahandja oma lo djonga ya Diabolo.’
15. Ohomba akɔna wele la dɔmbɛlɔ dia kimanyiya ɔna lambotakɔ mboka woho wa nde nɔngɔsɔla diɔtɔnganelo diasande la Jehowa?
15 Di’onto nɔngɔsɔla diɔtɔnganelo diasande la Jehowa, dɔmbɛlɔ ekɔ ohomba efula. Lo mɛtɛ, ndoko lahomba ‘nɔmba’ dikambo dia pɛkato ka l’okonda, mbut’ate kɛnama hwe dia onto lamboshilaka la monga Okristo l’etshumanelo ekɔ lo kisala koko hayatshumoya. (1 Joani 5:16, 17; Jeremiya 7:16-20; Heberu 10:26, 27) Koko, ambutshi koka nɔmba Jehowa dia nde mbasha lomba la mbeya kandola dikambo sɔ. (Jakoba 1:5) Naka ɔna lakatshanyema oma l’etshumanelo ambɛnya djembetelo ya ndjatshumoya koko kema “la dihunga [dia tɛkɛta] la ntundu ka [Nzambi],” kete ambutshi koka nɔmba dia naka Nzambi mɛnaka ɔkɔkɔ ɔmɔtshi wa dimanyiya munga k’ɔna, kete lolango Lande latshame. (1 Joani 3:21) Lam’oka ɔna weho w’alɔmbɛlɔ wa ngasɔ, nde ayokimanyiyama dia mbeya dia Jehowa ekɔ Nzambi ka kɛtshi.b—Etumbelu 34:6, 7; Jakoba 5:16.
16. Ngande wakokaso kimanyiya ase nkumbo wele l’ana wakatshanyema oma l’etshumanelo?
16 Naka ɔna lambobatizamaka ambotshanyema oma l’etshumanelo, kete ase etshumanelo pombaka sala di’aha ‘mbekesanɛ’ la nde. (1 Koreto 5:11; 2 Joani 10, 11) Dikambo sɔ diayowokimanyiya dia nde ‘kana yimba’ ndo kawola lo lokoto laki Nzambi lele l’ekokelo. (Luka 15:17) Koko, oyadi nde kawola kana bu, ase etshumanelo koka keketsha nkumbo kaki ɔna lambotshanyema oma l’etshumanelo. Sho tshɛ koka nyanga waaso wa mɛnya dia sho mbaokaka “ketshi” ndo tekɔ “la etema wa memakana” otsha le wɔ—1 Petero 3:8, 9.
Woho wakoka anto akina mbisha ekimanyielo
17. Kakɔna kahahombe ase etshumanelo mbohɛ etena kahembawɔ kimanyiya ɔna lambotakɔ mboka?
17 Ko kayotota dikambo di’ɔna lele hawowotshanyisha oma l’etshumanelo k’Akristo koko aya la mbetawɔ ka wɔdu na? Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Naka leke lomotshi lambusuwa, keti beke tshe nsuwa la lo.” (1 Koreto 12:26) Anto akina koka ndjasha efula otsha le ɔna la ngasɔ. Lo mɛtɛ, ekɔ ohomba monga la yema ya sso wolo nɛ dia ɔna laya la hemɔ lo nyuma koka monga la shɛngiya ya kɔlɔ le ana akina. (Ngalatiya 5:7-9) L’etshumanelo kɛmɔtshi, epalanga ɛmɔtshi wanɛ waki l’ekanelo k’ɔlɔlɔ wakalange kimanyiya akɛnda amɔtshi wakɔlɛ lo nyuma, lo mbaelɛ dia ndjosangana la wɔ kamɛ dia kɛnya yema ya mishiki. Kânga mbaketawɔ akɛnda asɔ leeta lɔsɔ esadi eto ndo mbakawangɛnangɛna kamɛ, shɛngiya yaki lam’asawɔ yakayakonyaka l’ɔkɔngɔ dia vɔ kakitɔna l’etshumanelo. (1 Koreto 15:33; Jude 22, 23) Aha otshumanelo wa ndjangɛnyangɛnya mbakoka kimanyiya ɔna laya wɔdu lo nyuma dia nde kɔnɔ, koko otshumanelo wakoka mbokimanyiya dia monga la mposa k’efula k’akambo wa lo nyuma.c
18. Ngande wakokaso mbokoya dionga diaki ombutshi w’ɔna la lotshito la lo wɛɛla waki Yeso?
18 Etena kakawola ɔna lakangana l’etshumanelo oya lo Mbalasa ka Diolelo kana dia ndjɔtɔ lo losanganya lɔmɔtshi la woke, nyokanyiya woho wakokande ndjaoka. Onde hatohombe mbolongola lo mbokoya dionga diaki ombutshi w’ɔna la lotshito la lo wɛɛla waki Yeso? (Luka 15:18-20, 25-32) Ɔna ɔmɔtshi l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi lakatshike etshumanelo k’Akristo ko l’ɔkɔngɔ ndjɔtɔ lo losanganya lɔmɔtshi la distrikɛ akate ate: “Dimi lakafɔnyaka nte anto tshɛ hawotokoka mbidja onto l’oko dimi yimba, koko anangɛso ndo akadiyɛso wakasawola la mi ndo wakanongola. Dikambo sɔ diakamunanda efula.” Nde akatatɛ mbeka Bible nto ndo akayobatizamaka l’ɔkɔngɔ diko.
Tanyohekɔke
19, 20. Lande na kahatahombe shisha elongamelo lo dikambo di’ɔna la lotshito?
19 Kimanyiya ɔna la “lutshitu” dia nde koma lo ‘kana yimba’ nɔmbaka dia monga la solo dia lotutsha ndo ɔsɔ koka monga dikambo dia wolo le ambutshi ndo le anto akina. Koko, tanyohekɔke. “[Jehowa] huhela dia nshidiya alaka andi, uku atedikaka antu wauhu awo, keli ndi eko la nyu memakana. Ndi halangi nduku omotshi nshisho, keli ndi nangaka tshe wakadimuli etema.” (2 Petero 3:9) Afundelo toshikikɛka dia Jehowa nangaka di’anto ndjatshumoya ndo nsɛna. Diɔ diakɔ, diakandɔshi yɛdikɔ y’anto ndjaokanya la nde. (2 Koreto 5:18, 19) Solo diande dia lotutsha ambokimanyiya miliyɔ y’anto dia vɔ kawola lo mboka.—Isaya 2:2, 3.
20 Lâsɔ, onde ambutshi hawokoke kamba la toho ta mbetsha tshɛ t’oma l’Afundelo takoka dia kimanyiya ɔnawɔ la lotshito dia nde kana yimba? Dia mbokoya Jehowa, nyonge la solo dia lotutsha etena kɔsanyu tɛdikɔ t’amɛna dia kimanyiya ɔnanyu dia nde kawolɛ Jehowa. Nyoyele ɛlɛmbɛ wa lo Bible ndo nyohembe dia monga la waonga wa Jehowa oko ngandji, losembwe, ndo lomba etena kalɔmbanyu dia kondja ekimanyielo kande. Oko waketawɔ efula k’atɔmbɔki leeta loludi la ngandji laki Jehowa dia mbokawolɛ, ɔnayɛ la pami kana la womoto la lotshito koka kawola oya lo lokoto l’ekokelo laki Nzambi.—Luka 15:6, 7.
[Nɔtɛ ya l’ɛse ka dikatshi]
a Dia mbeya alako akina wendana la woho wa mbetsha ana dimɛna, enda lo Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ k’Esambele 1, 1999, lɛkɛ 23-27.
b Alɔmbɛlɔ wa ngasɔ hawohombe salema lo sɛkɛ lo nsanganya y’etshumanelo dikambo di’ɔna lakatshanyema, nɛ dia anto akina hawohombe mbeya akambo wendana l’ɔnɛ lakatshanyema.—Enda lo Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka Ntondo 15, 1980, lɛkɛ 31.
c Dia tana alako w’eshika lo dikambo sɔ, enda lo Réveillez-vous! wa Ngɔndɔ ka Dikumi 22, 1972, lɛkɛ 13-16; Ngɔndɔ ka Divwa 22, 1996, lɛkɛ 21-23.
Onde wɛ akohɔ?
• Kakɔna kakoka monga lo kiɔkɔ ya dikambo etena katomba ana oma l’etshumanelo?
• Ngande wakoka ana kimanyiyama dia vɔ monga la diɔtɔnganelo di’oshika lam’asawɔ la Jehowa?
• Lande na kahomba ambutshi monga la solo dia lotutsha koko nɛnya ɛlɛmbɛ lam’akimanyiyawɔ ɔna la lotshito?
• Ngande wakoka wanɛ wele l’etshumanelo kimanyiya ɔna la lotshito dia nde kawola?
[Osato wa lo lɛkɛ 25]
Alɔmbɛlɔ w’ambutshi w’oma k’ɛse otema koka kimanyiya anawɔ dia vɔ mboka diɔtɔnganelo dia wolo diele lam’asa ambutshi awɔ la Jehowa
[Osato wa lo lɛkɛ 25]
Wadielo w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ekɔ ohomba efula dia kakatana wolo la Jehowa
[Osato wa lo lɛkɛ 27]
Tolongole ɔna lotshito naka nde ‘ambokana yimba’
[Osato wa lo lɛkɛ 28]
Nyɔshi tɛdikɔ t’amɛna dia kimanyiya ɔnanyu dia nde kawolɛ Jehowa