Waɛnɛlɔ wa Diolelo dia Nzambi wambokoma akambo wa mɛtɛ
‘Nyu nyekɔ lo ntsha ɔlɔlɔ oko wadjanyu yimba lo ɔtɛkɛta wa prɔfɛsiya wele oko tala diahɛta lo dihole dia wodjima.’—2 PETERO 1:19.
1. Otshikitanu akɔna watanaso l’andja wa nshi nyɛ?
LO ANDJA wa nshi nyɛ akambo wa wolo wekɔ lo tahatana ko mbahatana, tena dia wolo l’ɔkɔngɔ wa tena dia wolo mbut’ate andja wa nshi nyɛ wekɔ lo pâ tena tshɛ. Ahole wadjasɛ anto wekɔ lo ndanyema, terɔrismɛ kambokokanɛ l’andja w’otondo, kɛdikɛdi mɛnamaka dia ekakatanu wele l’anto wekɔ lo tatetemala paka la fulanɛ. Kânga ɛtɛmwɛlɔ wa l’andja ɔnɛ wambohekɔ dia mbisha ekimanyielo. Mbala efula, ɛtɛmwɛlɔ mbaleka konya akambo kɔlɔ efula lo mbidja esɔ lo dja, mbut’ate lo tshutshuya anto lo lohetsho ndo lo ngandji ka wodja kadja diatɔnɛlo lam’asa anto. Eelo, oko wakadiatama, “udjima a tshududu” wambokomba “asi wedja.” (Isaya 60:2) Koko, lo wonya akɔ wâmɛ, miliyɔ y’anto wekɔ lo nongamɛ nshi yayaye l’eshikikelo tshɛ. Lande na? Nɛ dia vɔ wekɔ lo mbidja yimba lo ɔtɛkɛta wa prɔfɛsiya waki Nzambi wele ‘oko tala diahɛta lo dihole dia wodjima.’ Vɔ tshikaka dia ‘ɔtɛkɛta’ wa Nzambi kana losango latanema kakianɛ lo Bible nɔmbɔla wanya awɔ.—2 Petero 1:19.
2. Lo ndjela prɔfɛsiya ka Danyɛlɛ kendana “l’etena k’ekumelu,” waa na wayolongola eokelo ka dimɛna k’akambo wa lo nyuma?
2 Lo kɛnɛ kendana “l’etena k’ekumelu,” omvutshi Danyɛlɛ akafunde ate: “Efula wayulawolawo lene la lene, ewu kayuyala efula. Antu efula wayuyaedia, wayuyakidia, wayuyaete pudipudi. Antu wa kolo wayutshaka kolo, ku nduku otoi l’atei w’antu wa kolo ayushihudia akambu ane, keli waku weli la tumba wayâshihudia.” (Danyele 12:4, 10) Eokelo ka dimɛna k’awui wa lo nyuma kekɔ paka dikambo dia wanɛ mɛtɛ “wayulawolawo,” mbut’ate wanɛ weka Ɔtɛkɛta wa Nzambi l’etete tshɛ, wanɛ wakitanyiya atɔndɔ ande ndo wanɛ wasala la wolo dia kotsha lolango lande.—Mateu 13:11-15; 1 Joani 5:20.
3. Lo ɛnɔnyi 1870, akambo akɔna wa mɛtɛ w’ohomba wakashihodia ambeki wa Bible wa ntondo?
3 L’etatelo k’ɔnɔnyi 1870, mbut’ate la ntondo ka “nshi y’ekumelu” tatɛ, Jehowa Nzambi akatatɛ ngamula osase lo “akambu wushami wa diulelu dia l’ulungu.” (2 Timote 3:1-5; Mateu 13:11) Lo nshi shɔ, olui ɔmɔtshi w’ambeki wa Bible wakashihodia dia okalwelo waki Kristo hawotɛnama la washo otshikitanyi la kanyi yaki l’anto efula. L’ɔkɔngɔ wa nde mbahenyama l’okudi, Yeso akahombe kalola lo yoho nyɛ yayondodja yimba yande oya la nkɛtɛ oko nkumekanga. Djembetelo mɔtshi yɛnama yele la tenyi efula yakahombe kimanyiya ambeki ande dia mbeya dia wôngelo ande wahɛnama la washo wakatatɛ.—Mateu 24:3-14.
Etena kambokotshama kɛnɛ kakalakema lo ohilwelo
4. Ngande wakeketsha Jehowa mbetawɔ ka ekambi ande wa nshi nyɛ?
4 Ɛnɛlɔ k’ohilwelo aki mɛtɛ ɛnɛlɔ ka diambo ka Kristo lo Diolelo dia lotombo. (Mateu 17:1-9) Ɛnɛlɔ kɛsɔ kakakeketsha mbetawɔ kaki Petero, Jakɔba ndo Joani lo etena kɛmɔtshi kakatshike efula l’atei awɔ dia ndjela Yeso l’ɔtɛ wakinde kokotsha kɛnɛ kakawalongamɛka dia nde kotsha. Woho akɔ wâmɛ, lo nshi nyɛ y’ekomelo, Jehowa keketshaka mbetawɔ ka ekambi ande wa nshi nyɛ lo mbakimanyiya dia vɔ ndeka shihodia okotshamelo wa prɔfɛsiya kɛsɔ ka diambo ndo kina efula yɔtɔnɛ latɔ. Nyɛsɔ tɔsɛdingole kakianɛ akambo amɔtshi l’atei w’akambo wa mɛtɛ wa lo nyuma wakeketsha mbetawɔ asɔ.
5. Onto akɔna aki Nsongayɔɔtɔ ndo etena kakɔna ndo ngande ‘wakandahɛtɛ’?
5 Lo kɛnɛ kendana l’ohilwelo, ɔpɔstɔlɔ Petero akafunde ate: ‘Lâsɔ tekɔ la ɔtɛkɛta wa prɔfɛsiya wamboleka shikikɛma; ndo nyu nyekɔ lo ntsha ɔlɔlɔ oko wadjanyu yimba lo ɔtɛkɛta wa prɔfɛsiya wele oko tala diahɛta lo dihole dia wodjima, edja ndo lam’atatɛ wonya mpotɔ ndo lam’atomba nsongayɔɔtɔ, lo etema anyu.’ (2 Petero 1:19) Nsongayɔɔtɔ ka didjidji, kana “yoto ya ngaingai ya pindju,” ekɔ Yeso Kristo lo lotombo. (Enyelo 22:16) Nde ‘akahɛtɛ’ lo 1914 etena kakotɔ Diolelo diaki Nzambi l’olongo, lâsɔ mbakatatɛ eleko k’oyoyo. (Enyelo 11:15) Lo ohilwelo ɔsɔ, Mɔsɛ nde la Elidja wakɛnama lo lokondo la Yeso wasawola la nde. Vɔ waki didjidji dia anto akɔna na?
6, 7. Waa na waki didjidji diaki Mɔsɛ la Elidja lo ohilwelo ndo akambo akɔna w’ohomba wɛnya Afundelo lo kɛnɛ kendana la wɔ?
6 Lam’ele Mɔsɛ nde la Elidja waki kâmɛ la Kristo lo lotombo, ɛmɛnyi ɛsɔ ehende wa kɔlamelo pombaka monga didjidji dia wanɛ wayolɛ kâmɛ la Yeso lo Diolelo diande. Eokelo ka wanɛ wayolɛ kâmɛ la Yeso mbɔtɔnɛka la kɛnɛ kakɛnyama lo ɛnɛlɔ kaki Mɛsiya lakahenyama l’okudi kakɛnyi omvutshi Danyɛlɛ. Danyɛlɛ akɛnyi “one lufanyi la on’a untu” alongola ‘lowandji laha l’ekomelo’ oma le “Tangu Andja” mbut’ate Jehowa Nzambi. Koko, tende kɛnɛ kakɛnyi Danyɛlɛ yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ. Nde akafunde ate: “Ku diulelu, luwandji, la wuki a waulelu weli l’esi ulungu tshe, wayukimwama le wudja w’ekilami wa Khum’Ulungu.” (Danyele 7:13, 14, 27) Lo mɛtɛ, ntambe olekanyi tshanu la ntondo k’ohilwelo waki Yeso, Nzambi akɛnya dia “ekilami” ɛmɔtshi wakahombe monga kâmɛ la Kristo lo lotombo lande oko nkumekanga.
7 Waa na wele ekilami wa lo ɛnɛlɔ kaki Danyɛlɛ na? Lo kɛnɛ kendana la weho w’anto asɔ mbakate ɔpɔstɔlɔ Paulo ate: “Nyuma ambuyaete omenyi kame la nyuma yasu ati: Ana wa [Nzambi] mbesu. Naka shu tambuyala ana, keti ndu ekito mbesu. Shu teko ekito wa [Nzambi], ndu ekito kame la Kristu; naka shu tatusuwaka kame la ndi keti shu tayutumbwama kame la ndi.” (Romo 8:16, 17) Ekilami ekɔ paka ambeki waki Yeso w’akitami w’esɔ. Lo Enyelo, Yeso mbutaka ate: “One laleka akambu wa kolo wulu, dimi layuwusha wulu wa ndi mbidjase la mi lu kiti ka diulelu, uku akamaleki akambu wa kolo wulu, akamadjase la Papa lu kiti kandi ka diulelu.” Anto 144000, mbut’ate ‘ambidji w’otshumba,’ wakolwama kâmɛ la Yeso lo nkɛtɛ k’otondo.—Enyelo 3:21; 5:9, 10; 14:1, 3, 4; 1 Koreto 15:53.
8. Ngande wakamba ambeki waki Yeso w’akitami w’esɔ olimu wafɔna la wɔnɛ wakakambe Mɔsɛ nde la Elidja ndo etombelo akɔna wele l’olimu ɔsɔ?
8 Lande na kele Mɔsɛ nde la Elidja wekɔ didjidji di’Akristo w’akitami w’esɔ? Ekɔ nɛ dia Akristo w’akitami w’esɔ lam’ekewɔ anto wa lanɛ la nkɛtɛ, vɔ kambaka olimu wafɔna la wɔnɛ wakasale Mɔsɛ nde la Elidja. Ɛnyɛlɔ, vɔ kambaka oko Ɛmɛnyi waki Jehowa kânga lam’alɔshanawɔ l’ehemba. (Isaya 43:10; Etsha 8:1-8; Enyelo 11:2-12) L’ɛnyɛlɔ kaki Mɔsɛ nde la Elidja, la dihonga tshɛ vɔ tondjaka ɔtɛmwɛlɔ wa kashi sɛkɛ ndo keketshaka anto wele l’etema w’ɔlɔlɔ dia vɔ ndjakimɔ le Nzambi la tshondo yawɔ tshɛ. (Etumbelu 32:19, 20; Euhwelu k’Elembe 4:22-24; 1 Khumi ya Dikanga 18:18-40) Onde olimu awɔ wekɔ lo ntɔ elowa? Eelo! Lâdiko wa vɔ kimanyiya dia akitami w’esɔ tshɛ tshumanyema, vɔ wambokimanyiya miliyɔ ya “ekoko ekina” dia vɔ kitanyiya Yeso Kristo la lolango lawɔ.—Joani 10:16; Enyelo 7:4.
Kristo amboshidiya ɔlɛmbiɛlɔ ande tshɛ
9. Ngande wɛnya Enyelo 6:2 woho wele Yeso ɛlɔ kɛnɛ?
9 Yeso aya kakianɛ Nkumekanga ka wolo koko aha onto k’onto lahemi lo falasa. Vɔ mbɛnya oko onto lahemi lâdiko dia falo kele didjidji dia ta lo Bible. (Tukedi 21:31) Enyelo 6:2 mbutaka ɔnɛ: “Lakendi menyi ku falasa la wema kene, la one lakakiahemi aki la uta. Wakawusha dembo dia kusu, ku ndi akatshu atalembia ndu dia tolembia.” Ndo nto, lo kɛnɛ kendana la Yeso, omembi w’esambo Davidi akafunde ate: “[Jehowa] ayusimbula danga dia wulu aye lu Siona ati: Uleli l’atei [w’]atunyi aye!”—Osambu 110:2.
10. a) Ngande wele wahemelo waki Yeso lo falasa dia nɛmbia wakonge la etatelo ka lotombo? b) Shɛngiya yakɔna yayonga la otshumba waki Kristo wa ntondo le andja lo tshɛ kawɔ?
10 Ɔlɛmbiɛlɔ waki Yeso wa ntondo aki lâdiko dia atunyi ande wele la wolo efula, mbut’ate Satana nde l’ɛdiɛngɛ ande. Lo mbatshanya oma l’olongo, nde akawakasha la nkɛtɛ. Oko weyawɔ dia etena kawɔ kaya mondo, nyuma ya kɔlɔ shɔ mɛnyaka kɛlɛ kawɔ le anto lo mbaela mananu ka woke. Lo dibuku dia Enyelo mananu kɛsɔ kekɔ didjidji di’ambahemi akina asato wa falasa. (Enyelo 6:3-8; 12:7-12) Oko wakate Yeso lo prɔfɛsiya kande kendana ‘la djembetelo ya wôngelo ande ndo y’ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo’ wahemelo awɔ wayokonya lo ta, ndjala ndo nyɔi. (Mateu 24:3, 7; Luka 21:7-11) L’ɛnyɛlɔ ka pâ ka mɛtɛ mɛtɛ konga lo lɔɔnɔ, “asui” asɔ wayotetemala monga wolo polo lam’ayoshidiya Kristo ‘ɔlɛmbiɛlɔ ande tshɛ’ lo ndanya ɛngɔ tshɛ kakatshikala lo ɔlɔngɔswamelo wɛnama waki Satana.a—Mateu 24:8.
11. Ngande wɛnya ɔkɔndɔ w’etshumanelo k’Akristo lowandji laki Kristo?
11 Lowandji laki Yeso lekɔ lo mɛnama nto lo woho ɔnɛ wele nde akakokɛ etshumanelo k’Akristo woho wa tɔ mbeya kotsha ɔkɛndɛ awɔ wa sambisha losango la Diolelo l’andja w’otondo. Kânga mbakawahomana l’ɔlɔshamelo wa woke oma le Babilɔna ka Woke, mbut’ate tshunda di’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi tshɛ wa l’andja w’otondo ndo oma le mandji ya kɔlɔ, olimu w’esambishelo wekɔ lo tetemala ndo wambokoma lɛnɛ ewɔ watakomaka pondjo l’ɔkɔndɔ w’anto. (Enyelo 17:5, 6) Ɔsɔ ekɔ mɛtɛ djembelo ya wolo ya lowandji laki Kristo!—Osambu 110:3.
12. Lande na kahashihodia anto efula wôngelo wahɛnama waki Kristo?
12 Koko lonyangu ko, anto efula, mbidja ndo miliyɔ y’anto wayata dia wekɔ Akristo, hawoshihodia akambo wa mɛtɛ wahɛnama wele l’edia k’akambo efula wasalema la nkɛtɛ. Vɔ komaka ndo lo mɔnyɔla wanɛ wewoya Diolelo diaki Nzambi. (2 Petero 3:3, 4) Lande na? Nɛ dia Satana ambowaetɛ totshungu lo timba tawɔ. (2 Koreto 4:3, 4) Ɔnkɔnɛ, ntambe efula la ntondo, nde akatatɛ mbetɛ wanɛ wayaeta Akristo totshungu la wodjima wa lo nyuma, polo lo vɔ sɛka elongamelo k’oshinga wolo ka Diolelo.
Wambɔsɛka elongamelo ka Diolelo
13. Ekombɔ ka wodjima wa lo nyuma konyaka polo lende?
13 Yeso akatatshi dia l’ɛnyɛlɔ ka kangaka l’atei w’eponga, waa apɔsta wayɔtɔ l’etshumanelo k’Akristo ndo wayotakoya anto efula mboka. (Mateu 13:24-30, 36-43; Etsha 20:29-31; Jude 4) L’edjedja ka wonya, Akristo wa l’ɛlɔmɔ asɔ wakayetawɔka waa fɛtɛ, ditshelo ndo wetshelo w’apanganu, polo ndo lo mbɔsa fɛtɛ, ditshelo ndo wetshelo ɛsɔ oko w’Akristo. Ɛnyɛlɔ, Nɔɛlɛ ndja oma lo mbekelo yendana l’ɔtɛmwɛlɔ wa tozambizambi t’apanganu oko Mithra ndo Saturne. Ko, kakɔna kakayokonyaka Akristo wa l’ɛlɔmɔ dia mbetawɔ fɛtɛ yaha y’Akristo shɔ na? The New Encyclopædia Britannica (1974) mbutaka ɔnɛ: “Ɔhɔhwɛlɔ wa fɛtɛ ka Nɔɛlɛ, mbut’ate fɛtɛ ka eotwelo kaki Yeso Kristo kakendanaka la ekomelo k’elongamelo k’okalwelo wa diambo waki Kristo.”
14. Ngande wakalanya wetshelo waki Origène nde la Augustin akambo wa mɛtɛ wa Diolelo?
14 Tɔsɛdingole nto woho wakalanyema kitshimudi ya tshɛkɛta “diolelo.” Dibuku The Kingdom of God in 20th-Century Interpretation (Olembetshiyelo wa Diolelo diaki Nzambi lo ntambe 20) mbutaka ɔnɛ: “Origène [ombewi ɔmɔtshi wa teoloji wa lo ntambe ka sato] mbaki lo kiɔkɔ ya yoho yotshikitanyi yokamba l’Akristo la tshɛkɛta ‘diolelo’ lo mbuta dia ɛlɔmbwɛlɔ kaki Nzambi kekɔ l’otema.” Oma lende akɔshi Origène wetshelo ande ɔsɔ na? Aha oma lo Afundelo, koko oma lo “wetshelo wa filozofi ndo oma lo tokanyi t’ase andja ɔnɛ totshikitanyi la tɔnɛ taki la Yeso la ɛkɛlɛzia wa ntondotondo.” Lo dibuku diande De Civitate Dei (Osomba waki Nzambi), Augustin d’Hippone (354-430 T.D.) akate dia ɛkɛlɛzia tɔamɛ kekɔ Diolelo diaki Nzambi. Tokanyi ta woho ɔsɔ tahatombi oma lo Afundelo takasha ɛtɛmwɛlɔ wa Lokristokristo tokanyi tɔmɔtshi ta teoloji tendana l’awui w’ɔtɛmwɛlɔ takakimanyiya dia ndjatambiya l’awui wa pɔlitikɛ. Ndo l’edja ka ntambe efula vɔ waki la lowandji lakawɔsaka mbala efula la wolo.—Enyelo 17:5, 18.
15. Ngande wakotshama Ngalatiya 6:7 lo kɛnɛ kendana la ɛtɛmwɛlɔ efula wa Lokristokristo?
15 Koko ɛlɔ kɛnɛ, ɛtɛmwɛlɔ efula wekɔ lo mina kɛnɛ kakawonɛ. (Ngalatiya 6:7) Mɛnamaka di’ɛtɛmwɛlɔ efula wekɔ lo tashisha wolo awɔ ndo anto awɔ. Dionga dia ngasɔ diamboleka mɛnama efula lo Erɔpɛ. Lo ndjela jurunalɛ Christianity Today, “mvudu ya weke ya nzambi ya l’Erɔpɛ [wokamba] layɔ nshi nyɛ aha oko mvudu y’ɔtɛmwɛlɔ koko oko ahole wakitshawɔ diangɔ dia nɛmɔ, wele aha andjashi nzambi mbakaye lɔkɔ koko ambetshetshi.” Dionga dia ngasɔ koka nto mɛnama lo tenyi dikina dia l’andja ɔnɛ. Kakɔna kɛnya dikambo sɔ lo kɛnɛ kendana l’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi na? Onde vɔ pombaka ndjakema l’ɔtɛ w’ɔnɛ falanga ya sukɛ ɛtɛmwɛlɔ akɔ yaya bu kana ɔnɛ anto hawoyoya? Ndo shɛngiya yakɔna yayonga la dikambo sɔ le ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ?
Tambɔlɔngɔsɔma dia lushi la woke laki Nzambi
16. Lande na kele lohetsho l’efula layohetshama Babilɔna ka woke lekɔ la kitshimudi?
16 Oko watɛnyaka edinga ndo lɔtɛkɛ la dja latomba oma lo vɔlka yambosala edja aha la yɔ tondɔ dia yayanga tondɔ, mbele lohetsho l’efula lele la anto otsha le ɔtɛmwɛlɔ lo tenyi efula dia l’andja mɛnyaka dia ɛtɛmwɛlɔ wa kashi wayanga komɛ. Kem’edja, Jehowa ayotshutshuya ase pɔlitikɛ wa l’andja ɔnɛ dia mbidja wolo dia tondja Babilɔna ka Woke sɛkɛ ndo kilanya. (Enyelo 17:15-17; 18:21) Onde Akristo wa mɛtɛ pombaka mboka dikambo sɔ ndo akambo akina wendana la “fono ka wulu” wɔma? (Mateu 24:21) Kema! Lo mɛtɛ, vɔ wayonga la ɛkɔkɔ wa ngɛnangɛna etena kayolanya Nzambi anto wa kɔlɔ. (Enyelo 18:20; 19:1, 2) Tɔshi ɛnyɛlɔ ka Jerusalɛma ya lo ntambe ka ntondo ndo k’Akristo wakasɛnaka lɔkɔ.
17. Lande na kakoka ekambi wa kɔlamelo waki Jehowa tokomɛ ekomelo ka dikongɛ nɛ la eshikikelo tshɛ?
17 Etena kakadinge alembe w’ase Rɔma Jerusalɛma lo 66 T.D., Akristo waki la shɛnɔdi ya lo nyuma kômamba koyanga mboka wɔma. Oko wakiwɔ ambeki w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi w’ɔlɔlɔ, vɔ wakeyaka dia ‘ekomelo kayɔ kaki suke.’ (Luka 21:20) Vɔ wakeyaka nto dia Nzambi akahombe mbadiholɛ mboka dia vɔ ndawɔ otsha lo dihole di’ekokelo. Etena kakadiholɛ Nzambi mboka, Akristo wakalawɔ. (Danyele 9:26; Mateu 24:15-19; Luka 21:21) Woho akɔ wâmɛ ɛlɔ kɛnɛ, wanɛ weya Nzambi ndo wakitanyiya Ɔnande koka tokomɛ ekomelo ka dikongɛ nɛ la eshikikelo tshɛ. (2 Tesalonika 1:6-9) Ɔnkɔnɛ, etena kayoya fɔnu ka woke, l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ vɔ ‘wayosungukala ndo wayowedia ɛtɛ awɔ, nɛ dia etshungwelo kawɔ kaya suke.’—Luka 21:28.
18. Etombelo akɔna wayonga la ɔlɔshamelo waki Ngɔngɔ le ekambi waki Jehowa?
18 L’ɔkɔngɔ w’elanyelo ka Babilɔna ka Woke, oko wende Ngɔngɔ ka la Mangɔngɔ, Satana ayɔlɔsha Ɛmɛnyi waki Jehowa wodjashi lo ki mbala k’ekomelo. Lo ndja “uku dingi diutsha nkumba kete,” alembe waki Ngɔngɔ wayolongamɛ dia mbidja otshumba esadi eto. Vɔ mɛtɛ wayɛmba ɛkɔndjɔ! (Ezekiyele 38:14-16, 18-23) Ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde ate: “Dimi lakenyi ulungu ambudiho menyi ku falasa ka wema kene! One lakakiahemi aketama ati: Kanga kolamelu la mete . . . Yombo ya diesa yakatumbi uma l’unyo andi, dia ndi yikota wedja.” “Khum’ekanga ka khumi ya dikanga” kahalɛndjama kɛsɔ ayokokɛ atɛmɔdi wa kɔlamelo waki Jehowa ndo ayolanya atunyi awɔ tshɛ. (Enyelo 19:11-21) Ɔsɔ ayonga mɛtɛ kondoko y’okotshamelo wa ɛnɛlɔ k’ohilwelo!
19. Shɛngiya yakɔna yayonga la ɔlɛmbiɛlɔ wa tshɛ waki Kristo le ambeki ande wa kɔlamelo ndo kakɔna kahombawɔ sala la wolo kakianɛ?
19 ‘Lushi lɔsɔ wanɛ wakonge la mbetawɔ wayenda Yeso la diambo tshɛ.’ (2 Tesalonika 1:10) Onde wɛ hangɛnangɛna monga l’atei wa wanɛ wayonga la wɔma woludi la dilɛmiɛlɔ otsha le Ɔnaki Nzambi, ombidji w’etshumba? Lâsɔ, tetemala la keketsha mbetawɔ kayɛ ndo ‘yalɔngɔsɔla, nɛ dia lo wonya wahayalongamɛ mbayoya Ɔna onto.’—Mateu 24:43, 44.
Otetemale nsɛna ɔlɔlɔ
20. a) Ngande wakokaso mɛnya lowando laso lo tɛdikɔ tɔsa Nzambi oma lo tshimbo yaki ‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’? b) Wembola akɔna wahombayɛ ndjambola wɛmɛ?
20 ‘Ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’ keketshaka ekambi waki Nzambi mbala la mbala dia mambalɛka ndo nsɛna ɔlɔlɔ lo nyuma. (Mateu 24:45, 46; 1 Tesalonika 5:6) Onde wɛ ngɛnangɛnaka waohwelo waya la wonya asɔ? Onde wɛ kambaka lawɔ etena kasɛdingolayɛ akambo w’ohomba wahomba mbeta lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ layɛ? Lande na kahayayambola wɛmɛ ɔnɛ: ‘Onde lekɔ la ɛnɛlɔ ka lo nyuma ka dimɛna kakimanyiya dia dimi mɛna Ɔnaki Nzambi alɔmbɔla l’olongo? Onde lekɔ lo mbɛna ayalɔngɔsɔla dia mbela elanyelo kaki Nzambi le Babilɔna ka Woke ndo le atshikadi wa dikongɛ diaki Satana?’
21. Lande na kambokitakita ɛnɛlɔ ka lo nyuma kaki anto amɔtshi ndo bonde kahombawɔ sala dikambo sɔ esadi esadi?
21 Ɛlɔ kɛnɛ mɛnamaka dia anto amɔtshi wa l’atei w’ekambi waki Jehowa wamboshisha ɛnɛlɔ kawɔ k’ɔlɔlɔ ka lo nyuma. Onde mbeyaka monga ko vɔ waya bu la solo dia lotutsha kana l’ekikelo l’ɛnyɛlɔ k’ambeki waki Yeso wa lo ntambe ka ntondo? Onde ekiyanu wa lo lɔsɛnɔ, eyango wa lomombo ndo ɛhɛnyɔhɛnyɔ, wamonga la shɛngiya le wɔ? (Mateu 13:3-8, 18-23; Luka 21:34-36) Ondo amɔtshi wambɛna dia akambo amɔtshi wambotondja ‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’ wekɔ wolo shihodia. Naka ɔmɔtshi l’atei w’akambo asɔ wambokokomɛ, kete sho kokeketshaka dia wɛ mbeka Ɔtɛkɛta wa Nzambi dia nyomoleka monga l’ohetoheto ndo lɔmba Jehowa dia wɛ nyomonga la diɔtɔnganelo dia wolo ndo dia ma ma lam’asayɛ la nde.—2 Petero 3:11-15.
22. Shɛngiya yakɔna yamonga la ɔsɛdingwelo wa ɛnɛlɔ k’ohilwelo ndo ka prɔfɛsiya kina ya woho akɔ wâmɛ le yɛ?
22 Ɛnɛlɔ k’ohilwelo kakashama le ambeki waki Yeso etena kakiwɔ l’ohomba w’ekeketshelo. Ɛlɔ kɛnɛ, tekɔ la ɛngɔ kɛmɔtshi koleki woke dia tokeketsha, ɛngɔ kakɔ ko: okotshamelo w’ohilwelo wa diambo ɔsɔ ndo prɔfɛsiya kina efula yɔtɔnɛ l’ohilwelo ɔsɔ. Etena kasɛdingolaso akambo wa mɛtɛ wa lotombo asɔ ndo kitshimudi yawɔ ya nshi yayaye, nyɛsɔ sho lawɔ tonge la nsaki k’oma k’ɛse otema la kɛnɛ kaki la Joani etena kakandate ate: “Ayali osoku! Khumadiondjo Jesu, uyi!”—Enyelo 22:20.
[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]
a Lo Grɛkɛ k’etatelo, tshɛkɛta yokadimɔmi ɔnɛ “asui” nembetshiyaka lo mɛtɛ mɛtɛ “asui wa diwutshi.” (Mateu 24:8, Kingdom Interlinear) Kɛsɔ mbelaka kanyi ya woho watongaka pâ ka eotwelo, mbut’ate ekakatanu wa l’andja ɔnɛ wayofulanɛ, wayoviya ndo wayokoma lo kondoko yatɔ lo fɔnu ka woke.
Onde wɛ mbohɔka?
• L’etatelo k’ɛnɔnyi 1870, kakɔna kakayoshihodiaka djui ya tshitshɛ y’ambeki wa Bible lo kɛnɛ kendana la okalwelo waki Kristo?
• Ngande wakakotshama ɛnɛlɔ k’ohilwelo?
• Etombelo akɔna wakonge la wahemelo waki Yeso lo falasa dia talɛmbiaka le andja ɔnɛ ndo le etshumanelo k’Akristo?
• Kakɔna kahombaso sala dia monga l’atei wa wanɛ wayoka etena kayoshidiya Yeso ɔlɛmbiɛlɔ ande?
[Esato wa lo lɛkɛ 9]
Kɛnɛ kakɛnyama lo ɛnɛlɔ kambokoma dikambo dia mɛtɛ
[Esato wa lo lɛkɛ 10]
Onde wɛ mbeyaka kɛnɛ kakatombe etena kakatatɛ Kristo ɔlɛmbiɛlɔ ande?