Tonge ekambi weya toho ta kamba la tɔ ndo wayaɔtɔnganyiya la awui wotshikitanyi
“Dimi lakayala wehu w’antu tshe dia dimi nshimbela amotshi.”—1 KORETO 9:22.
1, 2. a) Lo toho takɔna taki ɔpɔstɔlɔ Paulo okambi wa manamana? b) Ngande wakalembetshiya Paulo woho wakandɔsaka ɔkɛndɛ ande?
NDE akayaokaka dimɛna lam’akandatɛkɛtaka la ambewi wa mukanda ndo ambiki wa totombotombo. Nde akakambe l’ɛtɛkɛta wetawoya otsha le ewandji w’ase Rɔma ndo otsha le ase Firungiya. Efundelo ande wakakeketsha ase Ngirika wamɔmbɔ wɔɔngɔ ndo ase Juda wakatshininalaka paka lo kɛnɛ ketawɔwɔ. Nde mɛtɛ akɔmbɔlaka awui l’ɔnɔngɔ ndo akeyaka memula nsaki y’anto. Nde akayatshutshuyaka dia tana akambo wosanginde la anto lolimi dia nde mbeya kotola anto amɔtshi oya le Kristo.—Etsha 20:21.
2 Pami kɛsɔ aki ɔpɔstɔlɔ Paulo, aha la tâmu nde aki okambi wa manamana ndo weya toho ta kamba latɔ. (1 Timote 1:12) Nde akalongola ɔkɛndɛ oma le Yeso wa “ntsho la lukumbu [la Kristo] la ntundu k’asi wedja laka khumi ya dikanga, ndu le asi Isariyele.” (Etsha 9:15) Ngande wakandɔsaka ɔkɛndɛ ɔsɔ? Nde akate ate: “Dimi lakayala wehu w’antu tshe, dia dimi nshimbela amotshi. Dimi latutshaka akambu tshe ne dia lukumu l’ololo, dia dimi nkundja yema loko.” (1 Koreto 9:19-23) Kakɔna kakokaso mbeka oma lo ɛnyɛlɔ ka Paulo kakoka tokimanyiya dia kamba olimu aso w’esambishelo ndo wa wetshelo dimɛna?
Pami kɛmɔtshi kakakadimɔ akatondoya ɔkɛndɛ a wolo
3. Tokanyi takɔna taki la Paulo otsha le Akristo la ntondo ka nde kadimɔ?
3 Onde Paulo akongaka mbala tshɛ la solo dia lotutsha, akɔsaka anto la nɛmɔ ndo akakokaka la ɔkɛndɛ wakandalongola? Ndooko! Tolangalanga ta lo ɛtɛmwɛlɔ wakakonya Saulo (lokombo lakeyamaka Paulo ntondo) ɔpɛnyɔdi wa mamba w’ambeki wa Kristo. Etena kakinde ɔlɔngɔlɔngɔ, nde aketawɔ Stɛfano ndjakema. Oma lâsɔ, Paulo akahɛnyahɛnya Akristo la esehe tshɛ. (Etsha 7:58; 8:1, 3; 1 Timote 1:13) Nde akatetemala ‘manɛ ambeki wa Nkumadiɔndjɔ dia mbadiaka.’ Oko wakinde la mposa k’efula ka pɛnyahɛnya ndo Akristo wa l’ahole akina koko aha wa la Jerusalɛma ato, nde akatatɛ dianganya lohetsho lande polo ndo lo lɛkɛ la nɔrdɛ, oko Damasɛkɛ.—Etsha 9:1, 2.
4. Etshikitanu akɔna wakahombe Paulo sala dia nde kotsha ɔkɛndɛ ande?
4 Kɛnɛ kakaleke tshutshuya Paulo dia nde monga la lohetsho otsha le Akristo aki ondo woho wakandɛnaka dia mbetawɔ k’oyoyo kɛsɔ kayoyolanya ɔtɛmwɛlɔ w’ase Juda lo mbɔtshiya tokanyi t’ase wedja lo ɔtɛmwɛlɔ ɔsɔ. Teye nto dia Paulo aki ‘Ofarisɛ,’ lokombo lakalembetshiyaka ɔnɛ ‘onto lambokitshama lânde.’ (Etsha 23:6) Ohokanyiya lonyangu lakahombe monga la Paulo lam’akandeye ɔnɛ Nzambi ambɔ̂sɔnɔla dia sambisha Kristo le anto tshɛ, mbidja ndo ase wedja! (Etsha 22:14, 15; 26:16-18) Eelo, Afarisɛ wakatonaka ndɛ l’anto wakawɔsaka ɔnɛ atshi wa pɛkato mbewɔ! (Luka 7:36-39) Aha la tâmu, nde akahombe mɛtɛ monga la dihonga dia tshikitanya tokanyi tande dia tiɔtɔnganyiya la lolango laki Nzambi l’ɔnɛ anto wa weho tshɛ pombaka shimbamɛ.—Ngalatiya 1:13-17.
5. Ngande wakokaso mbokoya Paulo l’olimu aso?
5 Sho lawɔ pombaka sala woho akɔ wâmɛ. Etena kahomanaso la anto efula l’olimu aso wakambema lo andja w’otondo ndo lo ɛtɛkɛta efula, sho pombaka mbidja welo wa l’otema ɔtɔi dia sɛdingola dionga diaso, ko minya oseka kanyi ya kɔlɔ tshɛ yele laso otsha le anto akina. (Efeso 4:22-24) Oyadi sho shihodia kana kema, teye dia sho sɛngiyamaka oma lo dihole diele laso lo tshunda ndo oma lo kalasa yakatɔtɔ. Dui sɔ koka monɛ tokanyi ndo waonga wa kɔlɔ, kanɛ anto akina kɔlɔ, ndo monga anto wahetawɔ kanyi y’anto akina. Sho pombaka nɛndja nsaki shɔ naka sho nangaka tondoya dia tana ndo kimanyiya anto wele oko ɛkɔkɔ. (Romo 15:7) Kɛsɔ mbakasale Paulo. Nde aketawɔ ekakatanu dia pamia olimu ande. Oko wakandatshutshuyama oma lo ngandji, nde akonge la akoka w’ombetsha wakokaso mbokoya. Lo mɛtɛ, wekelo w’olimu wa ‘ɔpɔstɔlɔ w’ase wedja’ mɛnyaka dia nde akadjaka yimba lo dikambo, akayaɔtɔnganyiyaka la awui wotshikitanyi ndo akeyaka kɛnɛ ka ntsha lam’akandasambishaka ndo wakandetshaka.a—Romo 11:13.
Woho wakayaɔtɔnganyiya Paulo la awui wotshikitanyi
6. Ngande wakadjaka Paulo yimba lo mbekelo y’ampokami ande, ndo etombelo akɔna wakandakondja?
6 Paulo akadjaka yimba lo waetawɔ ndo mbekelo y’ampokami ande. Etena kakandatɛkɛtaka la nkumekanga Angiripa II, Paulo akasuya dia nkumekanga ‘akeyaka dimɛna mbekelo ndo tamanu taki lam’asa ase Juda.’ Oma lâsɔ, la ɔkɔmi tshɛ Paulo akakambe la kɛnɛ kakandeyaka lo kɛnɛ kendana la waetawɔ wa Angiripa ndo akakɛtshanya la nde akambo wakashihodiaka nkumekanga dimɛna. Woho wakɔmbɔla Paulo akambo lo yoho yokɛma hwe ndo yetawoya akakonya Angiripa dia mbuta ate: “L’etena ka tshitshe, we nkanaka dia mbetemi usika Kristu!”—Etsha 26:2, 3, 27, 28.
7. Etena kakasambishaka Paulo la Lustɛra, ngande wakandɛnya dia nde akayaɔtɔnganyiyaka la awui wotshikitanyi?
7 Paulo akayaɔtɔnganyiyaka la awui wotshikitanyi. Tolembete woho wakandatshikitanya mbɔtwɛlɔ kande etena kakandalange mbetawoya olui w’anto l’osomba wa Lustɛra diaha vɔ mbɔtɛmɔla nde la Baranaba oko tozambizambi. Vɔ mbutaka dia anto asɔ, wakatɛkɛtaka Lukaɔniya, waki l’atei w’anto waki kɔmbɔtɔ kalasa efula ndo wakayashaka efula l’awui wa dikanyiyakanyiya. Lo ndjela Etsha 14:14-18, Paulo akatɛkɛta dia etongelo ndo dia mbo ya ndɛ yadiɔ dia mɛnya woho woleki Nzambi ka mɛtɛ. Elembetshiyelo wakikɔ wɔdu ndjela, ndo ondo ‘akashimbe anto diaha vɔ ndjakɛ’ Paulo la Baranaba ‘nyama.’
8. Lo yoho yakɔna yakɛnya Paulo dia nde akayaɔtɔnganyiyaka la awui wotshikitanyi kânga mbakinde la nsaki ya wolo lo tena dimɔtshi?
8 Lo mɛtɛ, Paulo komonga kokele ndo tena dimɔtshi, nde aki la nsaki ya wolo lo kɛnɛ kendana l’awui amɔtshi. Ɛnyɛlɔ, lo diaaso dimɔtshi, etena kakawawɔnyɔla lo yoho ya sɔnyi ndo yaha la losembwe, nde akatɛkɛta kɔlɔ lo dikambo diaki ose Juda lakawelɛka Ananiya. Koko lam’akawatɛ Paulo dia nde ambɔtɛnga ɔlɔmbɛdi wa lâdiko aha la nde mbeya, nde akalɔmbɛ edimanyielo mbala kakɔ ɔtɔi. (Etsha 23:1-5) Lo Atɛna, ntondotondo nde “[“akomala,” NW] efula lam’akandenyi usumba ambulula too la dikishi.” Koko, lo sawo diande lo dikona dia Malasɛ, Paulo kɔkɛnɛmɔla kɛlɛ ka ngasɔ. Koko nde akatɛkɛta la ase Atɛna lo losanganya lawɔ, lo kana la wɔ yimba oma l’akambo wakeyaka anto tshɛ lo tɛkɛta dia elambwelo kawɔ kakawafunde ɔnɛ “Le etemolatemola kahaweyi” ndo akatɛkɛta dia pɔɛtɛ kawɔ kɛmɔtshi.—Etsha 17:16-28.
9. Ngande wakɛnya Paulo dia nde akeyaka kɛnɛ ka ntsha etena kakinde la ntondo k’ampokami wotshikitanyi?
9 Lam’akandahomanaka la ampokami wotshikitanyi, Paulo akeyaka kɛnɛ kakandahombe ntsha la ntondo ka dikambo la dikambo. Nde akadjaka yimba lo mbekelo ndo ahole wakadjasɛka ampokami ande nɛ dia awui asɔ waki la shɛngiya l’ekanelo kawɔ ka yimba. Etena kakandafundɛ Akristo wa la Rɔma, nde akeyaka dimɛna dia vɔ wakadjasɛka lo kapitalɛ ka wodja wakaleke wolo l’etena kɛsɔ. Dui diakaleke ohomba lo mukanda waki Paulo otsha le Akristo wa la Rɔma akikɔ dui diakɛnyaka ɔnɛ wolo wele la pɛkato ka Adama nɛndjamaka oma lo wolo wele la Kristo wa tshungola. Nde akatɛkɛta la Akristo wa la Rɔma ndo waki suke la Rɔma lo ɛtɛkɛta wakahombe minanda etema awɔ.—Romo 1:4; 5:14, 15.
10, 11. Ngande wakɔtɔnganyiyaka Paulo bɛnyɛlɔ diande l’ampokami ande? (Enda nto nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi.)
10 Kakɔna kakasalaka Paulo etena kakandalangaka nembetshiya ampokami ande akambo wa mɛtɛ w’ohomba efula wa lo Bible? Ɔpɔstɔlɔ aki manyi lo okambelo wa la bɛnyɛlɔ dia wɔdu diakeyaka anto tshɛ dia nembetshiya hwe tokanyi ta wolo ta lo nyuma. Ɛnyɛlɔ, Paulo akeyaka dia ase Rɔma wakashihodiaka dimɛna yoho ya lɔhɔmbɔ yakikɔ lo Diolelo dia Rɔma di’otondo. Lo mɛtɛ, anto efula wakandafundɛ wakikɔ ondo ɛhɔmbɔ. Ɔnkɔnɛ Paulo akakambe la lɔhɔmbɔ oko ɛnyɛlɔ dia keketsha elembetshiyelo ande w’ohomba efula wendana la ɔsɔnwɛlɔ wahomba sala onto, mbuta ate sɔna diamonga l’ɛse ka pɛkato kana ka akambo w’ɔlɔlɔ.—Romo 6:16-20.
11 Dibuku dimɔtshi mbutaka dia “l’atei w’ase Rɔma, owandji akakokaka kimɔ ɔhɔmbɔ ande okimɔkimɔ, kana ɔhɔmbɔ akakokaka nyanga dia kondja lotshungɔ lande lo futa owandji ande. Lotshungɔ lakakokaka nɔmbama naka owandji ambolambola ɔhɔmbɔ ande le jambizambi mɔtshi, mbuta ate naka jambizambi mɔtshi mbaya owandji ande.” Ɔhɔmbɔ wambotshungɔ akakokaka tetemala kambɛ owandji ande olimu dia nongola difuto. Ondo dia tshelo shɔ mbakatɛkɛtaka Paulo etena kakandafunde dia ɔsɔnwɛlɔ wasala onto lo kɛnɛ kendana la owandji wakandahombe kitanyiya, mbuta ate pɛkato kana akambo w’ɔlɔlɔ. Akristo wa la Rɔma wakatshungɔ oma lo pɛkato ndo Nzambi akakome owandji awɔ. Vɔ waki la lotshungɔ la kambɛ Nzambi, koko vɔ wakakoke sɔna dia kambɛ pɛkato, mbuta ate owandji awɔ wa ntondo naka vɔ nanga sala dui sɔ. Ɛnyɛlɔ kɛsɔ ka wɔdu ndo kakeyaka anto kɛsɔ kakahombe tshutshuya Akristo wa la Rɔma dia vɔ ndjambola ɔnɛ: ‘Owandji akɔna wakambɛmi?’b
Tokondja wetshelo oma lo ɛnyɛlɔ ka Paulo
12, 13. a) Welo akɔna wele ohomba ɛlɔ kɛnɛ dia minanda etema w’ampokami aso wotshikitanyi? b) Kakɔna kakayɛnyi ohomba etena kakayasambisha anto w’oma l’ahole wotshikitanyi?
12 Oko Paulo, sho pombaka monga anto weya mbidja yimba lo dikambo, wayaɔtɔnganyiya la awui wotshikitanyi ndo weya kɛnɛ ka ntsha la ntondo ka dikambo tshɛ woho wa minanda etema waki ampokami aso wotshikitanyi. Dia sho kimanyiya ampokami aso dia mana lokumu l’ɔlɔlɔ fundo, sho kombolaka ntsha akambo efula aha paka tshɔka tsho la tenda anto, mbaewoya losango lakatalɔngɔsɔdi kana mbatshikɛ ekanda ɛmɔtshi walembetshiya Bible. Sho ndjatshutshuyaka dia shihodia ehomba ndo ekiyanu awɔ, kɛnɛ kalangawɔ ndo kahawalange ndo wɔma ndo dikanyiyakanyiya diawɔ. Kânga mbele kɛsɔ nɔmbaka dia kana yimba ndo mbidja welo efula, apandjudi wa Diolelo wa l’andja w’otondo wekɔ lo sala dui sɔ la waasaso w’efula. Ɛnyɛlɔ, biro ka filialɛ k’Ɛmɛnyi wa Jehowa ka lo wodja wa Hongrie mbutaka ɔnɛ: “Anangɛso l’akadiyɛso nɛmiyaka mbekelo ndo yoho ya lɔsɛnɔ y’anto wa lo wedja ekina ndo hawalɔmbɛ dia vɔ ndjaɔtɔnganyiya la mbekelo ya lo ngelo kawɔ.” Ɛmɛnyi wa l’ahole tshɛ ndjatshutshuyaka dia ntsha woho akɔ wâmɛ.
13 Lo wodja ɔmɔtshi wa lo Extrême-Orient, anto efula ndjakiyanyaka dia yônge ya demba, dia wodielo w’ana ndo di’akambo wa kalasa. Apandjudi wa Diolelo wa lɛkɔ salaka la wolo dia mbika epole ɔsɛkɛ lo akambo asɔ lo dihole dia kɛtshanya awui wendana la woho watalana akambo l’andja w’otondo kana ekakatanu wele la anto. Woho akɔ wâmɛ mbele, apandjudi wa l’osomba ɔmɔtshi wa woke wa l’États-Unis wakɛnyi dia anto wa lo kartie kɛmɔtshi ka lo ɛtshi kawɔ ka nkɛtɛ wakayakiyanyaka lo kɛnɛ kendana la awui wa kɔlɔ, woho walolanɛ mituka l’etadimbo ndo dia awui wa ngala. Ɛmɛnyi wa Jehowa kambaka l’akambo asɔ dimɛna dia tatɛ asawo wa lo Bible. Embetsha wa Bible w’eshika ndjashikikɛka dia oyadi dikambo diakɔna diayokamba lawɔ dia sawola la anto, vɔ mɛnaka akambo la sso di’ɔlɔlɔ ndo kambaka la ɛtɛkɛta wakeketsha, lo tɛtɛ l’ohomba wa kamba l’atɔndɔ wa lo Bible kakianɛ ndo lo elongamelo k’ɔngɛnɔngɛnɔ kasha Nzambi lo dikambo dia nshi yayaye.—Isaya 48:17, 18; 52:7.
14. Lembetshiya toho takokaso ndjaɔtɔnganyiya la ehomba ndo la awui wotshikitanyi wele la anto.
14 Ekɔ nto ohomba efula dia sho tshikitanyaka mbɔtwɛlɔ yaso l’esambishelo, lam’ele anto wekɔ la mbekelo, la wetshelo ndo la awui w’ɔtɛmwɛlɔ wotshikitanyi. Mbɔtwɛlɔ kayokamba laso le anto wetawɔ Nzambi koko wahetawɔ Bible ayotshikitana la kɛnɛ kayokamba laso dia sawola l’anto wahetawɔ ɔnɛ Nzambi ekɔ. Le onto lafɔnya ɔnɛ ekanda tshɛ w’ɛtɛmwɛlɔ bu dihomɔ di’amɛna dia wetshelo, mbɔtwɛlɔ kayokamba laso ayotshikitana la kɛnɛ kayokamba laso dia sawola la onto letawɔ kɛnɛ ketsha Bible. Ndjaɔtɔnganyiya la awui wotshikitanyi ekɔ nto ohomba etena kasawolaso l’anto wakalongola wetshelo wotshikitanyi. Embetsha w’eshika kanaka la anto yimba ndo kambaka la bɛnyɛlɔ diɔtɔnganɛ la dui diambohomana lawɔ.—1 Joani 5:20.
Ekimanyielo le ekambi w’eyoyo
15, 16. Lande na kele ekɔ ohomba mbisha ekambi w’eyoyo olowanyelo?
15 Paulo kondjakiyanyaka dia ndowanya tsho toho tande hita ta wetshelo. Nde akɛnyi ohomba wa ndowanya ndo nɔngɔsɔla anto wa lo lɔlɔnga l’oyoyo, oko Timɔtɛ nde la Tito, dia vɔ koma ekambi w’eshika. (2 Timote 2:2; 3:10, 14; Tito 1:4) Woho akɔ wâmɛ mbele, ohomba wa mbisha ndo nongola olowanyelo wekɔ efula ɛlɔ kɛnɛ.
16 Lo 1914, akikɔ yɛdikɔ y’apandjudi wa Diolelo suke la 5000 lo andja w’otondo, koko ɛlɔ kɛnɛ, suke l’apandjudi w’eyoyo 5000 wekɔ lo nongola batismu lomingu tshɛ! (Isaya 54:2, 3; Etsha 11:21) Etena katatɛ eyoyo mbekesanɛ l’etshumanelo ka Akristo ndo kakombolawɔ sambisha, vɔ mongaka l’ohomba wa olowanyelo ndo wa ɛlɔmbwɛlɔ. (Ngalatiya 6:6) Eko ohomba dia sho kamba la toho takakambe la Owandji, Yeso, lo wetshelo ndo olowanyelo wa ambeki.c
17, 18. Ngande wakokaso kimanyiya eyoyo diaha vɔ mboka wɔma sambisha?
17 Yeso kotana tsho olui w’anto ko nde mbutɛ ambeki ande ate nyotate mbâsambisha. Ntondotondo, nde akake epole ɔsɛkɛ l’ohomba w’olimu w’esambishelo ndo akakeketsha dia vɔ nɔmbaka. Oma lâsɔ, nde akɔshi tɛdikɔ tosato t’ohomba: mbisha onto tshɛ ɔnɛ lahomba tomba la nde, ɛtshi ka nkɛtɛ kayowosambisha, ndo losango lahombawɔ mbewoya anto. (Mateu 9:35-38; 10:5-7; Mako 6:7; Luka 9:2, 6) Sho kokaka sala woho akɔ wâmɛ. Oyadi tekɔ lo kimanyiya ɔnaso, ombeki w’oyoyo, kana onto ɔmɔtshi lahatakambe olimu w’esambishelo, ekɔ dimɛna sala la wolo woho wa mbisha olowanyelo lo yoho shɔ.
18 Eyoyo wekɔ l’ohomba w’ekimanyielo diaha vɔ mboka wɔma sambisha losango la Diolelo. Onde wɛ koka mbakimanyiya dia vɔ nɔngɔsɔla ndo pemba mbɔtwɛlɔ kɛmɔtshi ka wɔdu ndo kangɛnyangɛnya anto? Lo esambishelo, tshikawɔ weke oma lo ɛnyɛlɔ kayɛ etena katatɛyɛ sambisha lo asoko wa ntondo. Wɛ koka ndjela ɛnyɛlɔ kaki Ngidiyɔna, ɔnɛ lakatɛ asekande wakalɔshaka la nde ate: “Kanyutshi uku ayumutsha.” (Embadi 7:17) Oma lâsɔ, sha eyoyo diaaso dia vɔ sambisha. Andola eyoyo la wangasanu tshɛ lo welo awɔ, ndo naka kokaka, shawɔ alako wa lo tshena pe dia mbaɛnya ahole wahombawɔ ndjalowanya.
19. Kakɔna kamboyoyashikikɛ dia sala etena kayatshutshuyayɛ dia ‘kotsha olimu ayɛ tshɛ lo tshɛ’ na?
19 Dia ‘sho kotsha olimu aso tshɛ lo tshɛ,’ tamboyashikikɛ dia tshikitanyaka mbɔtwɛlɔ yaso, ndo sho kombolaka ndowanya ekambi w’eyoyo dia vɔ ntsha woho akɔ wâmɛ. Lam’asɛdingolaso ohomba w’oyango aso, mbuta ate oyango wa mbisha anto ewo ka Nzambi katɔla lo panda, sho mbeyaka dia pombaka mbidja welo dia ndjala “wehu w’antu tshe dia [sho] shimbela amotshi.”—2 Timote 4:5; 1 Koreto 9:22.
[Nɔtɛ ya l’ɛse ka dikatshi]
a Dia tana bɛnyɛlɔ dia waonga asɔ l’olimu wa Paulo, enda Etsha 13:9, 16-42; 17:2-4; 18:1-4; 19:11-20; 20:34; Romo 10:11-15; 2 Koreto 6:11-13.
b Woho akɔ wâmɛ mbele, lo nembetshiya diokanelo di’oyoyo diele lam’asa Nzambi la “ana” ande wa lo nyuma, Paulo akakambe la tshɛkɛta yakambawɔ la yɔ lo tuminadi yakeyaka ambadi ande wa lo Diolelo dia Rɔma dimɛna. (Romo 8:14-17) Dibuku Paulo w’Osato la Rɔma (Angɛlɛ) mbutaka ɔnɛ: “Tshelo ya mbotɔ ɔna yanyi yakasalemaka la Rɔma, ndo yakɔtɔnganɛka efula la tokanyi t’ase Rɔma lo dikambo dia nkumbo.”
c Nshi nyɛ, ekongelo ka Ambatshi mboka kimanyiyaka akina kekɔ lo kamba olimu lo tshumanelo tshɛ dia Ɛmɛnyi wa Jehowa. Ekongelo kɛsɔ kambaka la ekambi wa lo tena tshɛ wambohokɔ akambo ndo wakalowanyema dia kimanyiya apandjudi wahatahokɔ awui.
Onde wɛ âkohɔ?
• Lo toho takɔna takokaso mbokoya Paulo l’olimu aso?
• Etshikitanu akɔna wahombaso sala lo tokanyi taso?
• Ngande wakoka losango laso keketshaka anto nshi tshɛ?
• Ekambi w’eyoyo wekɔ l’ohomba wa na diaha vɔ monga la wɔma?
[Efundelo wa l’etei w’odingɔ wa lo lɛkɛ 29]
Ɔpɔstɔlɔ Paulo akadjaka yimba lo dikambo, akayaɔtɔnganyiyaka la awui wotshikitanyi ndo akeyaka kɛnɛ ka ntsha lam’akandasambishaka ndo wakandetshaka
[Efundelo wa l’etei w’odingɔ wa lo lɛkɛ 31]
Yeso akɔshi tɛdikɔ tosato t’ohomba dia kimanyiya ambeki ande: mbisha onto tshɛ ɔnɛ lahomba tomba la nde, ɛtshi ka nkɛtɛ kayowosambisha, ndo losango lahombawɔ mbewoya anto
[Esato wa lo lɛkɛ 28]
Paulo akatondoya dia sambisha anto wotshikitanyi lo ndjaɔtɔnganyiya l’awui wotshikitanyi
[Osato wa lo lɛkɛ 30]
Ekambi w’eshika mbidjaka yimba lo mbekelo y’ampokami awɔ
[Osato wa lo lɛkɛ 31]
Ekambi weya toho ta kamba la tɔ kimanyiyaka eyoyo dia ndjalɔngɔsɔla di’olimu