Onde nyu sawolaka dimɛna?
“MUKANDA wa ngandji wofundji onto ɔmɔtshi laya l’ɛnɔnyi l’asa 50 la 70.” Ɔsɔ aki ɔtɛ a dui wa kɛnyɔ yakalɔngɔsɔla bankɛ kɛmɔtshi ka lo Japon ambeta ɛnɔnyi ɛmɔtshi. Yɔ yakakeketsha ase Japon waya l’ɛnɔnyi l’asa 50 la 70 dia kɛnɛmɔlɛ elonganyi awɔ “nsaki yawɔ y’oma k’ɛse otema.” Onto ɔmɔtshi lakakɛnya kɛnyɔ shɔ akafundɛ wadɛnde ate: “Dikambo sɔ mbeyaka kɔ̂dia, koko hatoyaoka dimɛna naka hakote diɔ. Nsaki kele lo otema ami mbalangami kɔkɛnɛmɔlɛ l’ɔlɔlɔ tshɛ nte: Losaka lo woho wakayetawɔ tshukana la mi.”
Lo ahole efula, mbidja ndo lo ahole amɔtshi wa lo Extrême-Orient, hawokeketsha anto dia kɛnɛmɔla nsaki yele l’etema awɔ. Koko, anto ndekana 15 000 wakakɛnya kɛnyɔ shɔ. Yɔ yakalangema efula polo ndo kɛnyɔ kina ndjosalema nto ndo abuku efula ndjofundama lo dikambo dia mikanda wa ngandji ɛsɔ. Kɛsɔ mɛnyaka dia anto efula kombolaka dia mbewoya elonganyi awɔ wa ngandji nsaki ndo tokanyi tele l’etema awɔ. Koko, akina hawolange sala dui sɔ. Lande na? Ekɔ ondo nɛ dia dikambo sɔ mbalɔmbaka dia mbidja welo ndo monga la diewo dia kɛnɛmɔlɛ anto akina, ɛnyɛlɔ elonganyi awɔ woho wayaokawɔ.
Hitoshi Kato, lakafunde dibuku dimɔtshi diatɛkɛta dikambo dia pasiɔ, akate dia l’atei w’atshukanyi waya esombe wa la Japon, wamato mbaleka nyanga dia ndjaka awala l’ɔtɛ w’awui wa lonyangu wambowokikɛ l’edja k’ɛnɔnyi. “Koko,” nde mbutaka dia “kɛsɔ salemaka nto l’ɔtɛ wele atshukanyi hawosawola dimɛna dia kɛnɛmɔnɛ nsaki yele l’etema awɔ etena kewɔ la ekakatanu.”
Mbala efula wamato toyangaka dia ndjaka awala yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa waomɛwɔ nongola pasiɔ ndo aha la waomɛwɔ akɔ mbeya. Atshukanyi salaka ɛnɔnyi efula aha la vɔ kɛnɛmwanɛ nsaki yawɔ. Mbeyaka monga ko wadi la omi wakayangaka dia kɛnɛmɔnɛ tokanyi tele l’onto l’onto, koko vɔ komongaka la akoka wa tetemala sawola dimɛna. Lo dihole dia vɔ monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna efula lam’asawɔ, mbala efula vɔ wakawanaka.
Ngande wakoka wadi la omi nshidiya ekakatanu watomba lam’asawɔ lo wɔladi ndo mbewoyana tokanyi dimɛna? Ondo wɛ ayɔngɛnangɛna dia mbeya dia alako woleki amɛna lo dikambo sɔ tanemaka aha lo dibuku dia nshi nyɛ di’ondaki ɔmɔtshi w’atshukanyi, koko lo Bible, dibuku di’edjedja ndo diele aya ɛnɔnyi nkama wɔsamadiɔ la nɛmɔ.