“Dimi leko la nyu”
“Dikendji dia [Jehowa], akatela wudja ati: . . . Dimi leko la nyu, mbata [Jehowa].”—HANGAI 1:13.
1. Yeso akate dia nshi yaso nyɛ fɔnaka la nshi yakɔna?
TEKƆ lo nsɛna l’etena k’ohomba efula ka l’ɔkɔndɔ w’anto. Oko wadiɛnya ekotshamelo ka prɔfɛsiya ya lo Bible, tatɛ lo 1914 tekɔ lo nsɛna lo “lushi la Khumadiondjo.” (Enyelo 1:10) Ondo wɛ ambekaka prɔfɛsiya yendana la “lushi la Khumadiondjo,” ndo lâsɔ wɛ mbeyaka dia Yeso akɛdika “nshi ya On’a untu” lo lowandji la Diolelo la “nshi ya Noa” ndo la “nshi ya Lota.” (Luka 17:26, 28) Ɔnkɔnɛ, Bible mɛnyaka dia awui wakete lo nshi ya Nɔa la ya Lɔta wekɔ prɔfɛsiya yafɔna la nshi yaso nyɛ. Koko, ekɔ dui dikina diafɔna prɔfɛsiya shɔ l’awui weta nshi yaso nyɛ diahombaso mbidja yimba dimɛna lɔkɔ.
2. Olimu akɔna wakasha Jehowa Hangai nde la Zɛkariya?
2 Nyɛsɔ tɔsɛdingole dui dimɔtshi diakete lo nshi ya aprɔfɛta ahende w’ase Hɛbɛru, mbuta ate Hangai nde la Zɛkariya. Losango lakɔna lakewoya aprɔfɛta wa kɔlamelo asɔ lendana lo yoho ya shikaa l’ekambi wa Jehowa wa lo nshi yaso nyɛ? Hangai nde la Zɛkariya waki ‘akɛndji wa Jehowa’ wakandatome otsha le ase Juda l’ɔkɔngɔ wa vɔ kalola oma lo fumbe la Babilɔna. Vɔ wakatomama dia toshikikɛ ase Isariyɛlɛ dia Nzambi ayowasukɛ l’olimu wa mbika tɛmpɛlɔ nto. (Hangai 1:13; Zekariya 4:8, 9) Kânga mbele abuku asɔ wekɔ totshitshɛ, vɔ wekɔ l’atei wa “Efundelu tshe k’uma le [Nzambi kele] ololo mbetsha antu, la mbalaka, la mbaewula, la mbaekiya lu akambu w’ololo.”—2 Timote 3:16.
Todje yimba lo prɔfɛsiya ka Hangai la ka Zɛkariya
3, 4. Lande na kahombaso mbidja yimba lo prɔfɛsiya ka Hangai la ka Zɛkariya?
3 Lo mɛtɛ, losango lele lo dibuku dia Hangai la dia Zɛkariya laki ohomba efula le ase Juda wa lo nshi shɔ ndo prɔfɛsiya ya lo abuku asɔ yakakotshama l’etena kɛsɔ. Ko lande na kakokaso ndjashikikɛ dia abuku asɔ ahende mendanaka la so ɛlɔ kɛnɛ? Etenyi kɛmɔtshi k’okadimwelo tanemaka lo Heberu 12:26-29. Lo avɛsa asɔ, ɔpɔstɔlɔ Paulo akashile ɛtɛkɛta w’oma lo Hangai 2:6, lɛnɛ ata Nzambi ɔnɛ “dimi layusutshasutsha ulungu la kete.” Osotshesotshelo ɔsɔ ayokonya lo “[ɔkwɛlɔ] wa kiti ya waulelu, [“ndo lo olanyelo wa,” NW] wulu a waulelu wa wedja.”—Hangai 2:22.
4 Lo shila ɛtɛkɛta w’oma lo Hangai, Paulo akɛnya kɛnɛ kayokomɛ “waulelu wa wedja” ndo akatɛkɛta dikambo dia Diolelo dioleki, mbuta ate diolelo diahasotshasotshamaki pondjo diayolongola Akristo w’akitami. (Heberu 12:28) Mbokɛmaka hwe dia prɔfɛsiya ka Hangai la ka Zɛkariya yakahombe ndjokotshama l’ɔkɔngɔ wa ofundelo wa dibuku dia Heberu, diakafundama lo ntambe ka ntondo ka tena diaso nɛ. Polo ndo ɛlɔ, atshikadi amɔtshi wele ekitɔ kâmɛ la Yeso lo Diolelo dia Mɛsiya wekekɔ lanɛ la nkɛtɛ. Lâsɔ, prɔfɛsiya ka Hangai la ka Zɛkariya mendanaka la nshi yaso nyɛ.
5, 6. Awui akɔna wakete la ntondo ka prɔfɛsiya ka Hangai la ka Zɛkariya fundama?
5 Dibuku dia Ezera mɛnyaka awui wakete la ntondo ka prɔfɛsiya ka Hangai la ka Zɛkariya fundama. L’ɔkɔngɔ w’ase Juda kalola oma lo fumbe la Babilɔna lo 537 N.T.D., nguvɛrnɛrɛ Zerubabɛlɛ ndo Ɔlɔmbɛdi wa lâdiko Jashua kana (Jeshua) mbakendaka olimu w’etatelo ka wokelo wa tɛmpɛlɔ k’oyoyo lo 536 N.T.D. (Ezera 3:8-13; 5:1) Kânga mbele etatelo k’olimu ɔsɔ aki dui di’ɔngɛnɔngɛnɔ efula, kombeta edja, ase Juda wakatatɛ mboka wɔma. Ezera 4:4 mbutaka ɔnɛ atunyi, mbuta ate “antu wakadjashi lu kete yako wakahekuya asi Juda, wakawautsha woma dia mbashimba mpika luudu.” Atunyi asɔ, djekoleko ase Samariya, wakasɔngwɛka ase Juda awui wa kashi. Ndo vɔ waketawoya nkumekanga k’ase Pɛrɛsiya dia nde shimba olimu wa wokelo wa tɛmpɛlɔ.—Ezera 4:10-21.
6 Waasaso waki lawɔ ntondo l’olimu wa wokelo wakakitakita. Ase Juda wakatatɛ ndjasha l’eyango awɔ hita. Koko, lo 520 N.T.D., mbuta ate ɛnɔnyi 16 l’ɔkɔngɔ w’olimu wa wokelo wa tɛmpɛlɔ tatɛ, Jehowa akatome Hangai nde la Zɛkariya dia tokeketsha anto dia vɔ tatɛ nto olimu wa wokelo wa tɛmpɛlɔ. (Hangai 1:1; Zekariya 1:1) Oko wakawakeketshama oma le akɛndji waki Nzambi ndo wakawɛnyi hwe dia Jehowa ekɔ lo mbasukɛ, ase Juda wakatatɛ nto olimu wa wokelo wa tɛmpɛlɔ ko wakashidiya lo 515 N.T.D.—Ezera 6:14, 15.
7. Awui wakete lo nshi y’ɔprɔfɛta Hangai la Zɛkariya ngande wafɔnawɔ la kɛnɛ keta lo nshi yaso nyɛ?
7 Onde wɛ mbeyaka kitshimudi yele l’awui asɔ tshɛ le so ɛlɔ kɛnɛ? Tekɔ l’ɔkɛndɛ wa sambisha ‘lokumu l’ɔlɔlɔ la diolelo.’ (Mateu 24:14) Olimu ɔsɔ wakayoleka monga ohomba l’ɔkɔngɔ wa Ta dia ntondo dia l’andja w’otondo. Woho wakatshungɔ ase Juda oma lo fumbe la Babilɔna lo yoho ya mɛtɛ mɛtɛ mbakatshungɔ ekambi wa Jehowa wa nshi nyɛ oma lo Babilɔna ka Woke, mbuta ate tshunda dia l’andja w’otondo di’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi. Ekambi waki Nzambi w’akitami wakayasha tshɛ dia sambisha, mbetsha ndo mbela anto oya l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Olimu ɔsɔ wekɔ lo tetemala nshi nyɛ lo yoho yoleki tshɛ, ondo ndo wɛ mbawokamba. Ɔnɛ mbele etena kahombawɔ kambema nɛ dia ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo kaya suke. Olimu wakatosha Nzambi ɔsɔ wayotetemala polo etena kayɔsa Nzambi yɛdikɔ lo dikambo di’anto lo “fonu ka wulu.” (Mateu 24:21) Kɛsɔ ayonya akambo wa kɔlɔ ndo ayosala dia ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ shikikɛma lo nkɛtɛ k’otondo.
8. Bonde kahombaso ndjashikikɛ dia Jehowa ekɔ lo sukɛ olimu aso?
8 Oko wadiɛnya prɔfɛsiya ka Hangai la ka Zɛkariya, sho koka monga l’eshikikelo dia Jehowa ayotetemala tosukɛ ndo tɔtshɔkɔla etena kakambaso olimu ɔsɔ l’otema ɔtɔi. Oyadi welo wadja anto amɔtshi dia nɛndja ekambi waki Nzambi kana sekɛ olimu wakawawasha, ndoko lowandji lambotondoya dia shimba ohamelo w’olimu w’esambishelo. Ohokanyiya woho wambɔtshɔkɔla Jehowa olimu wa Diolelo ndo ohamelo wambosalema l’olimu ɔsɔ tatɛ l’ekomelo ka Ta dia ntondo dia l’andja w’otondo polo ɛlɔ kɛnɛ. Koko, olimu wa kamba wekekɔ efula.
9. Awui akɔna wa lo nshi y’edjedja wahombaso mbidja yimba lɔkɔ ndo lande na?
9 Ngande wakoka awui wasɛdingolaso oma lo dibuku dia Hangai la Zɛkariya nyomoleka tokeketsha dia kitanyiya didjango di’oma le Nzambi dia sambisha la mbetsha? Nyɛsɔ tende wetshelo ɛmɔtshi wakokaso kondja oma lo abuku asɔ ahende wa lo Bible. Ɛnyɛlɔ, tende awui amɔtshi wendana la wokelo wa tɛmpɛlɔ wakahombe ase Juda wakakalola ndjosala. Oko wakataditshi, ase Juda wakakalola la Jerusalɛma oma la Babilɔna kotetemala la kamba olimu awɔ wendana la wokelo wa tɛmpɛlɔ. L’ɔkɔngɔ wa vɔ tatɛ mbika, vɔ wakayotshika sala olimu ɔsɔ. Kanyi yakɔna ya kɔlɔ yakawayotatɛ monga la yɔ? Ndo wetshelo akɔna wakokaso kondja oma lo dikambo sɔ?
Tonge la kanyi y’ɔlɔlɔ lo dikambo dia lomombo la l’emunyi
10. Kanyi yakɔna ya kɔlɔ yakayonga l’ase Juda, ndo dui sɔ diaki l’etombelo akɔna?
10 Ase Juda wakakalola la Jerusalɛma wakataka vate: “Etena katakuki.” (Hangai 1:2) Koko, etena kakawatatɛ mbika tɛmpɛlɔ lo 536 N.T.D., vɔ kombutaka dia “etena katakuki.” Vɔ wakayetawɔka dia ɔlɔshamelo w’oma le wedja waki suke la wɔ ndo wekamu wakawadjɛka lɛɛta monga la shɛngiya le wɔ. Ase Juda wakatatɛ ndjasha amboleka dia mvudu yawɔ ndo dia ɔlɔlɔ awɔ. Lo kotola yambalo yawɔ l’otshikitanu waki lam’asa mvudu yawɔ y’amɛna efula la tɛmpɛlɔ kaki koshila mbikama, Jehowa akawambola ate: “Undi, on’eli etena ka nyu mbidjase lu mvudu yanyu ya ladiku, lam’ambulana luudu lone?”—Hangai 1:4.
11. Lande na kakalake Jehowa ase Juda wa lo nshi ya Hangai?
11 Ase Juda wakatshikitanya tokanyi tawɔ lo kɛnɛ kendana la dui diakaleke ohomba. Lo dihole dia vɔ mbɔsa oyango waki la Jehowa wa tɛmpɛlɔ mbikama nto oko dui diakaleke ohomba, ekambi waki Nzambi ɛsɔ wakayasha l’eyango awɔ hita ndo dia mvudu yawɔ. Vɔ wakanya yimba l’olimu wa luudu la Nzambi l’ɔtɛmwɛlɔ. Ɛtɛkɛta wa Jehowa wele lo Hangai 1:5 akakeketsha ase Juda dia ‘kana yimba lo etsha awɔ.’ Jehowa akawatɛka dia vɔ kana yimba lo kɛnɛ kakawasalaka ndo menda etombelo wa kɔlɔ wakawakondja lo woho wakiwɔ kotetemala mbɔsa olimu wa wokelo wa tɛmpɛlɔ oko dui diakaleke ohomba lo nsɛnɔ yawɔ.
12, 13. Ngande wakɔndɔla Hangai 1:6 kɛnɛ kakakomɛ ase Juda, ndo divɛsa sɔ alembetshiyadiɔ?
12 Oko wakokayɛ mɛna, woho wakɔshi ase Juda eyango awɔ hita oko kɛnɛ koleki ohomba aki la shɛngiya ya kɔlɔ le wɔ. Tende woho wakakɛnɛmɔla Nzambi kanyi yaki lande lo dikambo sɔ. Lo Hangai 1:6, nde akate ate: “Nyu nyakune efula, keli nyakani tshitshe. Nyu nyatolekaka, keli hanyuluti; nyu nyatonokaka, keli hanyutunduyaka pusa. Nyu nyatolotaka, keli nduku untu lambulumbialumbiama. La one latulungulaka difutu, atulungulaka difutu dia didja lu tapa dieli la weshu.”
13 Ase Juda wakadjasɛka lo nkɛtɛ yakawasha Nzambi, koko yɔ kɔngɔnyaka diangɔ oko wakawalangaka. Oko wakandawatɛ, Jehowa kombatshɔkɔla nto. (Euhwelu k’Elembe 28:38-48) Lam’ele Jehowa kombasukɛ nto, vɔ wakonɛka diangɔ efula, koko diɔ kɔngɔnaka, mbuta ate vɔ komongaka la mbo ya ndɛ efula dia shidiya ndjala kawɔ. Oko waki Jehowa kombatshɔkɔlaka nto, takawakokaka ndjakondjiyɛ ahɔndɔ wa ntshitshi w’amɛna. Akɛnama oko falanga yakawakondjaka oma l’elimu awɔ yakadjamaka lo atapa waki la wesho efula, mbuta ate vɔ kokondjaka wahɔ oma lo difuto diawɔ. Vɔ waki paka la yema ya wanu tshitshɛ, ɔnkɔnɛ vɔ wakanɔka koko vɔ komondoyaka mposa.
14, 15. Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo Hangai 1:6?
14 Wetshelo wahombaso kondja oma lo awui asɔ tshɛ hendana tsho paka la woho wele mvudu yaso kana woho wayilɛngaso. Edja efula la ntondo ka vɔ tɔlama lo fumbe la Babilɔna, ɔprɔfɛta Amɔsɛ akahangwɛ ase Isariyɛlɛ waki la ɔngɔnyi lo dikambo dia “mvudu [yawɔ] y’ewanga” ndo dia ‘woho wakawetamaka lo tange yawɔ y’ewanga.’ (Amose 3:15; 6:4) Mvudu yawɔ y’amɛna shɔ ndo dɛngalɛnga diawɔ dia lɔkɔ kotshikala edja. Atunyi wakâlɛndja wakambe diangɔ sɔ. Lonyangu ko, ɛnɔnyi efula oma lâsɔ, l’ɔkɔngɔ wa ɛnɔnyi 70 wakiwɔ lo fumbe la Babilɔna, ekambi waki Nzambi efula kokondja wetshelo oma lo kɛnɛ kakâkomɛ la ntondo ka vɔ tɔlama lo fumbe. Onde tayokondja wetshelo oma l’awui asɔ? Ekɔ dimɛna onto l’onto ndjambola ate: ‘Lo mbuta mɛtɛ, onde luudu lami ndo ɔlɛngɛlɔ alɔ mbamboleka ohomba lo washo ami? Ko kayomota lo dikambo dia mbɔsa yɛdikɔ ya tetemala la kalasa ya lâdiko yayokoka mbɔsɛmi wenya ndo ɛnɔnyi efula, koko kɛsɔ koka mbekola yimba yami oma lo yoho ya lɔsɛnɔ yoleki ohomba, mbuta ate tɛmɔla Nzambi?’—Luka 12:20, 21; 1 Timote 6:17-19.
15 Kɛnɛ kadiaso lo Hangai 1:6 pombaka tokimanyiya dia sho mbeya ohomba w’ɛtshɔkɔ wa Nzambi lo nsɛnɔ yaso. Ase Juda wa lo nshi y’edjedja wakasowe heyama lo woho waki Jehowa kombatshɔkɔla. Oyadi tekɔ la lomombo la l’emunyi efula kana bu, naka Jehowa hayotɔtshɔkɔla, kete dui sɔ diayonga la shɛngiya ya kɔlɔ efula lo diɔtɔnganelo diasaso la nde. (Mateu 25:34-40; 2 Koreto 9:8-12) Ko ngande wakokaso kondja ɔtshɔkɔ ɔsɔ?
Jehowa tokimanyiyaka lo tshimbo ya nyuma kande
16-18. Lo ndjela woho wakasalema awui lo nshi y’edjedja, kakɔna kalembetshiya Zekariya 4:6?
16 Nyuma ka Nzambi akatshutshuya Zɛkariya, ɔprɔfɛta w’osekande la Hangai dia mbidja dikako vɔlɛ lo woho wakakeketsha ndo wakatshɔkɔla Jehowa ekambi ande wa kɔlamelo wa l’etena kɛsɔ. Ndo kɛsɔ mɛnyaka woho wayondokɔtshɔkɔla ndo wɛ lawɔ. Sho mbadiaka ɔnɛ: “Aha uma lu wulu wa ta, kana uma lu khudu, keli uma le nyuma kami, mbata [Jehowa] Kanga lulimbilimbi.” (Zekariya 4:6) Ondo aya mbala efula yamboyoka ɛtɛkɛta w’oma lo divɛsa sɔ, ko naa kitshimudi yaki la wɔ le ase Juda wa lo nshi ya Hangai la Zɛkariya, ndo kakɔna kalembetshiyawɔ le yɛ?
17 Tohɛke di’ɛtɛkɛta wakasambiyama waki Hangai la Zɛkariya waki l’etombelo w’ɔlɔlɔ efula le anto wa l’etena kɛsɔ. Kɛnɛ kakate aprɔfɛta ahende waki la kɔlamelo asɔ akanyomokeketsha ase Juda waki la kɔlamelo. Hangai akatatɛ olimu ande lo Ngɔndɔ ka samalo 520 N.T.D. Zɛkariya lo Ngɔndɔ k’enanɛi k’ɔnɔnyi akɔ. (Zekariya 1:1) Oko wakokayɛ mɛna oma lo Hangai 2:18, olimu wa tatɛ mbika tɛmpɛlɔ nto wakatatɛ l’ohetoheto tshɛ lo Ngɔndɔ ka divwa. Ɔnkɔnɛ, ase Juda wakakeketshama dia mbɔsa yɛdikɔ, ndo vɔ wakakitanyiya awui wa Jehowa wele l’eshikikelo dia nde ayowasukɛ. Ɛtɛkɛta wele lo Zekariya 4:6 mɛnyaka woho wakahombe Nzambi mbasukɛ.
18 Etena kakakalola ase Juda lo wodja awɔ wa lôtɔ lo 537 N.T.D., takiwɔ la asɔlayi. Koko Jehowa akâkokɛ ndo akâlɔmbɔla lo mboka oma la Babilɔna. Ndo nto, nyuma ka Jehowa kakalɔmbɔla akambo etena kakawatatɛ olimu wa tɛmpɛlɔ yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa vɔ koma lo wodja awɔ wa lôtɔ. Kam’akawatatɛ nto kamba olimu l’otema ɔtɔi, Jehowa akahombe mbasukɛ l’ekimanyielo ka nyuma kande k’ekila.
19. Ngande wakanya nyuma kaki Nzambi wekamu tshɛ?
19 Oma lo waɛnɛlɔ enanɛi wakandɛnyi, Zɛkariya aki l’eshikikelo dia Jehowa ayosukɛ ekambi ande wakahombe kamba la kɔlamelo tshɛ olimu wa tɛmpɛlɔ polo l’ekomelo. Ɛnɛlɔ ka nɛi, kɔkɔndwami lo tshapita 3, mɛnyaka dia Satana akadjɛka ase Juda wekamu w’efula diaha vɔ shidiya wokelo wa tɛmpɛlɔ. (Zekariya 3:1) Satana mɛtɛ kɔngɛnangɛna dia mɛna Ɔlɔmbɛdi wa lâdiko Jashua asala elimu lo wahɔ w’anto lo tɛmpɛlɔ k’oyoyo. Kânga mbakasale Diabolo la wolo tshɛ dia shimba ase Juda diaha vɔ mbika tɛmpɛlɔ, nyuma kaki Nzambi akahombe kimanyiya efula dia minya wekamu tshɛ ndo mbisha ase Juda wolo dia vɔ tetemala l’olimu wa wokelo polo l’ekomelo.
20. Ngande wakakimanyiya nyuma k’ekila ase Juda dia shidiya olimu wa mbika tɛmpɛlɔ nto?
20 Akɛnama di’oko vɔ wakahomana l’ɔlɔshamelo wahawakokaki tondoya pondjo oma le ewandji wa lɛɛta waki l’akoka wa shimba olimu wa wokelo. Koko Jehowa akalake dia wekamu wakɛnamaka oko “ukungu a wuki” wakahombe kitshakitshama ko ndjala “bamubamu.” (Zekariya 4:7) Ndo kɛsɔ mbakasalema. Nkumekanga Dariyo I akasale eyangelo ko akashola mukanda wakatafundji Kurɔ wakandasha ase Juda dikimɔ dia mbika tɛmpɛlɔ nto. Ɔnkɔnɛ, Dariyo akatola yɛdikɔ yakɔsama dia shimba wokelo ndo aketawɔ dia vɔ mbisha ase Juda falanga y’oma lo ekundji wa nkumekanga dia mbakimanyiya dia vɔ sala olimu wa wokelo wa tɛmpɛlɔ. Ngala yakakadimɔ mɛtɛ! Onde nyuma ka Nzambi kakakimanyiya lo dikambo sɔ? Eelo. Tɛmpɛlɔ kakashile mbikama lo 515 N.T.D., ɔnɔnyi wa samalo wa lowandji laki Dariyo I.—Ezera 6:1, 15.
21. a) Lo nshi y’edjedja, ngande ‘wakasotshasotsha Nzambi wedja tshɛ’ ndo ngande waya “diango di’ushinga a wulu” lɔkɔ? b) Ngande wakotshama prɔfɛsiya kɛsɔ nshi nyɛ?
21 Lo Hangai 2:5, ɔprɔfɛta akohola ase Juda sheke yakadje Nzambi la wɔ lo Dikona dia Sinai, etena ‘kakadidima dikona di’otondo la wolo.’ (Etumbelu 19:18) Jehowa aki suke la sala osotshesotshelo wa mamba lo nshi ya Hangai la Zɛkariya, oko wɔkɔndwamidiɔ lo yoho ya didjidji lo divɛsa 6 la 7. Awui takawahombe kɛndakɛnda dimɛna lo diolelo dia Pɛrɛsiya, koko olimu wa lo tɛmpɛlɔ wakahombe tetemala polo l’ekomelo. Wanɛ waki komonga ase Juda, mbuta ate “diango di’ushinga a wulu dia wedja tshe,” wakahombe ndjotombola Nzambi kâmɛ l’ase Juda lo dihole di’ɔtɛmwɛlɔ sɔ. Nshi yaso nyɛ mbamboleka Nzambi ‘sotshasotsha wedja’ oma l’olimu aso w’Okristo w’esambishelo, ndo “diango di’ushinga a wulu dia wedja tshe” diamboya ndjɔtɛmɔla Nzambi kâmɛ l’atshikadi w’akitami. Lo mɛtɛ, akitami kâmɛ ndo ɛkɔkɔ ekina wekɔ lo ndodia ɛlɔ kɛnɛ luudu la Jehowa la lotombo. Atɛmɔdi wa mɛtɛ asɔ wekɔ lo konga la mbetawɔ tshɛ etena kele Jehowa ‘ayosotshasotsha olongo la nkɛtɛ’ lo yoho kina. Kɛsɔ ayosalema dia nyukola ndo nanya wolo wa waolelo wa wedja.—Hangai 2:22.
22. Ngande ‘wasotshasotshama’ wedja, etombelo akɔna wambonga la dui sɔ ndo kakɔna kayosalema?
22 Sho mbeyaka etshikitanu wa mamba wakakomɛ diangɔ diele “ulungu la kete, ashi a waki la kete y’ufumbu” didjidji diadiɔ. Dui dimɔtshi diendana la etshikitanu wa mamba ɛsɔ ele woho wakakashema Satana Diabolo la ɛdiɛngɛ ande lo emamu wa nkɛtɛ. (Enyelo 12:7-12) Ndo nto, esambishelo kalɔmbɔma oma le akitami wa Nzambi kambosotshasotsha mɛtɛ tshunda di’anto dia lo dikongɛ nɛ di’akambo. (Enyelo 11:18) Lo wedi okina, kânga mbasalema dui sɔ, “ului a wuki” wa diangɔ di’oshinga wolo dia wedja tshɛ wambosangana la Isariyɛlɛ wa lo nyuma dia kambɛ Jehowa. (Enyelo 7:9, 10) Olui a woke wekɔ lo kamba dihɛka lo dihɛka la Akristo w’akitami dia sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ ɔnɛ kema edja Nzambi ayanga sotshasotsha wedja lo Aramangɛdɔna. Kɛsɔ ayokonya di’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ diangana lo nkɛtɛ k’otondo.
Onde wɛ âkohɔ?
• Etena kakɔna ndo awui akɔna waketaka etena kakakambaka Hangai la Zɛkariya olimu awɔ?
• Ngande wakokayɛ kamba la losango lakasha Hangai la Zɛkariya?
• Ekeketshelo kakɔna kakondjayɛ oma lo Zekariya 4:6?
[Esato wa lo lɛkɛ 8]
Efundelo wa Hangai la wa Zɛkariya toshikikɛka dia Nzambi tosukɛka
[Osato wa lo lɛkɛ 10]
“Undi, on’eli etena ka nyu mbidjase lu mvudu yanyu ya ladiku, lam’ambulana luudu lone?”
[Osato wa lo lɛkɛ 12]
Ekambi waki Jehowa wekɔ lo ndjasha dia nyanga ‘diangɔ di’oshinga wolo dia wedja’