Yalamaka lo ngandji ka Nzambi
‘Elangemi ami, nyoyalamake lo ngandji ka Nzambi la elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo.’—JUDE 20, 21.
1, 2. Ngande wakokayɛ tshikala lo ngandji ka Nzambi?
JEHOWA nangaka anto wa la nkɛtɛ otamanya diakɔ diakandakimɔ Ɔnande ɛtɔi lakandote dia wanɛ tshɛ wele la mbetawɔ le nde wakoke kondja lɔsɛnɔ la pondjo. (Joani 3:16) Ekɔ mɛtɛ dimɛna efula mbokama ngandji ka ngasɔ! Naka wɛ ekɔ okambi wa Jehowa, kete aha la tâmu wɛ nangaka mbokamaka ngandji ka ngasɔ pondjo pondjo.
2 Ombeki Jude akɛnya woho wakokayɛ tshikala lo ngandji ka Nzambi. Nde akafunde ate: “Nyuyaudia lu mbetawo kanyu kuleki ekila; nyolombaki [la nyuma k’ekila]. Nyuyalamaki lu ngandji ka [Nzambi], nyulungamelaki ketshi ka Khumesu Jesu Kristu, [“la elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo,” NW].” (Jude 20, 21) Wekelo w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ ayokokimanyiya dia wɛ pikama lo ‘mbetawɔ koleki ekila,’ mbuta ate lo wetshelo w’Akristo. Dia tshikala lo ngandji ka Nzambi, wɛ pombaka nɔmbaka ‘la nyuma k’ekila,’ kana nɔmbwama la tɔ. Dia kondja lɔsɛnɔ la pondjo, wɛ pombaka nto monga la mbetawɔ lo olambo wa tshungo waki Yeso Kristo.—1 Joani 4:10.
3. Bonde kele anto amɔtshi waya bu nto Ɛmɛnyi wa Jehowa?
3 Anto amɔtshi waki la mbetawɔ ntondo kotshikala lo ngandji ka Nzambi. L’ɔtɛ wakawasɔnɛ dia sala akambo wa kɔlɔ, vɔ waya bu nto Ɛmɛnyi wa Jehowa. Ngande wakokayɛ mbewɔ diaha dikambo dia ngasɔ kokomɛ? Kana yimba l’awui wayela anɛ mbeyaka kokimanyiya dia wɛ mbewɔ sala pɛkato ndo tetemala tshikala lo ngandji ka Nzambi.
Ɛnya ngandji kokayɛ Nzambi
4. Ohomba akɔna wele la okitanyiya le Nzambi?
4 Ɛnya ngandji kokayɛ Nzambi lo kitanyiya awui ande. (Mateu 22:37) Ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde ate: “Ngandji ka [Nzambi] kene, dia shu nama elembe andi: ku elembe andi hawuleki wutshu.” (1 Joani 5:3) Monga la mbekelo ka kitanyiyaka awui wa Nzambi koka kokimanyiya dia shika tanga la ntondo k’ehemba ndo koka kosha ɔngɛnɔngɛnɔ. Omembi w’esambo akate ate: “Untu lahayeli kanyi y’antu wa kolo . . . eli la otshoko. Keli ndi atongenangenaka lu elembe wa [Jehowa].”—Osambu 1:1, 2.
5. Ngandji kokayɛ Jehowa ayokotshutshuya dia sala na?
5 Ngandji kokayɛ Jehowa ayokotshutshuya dia mbewɔ dia sala pɛkato ka woke kakoka mbisha lokombo lande sɔnyi. Angura akalɔmbɛ ate: “Tumbeteki usi wula kana kanga ongonyi. Umbishaki diango dia nde dieli uhumba le mi. Dimi ntukuluta, ku ndjukanguna, la mumbula nti: Akona eli [Jehowa]? Kana dimi ntukuyala usi wula, ku dimi ndjuva, la nyimula lukumbu la [Nzambi k]ami udimuladimula.” (Tukedi 30:1, 8, 9) Yashikikɛ ‘diaha nanya lokombo la Nzambi’ lo mbolisha sɔnyi. Koko mbala tshɛ salaka akambo w’ɔlɔlɔ watombola lokombo lakɔ.—Osambu 86:12.
6. Kakɔna kakoka kokomɛ naka wɛ sala pɛkato l’okonda?
6 Lɔmbaka Shɔ ka ngandji lele l’olongo mbala la mbala dia nde kokimanyiya dia wɛ shika tanga diaha sala pɛkato. (Mateu 6:13; Romo 12:12) Tetemala la ndjela alako waki Nzambi, naka aha ɔsɔku kete nde hoka alɔmbɛlɔ ayɛ. (1 Petero 3:7) Naka wɛ sala pɛkato l’okanda, wɛ ayokondja etombelo wa kɔlɔ efula, nɛ dia lo yoho ya didjidji Jehowa kombaka dinge dia woke diaha alɔmbɛlɔ w’anto wasala kɔlɔ koma le nde. (Delu dia Jeremiya 3:42-44) Ɔnkɔnɛ, onga la yimba y’okitshakitsha ndo lɔmbaka diaha wɛ sala dikambo diakoka koshimba dia wɛ ndjasukanya la Nzambi lo dɔmbɛlɔ.—2 Koreto 13:7.
Oka Ɔna Nzambi ngandji
7, 8. Ngande wakoka mbidja yimba l’alako waki Yeso kimanyiya onto dia mbewɔ sala pɛkato?
7 Oka Yeso Kristo ngandji lo kitanyiya ɛlɛmbɛ ande, nɛ dia kɛsɔ ayokokimanyiya dia mbewɔ sala pɛkato. Yeso akate ate: “Naka nyu nyambukitanyia elembe ami, nyu nyayuyala lu ngandji kami, uku akamakitanyia elembe a Papa, wemi lu ngandji kandi.” (Joani 15:10) Ngande wakoka nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ l’ɛtɛkɛta wa Yeso kokimanyiya dia wɛ tshikala lo ngandji ka Nzambi?
8 Mbidja yimba l’ɛtɛkɛta wa Yeso koka kokimanyiya dia kitanyiya atɔndɔ wendana la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ. Ɔlɛmbɛ ɔmɔtshi wakasha Nzambi ase Isariyɛlɛ akataka ɔnɛ: “Tunanaki.” (Etumbelu 20:14) Koko Yeso akɛnya tɔndɔ dimɔtshi diele l’edia ka ɔlɛmbɛ ɔsɔ lo mbuta ate: “Untu tshe lenda umuntu, ku ndi ambûkumbula, ndi ambunana la ndi l’utema.” (Mateu 5:27, 28) Ɔpɔstɔlɔ Petero akate dia anto amɔtshi waki l’etshumanelo ka lo ntambe ka ntondo waki la ‘washo wakalole la monanyi’ ndo la ‘etema w’ɛkɔmiya.’ (2 Petero 2:14) Koko otshikitanyi la wɔ, wɛ koka mbewɔ pɛkato kendana l’awui wa mindo wa dieyanelo naka wɛ nanga ndo kitanyiya Nzambi la Kristo ndo mbɔsa yɛdikɔ ya tetemala nama diɔtɔnganelo diasayɛ la wɔ.
Etawɔ dia nyuma ka Nzambi kɔlɔmbɔla
9. Lo kɛnɛ kendana la nyuma k’ekila, kakɔna kakoka tomba naka onto tshininala lo pɛkato?
9 Lɔmba dia kondja nyuma k’ekila ka Nzambi, ndo etawɔ dia tɔ kɔlɔmbɔla. (Luka 11:13; Ngalatiya 5:19-25) Naka wɛ tshininala lo pɛkato, kete Nzambi mbeyaka minya nyuma kande oma le yɛ. L’ɔkɔngɔ wa Davidi sala pɛkato la Batɛshɛba, nde akalɔmbɛ Nzambi ate: “Tumbitshanyaki etali uma la ntundu kaye, tunyaki nyuma k’[ekila] kaye uma le mi.” (Osambu 51:11) Oko wakinde otshi wa pɛkato waki kondjatshumoya, nkumekanga Saulo akashisha nyuma ka Nzambi. Saulo akasale pɛkato lo woho wakandalambola olambo wa lotshumba, ndo lo woho wakinde kondjaka ɛkɔkɔ, mbudi ndo ana wa ngɔmbɛ tshɛ kâmɛ ndo nkum’ekanga k’ase Amalɛka. L’ɔkɔngɔ diko, Jehowa akayonyaka nyuma kande k’ekila oma le Saulo.—1 Samuele 13:1-14; 15:1-35; 16:14-23.
10. Lande na kahombayɛ mbikasha kanyi tshɛ ya tetemala sala pɛkato?
10 Kasha kanyi tshɛ yakoka koyɛ ya sala pɛkato. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Naka shu tayutetemala ntsha kolo lam’eyasu mete, kema ulambu ukina weya nyimanya kolo yako.” (Heberu 10:26-31) Ayonga mɛtɛ kɔlɔ ka ditshi naka wɛ tetemala sala pɛkato l’okonda!
Onga la ngandji ka mɛtɛ le anto akina
11, 12. Lo toho takɔna takoka ngandji ndo okitanyiya shimba onto diaha nde ndjakimɔ l’awui wa mindo wa dieyanelo?
11 Ngandji kokayɛ wonyayɛ onto kayokoshimba diaha wɛ sala awui wa mindo wa dieyanelo. (Mateu 22:39) Ngandji kɛsɔ kayokotshutshuya dia nama otema ayɛ diaha vɔ kotoma dia mbiva ngandji k’onto ɔmɔtshi lotshukami. Sala dikambo sɔ ayokokonya lo sala pɛkato ka loseka. (Tukedi 4:23; Jeremiya 4:14; 17:9, 10) Okoya ɛnyɛlɔ k’onto ɔlɔlɔ Jɔbɔ, laki kombetawɔ dia womoto okina, lâdiko dia wadɛnde kotola yambalo yande.—Jobo 31:1.
12 Mbɔsa diwala oko ekila koka kokimanyiya dia mbewɔ pɛkatɔ ya weke. Nzambi akasale dia diwala nɛmiyama ndo dieyanelo diakahombe salema l’oyango wa mbota. (Etatelu 1:26-28) Tohɛke dia tenyi dia demba dia diwutshi kakatanyema la lɔsɛnɔ, lele lɔ lekɔ ekila. Wanɛ wonana ndo wasala loseka hawokitanyiya ɛlɛmbɛ wa Nzambi, hawɔlɛnya tshelo ya dieyanelo, hawɔlɛnya ekila ka diwala ndo salɛka alemba awɔ kɔlɔ. (1 Koreto 6:18) Koko ngandji ka Nzambi ndo ka wonyaso onto kâmɛ ndo kitanyiya awui wa Nzambi ayotetemala nama onto diaha nde sala akambo wa kɔlɔ wakoka konya dia nde mbitshanyema oma l’etshumanelo k’Akristo.
13. Lo yoho yakɔna ‘yalanya onto lasala awui wa mindo wa dieyanelo diangɔ dia nɛmɔ’?
13 Sho pombaka minya tokanyi ta kɔlɔ diaha sho ndjosha wanɛ wokaso ngandji pâ l’asolo. Tukedi 29:3 mbutaka ɔnɛ: “One latekesanelaka la amantu akanga a luseka, atushishaka diango diandi [dia nɛmɔ].” Onto lasala loseka ko hayatshumoya nanyaka diɔtɔnganelo diasande la Nzambi ndo dimama dia lo nkumbo. Olonganyi ande ekɔ la ɔkɔkɔ wa ndjaka diwala naka nde alanga. (Mateu 19:9) Oyadi omi kana wadi mbosadi loseka, odiakelo wa diwala koka mbisha olonganyi okina, ana ndo anto akina pâ heyama. Onde wɛ hetawɔ dia mbeya kɔlɔ k’efula kaya oma l’awui wa mindo wa dieyanelo pombaka totshutshuya dia shika tanga la ntondo k’ohemba wa sala dikambo sɔ?
14. Wetshelo akɔna wendana l’osalelo wa pɛkato wakokaso kondja lo Tukedi 6:30-35?
14 Mbeya dia onto hohandɔ onongo naka nde sala loseka pombaka tshutshuya onto dia mbewɔ tshelo ya lokaki ya kɔlɔ shɔ. Tukedi 6:30-35 mɛnyaka dia kânga mbakoka anto mboka wovi wava l’ɔtɛ wende la ndjala kɛtshi, vɔ mpetshaka kanga loseka nɛ dia nde ekɔ la oyango wa kɔlɔ. Nde ‘atolanyaka lɔsɛnɔ lande.’ Lo Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, nde akahombaka ndjakema. (Akambu w’Ase Lewi 20:10) Onto lasala loseka mbishaka anto pâ paka dia nde ngɛnyangɛnya nsaki yande, ndo onto lasala loseka lahayatshumoya hatshikala lo ngandji ka Nzambi, koko nde mbitshanyemaka oma l’etshumanelo ka pudipudi k’Akristo.
Tonge la nkum’otema ka pudipudi
15. Ngande wele nkum’otema kele ‘oko lofô la mpota ka dja’?
15 Dia tshikala lo ngandji ka Nzambi hatohombe mbetawɔ dia nkum’otema kaso monga la lonyû lo kɛnɛ kendana la sala pɛkato. Lo mɛtɛ, hatohombe mbetawɔ ɛlɛmbɛ watatetemala ndana w’andja ɔnɛ wendana la lɔkɛwɔ, ndo sho pombaka monga la yewɔ etena kasɔnaso angɛnyi, diangɔ dia mbadia, ndo tɔkɛnyɔ. Paulo akalake ɔnɛ: “Lu nshi y’ekumelu, antu amotshi wayoseka mbetawo kawo, wayukela djimu dia lukesu, ndu wetshelu w’edienge, uma lu lukesu l’antu watutaka aui wa kashi weli la khum’utema [‘kele oko lofô la mpota ka dja,’ NW].” (1 Timote 4:1, 2) Nkum’otema kele oko ‘lofô la mpota ka dja’ ekɔ nkum’otema kaya lonyû. Nkum’otema ka ngasɔ mbeyaka ndjonga ko hayotɔhɛmɔla dia ndawɔ waa apɔsta kana akambo akina wakoka totakoya mboka ka mbetawɔ.
16. Bonde kele ekɔ ohomba monga la nkum’otema ka pudipudi?
16 Panda kaso nemanɛka la woho wayotonga la nkum’otema ka pudipudi. (1 Petero 3:21) Diɛsɛ oma lo mbetawɔ kele laso lo dikila diakatshola Yeso, nkum’otema kaso kambɛdiamaka oma l’etsha wa nyɔi ‘dia sho kambɛ Nzambi kasɛna olimu w’ekila.’ (Heberu 9:13, 14) Naka sho sala pɛkato l’okonda, kete nkum’otema kaso kayɔtɔ mindo ndo hatotonga nto anto wa pudipudi wakoka kambɛ Nzambi. (Tito 1:15) Koko l’ekimanyielo ka Jehowa, sho koka monga la nkum’otema ka pudipudi.
Toho tokina ta mbewɔ dionga dia kɔlɔ
17. Ɛlɔlɔ akɔna waya lo ‘ndjela Jehowa l’otema aso tshɛ’?
17 ‘Yela Jehowa l’otema ayɛ tshɛ,’ oko wakasale Kalɛba ka l’Isariyɛlɛ w’edjedja. (Euhwelu k’Elembe 1:34-36) Sala kɛnɛ kakɔlɔmba Nzambi, ndo tetawɔke pondjo dia ndɛ “lu mesa w’edienge.” (1 Koreto 10:21) Tona apɔstazi. Lɛkaka la lowando tshɛ diangɔ dia lo nyuma diatanema paka lo mɛsa wa Jehowa. Lo sala ngasɔ, wɛ hatokesama oma le embetsha wa kashi kana oma le welo wa nyuma ya kɔlɔ. (Efeso 6:12; Jude 3, 4) Yasha tshɛ l’akambo wa lo nyuma wele oko wekelo wa Bible, wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya ndo l’olimu w’esambishelo. Wɛ ayonga mɛtɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ naka wɛ ndjela Jehowa l’otema ayɛ tshɛ ndo monga l’awui efula wa sala l’olimu wa nkumadiɔndjɔ.—1 Koreto 15:58.
18. Ngande wakoka wɔma wa Jehowa monga la shɛngiya lo lɔkɛwɔ layɛ?
18 Ɔsa yɛdikɔ ya ‘kambɛ Nzambi olimu w’ekila la wɔma ndo la dilɛmiɛlɔ.’ (Heberu 12:28) Wɔma wa Jehowa wɔsɔhanyemi la dilɛmiɛlɔ wayokotshutshuya dia tona yoho ya lɔsɛnɔ ya kɔlɔ. Vɔ wayokokimanyiya dia nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la dako diakasha Petero asekande akitami ate: “Naka nyu nyatuwetaka nyati: Shesu, latulumbuyaka untu tshe uku akandatshi aha la shonodi, nyukaki woma lam’ekinyu lene akanyatshanyema.”—1 Petero 1:17.
19. Lande na kahombayɛ tetemala kamba la kɛnɛ kekayɛ oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi?
19 Tetemalaka la kamba la kɛnɛ kekayɛ oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Kɛsɔ ayokokimanyiya dia wɛ mbewɔ sala pɛkato ka woke nɛ dia wɛ ayonga l’atei wa “wane wambekela, la wambuyala la tumba ta ntshikitanya ololo la kolo.” (Heberu 5:14) Lo dihole dia monga l’ɛtɛkɛta ndo la lɔkɛwɔ la kɔlɔ, onga la yewo dia wɛ kɛndakɛnda oko onto lele la lomba, lo ‘ndjatshungwɛka etena k’ɔlɔlɔ’ lo nshi ya kɔlɔ nyɛ. ‘Shihodia lolango laki Jehowa,’ ndo tetemala mbolisala.—Efeso 5:15-17; 2 Petero 3:17.
20. Lande na kahombaso mbewɔ ɔkɔmiya?
20 Ewɔ tshɛ lo tshɛ ɔkɔmiya wa diangɔ diakana. Ɔlɛmbɛ ɔmɔtshi l’atei w’ɛlɛmbɛ dikumi mbutaka ate: “Tokomiyaki [“kombola,” Dikelemba dyejjejja] luudu la unyaye. Tokomiyaki wadi a unyaye, kuyanga usi ulimu andi la pami kana la umuntu, kuyanga ngombe kandi kana punda kandi, kuyanga engo kekina ka unyaye.” (Etumbelu 20:17) Ɔlɛmbɛ ɔsɔ akakokɛka luudu, wadi, ekambi, nyama ndo diangɔ dikina di’onto. Koko kɛnɛ koleki ohomba ele ɛtɛkɛta waki Yeso w’ɔnɛ ɔkɔmiya nanyaka onto.—Mako 7:20-23.
21, 22. Tɛdikɔ takɔna tahomba Okristo mbɔsa la ntondo dia mbewɔ sala pɛkato?
21 Ɔsa tɛdikɔ la ntondo diaha nsaki k’ɛngɔ kɛmɔtshi ndjokokonya lo sala pɛkato. Ombeki Jakɔba akafunde ate: “Untu l’untu atuhimbamaka lam’akutwamandi ndu lam’ahimbamandi la saki kandi ndame ka kolo. Ku saki kako, lam’atshoto diemi, to kayuta kolo; ku kolo, lam’ulato, to kayuta nyoi.” (Jakoba 1:14, 15) Ɛnyɛlɔ, naka onto akadjɔka wanu ntondo, kete nde mbeyaka mbɔsa yɛdikɔ yaha monga la wanu lakande. Dia mbewɔ dia sala pɛkato ka monanyi, Okristo ɔmɔtshi mbeyaka mɛna ohomba wa tshikitanya olimu kana dihole di’olimu.—Tukedi 6:23-28.
22 Tosombɔke dia tatɛ takola kânga nna dia ntondo di’otsha lo pɛkato. Tɔkɛnyɔ ta lo demba la pami kana la womoto ndo monga la tokanyi ta kɔlɔ t’akambo wa mindo wa dieyanelo mbeyaka ndjokonya onto dia sala monanyi kana loseka. Wotelo wa kashi ya totshitshɛ mbeyaka ndjokonya onto dia mbuta kashi ya weke ndo kânga ndjôkonya dia monga la mbekelo ka mbutaka kashi. Mbiva tangangɔ ta totshitshɛ mbeyaka ndjotshunya nkum’otema k’onto polo lo nde ndjova diangɔ dia weke. Mbetawɔ kânga yema tshitshɛ tokanyi ta waa apɔsta mbeyaka ndjokonya onto dia mbetawɔ tokanyi tawɔ tshɛ.—Tukedi 11:9; Enyelo 21:8.
Ko naka wɛ ambosala pɛkato?
23, 24. Ekeketshelo kakɔna kakokayɛ kondja oma lo 2 Ekondo 6:29, 30 ndo Tukedi 28:13?
23 Ndoko onto lele kokele. (Undaki 7:20) Koko naka wɛ ambosala pɛkato ka woke, kete wɛ koka keketshama oma lo dɔmbɛlɔ diakasale Sɔlɔmɔna etena kakandasapola tɛmpɛlɔ ka Jehowa. Sɔlɔmɔna akalɔmbɛ Nzambi ate: “Naka untu otoi, kana wudja aye Isariyele tshe, leya sui di’utema andi kana okei andi ambeme anya uya lu luudu lone lu dombelo, kuwaukeli l’ulungu uma lu dihuli diudjashiye, kâdimanyia. Kutsheli untu l’untu uku etsha andi, ne dia we kalimbitela utema andi. (Ne dia we weme kalimbitela etema w’antu tshe).”—2 Ekondo 6:29, 30.
24 Eelo, Nzambi mbeyaka woho wele otema w’onto ndo nde ndimanyiyanaka. Tukedi 28:13 mbutaka ɔnɛ: “One latusheka kolo yandi, hatongonaka. Keli one latushulaka ndu latosekaka kolo yandi, ayukama ketshi.” Lo mbishola pɛkato la ndjatshumoya tshɛ ndo lo kitshika, onto koka mbokama kɛtshi oma le Nzambi. Ko naka wɛ ekɔ wɔdu lo nyuma, kakɔna kakoka kokimanyiya nto dia tshikala lo ngandji ka Nzambi etena katɛwɔ lonyuma layɛ?
Ngande wayoyokadimola?
• Ngande wakokaso tshikala lo ngandji ka Nzambi?
• Ngande watokimanyiya ngandji ka Nzambi ndo ka Yeso dia tona yoho ya lɔsɛnɔ ya kɔlɔ?
• Ngande watoshimba ngandji k’oshika kokaso anto akina dia ndjasha l’akambo wa mindo wa dieyanelo?
• Naa toho tɔmɔtshi ta mbewɔ lɔkɛwɔ la kɔlɔ?
[Osato wa lo lɛkɛ 8]
Jude tɛnyaka woho wa tshikala lo ngandji ka Nzambi
[Osato wa lo lɛkɛ 9]
Odiakelo wa diwala koka mbisha olonganyi waha l’onongo ndo ana pâ efula
[Osato wa lo lɛkɛ 10]
Onde l’ɛnyɛlɔ ka Kalɛba, ‘wɛ amboyashikikɛ dia ndjela Jehowa l’otema ayɛ tshɛ’?
[Osato wa lo lɛkɛ 11]
Lɔmbaka mbala la mbala dia kondja wolo wa shika tanga lo ehemba