Jehowa mbishaka ‘nyuma k’ekila le wanɛ wɔlɔmbatɔ’
“Okone, naka nyu antu wa kolo mbeyaka mbisha an’anyu eshasha w’ololo, Shenyu le l’ulungu huleka mbisha wane wôlomba nyuma [k’ekila]?”—LUKA 11:13.
1. Etena kakɔna kalekaso monga l’ohomba w’ekimanyielo ka nyuma k’ekila?
‘DIMI halotokoka ndɔshana l’okakatanu ɔnɛ dimɛ. Paka la ekimanyielo ka nyuma k’ekila mbayomokoka mbikikɛ ohemba ɔnɛ!’ Onde wɛ atatondjaka ɛtɛkɛta wa ngasɔ ndoko lushi? Akristo efula wambotondjaka ɛtɛkɛta wa ngasɔ. Ondo wɛ akate ngasɔ l’ɔkɔngɔ wa vɔ kotɛ dia wɛ ekɔ la hemɔ kɛmɔtshi ka wolo. Kana ondo lam’akavu olonganyi ayɛ. Kana ondo etena kakâshisha ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ l’ɔtɛ w’ɔkɔmwɛlɔ w’efula. Lo tena dia pâ efula sɔ, ondo wɛ akayaoke dia paka oma lo ‘wolo woleki wɔnɛ wokongaka l’onto’ wakakosha nyuma k’ekila ka Jehowa mbakayakoke mbikikɛ ekakatanu akɔ tshɛ.—2 Koreto 4:7-9; Osambu 40:1, 2.
2. a) Ekakatanu akɔna wahomana l’Akristo wa mɛtɛ? b) Ambola akɔna wayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?
2 Akristo wa mɛtɛ pombaka ndɔshana l’ehemba ndo l’ɔlɔshamelo wataleke w’oma le anto wa l’andja ɔnɛ wa kɔlɔ. (1 Joani 5:19) Ndo nto, Satana Diabolo ekɔ lo ndɔsha ambeki wa Kristo, “watukitanyiaka elembe wa [Nzambi], watulamaka diui dia Jesu” ta dia wolo efula. (Enyelo 12:12, 17) Diakɔ diele aha la tâmu, etena kɛnɛ mbambotoleka monga l’ohomba w’osukɔ wa nyuma ka Nzambi. Kakɔna kakokaso sala dia ndjashikikɛ dia tekɔ lo tetemala nongola nyuma k’ekila ka Nzambi lo yɛdikɔ y’efula? Ndo lande na kakokaso ndjashikikɛ dia Jehowa kombolaka efula dia tosha wolo wele laso ohomba lo tena dia pâ? Sho kondjaka ekadimwelo wa ambola asɔ lo wɛɛla ehende wa Yeso.
Tɔlɔmbake la etete
3, 4. Wɛɛla akɔna wakoke Yeso, ndo ngande wakandɔtɔnganyiya wɛɛla akɔ la dɔmbɛlɔ?
3 Lo diaaso dimɔtshi, ombeki ɔmɔtshi wa Yeso akɔ̂lɔmbɛ ɔnɛ: “Khumadiondjo utetsha lama nomba.” (Luka 11:1) Dia kadimola, Yeso akoke ambeki ande wɛɛla ehende wɔtɔnɛ. Wɛɛla wa ntondo ekɔ wa pami kɛmɔtshi kakalongola ɔngɛndangɛnda ndo wa hende ekɔ w’ombutshi ɔmɔ wa pami washa ɔnande woshasha. Nyɛsɔ tɔsɛdingole wɛɛla akɔ ehende.
4 Yeso akate ate: “Akona l’atei anyu leli la ongenyi, lam’ayundutsho le ndi l’asa ndeki ati: Ongenyi, osondja dikenga satu dia ma; ne dia ongenyi ami omotshi ambuya uma lu lokendo, dimi kema la engo kambusha, ku one leli lu luudu, ayûkaluya diui ati: Takumimbiya, lukuki lambudihama kakiane, an’ami weko la mi lu tangi, dimi haleyi mbeto dia ndjukusha diango? Lambunyutela nti: Kuyanga ndi heto dia ndjuwusha diango ne dia ndi eko ongenyi andi, keli ne dia limbiya landi, ndi ayeto, ayuwusha diango tshe diahumbandi.” Oma lâsɔ, Yeso akalembetshiya woho wɔtɔnɛ wɛɛla ɔsɔ la dɔmbɛlɔ, lo mbuta ate: “Dimi lambunyutela nti: Nyolombe, ku wayunyusha, nyuyangi ku nyayena; nyokokole ku wayunyudihula. Ne dia untu tshe latolombaka, atulungulaka; latuyangaka atenaka; latokokolaka, wayûdihula.”—Luka 11:5-10.
5. Kakɔna katetsha wɛɛla wa pami kakalɔmbaka la etete lo kɛnɛ kendana la dionga diahomba monga laso etena kalɔmbaso?
5 Ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula ka pami kɛsɔ k’etete mɛnyaka woho wa dionga diahomba monga laso etena kalɔmbaso. Tolembete dia Yeso akate dia pami kɛsɔ akayokondjaka kɛnɛ kakandayangaka ‘nɛ dia nde akatɛtɛ la dihonga.’ (Luka 11:8) Etelo k’ɔnɛ: “Tɛtɛ la dihonga” tanemaka paka mbala ɔtɔi keto lo Bible. Tɔ kadimɔma oma lo tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yalembetshiya mɛtɛ mɛtɛ ɔnɛ “onto lahoke dui sɔnyi.” Mbala efula dionga sɔ mbɔsamaka oko dionga dia kɔlɔ. Koko, naka l’ɔtɛ wa ɔkɔkɔ ɔmɔtshi w’ɔlɔlɔ mbambɔkɛnɛmɔla onto dionga sɔ, kete diɔ mbeyaka monga dionga dia dimɛna. Kɛsɔ mbakakomɛ kanga luudu lakalongola ɔngɛndangɛnda la lo wɛɛla waki Yeso. Nde komboka sɔnyi dia nɔmba kɛnɛ kaki lande ohomba la etete tshɛ. Lam’ele Yeso mɛnyaka dia kanga luudu lakalongola ɔngɛndangɛnda ɔsɔ ekɔ ɛnyɛlɔ ka dimɛna le so, sho pombaka nɔmbaka la etete. Jehowa nangaka dia sho ‘tetemala nɔmba, tetemala nyanga ndo tetemala kɔkɔla.’ Dia kadimola lo alɔmbɛlɔ aso, nde ‘ayosha nyuma k’ekila le wanɛ wɔlɔmbatɔ.’
6. Lo nshi yaki Yeso, ngande wakɔsamaka mbekelo ka nongolaka anto?
6 Yeso hatɛnya tsho woho wahombaso nɔmbaka la etete, koko nde tɛnyaka ndo lande na kahombaso sala dui sɔ. Dia shihodia wetshelo ɔsɔ dimɛna, tɔsɛdingole woho wakɔsaka anto wakahokamɛ wɛɛla wa Yeso wendana la pami kakalɔmbaka la etete tshelo ya nongolaka anto. Ɛkɔndɔ efula wa lo Afundelo mɛnyaka dia lo nshi yakafundamaka Bible, nongola anto aki mbekelo k’ohomba efula, djekoleko l’ekambi wa Nzambi. (Etatelu 18:2-5; Heberu 13:2) Tona dia nongola anto aki dikambo dia sɔnyi. (Luka 7:36-38, 44-46) La dui sɔ lo yimba, nyɛsɔ tɔsɛdingole nto ɔkɔndɔ wa Yeso.
7. Lande na kele kanga luudu la lo wɛɛla wa Yeso komboka sɔnyi dia memula ɔngɛnyi ande?
7 Kanga luudu la lo wɛɛla wa Yeso akalongola ɔngɛndangɛnda l’atei w’otsho. Nde akɛnyi dia nde aki l’ɔkɛndɛ wa mbisha ɔngɛndangɛnda ande mbo ya ndɛ koko nde ‘komonga ndoko l’ɛngɔ ka mbosha.’ Lo kanyi yande, ɔsɔ aki dui dia wanyandja! Lo weho akɔ tshɛ, nde akahombe tana yangɔ ya ndɛ dia mbisha ɔngɛndangɛnda ande. Nde akatshu le ɔngɛnyi ande ndo akawemula aha la mboka sɔnyi. Nde akawete la dui dia wolo ɔnɛ: “Ongenyi, osondja dikenga satu dia ma.” Nde akatetemala nɔmba polo etena kakandakondja kɛnɛ kakandayangaka. Paka l’ɔkɔngɔ wa nde kondja dikenga dia ma sɔ mbakandakoke monga kanga luudu l’oshika.
Toleke nɔmba lo ndjela efula k’ehomba aso
8. Kakɔna kayototshutshuya dia nɔmbaka nyuma k’ekila la etete?
8 Kakɔna kɛnya wɛɛla ɔsɔ lo kɛnɛ kendana la ɔkɔkɔ wahombaso nɔmbaka la etete? Pami kɛsɔ akatetemala nɔmba dikenga dia ma nɛ dia nde akɛnyi dia naka nde dikondja, kete weho akɔ tshɛ nde ayokotsha ɔkɛndɛ ande wa kanga luudu. (Isaya 58:5-7) Ko naka nde hakondjisha dikenga dia ma sɔ, kete nde hatokotsha ɔkɛndɛ ande. Woho akɔ wâmɛ mbele, sho tetemalaka nɔmba Nzambi dia kondja nyuma kande nɛ dia sho mbeyaka dia weho akɔ tshɛ nyuma kɛsɔ ekɔ ohomba efula dia sho kotsha ɔkɛndɛ aso w’Akristo wa mɛtɛ. (Zekariya 4:6) Aha la nyuma kɛsɔ, sho hatotokoka sala olimu ɔsɔ. (Mateu 26:41) Onde sho mɛnaka wetshelo w’ohomba efula wakokaso kondja oma lo wɛɛla ɔsɔ? Naka sho mbɔsa nyuma ka Nzambi oko ɛngɔ kɛmɔtshi keso l’ohomba w’efula, kete tayoleka nɔmba la etete dia kikondja.
9, 10. a) Sha ɛnyɛlɔ kɛnya lande na kahombaso monga la etete etena kalɔmbaso Nzambi dia kondja nyuma kande. b) Dimbola diakɔna diahombaso ndjambola, ndo lande na?
9 Dia mɛna ohomba wa wetshelo ɔsɔ lo lɔsɛnɔ laso la nshi nyɛ, tɔshi dia ose nkumbo kaso ɔmɔtshi ambotata la kati k’otsho. Onde tayotemula dɔkɔtɛlɛ dia mbɔlɔmba ekimanyielo? Hatotowelɛ naka aha hemɔ ka wolo mbele lande. Koko, naka nde ekɔ la hemɔ ka wolo, kete hatotoka sɔnyi dia mbelɛ dɔkɔtɛlɛ. Lande na? Nɛ dia tekɔ la ntondo ka dui dia wanyandja. Sho mɛnaka dia weho akɔ tshɛ nde ekɔ l’ohomba w’ekimanyielo. Naka hatoyangi ekimanyielo, kete nde kokaka mvɔ. Woho akɔ wâmɛ mbele, lo yoho ya didjidji Akristo wa mɛtɛ wekɔ la ntondo ka dui dia wanyandja. Satana ekɔ oko “tambwe kadikita,” kayanga dia tɔlɛ. (1 Petero 5:8) Dia sho tshikala la lɔsɛnɔ lo nyuma, ndoko onyake tekɔ l’ohomba wa nyuma ka Nzambi. Tona dia nɔmba ekimanyielo ka Nzambi kokaka tokadja wâle. Omalɔkɔ, sho nɔmbaka Nzambi la ɔtɛtɛlɔ wa la dihonga dia kondja nyuma kande k’ekila. (Efeso 3:14-16) Paka lo sala ngasɔ mbayotonga la wolo wahombama dia ‘mbikikɛ polo l’ekomelo.’—Mateu 10:22; 24:13.
10 Ɔnkɔnɛ, ekɔ ohomba efula dia sho tokemala yema ndo ndjambola ɔnɛ: ‘Onde mɛtɛ alɔmbɛlɔ ami wekɔ wa la etete?’ Tohɔ di’etena kalekaso mbeya dia tekɔ l’ohomba w’ekimanyielo ka Nzambi, mbayotoleka nɔmba la etete dia kondja nyuma k’ekila.
Kakɔna katotshutshuya dia nɔmbaka la eshikikelo?
11. Ngande wakakambe Yeso la wɛɛla w’ombutshi ɔmɔtshi wa pami la ɔnande lo dikambo dia dɔmbɛlɔ?
11 Wɛɛla waki Yeso wa onto laki la etete tɔtɔmiyaka dionga di’onto lalɔmba, mbuta ate dia ombetawudi. Wɛɛla wayela ɔnɛ tɔtɔmiyaka dionga diaki ɔnɛ latokaka alɔmbɛlɔ, mbuta ate Jehowa Nzambi. Yeso akambola ate: “Untu akona l’atei anyu leli umbutshi a pami, lam’ayolomba on’andi la pami lusi, ku ndi mbusha ului lu dihuli dia lusi? Kana ndi ayôlomba ukeli, ku ndi mbusha kutu?” Yeso akayɛnyaka ohomba wa dui sɔ lo mbuta ɔnɛ: “Okone, naka nyu, antu wa kolo, mbeyaka mbisha an’anyu eshasha w’ololo, Shenyu le l’ulungu huleka mbisha wane wôlomba nyuma [k’ekila]?”—Luka 11:11-13.
12. Ngande watɔtɔmiya ɛnyɛlɔ k’ombutshi washa ɔnande woshasha wa dimɛna woho wele Jehowa suke dia kadimola alɔmbɛlɔ aso?
12 Lo ɛnyɛlɔ k’ombutshi wa pami washa ɔnande ɛngɔ kɔlɔmbinde, Yeso akɛnya woho wayaoka Jehowa lo dikambo dia wanɛ wayasukanya le nde lo dɔmbɛlɔ. (Luka 10:22) Ntondotondo, tende otshikitanu wele lam’asa wɛɛla ehende ɛsɔ. Otshikitanyi la pami ka lo wɛɛla wa ntondo kakatone kimanyiya ɔngɛnyi ande, Jehowa ekɔ oko ombutshi wele suke dia mbisha ɔnande kɛnɛ kɔ̂lɔmbande. (Osambu 50:15) Yeso akɛnya nto woho wele Jehowa suke dia tokimanyiya, lo mɛnya woho wende ombutshi woleki ambutshi w’anto la fwa. Nde akate dia naka ombutshi w’onto kânga mbende ‘kɔlɔ’ l’ɔtɛ wa eongelo kande k’otshi wa pɛkato mbishaka ɔnande woshasha wa dimɛna, shi kete sho koka nongamɛ dia Shɛso lele l’olongo, ayoleka monga suke dia mbisha atɛmɔdi ande nyuma kande k’ekila?—Jakoba 1:17.
13. Eshikikelo kakɔna kakoka monga laso lam’alɔmbaso Jehowa?
13 Wetshelo akɔna wakondjaso? Sho kokaka monga l’eshikikelo ɔnɛ etena kalɔmbaso Shɛso lele l’olongo nyuma k’ekila, nde ekɔ suke efula dia tosha kɛnɛ kɔ̂lɔmbaso. (1 Joani 5:14) Etena kalɔmbaso Jehowa la etete, Nde hataki pondjo ɔnɛ: “Takumimbiya, lukuki lambudihama kakiane.” (Luka 11:7) Lo wedi okina, Yeso akate ɔnɛ: “Nyolombe, ku wayunyusha, nyuyangi ku nyayena; nyokokole ku wayunyudihula.” (Luka 11:9, 10) Lo mɛtɛ, Jehowa ‘ayotokela lam’ayotɔlɔmba.’—Osambu 20:9; 145:18.
14. a) Tokanyi takɔna ta kɔlɔ tafukutanya anto amɔtshi walɔshana l’ehemba? b) Etena kalɔshanaso l’ehemba, lande na kakokaso nɔmba Jehowa l’eshikikelo?
14 Wɛɛla wa Yeso w’ombutshi wa pami w’ɔlɔlɔ tɔtɔmiyaka nto dia Jehowa ndeka ombutshi tshɛ w’onto ɔlɔlɔ la fwa. Omalɔkɔ, hatohombe mbuta dia ehemba wakoka pomana laso ekɔ djembetelo y’ɔnɛ hatetawɔma le Nzambi. Satana, otunyi aso woleki tshɛ kombolaka dia sho kanyiya ngasɔ. (Jobo 4:1, 7, 8; Joani 8:44) Ndoko dihole dietawɔ Afundelo dia onto monga la tokanyi ta ngasɔ ta ndjaɛndja onongo. Jehowa hatohembe “la akambu wa kolo.” (Jakoba 1:13) Nde hatokonya l’ehemba wele oko onto atosha olui kana koto. Shɛso lele l’olongo mbishaka “antu wôlomba diango di’ololo.” (Mateu 7:11; Luka 11:13, sho mbɛnganyisha alɛta ango.) Lo mɛtɛ, tayoleka tshutshuyama dia nɔmba Jehowa l’eshikikelo lam’ayotoleka shihodia ɔlɔlɔ wa Jehowa ndo woho wende suke dia tokimanyiya. Etena kasalaso ngasɔ, sho lawɔ tayonga l’akoka wa ndjaoka oko omembi w’esambo lakafunde ate: “Mete, [Nzambi] atumbukelaka, atuhukamaka dombelo diami.”—Osambu 10:17; 66:19.
Woho watokimanyiya nyuma k’ekila
15. a) Daka diakɔna diakasha Yeso lo kɛnɛ kendana la nyuma k’ekila? b) Naa yoho mɔtshi yatokimanyiya nyuma k’ekila?
15 Yema la ntondo ka nyɔi kande, Yeso akate nto eshikikelo kakandasha lo wɛɛla ande. Etena kakandatɛkɛtaka dia nyuma k’ekila, nde akatɛ apɔstɔlɔ ande ate: “Dimi layolomba Papa, ku ndi ayunyusha ukimanyidi ukina, one layuyala la nyu pundju.” (Joani 14:16) Ɔnkɔnɛ, Yeso akalake dia ambeki ande wayonga la okimanyedi, kana nyuma k’ekila lo nshi yayaye mbidja ndo lo nshi yaso nyɛ. Naa yoho mɔtshi y’ohomba yakondjaso ekimanyielo ka ngasɔ ɛlɔ kɛnɛ? Nyuma k’ekila tokimanyiyaka dia sho mbikikɛ ehemba wa weho la weho. Lo woho akɔna? Ɔpɔstɔlɔ Paulo, lakahomana l’ehemba efula, akɛnya lo mukanda ande otsha le Akristo wa la Kɔrɛtɔ woho wakokimanyiya nyuma ka Nzambi. Nyɛsɔ tɔsɛdingole lo tshena pe kɛnɛ kakandafunde.
16. Ngande wakoka ekakatanu aso fɔna la wɛnɛ wakahomana la Paulo?
16 Ntondotondo, Paulo akahonolɛ asekande ambetawudi dia nde aki la “tende lu dimba,” mbuta ate woho ɔmɔtshi w’ohemba. Oma lâsɔ, nde akate ate: “Dimi lakalombe Khumadiondjo [Jehowa] tena satu dia minyiami engo kene.” (2 Koreto 12:7, 8) Kânga mbakasɛngasɛnga Paulo Nzambi dia mbonyɛ sui sɔ, diɔ diakatshikala. Ondo wɛ lawɔ ekɔ lo ndɔshana l’ohemba ɔmɔ wa woho ɔsɔ ɛlɔ kɛnɛ. L’ɛnyɛlɔ ka Paulo, wɛ mbeyaka nɔmba Jehowa la etete ndo l’eshikikelo, lo mbɔlɔmba dia nde konyɛ ohemba akɔ. Koko, oyadi alɔmbɛlɔ ayɛ wa mbala la mbala, okakatanu ɔsɔ mbeyaka tetemala kɛnya pâ. Onde dui sɔ mɛnyaka dia Jehowa hakadimola alɔmbɛlɔ ayɛ ndo nyuma kande hakokimanyiya? Kema! (Osambu 10:1, 17) Tende kɛnɛ kakate ɔpɔstɔlɔ Paulo nto.
17. Ngande wakakadimola Jehowa alɔmbɛlɔ wa Paulo?
17 Nzambi akakadimola Paulo lo alɔmbɛlɔ ande ɔnɛ: “Ngandji kami ka mamba nkukaka le ye: ne dia wulu ami atukukiamaka lu wodu.” Paulo akate ate: “Okone dimi layuyatumbula lu wodu ami la ongenongeno efula, ne dia wulu a Kristu ankhukhume.” (2 Koreto 12:9; Osambu 147:5) Omalɔkɔ, Paulo akɛnyi dia lo tshimbo ya Kristo, ekokelo ka wolo ka Jehowa kakôkombe oko etombo. Ɛlɔ kɛnɛ, Jehowa kadimolaka lo alɔmbɛlɔ aso lo woho akɔ wâmɛ. Ekokelo kande mongaka oko okombɔ l’ekambi ande.
18. Lande na keso l’akoka wa mbikikɛ ehemba?
18 Lo mɛtɛ, etombo hashimbe mvula dia tɔ ndɔ ndo hashimbe lɔhɛlɛlɛ dia mpɛpa, koko tɔ koka kimanyiya onto dia nde ndjakokɛ lo yɛdikɔ mɔtshi oma lo mvula la lɔhɛlɛlɛ. Woho akɔ wâmɛ mbele, ekokelo kakondjaso lo ‘wolo wa Kristo’ hashimbe ehemba ndo pâ dia tɔhɛnyahɛnya. Koko, wolo ɔsɔ kokɛka atɛmɔdi wa Jehowa oma lo wâle tshɛ wa lo nyuma w’oma lo dikongɛ nɛ ndo oma lo ta diatɔlɔsha Satana ɔnɔmbɔdi w’andja ɔnɛ. (Enyelo 7:9, 15, 16) Koko, oyadi wɛ ekɔ lo ndɔshana la ohemba ɔmɔtshi ‘wahakotshike,’ wɛ koka ndjashikikɛ dia Jehowa mbeyaka ohemba walɔshana layɛ ndo ekɔ suke dia mboka ‘delo diayɛ.’ (Isaya 30:19; 2 Koreto 1:3, 4) Paulo akafunde ate: “[Nzambi] eko la kolamelu; Ndi hetawo dia nyu mpimbama uleki wulu anyu. Keli lam’ayuya ehimba ndi ayunyutshela mbuka ka nyu mpanda dia nyu ndjala la wulu wa nshikikala.”—1 Koreto 10:13; Filipi 4:6, 7.
19. Tamboyashikikɛ dia sala na, ndo lande na?
19 Lo mɛtɛ, “nshi y’ekumelu” y’andja ɔnɛ wa kɔlɔ yekɔ la “tena dia wulu.” (2 Timote 3:1) Kânga mbediɔ ɔsɔku, ekambi wa Nzambi kokaka mbikikɛ tena diakɔ. Lande na? Nɛ dia nyuma k’ekila kasha Jehowa la lolango lande wanɛ wɔlɔmbatɔ la etete ndo l’eshikikelo kekɔ lo mbasukɛ ndo mbakokɛ. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ toyashikikɛ dia tetemala nɔmbaka dia kondja nyuma k’ekila lushi la lushi.—Osambu 34:6; 1 Joani 5:14, 15.
Ngande wayoyokadimola?
• Kakɔna kahombaso sala dia kondja nyuma k’ekila ka Nzambi?
• Lande na kakokaso ndjashikikɛ dia Jehowa ayokadimola alɔmbɛlɔ aso wa kondja nyuma k’ekila?
• Ngande watokimanyiya nyuma k’ekila dia mbikikɛ ehemba?
[Osato wa lo lɛkɛ 13]
Naa wetshelo wakokaso kondja oma lo wɛɛla wa Yeso wendana la kanga luudu lakalɔmbaka la etete?
[Osato wa lo lɛkɛ 15]
Onde wɛ nɔmbaka la etete dia kondja nyuma k’ekila ka Nzambi?
[Osato wa lo lɛkɛ 16]
Wetshelo akɔna wakondjaso lo dikambo dia Jehowa lo wɛɛla w’ombutshi wa pami w’ɔlɔlɔ?