Nyuma k’ekila—Wolo weyɛ l’ohomba lo lɔsɛnɔ layɛ
“TUMBITSHANYAKI etali uma la ntundu kaye, tunyaki nyuma k’[ekila] kaye uma le mi.” (Osambu 51:11) Ɔsɔ mbaki dɔmbɛlɔ di’oma k’ɛse otema diakalɔmbɛ nkumekanga Davidi l’ɔkɔngɔ wa nde nsala munga kɛmɔtshi ka woke.
Davidi akashihodia edja efula wolo wele la nyuma k’ekila. L’etena kakinde eke l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi, tɔ kakôkimanyiya dia nɛndja Ngɔliyatɛ laki dembe dia wolo. (1 Samuele 17:45-50) Ndo tɔ kakawosha wolo wa nde mfunda esambu ɛmɔtshi w’amɛna efula l’atei w’esambu woleki tshɛ amɛna wakafundama. Davidi akate ate: “Nyuma ka [Jehowa] aton[k]eketshaka, diui diandi diatuyalaka l’unyo ami.”—2 Samuele 23:2.
Yeso Kristo ndamɛ akashikikɛ ɔkɛndɛ waki la nyuma k’ekila lo lɔsɛnɔ laki Davidi. Lo diaaso dimɔtshi, Yeso akatɛ ampokami ande ate: “Davidi ndame, lakaludiama la nyuma k’[ekila], akati ati: [Jehowa] akatela Khumemi ate: Udjase lu lunya lami la pami, edja ndu lambukitsha atunyi aye la tshina di’ekulu aye.” (Mako 12:36; Osambu 110:1) Yeso akeyaka dia l’etena kakafundaka Davidi esambu ande, nde akalɔmbwamaka la nyuma k’ekila. Onde sho kokaka nkondja nyuma k’ekila kâmɛ kɛsɔ dia tɔ tokimanyiya?
‘Nyotetemale nɔmba ko wayonyosha’
Wɛ hakokaki pondjo mfunda osambu ɔmɔtshi. Koko wɛ koka ntondoya ekakatanu wele wolo oko waki pami ka dikongote kakawelɛka Ngɔliyatɛ. Tɔshi ɛnyɛlɔ kaki Isabel,a lele omɛnde akɔsɛkɛ ko tɔsa osekaseka okina. Nde akotshike la dibasa dia woke ndo komboshaka falanga dia nde nkotsha ehomba w’anande wa wamato ahende w’akɛnda. Nde mbutaka ɔnɛ: “Lakayaoke oko onto lambowofunga ndo oko ɛngɔ ka mindo. Koko, ntatɛ lam’akandakakitɔna la mi, lekɔ lo mɛna woho wasukɛ nyuma k’ekila kaki Nzambi.”
Onde Isabel akalongamɛka nkondja nyuma k’ekila aha la mbidja welo? Kema, nde akasɛngasɛngaka Nzambi lushi tshɛ dia nde mbosha nyuma kande. Nde akeyaka dia nde aki la dihombo dia wolo waki Nzambi dia mbokimanyiya dia ntondoya ekakatanu wakahombe mbokomɛ la dihonga tshɛ, dia nkokɛ anande dimɛna ndo dia nde nyomoyaɔsa la nɛmɔ. Nde akakambe l’ɛtɛkɛta waki Yeso wata ɔnɛ: “Nyolombe ku wayunyusha. Nyuyangi ku nyayena. Nyokokole, ku wayunyudihula.”—Mateu 7:7.
Roberto nde lawɔ akɛnyi dia nde ekɔ l’ohomba wa nyuma kaki Nzambi, koko l’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ wotshikitanyi. Nde akanɔka mfɔka ndo dinɔnɔ dia wolo mbala la mbala. Nde akasalaka la wolo dia ntshika ɔnwɛlɔ wa dinɔnɔ dia wolo l’edja k’ɛnɔnyi ehende, koko nde kotondoya dia ditshika mbala efula. Roberto mbutaka ɔnɛ: “Onto sowaka efula etena katshikande nɔ dinɔnɔ dia wolo nɛ dia mposa kayotetemalaka mbofukutanya lushi la lushi.”
Roberto tetemalaka mbuta ɔnɛ: “Koko dimi lakɔshi tɛdikɔ dia nsala etshikitanu lo lɔsɛnɔ lami dia dimi nkambɛ Nzambi lo yoho yetawɔnde. Lakahembe ndodia yimba yami la tokanyi t’amɛna t’oma lo Bible. Lakalɔmbaka lushi tshɛ oma ka tshina di’otema dia Nzambi mbishami wolo wa mbɔtɔnganyiya lɔsɛnɔ lami la kɛnɛ kata Bible. Lakeyaka dia takamakoke ntondoya oma lo wolo ami dimɛ. Ndo lakɛnyi woho wakakadimola Jehowa alɔmbɛlɔ ami, djekoleko etena kakamakɔmɔka l’ɔkɔngɔ wa nkalolɛ tshelo shɔ nto. Dimi mbetawɔka dia nyuma k’ekila kaki Nzambi kakakimanyiya dia nyomonga la wolo wele otondongaka aha vɔ, tshike totomokoka nɛndja dikambo sɔ.”—Filipi 4:6-8.
Watofumbɔka “uku fudu ya pungu”
Oko Isabel nde la Roberto, miliyɔ y’Ɛmɛnyi wa Jehowa wakɛnyi wolo wele la nyuma k’ekila lo nsɛnɔ yawɔ. Wɛ kokaka nkondja wolo waki Jehowa wakamba olimu, mbuta ate wolo wakandatonge andja naka wɛ nangaka. Nzambi ekɔ suke ndo nomɔlomɔka dia kosha nyuma kande naka wɛ mbɔlɔmbatɔ l’etete. Koko dia wɛ nkondja nyuma kakɔ, wɛ pombaka mbeka akambo wa mɛtɛ wendana la nde ndo nyanga dia nsala lolango lande l’otema ɔtɔi.—Isaya 55:6; Heberu 11:6.
L’ɔkɔngɔ wa wɛ nongola wolo wa nyuma k’ekila, wɛ mbeyaka nkondja wolo wa nkambɛ Nzambi dimɛna ndo ndɔshana l’ekakatanu tshɛ wakoka kokomɛ lo lɔsɛnɔ layɛ. Kɛsɔ mbatoshikikɛ Bible ɔnɛ: “[Jehowa] atushaka one lambokomo wulu. Ndi atufudiyaka one lamboko la yimba ntshimba wulu. . . . Keli wane watukungelaka [Jehowa], watuludiamaka la wulu w’uyuyu. Vo watufumboka uku fudu ya pungu. Vo watulawoka, ku hawuheko, watokendakendaka, ku hawokomo.”—Isaya 40:28-31.
[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]
a Nkombo mɔtshi yakatshikitanyema.
[Efundelo wa l’etei w’odingɔ wa lo lɛkɛ 8]
‘Lakalɔmbaka lushi tshɛ oma ka tshina di’otema dia Nzambi mbishami wolo. Lakeyaka dia takamakoke ntondoya oma lo wolo ami dimɛ. Ndo lakɛnyi woho wakandakadimola alɔmbɛlɔ ami’
[Kiombo/Esato wa lo lɛkɛ 7]
NYUMA K’EKILA KEKƆ LO NKAMBA OLIMU
Nzambi akakambe la nyuma k’ekila dia ntonga nkɛtɛ la diangɔ tshɛ diele l’andja. Omembi w’esambo akate ɔnɛ: “[Jehowa] li, ndi elimu aye efula li! La yimba mbakayêtungi tshe. Kete yambulula too l’ekundji aye. We katutumaka [nyuma k]aye, mbatuwutungamaka.”—Osambu 104:24, 30; Etatelu 1:2; Jobo 33:4.
Nyuma k’ekila kakasokoya apami wakokaka Nzambi wɔma dia mfunda Bible. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ɔnɛ: ‘Afundelo tshɛ wakasambiyama oma le Nzambi ndo wekɔ ohomba.’ (2 Timote 3:16) Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yokadimɔmi ɔnɛ “akasambiyama oma le Nzambi” nembetshiyaka “wakafufama lɔpɛpɛ oma le Nzambi.” Lɔpɛpɛ laki Jehowa kana nyuma, mbakalɔmbɔla tokanyi t’afundji wa Bible, diakɔ diele vɔ wakafunde paka ‘ɛtɛkɛta wa Nzambi.’—1 Tesalonika 2:13.
Nyuma k’ekila kakasha ekambi waki Nzambi wolo wa vɔ tatshi l’eshikikelo tshɛ akambo wayoyosalema. Ɔpɔstɔlɔ Petero akafunde ate: “Diui di’efundelu hadiukadimwama le untu l’untu. Ne dia nduku diui di’amvutshi diakayi uma lu lulangu la antu, keli antu wakati diui uma le [Nzambi], wakasukuyama uma le [nyuma kekila].”—2 Petero 1:20, 21; Joele 2:28.
Nyuma k’ekila kakakimanyiya Yeso ndo apami akina waki la mbetawɔ dia vɔ nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo diaki Nzambi ndo nsala ahindo. Yeso akate ate: “Nyuma ka Khumadiondjo kambumbahema, ne dia ndi akankidia dia dimi nsambisha akanga a weula lukumu l’ololo. Ndi akantumi dia ntutela wane wambundama dikambu dia etshungwelu, ndu akanga a tutshungu dia esenelo.”—Luka 4:18; Mateu 12:28.
[Kiombo/Esato wa lo lɛkɛ 9]
TOHO TAKOKA NYUMA K’EKILA TOKIMANYIYA
Nyuma k’ekila koka kosha wolo wa ndɔshana l’ehemba ndo ntshika mbekelo ya kɔlɔ. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akate ate: “[Nzambi] eko la kolamelu; ndi hetawo dia nyu mpimbama uleki wulu anyu. Keli lam’ayuya ehimba ndi ayunyutshela mbuka ka nyu mpanda dia nyu ndjala la wulu wa nshikikala.”—1 Koreto 10:13.
Nyuma k’ekila koka kokimanyiya dia monga la waonga wa Nzambi. ‘Olowa wa nyuma wele ngandji, ɔngɛnɔngɛnɔ, wɔladi, solo dia lotutsha, lɔsɛngɔ, ɔlɔlɔ, mbetawɔ, memakana, ndjakimɛ.’—Ngalatiya 5:22, 23.
Nyuma k’ekila koka kokeketsha dia mbikikɛ ehemba. “Dimi mbeyaka ntsha akambu tshe la wulu wa one latunkikitshaka.”—Filipi 4:13.