Jehowa ‘ayosambola akambo’

“Mɛtɛ kahatoosambwɛɛ [Nzambi] ansɔnami waakinde anɛ watoolelɛɛ[ka] oco la yaanyi?”​—LUKA 18:7, Dyookaneelo dy’Oyooyo.

1. Waa na wele kiɔkɔ y’ekeketshelo le yɛ ndo lande na?

LO ANDJA w’otondo, Ɛmɛnyi wa Jehowa ngɛnangɛnaka lɔngɛnyi lele lam’asawɔ l’anangɛwɔ ndo l’akadiyɛwɔ w’Akristo wambokambɛ Jehowa la kɔlamelo tshɛ ɛnɔnyi efula. Onde wɛ mbeyaka anto amɔtshi l’atei w’anangɛso l’akadiyɛso wa ngandji asɔ? Ondo wɛ mbeyaka kanyiya dia kadiyɛso kɛmɔtshi kaya osombe kakabatizama aya ɛnɔnyi efula ndo kahaleke mbetsha nsanganya lo Mbalasa ka Diolelo. Kana wɛ mbeyaka kanyiya di’ɔnangɛso ɔmɔtshi laya osombe lasukɛ la kɔlamelo tshɛ olimu w’esambishelo lomingu tshɛ ndo lambokambɛ Jehowa ɛnɔnyi efula. Lo mɛtɛ, efula k’ekambi wa Jehowa wa kɔlamelo ɛsɔ wakafɔnyaka ɔnɛ dia ndjokoma nshi nyɛ ko Aramangɛdɔna ambotayaka. Koko, woho wahatalanyema andja wa kɔlɔ ɔnɛ hakitshakitsha wɛkamu awɔ lo alaka wa Jehowa kana tɛwɔla yɛdikɔ yawɔ ya ‘mbikikɛ polo l’ekomelo.’ (Mateu 24:13) Mbetawɔ k’efula kele l’ekambi wa Jehowa wa kɔlamelo ɛsɔ kekɔ mɛtɛ kiɔkɔ y’ekeketshelo le etshumanelo k’otondo.​—Osambu 147:11.

2. Dikambo diakɔna diatonyangiya?

² Koko tena dimɔtshi, sho koka mɛna anto wele la waonga wotshikitanyi la wasɔ. Sho koka mɛna Ɛmɛnyi wa Jehowa ɛmɔtshi wambokamba edja efula, koko yema yema mbetawɔ kawɔ le Jehowa ndjɔ̂laka ndo vɔ ndjoyakakitolaka la etshumanelo k’Akristo. Sho nyangaka heyama etena kɛnaso di’anto waki ntondo asekaso Akristo wambotshika Jehowa. Sho kombolaka efula dia Jehowa tetemala kimanyiya oseka ‘ɔkɔkɔ tshɛ wamboshishɔ,’ dia kalola lo lokoto. (Osambu 119:176; Romo 15:1) Woho watshikala amɔtshi la kɔlamelo ko akina washisha mbetawɔ kawɔ monyiyaka ambola. Kakɔna kakimanyiya Ɛmɛnyi wa Jehowa efula dia tetemala monga la mbetawɔ lo alaka wa Jehowa etena kashisha akina mbetawɔ kawɔ? Kakɔna kakokaso sala dia ndjashikikɛ dia mbetawɔ kaso k’ɔnɛ “lushi la wuki la [Jehowa]” laya suke kekɔ nge? (Zefaniya 1:14) Nyɛsɔ tɔsɛdingole wɛɛla ɔmɔtshi wele lo Evanjiliɔ wa Luka.

Ɔhɛmwɛlɔ le wanɛ wasɛna ‘lo etena k’oyelo w’Ɔna onto’

3. Waa na wakoka ndeka kondja wahɔ oma lo wɛɛla wa wadi aki odo la shushi ndo lande na?

³ Lo Luka tshapita 18, sho tanaka wɛɛla wa Yeso wa wadi aki odo nde la shushi. Wɛɛla ɔsɔ fɔnaka la wɔnɛ wa kanga luudu lakalɔmbaka la etete, wakatasɛdingola lo sawo dia mbala ketshi. (Luka 11:5-13) Koko, awui wele lo etenyi kɛnɛ ka Bible kele la wɛɛla wa wadi aki odo la shushi mɛnyaka dia wɛɛla ɔsɔ mendanaka efula la wanɛ wasɛna ‘lo etena k’oyelo w’Ɔna onto’ lo kiti ka Diolelo, etena kakatatɛ lo 1914.​—Luka 18:8.a

4. Dui diakɔna diakate Yeso la ntondo ka nde mbisha wɛɛla wele lo Luka tshapita 18?

⁴ La ntondo ka nde mbisha wɛɛla wa wadi aki odo la shushi, Yeso akate dia djembetelo y’oyelo ande lo kiti ka Diolelo yayɛnama le anto efula oko “dingadimu dia ndjadi [diangadimɔ oma] lu leke lomotshi l’ulungu ku dio menama lu leke lukina l’ulungu.” (Luka 17:24; 21:10, 29-33) Koko, anto efula wasɛna “l’etena k’ekumelu,” hawodje yimba lo djembetelo yɛnama hwe shɔ. (Danyele 12:4) Lande na? Nɛ dia l’ɛnyɛlɔ k’anto wa lo nshi ya Nɔa ndo wa lo nshi ya Lɔta, vɔ mɔnyɔlaka ɛhɛmwɛlɔ wa Jehowa. Anto wa lo nshi shɔ ‘wakalɛka, wakanɔka, wakasombaka, wakasondjaka, wakonɛka ndo wakahikaka mvudu polo lushi lakawalanyema.’ (Luka 17:26-29) Vɔ wakavu, nɛ dia wakayasha tshɛ l’awui awɔ wa lushi la lushi ndo vɔ kombidja yimba lo lolango la Nzambi. (Mateu 24:39) Ɛlɔ kɛnɛ, anto lo tshɛ kawɔ wekɔ lo ndjasha efula l’awui awɔ wa lushi la lushi ndo vɔ hawɛnyi djembetelo yɛnya ɔnɛ ekomelo k’andja ɔnɛ wa kɔlɔ kaya suke.​—Luka 17:30.

5. a) Yeso waa na wakandasha ɔhɛmwɛlɔ, ndo lande na? b) Kakɔna kakakonya anto amɔtshi dia vɔ shisha mbetawɔ kawɔ?

⁵ Mbokɛmaka hwe dia Yeso akayakiyanyaka efula dia andja wa Satana wakakoke mbekola ambeki ande yimba polo lo vɔ ‘kalola l’awui wakawatshike l’ɔkɔngɔ.’ (Luka 17:22, 31) Lo mɛtɛ, dui sɔ diakakomɛ Akristo amɔtshi. Lo edja k’ɛnɔnyi efula, anto asɔ wakakongɛka lushi layolanya Jehowa andja ɔnɛ wa kɔlɔ. Koko, vɔ wakakɔmɔ etema lam’ele Aramangɛdɔna kondja l’etena kakawalongamɛka. Wakayoshishaka eshikikelo kawɔ k’ɔnɛ lushi la Jehowa laya suke. Wakayoshishaka ohetoheto waki lawɔ ntondo l’esambishelo ndo yema yema vɔ wakayoyashaka lo awui wa l’emunyi ndo ndjaombɛka paka yema y’etena tshitshɛ tsho dia sala awui wa lo nyuma. (Luka 8:11, 13, 14) L’edjedja ka wonya, vɔ ‘wakayokalolaka l’awui wakawatshike l’ɔkɔngɔ.’ Ande lonyangu lee!

Ohomba wa “nombaka nshi tshe”

6-8. a) Kɔndɔla wɛɛla wa wadi aki odo la shushi. b) Ngande wakakambe Yeso la wɛɛla ɔsɔ?

⁶ Kakɔna kakokaso sala dia ndjashikikɛ ɔnɛ mbetawɔ kaso kendana l’okotshamelo w’alaka wa Jehowa kekɔ nshi tshɛ nge? (Heberu 3:14) Yeso akatɛkɛta dia dikambo sɔ mbala kakɔ ɔtɔi l’ɔkɔngɔ wa nde mbewola ambeki ande diaha vɔ kalola lo andja wa kɔlɔ wa Satana.

⁷ Luka mbutaka dia Yeso “akawaukela wela dia vo nombaka nshi tshe, aha mpeko.” Yeso akate ate: “L’usumba omotshi kaki umbadi, laki kumbukaka [Nzambi] woma, ndu laki konemiaka untu. Ndu wadi aki udu aki l’usumba ako. Ndi akayakaka le ndi, akataka ati: [Otosambole dimi la] utunyi ami. Nshi motshi, ndi kunanga. Keli l’okongo diku, ndi akati l’utema andi ati: Kuyanga dimi haluki [Nzambi] woma, ndu halalemia untu, ku ne dia wadi aki udu one ambomenya pa, dimi [layasambola]. Ndi atukonembia la olendolendo andi.”

⁸ L’ɔkɔngɔ wa ɔkɔndɔ ɔsɔ, Yeso akɛnya wetshelo wakondjaso ate: “Nyulungi, okone wata umbadi a kolo. Ku [Nzambi] hasombweya esonami andi watûlelelaka ndu la yanyi ndu l’utshu, ndi atâkungiyaka edja uka? Dimi lambunyutela nti: Ndi ayâsombweya esadi. Keli lam’ayuya On’a untu, ndi ayutana mbetawo la kete?”​—Luka 18:1-8.

“Otosambole”

9. Naa kanyi yoleki ohomba ya lo wɛɛla wa wadi aki odo la shushi?

⁹ Kanyi yoleki ohomba ya lo wɛɛla ɔsɔ mbokɛmaka hwe. Yɔ kɛnɛmɔmaka oma le anto wa lo wɛɛla ɔsɔ ndo oma le Yeso ndamɛ. Wadi aki odo akasɛngasɛnga shushi ate: “Otosambole.” Shushi akakadimola ɔnɛ: “Layanga nsambola onongo waakinde.” Yeso akambola ɔnɛ: “Mɛtɛ kahatoosambwɛɛ [Nzambi]?” Ndo lo dikambo dia Jehowa, Yeso akate ate: “Nde ayaasambola esadi.” (Luka 18:3, 5, 7, 8, Dyookaneelo dy’Oyooyo) Etena kakɔna ka lânde ‘kayosambola Nzambi akambo’?

10. a) Etena kakɔna kakakome lushi l’elombwelo lo ntambe ka ntondo? b) Etena kakɔna ndo ngande wayosambola Nzambi akambo lo wahɔ w’ekambi ande wa nshi nyɛ?

¹⁰ Lo ntambe ka ntondo, “lushi l’elombwelo” (kana “lushi l’ɛsɔmbwɛyɔ,” Kingdom Interlinear) lakakome l’ɔnɔnyi 70 tena diaso nɛ, etena kakalanyema Jerusalɛma la tɛmpɛlɔ kayɔ. (Luka 21:22) Le ekambi wa Nzambi wa nshi nyɛ, Nzambi ayosambola akambo lo “lushi la wuki la [Jehowa].” (Zefaniya 1:14; Mateu 24:21) Lo etena kɛsɔ, Jehowa ‘ayosoya wanɛ watosoyaka’ ekambi ande ndo “[Yeso Kristo] ayosomboya wane waheyi [Nzambi], la wahakitanyia lukumu l’ololo la Khumesu Jesu.”​—2 Tesalonika 1:6-8; Romo 12:19.

11. Lo yoho yakɔna yayosambɔma akambo “esadi”?

¹¹ Ngande wahombaso shihodia eshikikelo kaki Yeso k’ɔnɛ Jehowa ayosambola akambo “esadi”? Ɔtɛkɛta wa Nzambi mɛnyaka dia ‘kânga mbele Jehowa ekɔ la solo dia lotutsha,’ nde ayosambola akambo esadi eto lo etena kakoka. (Luka 18:7, 8; 2 Petero 3:9, 10) Lo nshi ya Nɔa, anto wa kɔlɔ wakadiakema aha la tshimbatshimba etena kakalɔ Mvula k’elola. Woho akɔ wâmɛ mbele, anto wa kɔlɔ wa lo nshi ya Lɔta wakadiakema etena kakaye dja oma l’olongo. Yeso akate ate: “Wuhu oso mbayuyala lushi layushwama On’a untu.” (Luka 17:27-30) Ndo nto, anto wa kɔlɔ ‘wayolanyema la shashimoya.’ (1 Tesalonika 5:2, 3) Lo mɛtɛ, sho kokaka ndjashikikɛ dia Jehowa ayolanya andja wa Satana paka lo lushi lakandashikikɛ.

‘Nde ayosambola akambo’

12, 13. a) Wetshelo akɔna wendana la Nzambi wakondjaso lo wɛɛla wa wadi aki odo la shushi? b) Lande na kakokaso ndjashikikɛ dia Jehowa ayohokamɛ alɔmbɛlɔ aso ndo ayotosambolɛ akambo?

¹² Wɛɛla wa Yeso wa wadi aki odo la shushi tɔtɔmiyaka nto akambo akina wa mɛtɛ w’ohomba. Lo nembetshiya wɛɛla ɔsɔ, Yeso akate ate: ‘Nyolonge kɛnɛ kata shushi ya kɔlɔ nyɛ. Onde Nzambi hosambola akambo dikambo dia ɛsɔnami ande?’ Lo mɛtɛ, Yeso kɔmbɛdika Jehowa la shushi lo mbuta dia nde ayosalɛ ambetawudi ande ngasɔ. Koko, Yeso aketsha ambeki ande wetshelo w’ohomba efula wendana la Jehowa lo tɔtɔmiya otshikitanu wele lam’asa shushi shɔ la Nzambi. Lo toho takɔna tɔmɔtshi totshikitanyi Jehowa la shushi shɔ?

¹³ Shushi ya lo wɛɛla wa Yeso aki “umbadi a kolo” koko “[Nzambi] eli usambudi w’ololo.” (Osambu 7:11; 33:5) Shushi kondjakiyanyaka dikambo dia wadi aki odo, koko Jehowa ndjakiyanyaka dikambo di’onto tshɛ. (2 Ekondo 6:29, 30) Shushi akatone kimanyiya wadi aki odo, koko Jehowa ekɔ suke dia kimanyiya, eelo, nde ekɔ la nsaki ka kimanyiya wanɛ wokambɛ. (Isaya 30:18, 19) Naa wetshelo wakondjaso? Naka shushi ya kɔlɔ akahokamɛ kɛnɛ kakɔlɔmbɛ wadi aki odo ndo akosambolɛ onongo ande, kete hoke Jehowa, Nde ayohokamɛ alɔmbɛlɔ w’ekambi ande ndo ayâsambolɛ akambo!​—Tukedi 15:29.

14. Lande na kahatahombe shisha mbetawɔ kaso l’oyelo wa lushi la Jehowa l’elombwelo?

¹⁴ Koko, wanɛ washisha mbetawɔ kawɔ l’oyelo wa lushi la Nzambi l’elombwelo wekɔ lo sala munga ka woke. Lande na? Lo shisha mbetawɔ kawɔ ka nge k’ɔnɛ “lushi la wuki la [Jehowa]” laya suke, vɔ mɛnyaka oma l’etsha awɔ dia vɔ hawoyoyashikikɛ dia Jehowa kokaka kotsha alaka ande la kɔlamelo tshɛ. Koko, ndoko onto lakoka mbidja kɔlamelo ya Jehowa tâmu. (Jobo 9:12) Dimbola di’ohomba efula diahombaso ndjambola diɔ nɛ: Onde onto l’onto la l’atei aso ayotshikala la kɔlamelo? Dui sɔ mɛtɛ mbakambola Yeso l’ekomelo ka wɛɛla ande wendana la wadi aki odo la shushi.

“Onde nde ayotana mbetawɔ ka woho ɔnɛ la nkɛtɛ?”

15. a) Naa dimbola diakonyiya Yeso ndo lande na? b) Dimbola diakɔna diahombaso ndjambola?

¹⁵ Yeso akambola dimbola dimɔtshi di’ohomba efula ɔnɛ: “Lam’ayoya Ɔna onto, onde nde ayotana mbetawɔ ka woho ɔnɛ la nkɛtɛ?” (Luka 18:8, NW, nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi.) Etelo k’ɔnɛ: “Mbetawɔ ka woho ɔnɛ” mɛnyaka dia Yeso kɔtɛkɛtaka dia mbetawɔ lo woho wakieya anto tshɛ, koko nde akatɛkɛtaka dia mbetawɔ ka lo yoho ya lânde, mbuta ate woho wa mbetawɔ kaki la wadi aki odo. Yeso kombisha okadimwelo wa dimbola diande. Nde akonyiya dimbola sɔ di’ambeki ande kana yimba kana waki la woho wa mbetawɔ kaki la wadi aki odo ɔsɔ. Onde mbetawɔ kawɔ kakayɔlaka yema yema polo ndo lo vɔ ndjonga lo wâle wa kalola lo diangɔ diakawatshike l’ɔkɔngɔ? Kana onde vɔ waki la woho wa mbetawɔ kaki la wadi aki odo ɔsɔ? Ɛlɔ kɛnɛ, sho pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Woho akɔna wa mbetawɔ wayoyotana “On’a untu” lo otema ami?’

16. Woho akɔna wa mbetawɔ waki la wadi aki odo?

¹⁶ Sho pombaka monga la woho wa mbetawɔ kaki la wadi aki odo dia sho monga l’atei a wanɛ wele Jehowa ayowasambolɛ akambo. Woho wa mbetawɔ ka ngande kaki lande? Nde akɛnya mbetawɔ kande lo tetemala ‘ntshɔ le shushi lo mbotɛ ɔnɛ: Osambole lam’asami la otunyi ami.’ Naka wadi aki odo akatetemala ntshɔ le onto a kɔlɔ dia nde mbosambolɛ akambo, kete hoke ekambi waki Nzambi wa nshi nyɛ? Vɔ koka ndjashikikɛ dia Jehowa ayowasambolɛ akambo, oyadi kânga dui sɔ diayɔsa nshi efula oleki woho wakawalongamɛka. Ndo nto, vɔ mɛnyaka wɛkamu awɔ lo alaka wa Nzambi lo tetemala nɔmba, eelo, lo ‘ndelɛka Jehowa la yanyi ndo l’otsho.’ (Luka 18:7) Lo mɛtɛ, naka Okristo ambotshika nɔmba dia akambo sambɔma, kete nde ekɔ lo mɛnya dia nde aya bu la wɛkamu w’ɔnɛ Jehowa ayosala akambo dia wahɔ w’ekambi ande.

17. Ɛkɔkɔ akɔna wele laso wa tetemala nɔmba ndo ndjashikikɛ ɔnɛ lushi la Jehowa l’elombwelo layanga ndja?

¹⁷ Awui wa lânde waki la wadi aki odo mɛnyaka dia tekɔ l’ɛkɔkɔ ekina wa tetemala nɔmba. Tende etshikitanu ɛmɔtshi wele lam’asa awui waki la wadi aki odo la awui wele laso. Wadi aki odo akatetemala ntshɔ le shushi kânga mbaki ndoko onto lakokeketshaka dia nde sala dui sɔ, koko Ɔtɛkɛta wa Nzambi tokeketshaka efula dia sho ‘tetemala lo dɔmbɛlɔ.’ (Romo 12:12) Wadi aki odo komonga kânga l’eshikikelo ɔnɛ kɛnɛ kakandalɔmbaka kayokotshama, koko Jehowa toshikikɛka dia nde ayotosambolɛ akambo. Lo tshimbo y’ɔprɔfɛta ande, Jehowa akate ate: “Kuyanga to kayutshimbatshimba nyukikungeli. To kayuya mete hakiutshimbatshimba.” (Habakuka 2:3; Osambu 97:10) Wadi aki odo komonga l’onto lakakoke mbɔtɛkɛtɛ le shushi, koko sho tekɔ la okimanyedi wele la wolo efula, Yeso lele “lu lunya la pami la [Nzambi], atutoteketelaka.” (Romo 8:34; Heberu 7:25) Omalɔkɔ, naka wadi aki odo oyadi awui tshɛ waki lande akatetemala nɔmba shushi la elongamelo ka nde mbosambolɛ onongo ande, kete sho pombaka ndeka nama mbetawɔ kaso nge lo ndjashikikɛ ɔnɛ lushi la Jehowa l’elombwelo layanga ndja!

18. Ngande wayokeketsha dɔmbɛlɔ mbetawɔ kaso ndo tokimanyiya dia vɔ tosambolɛ akambo?

¹⁸ Wɛɛla wa wadi aki odo tetshaka dia dɔmbɛlɔ mbɔtɔnɛka la mbetawɔ ndo alɔmbɛlɔ aso wa la etete kokaka tonyɛ tɔsɛngiya tshɛ takoka mbɔdia mbetawɔ kaso. Lo mɛtɛ, dui sɔ halembetshiya dia alɔmbɛlɔ wa lâdiko di’ɛlɔmɔ koka tokimanyiya diaha sho shisha mbetawɔ. (Mateu 6:7, 8) Etena kakeketshamaso dia nɔmba nɛ dia sho shihodiaka dia sho ndjaɛkɛka tshɛ le Nzambi, etena kɛsɔ alɔmbɛlɔ aso tosukanyaka la Nzambi ndo keketshaka mbetawɔ kaso. Lam’ele mbetawɔ kekɔ ohomba efula dia kondja panda, aha la tâmu Yeso akɛnyi ohomba wa keketsha ambeki ande “dia vo nombaka nshi tshe, aha la mpeko”! (Luka 18:1; 2 Tesalonika 3:13) Lo mɛtɛ, oyelo wa “lushi la wuki la [Jehowa]” halemanɛ la alɔmbɛlɔ aso, mbuta ate lɔ layoya oyadi tekɔ lo nɔmba dia dikambo sɔ kana bu. Koko dia vɔ tosambwɛ ndo dia sho ndjoshimbamɛ lo ta dia Nzambi kana bu, dui sɔ nemanɛka la mbetawɔ kele laso ndo la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ lele laso kâmɛ la alɔmbɛlɔ aso.

19. Ngande wayotɛnya dia sho mbetawɔka mɛtɛ dia Nzambi ‘ayosambola akambo w’anto’?

¹⁹ Yeso akambola ɔnɛ: “Lam’ayoya Ɔna onto, onde nde ayotana mbetawɔ ka woho ɔnɛ la nkɛtɛ?” Naa okadimwelo wa dimbola di’ohomba efula sɔ? Ande ɔngɛnɔngɛnɔ wele laso wa mbeya ɔnɛ miliyɔ y’ekambi wa Nzambi wa kɔlamelo wele lo andja w’otondo ɛlɔ kɛnɛ mɛnyaka oma lo alɔmbɛlɔ, solo dia lotutsha ndo etetemalo kawɔ dia vɔ kokaka kadimola dimbola diaki Yeso sɔ ɔnɛ eelo lee! Eelo, oyadi awui wele kema losembwe wasalema lo andja wa nshi nyɛ wa Satana wekɔ la shɛngiya le so, sho mbetawɔka la eshikikelo tshɛ ɔnɛ Nzambi ‘ayosambolɛ ɛsɔnami ande.’

[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]

Onde wɛ âkohɔ?

• Kakɔna kakakonya di’Akristo amɔtshi shisha mbetawɔ kawɔ?

• Lande na kakokaso monga la mbetawɔ ka nge lo oyelo wa lushi la Jehowa l’elombwelo?

• Ɛkɔkɔ akɔna wele laso wa tetemala nɔmba?

• Ngande wele tetemala nɔmba tokimanyiyaka diaha sho shisha mbetawɔ kaso?

[Osato wa lo lɛkɛ 19]

Kakɔna katɔtɔmiyama lo wɛɛla wa wadi aki odo la shushi?

[Esato wa lo lɛkɛ 21]

Miliyɔ y’anto ɛlɔ kɛnɛ mbetawɔka la wolo tshɛ dia Nzambi ‘ayosambola akambo w’anto’