“Ana, nyukitanyia ambutshi anyu”
“Ana, nyukitanyia ambutshi anyu le Khumadiondjo, osoku mbeli ololo.”—EFESO 6:1.
1. Ngande wakoka okitanyiya kokokɛ?
ONDO tekɔ la lɔsɛnɔ ɛlɔ kɛnɛ l’ɔtɛ w’okitanyiya aso, kele wanɛ waki kosala dikambo sɔ wamboshishaka lɔsɛnɔ. Kitanyiya na? Kitanyiya, ɛnyɛlɔ ɛhɛmwɛlɔ watosha alemba aso ‘wakatongama lo yoho ya diambo.’ (Osambu 139:14) Etena kɛnaso dia olongo ambohinda la mvula ndo kokaso akungola, ndo oma lâsɔ etena kasalema angadimu wa ndjadi divo diaso dia l’ɔtɛ monɛka la wɔma. Le wanɛ wakawetsha wâle wakoka monga la mvula ngembe, tolembetelo tɔsɔ tekɔ ɛhɛmwɛlɔ wɛnya dia vɔ pombaka nyanga esadi dihole dia ndjakokɛ oma lo lɔpɛpɛ la mvula ngembe ka ndjadi ndo ka mbɔkɔ kakoka mbaokadia wâle.
2. Lande na kele ana l’ohomba w’ɛhɛmwɛlɔ ndo lande na kahombawɔ kitanyiya ambutshi awɔ?
2 Ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka lee, nyeye dia nyekɔ l’ohomba w’ɛhɛmwɛlɔ lo kɛnɛ kendana la wâle wakoka nyokomɛ, ndo ambutshi anyu mbele l’ɔkɛndɛ wa sala dikambo sɔ. Ondo nyu mbohɔka dia wambonyotɛka ɔnɛ: “Tokimɛke mpoke kele la dja kana tshuka, otokolongola.” “Totshɔke la suke la lushi la woke, nɛ dia ekɔ wâle.” “Kendake wedi akɔ ehende la ntondo ka wɛ ntenyanya otadimbo.” Lonyangu ko, ana amɔtshi wakahomɔ kana wakadiakema l’ɔtɛ wakiwɔ komonga l’okitanyiya. Monga l’okitanyiya otsha le ambutshi anyu ekɔ ‘dui dia dimɛna,’ di’ɔlɔlɔ ndo dia lomba. (Tukedi 8:33) Divɛsa dikina dia lo Bible mbutaka dia dui sɔ ‘ngɛnyangɛnyaka’ Nkumadiɔndjɔ Yeso Kristo. Eelo, Nzambi nyodjangɛka dia kitanyiya ambutshi anyu.—Kolosai 3:20; 1 Koreto 8:6.
Ɛlɔlɔ wa pondjo waya oma l’okitanyiya
3. Le anto efula ‘lɔsɛnɔ l’oshika’ layonga lɔsɛnɔ lakɔna ndo ngande wakoka ana nongamɛ dia likondja?
3 Kitanyiya ambutshi anyu ayokokɛ ‘lɔsɛnɔ lanyu la kakianɛ’ ndo dui sɔ ayonyokimanyiya dia ndjonga la lɔsɛnɔ lo ‘nshi yayaye,’ lɔsɛnɔ lelamɛ ɔnɛ ‘lɔsɛnɔ l’oshika.’ (1 Timote 4:8; 6:19) Le efula ka l’atei aso, lɔsɛnɔ l’oshika layonga lɔsɛnɔ la pondjo lanɛ la nkɛtɛ lo andja w’oyoyo waki Nzambi, lɔsɛnɔ lalakande wanɛ wakitanyiya wadjango ande la kɔlamelo tshɛ. Didjango dimɔtshi di’ohomba efula dia lo wadjango asɔ mbutaka ɔnɛ: “Olemia sho la nyo (oso keli olembe a ntundu weli la daka loko), dia we mpumo lukulu l’olo, la dia we ndjala la lulumbi la kete.” Ɔnkɔnɛ, nyayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ, naka nyu kitanyiya ambutshi anyu. Nyayonga la nshi yayaye ya dimɛna ndo nyu mbeyaka ndjokondja lɔsɛnɔ la pondjo lo paradiso ka la nkɛtɛ!—Efeso 6:2, 3.
4. Ngande wakoka ana nɛmiya Nzambi ndo kondja wahɔ oma lo dikambo sɔ?
4 Etena kalɛmiyanyu ambutshi anyu lo mbakitanyiya, nyu nɛmiyaka ndo Nzambi nɛ dia nde mbanyodjangɛ dia sala dikambo sɔ. Ndo nyu kondjaka wahɔ etena kâkitanyiyanyu. Bible mbutaka ɔnɛ: “Dimi leli [Jehowa, Nzambi k]aye, latuketshaka dia we nduwana.” (Isaya 48:17; 1 Joani 5:3) Ngande wakondjanyu wahɔ lo monga l’okitanyiya? Dui sɔ ngɛnyangɛnyaka washɛnyu ndo anyangɛnyu ndo lo wedi awɔ, vɔ wayɛnya ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ lo toho tayowosala dia nyu ndjala la lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula. (Tukedi 23:22-25) Ndo kɛnɛ koleki tshɛ ele, okitanyiya anyu ngɛnyangɛnyaka Shɛnyu lele l’olongo ndo nde ayonyofuta lo toho ta diambo! Tende woho wakatshɔkɔla ndo wakakokɛ Jehowa Yeso, ɔnɛ lakate lo dikambo diande ndamɛ ate: “Dimi latutshaka akambu watôngenyangenyaka nshi tshe.”—Joani 8:29.
Yeso aki okambi w’etete
5. Awui akɔna watetawoya dia Yeso aki okambi w’etete?
5 Yeso mbaki ɔna enondo l’otema wa Mariya wa nyango. Yɔsɛfu laki she ka lôdia aki otshudi w’abaya. Yeso lâwɔ akayongaka otshudi w’abaya. Ekɔ mɛtɛ dia Yɔsɛfu mbakawetsha olimu ɔsɔ. (Mateu 13:55; Mako 6:3; Luka 1:26-31) Woho akɔna w’otshudi w’abaya wafɔnyayɛ waki Yeso? Etena kakinde l’olongo, la ntondo ka womoto ɔmɔtshi l’emuma ndjotshɔ diemi diande lo dihindo oko lomba lɛnyama oko onto, nde akate ate: “Dimi, ukambi a komba, laki lasuki la ndi. Dimi lakôngenyangenyaka nshi tshe.” Nzambi akangɛnangɛna Yeso laki okambi w’etete l’olongo. Onde wɛ fɔnyaka dia etena kakinde dikɛnda la nkɛtɛ, nde akayaketembola dia monga okambi w’etete, mbuta ate otshudi w’abaya w’ɔlɔlɔ?—Tukedi 8:30; Kolosai 1:15, 16.
6. a) Bonde kafɔnyanyu dia lam’akinde eke dikɛnda, Yeso akakambaka elimu wa la ngelo? b) Lo toho takɔna takoka ana mbokoya Yeso?
6 Aha la tâmu, etena kaki Yeso dikɛnda, mbala mɔtshi nde akakɛnyaka woho wakakɛnyaka ana wa lo nshi shɔ oko wata Bible. (Zekariya 8:5; Mateu 11:16, 17) Koko, nyu kokaka ndjashikikɛ dia oko wakinde ɔna l’enondo lo nkumbo ka woke kaki komonga l’ekondjelo, nde aki l’elimu ekina wa sala lâdiko dia mbeka olimu w’otshudi w’abaya oma le Yɔsɛfu. L’ɔkɔngɔ diko, Yeso akayokomaka osambisha ndo akayoyasha tshɛ l’olimu ande w’esambishelo polo ndo nde tshindja ɛngɛnɔngɛnɔ ande l’ɔkɔngɔ. (Luka 9:58; Joani 5:17) Onde nyu mɛnaka toho takokanyu mbokoya Yeso? Onde ambutshi ayɛ kɔlɔmbaka dia mɔmba luudu layɛ kana dia sala elimu ekina wa la ngelo? Onde vɔ kokeketshaka dia tɛmɔla Nzambi lo mbɔtɔka lo nsanganya y’Akristo ndo lo mbewoyaka anto akina awui wetawɔyɛ? Kakɔna kafɔnyayɛ kakahombe sala Yeso naka wakɔlɔmbɛ dia sala awui asɔ?
Yeso aki ombeki ndo ombetsha wa Bible w’etete
7. a) Anto akɔna ondo wakande lɔkɛndɔ la Yeso otsha la Jerusalɛma lo dambo di’Elekanelo? b) Lende aki Yeso etena kakatatɛ kalola anto akina, ndo lande na kakandatanema lo dihole sɔ?
7 Jehowa akadjangɛ apami tshɛ wa lo nkumbo y’ase Isariyɛlɛ, ana kana epalanga dia vɔ ntshɔka tɔtɛmɔla lo tɛmpɛlɔ lo nshi ya afɛstɔ asato w’ase Juda. (Euhwelu k’Elembe 16:16) Lam’aki Yeso l’ɛnɔnyi 12, ondo nkumbo kande k’otondo kakatshu la Jerusalɛma lo dambo di’Elekanelo. Ondo ndo ana akina wakayotaka Mariya la Yɔsɛfu mbakatshu la wɔ. Ondo l’atei w’anto wakande lɔkɛndɔ la nkumbo kaki Yeso mbaki ndo Salɔme, laki ondo kose aki Mariya ndo Zebede k’omɛnde kâmɛ ndo anawɔ, Jakɔba la Joani wanɛ wakayokomaka apɔstɔlɔ.a (Mateu 4:20, 21; 13:54-56; 27:56; Mako 15:40; Joani 19:25) Lam’akawayakalolaka, etena kakiwɔ kɔmɛna Yeso, Mariya la Yɔsɛfu kondjakiyanya nɛ dia wakafɔnya dia Yeso ekɔ l’ɔnɔngɔ w’ase nkumbo akina. Nshi shato l’ɔkɔngɔ, etena kakayɛnaka Mariya la Yɔsɛfu Yeso, nde aki lo tɛmpɛlɔ, “udjashi l’atei w’embetsha, uka aui awo la awambula embula.”—Luka 2:44-46.
8. Kakɔna kakasalaka Yeso lo tɛmpɛlɔ, ndo lande na kakandambiya anto?
8 Lo yoho yakɔna ‘yakokaka’ Yeso embetsha ‘ambola’? Ambola ande komonga wa kɔnyakɔnya kana wa mbeya dikambo dimɔtshi. Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yokambiwɔ la yɔ lanɛ koka mendana la ambola watowokaka lo tominadi. Lâsɔ yɔ koka mendana la tshelo ya kadimola lo dimbola lo mboka dimbola dikina. Eelo, kânga mbakinde eke dikɛnda, Yeso aki ombeki wa Bible w’oshika ndo nde akambiya waa nomb’ewo y’awui w’ɔtɛmwɛlɔ heyama! Bible mbutaka ɔnɛ: “Wane wakuki aui andi, wakambi dia yimba yandi la ekadimwelu kandi ka embula.”—Luka 2:47.
9. Ngande wakokayɛ ndjela ɛnyɛlɔ ka Yeso lo kɛnɛ kendana la wekelo wa Bible?
9 Lande na kaki Yeso l’akoka wa mambia kânga embetsha wa tomanamana lo diewo dia Bible diaki lande kânga lam’akinde eke dikɛnda? Aki oma lo diɛsɛ diaki lande dia monga l’ambutshi woka Nzambi wɔma wakokimanyiya oma ko dikɛnda dia nde mbetshama awui waki Nzambi. (Etumbelu 12:24-27; Euhwelu k’Elembe 6:6-9; Mateu 1:18-20) Sho koka ndjashikikɛ dia Yɔsɛfu akatshɔka la ɔlɔngɔlɔngɔ Yeso lo shinangɔnga dia nde tohokamɛka wadielo ndo ɔkɛtshanyelo w’Afundelo. Onde wɛ lawɔ ekɔ la diɛsɛ dia monga l’ambutshi weka la yɛ Bible ndo watshɔ la yɛ lo nsanganya y’Akristo? Onde wɛ mandolaka welo wadjawɔ oko wakandolaka Yeso welo wakadjaka ambutshi ande? Onde l’ɛnyɛlɔ ka Yeso wɛ sambishaka anto akina akambo wekayɛ?
Yeso aki l’okitanyiya
10. a) Lande na kakahombe ambutshi waki Yeso mbeya lɛnɛ akandahombe monga? b) Ɛnyɛlɔ kakɔna ka dimɛna kakatshikɛ Yeso ana?
10 Lo kanyi yayɛ, ngande wakayaoke Mariya la Yɔsɛfu etena kakawatotanaka Yeso lo tɛmpɛlɔ l’ɔkɔngɔ wa vɔ mboyanga nshi shato? Aha la tâmu, vɔ wakakitshakitsha asolo. Koko, Yeso akambe lo woho wakiwɔ kombeya lɛnɛ akinde. Vɔ wakeyaka woho wakotɔ Yeso lo dihindo. Ndo nto, kânga mbakiwɔ kombeyaka towuiwui tshɛ tendana la dikambo sɔ, vɔ wakahombe mbeya awui amɔtshi lo dikambo dia ɔkɛndɛ wakahombe ndjonga lande wa Oshimbedi ndo Ɔnɔmbɔdi wa lo Diolelo diaki Nzambi. (Mateu 1:21; Luka 1:32-35; 2:11) Omalɔkɔ, Yeso akawambola ɔnɛ: “Katanyanyangi na? Nyu hanyeyi nyati: dieli la mi dia ndjala lu luudu la Papa?” Koko, l’okitanyiya tshɛ, Yeso akakalola l’ambutshi ande la Nazarɛtɛ. Bible mbutaka ɔnɛ: “[Yeso] akakitanyiaka awui awo.” Ndo nto, “nyangu akalamaka aui aso tshe l’utema.”—Luka 2:48-51.
11. Wetshelo akɔna wendana l’okitanyiya wakokayɛ kondja oma le Yeso?
11 Onde ekɔ wɔdu le yɛ dia mbokoya Yeso, lo kitanyiyaka ambutshi ayɛ nshi tshɛ? Kana onde wɛ fɔnyaka dia vɔ hawoshihodia awui wa nshi nyɛ ndo ɔnɛ wɛ mbaleka mbeya? Ekɔ mɛtɛ dia wɛ mbeyaka mbaleka diewo di’awui amɔtshi, wele oko woho wa kamba la telefɔnɛ ya l’anya, la ɔrdinatɛrɛ, kana diangɔ dikina diambotomba nshi nyɛ. Ko ohokanyiya dikambo dia Yeso lakambiya embetsha wa tomanamana la “ekadimwelu kandi ka embula.” Wɛ koka suya dia lo ndjaɛdika la nde, ndoko k’ɔlɔ keyayɛ. Koko, Yeso aki l’okitanyiya otsha le ambutshi ande. Kɛsɔ halange mɛnya dia mbala tshɛ nde aketawɔka tɛdikɔ takawɔsaka. Koko ‘nde akatetemala mbakitanyiya’ l’edja tshɛ kakinde dikɛnda. Wetshelo akɔna wafɔnyanyu wakokanyu kondja oma l’ɛnyɛlɔ kande?—Euhwelu k’Elembe 5:16, 29.
Okitanyiya ekɔ dikambo dia wolo
12. Ngande wakoka okitanyiya kokɛ lɔsɛnɔ layɛ?
12 Hatongaka nshi tshɛ dikambo dia wɔdu dia monga l’okitanyiya oko wakadiɛnyama ambeta ɛnɔnyi engana lo dikambo dia ana wa wamato ahende wakahombe tenyanya asanga wa mboka weteta mituka efula lo dihole dia mbeta lo mboka ka lotshimbo ka l’ekolo. Vɔ wakelɛ Joani y’osekawɔ ɔnɛ “yaka totenyanya kâmɛ” etena kakandalange mbeta lo mboka ka lotshimbo ka l’ekolo. Etena kakakandakandaka Joani, ɔna womoto ɔmɔtshi akawɔlɛ lo mbotɛ ate: “Wɛ yɔmɔma solo mɛ.” Kânga mbele aha wɔma mbakandokaka Joani akate ate: “Lekɔ tsho lo kitanyiya kɛnɛ kakambutɛ mama.” Yema l’ɔkɔngɔ wa Joani mbɔtɔ lo mboka ka l’ekolo, Joani akoke dia mutuka ambɔtɛta onto, ende nganɛ ko ana wa wamato akɔ mambɔtɛtama mutuka. Ɔmɔtshi akavu ndo okina akahomɔ wolo ndo wakohembola lokolo. Nyango ana wa wamato asɔ lakawatɛ diaha vɔ tenyanyaka mboka kɛsɔ, ndo lakawatɛ dia vɔ mbetaka lo mboka ka l’ekolo akayotɛka nyango Joani l’ɔkɔngɔ ate: “Lotokombola dia vɔ monga l’okitanyiya oko ɔnayɛ.”—Efeso 6:1.
13. a) Lande na kahombanyu kitanyiya ambutshi anyu? b) Etena kakɔna kahahombe ɔna sala kɛnɛ kawotɛ ambutshi ande dia sala?
13 Lande na kata Nzambi ɔnɛ: “Ana, nyukitanyia ambutshi anyu”? Lo kitanyiya ambutshi anyu, nyu kitanyiyaka Nzambi. Lâdiko dia lâsɔ, ambutshi anyu nyoleka mbeya akambo. Ɛnyɛlɔ, ɛnɔnyi etanu la ntondo ka aksida wɔtɛkɛtshiso la diko ongo, ɔnaki ɔngɛnyi wa nyango Joani ɔmɔtshi akatɛtama mutuka etena kakandayange tenyanya asanga wa mboka asɔ ko akavu! Ekɔ mɛtɛ dia mbeyaka monga wolo dia kitanyiyaka ambutshi anyu nshi tshɛ, koko Nzambi mbutaka dia paka nyu sala dikambo sɔ. Lo wedi okina, naka ambutshi anyu kana epalanga ekina wambonyotɛ dia mbuta kashi, mbiva, kana sala dui dimɔtshi diahangɛnyangɛnya Nzambi, kete l’etena kɛsɔ nyu pombaka ‘kitanyiya Nzambi oko wende owandji koko aha anto.’ Diakɔ diele l’ɔkɔngɔ wa tɔ mbuta ɔnɛ: “Nyukitanyia ambutshi anyu,” Bible kotshaka ɔnɛ, “le Khumadiondjo.” Kɛsɔ nɔmbaka dia nyu kitanyiya ambutshi anyu l’akambo tshɛ wɔtɔnɛ l’Ɛlɛmbɛ wa Nzambi.—Etsha 5:29.
14. Bonde kele monga l’okitanyiya bu wolo le onto lele kokele, ko lande na kakandahombe mbeka dia monga la wɔ?
14 Onde nyu fɔnyaka dia otonyonga kokele, mbuta ate, anto “waha la akambu wa kolo, wutshikitanyi la antu wa kolo,” oko waki Yeso, otongaka nshi tshɛ wɔdu dia nyu kitanyiya ambutshi anyu? (Heberu 7:26) Ekɔ mɛtɛ dia otonyonga anto wa kokele, tshike nyu bu la sɔngu ka sala akambo wa kɔlɔ oko wenyu la tɔ kakianɛ. (Etatelu 8:21; Osambu 51:5) Koko, kânga Yeso akahombe mbeka okitanyiya. Bible mbutaka ɔnɛ: “Kuyanga ndi aki Ona, [Yeso] akeki ndjala la ukitanyia lu akambu wakandasuwaka.” (Heberu 5:8) Ngande wakakimanyiya asui Yeso dia mbeka okitanyiya, wetshelo wele totondôkondja pondjo l’olongo?
15, 16. Ngande wakeke Yeso okitanyiya?
15 L’ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa, Yɔsɛfu la Mariya wakakokɛ Yeso diaha wâle mbokomɛ etena kakinde eke dikɛnda. (Mateu 2:7-23) Koko, l’ekomelo, Nzambi kondjokokɛ nto Yeso lo yoho ya dihindo. Asui waki Yeso wa lo demba ndo wa lo yimba wakakome wolo efula, polo ndo lo Bible mbuta dia nde “akasengasengaka . . . la delu dia wulu la asoi.” (Heberu 5:7) Etena kakɔna kakasalema dikambo sɔ na?
16 Lo yoho ya lânde, dikambo sɔ diakasalema djekoleko lo wenya wa komelo wa lɔsɛnɔ la Yeso lanɛ la nkɛtɛ, etena kakohembe Satana la wolo tshɛ dia nanya kɔlamelo yande. Yeso mɛtɛ akayakiyanya efula lo shɛngiya yakahombe monga la nyɔi kakandahombe mvɔ oko onto lakɔsama oko onto la kɔlɔ lo lokumu laki She, diakɔ diele “ndi akaleki nomba wulu [l’ekambɔ ka Ngɛtɛsɛmanɛ]. Dungu diandi diakatumbi uku apopo a waki wa dikila mbalo la kete.” Wenya engana l’ɔkɔngɔ, nyɔi kakandavu l’otamba w’asui akawosha pâ heyama, diakɔ diele Yeso ‘akalele wolo ndo akakɛdia asɔi.’ (Luka 22:42-44; Mako 15:34) Oma l’awui asɔ, nde “akeki ndjala la ukitanyia lu akambu wakandasuwaka” ndo lo sala ngasɔ, nde akangɛnyangɛnya otema wa She. Kakianɛ, oma l’olongo, Yeso ekɔ lo ndjadja lo dihole diaso lo kɛnɛ kendana la welo wadjaso mbala la mbala dia monga l’okitanyiya.—Tukedi 27:11; Heberu 2:18; 4:15.
Nyeke dia monga l’okitanyiya
17. Ngande wahombaso mbɔsa engwelo?
17 Etena kakosha shɔ la nyɔ wongwelo, dui sɔ mɛnyaka dia vɔ kokombolɛka kɛnɛ koleki ɔlɔlɔ le yɛ ndo kolangaka. Bible mbokaka dimbola nɛ: “Ona akona lahekiyama le shi?” Shi ayonga mɛtɛ kɔlɔ efula naka ambutshi ayɛ bu la ngandji k’efula le yɛ, ngandji kahomba mbatoma dia mbɔsa wenya ndo mbidja welo dia kongola? Woho akɔ wâmɛ mbele, lam’ele Jehowa kolangaka, nde kongolaka. Ekɔ mɛtɛ dia “ekiyamelu tshe hafani l’ongenongeno lam’ekito, keli to keko la fono. Ku l’okongo diku, to katotwelaka wane wambekiyama la to elua wa ki, weli elua w’akambu w’ololo.”—Heberu 12:7-11.
18. a) Engwelo ka la ngandji ekɔ djembetelo ya na? b) Lo toho takɔna t’amɛna takayɛnyi nsɛnɔ y’anto yalowana lo yoho ya dimɛna oma lo engwelo ka ngasɔ?
18 Nkumekanga kɛmɔtshi ka l’Isariyɛlɛ w’edjedja kakatɛkɛta Yeso dikambo diande l’ɔtɛ wa lomba lande l’efula, akɛnya ohomba wa ambutshi mingolaka anawɔ ndo mbaokaka ngandji. Sɔlɔmɔna akafunde ate: “One lahetawo nkomola on’andi ohehela, atûhetshaka. Keli one latukaka on’andi ngandji, atôkomolaka tena dimotshi dia mbungula.” Sɔlɔmɔna akate dia onto letawɔ engwelo ka la ngandji, mbeyaka kokɛ anima ande oma lo nyɔi. (Tukedi 13:24; 23:13, 14; Mateu 12:42) Okristo ɔmɔtshi wa womoto wele kakianɛ lo diwala mbohɔka dia lam’akinde eke dikɛnda, etena kakandafutanyaka lo nsanganya, she akawotɛka dia nde ayotolongola dilanya la ngelo. Ɛlɔ kɛnɛ nde ekɔ lo mbohɔ la lowando tshɛ woho wakawongolaka she la ngandji, ndo di’ɔnɛ engwelo kɛsɔ akalowanya lɔsɛnɔ lande lo yoho ya dimɛna.
19. Lande na kahombayɛ ndeka kitanyiya ambutshi ayɛ?
19 Naka wɛ ekɔ l’ambutshi wakoka ngandji efula kâkonya dia tshungola etena ndo mbidja welo dia kongola la ngandji, kete wɛ pombaka ngɛnangɛna. Kitanyiyakawɔ woho wakakitanyiyaka Nkumadiɔndjɔ Yeso Kristo ambutshi ande, mbuta ate Yɔsɛfu la Mariya. Koko kitanyiyakawɔ djekoleko nɛ dia Shɔ lele l’olongo, Jehowa Nzambi mbakɔlɔmba dia wɛ sala dui sɔ. Lo sala ngasɔ, wɛ ayokondja ɛlɔlɔ, ndo “mpumo lukulu l’olo la dia we ndjala la lulumbi la kete.”—Efeso 6:2, 3.
[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]
a Enda lo Étude perspicace des Écritures, Vɔlimɛ 2, lɛkɛ 869, diakatondjama oma le Ɛmɛnyi wa Jehowa.
Ngande wayoyokadimola?
• Ɛlɔlɔ akɔna wakoka ana kondja lo kitanyiya ambutshi awɔ?
• Etena kakinde dikɛnda, ɛnyɛlɔ kakɔna kakatshikɛ Yeso ana lo kitanyiya ambutshi ande?
• Ngande wakeke Yeso okitanyiya?
[Osato wa lo lɛkɛ 20]
Etena kakinde la ɛnɔnyi dikumi l’ehende, Yeso akeyaka Afundelo dimɛna