Woho wa mbewɔ tolonga t’omambi wa tofudu

“[Jehowa] ayukuhandja uma lu djunga y’umambi [wa tofudu].”​—OSAMBU 91:3.

1. Akɔna ele ‘omambi wa tofudu,’ ndo lande na kende wâle efula?

AKRISTO wa mɛtɛ tshɛ wekɔ lo ndɔshama oma le ondjakanyi ɔmɔtshi, wele la yimba ndo la lokeso loleki anto tshɛ. Osambu 91:3 mbêlɛka ɔnɛ ‘omambi wa tofudu.’ Akɔna ele otunyi ɔsɔ na? Oma ko Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka samalo 1, 1883 (lo Angɛlɛ), Satana Diabolo mbelamɛ ɔnɛ omambi wa tofudu ɔsɔ. Otunyi wele la wolo ɔsɔ ekɔ lo sala tshɛ dia minganyiya ndo munda ekambi waki Jehowa oko woho watoyangaka omambi wa tofudu dia munda tofudu lo djonga.

2. Lande na kɛdikama Satana la omambi wa tofudu?

² Lo nshi y’edjedja, anto wakandaka tofudu dia ndɛ, kana l’ɔtɛ wa nkembo yatɔ y’amɛna, l’ɔtɛ w’elangala atɔ ndo dia tilambola. Koko, tofudu tekɔ tewo efula, ndo tɔkɛsɔ efula, ndo ekɔ wolo tinda. Ɔnkɔnɛ, omambi wa tofudu wa lo nshi yakafundamaka Bible akahombaka ntondontondo mbeka dimɛna dimɛna waonga ndo mbekelo ya weho efula wa tofudu talangande munda lo djonga. Oma lâsɔ, nde akahombaka kamba la toho ta mayɛlɛ dia tinda. Lo mbɛdika Satana la omambi wa tofudu, Bible tokimanyiyaka dia sho shihodia toho takamba la nde. Diabolo tekaka sho tshɛ onto l’onto. Nde sɛdingolaka mbekelo yaso ndo lonto laso ndo nyangaka woho wa tonda ɛsɛnyu. (2 Timote 2:26) Mundama oma le Satana kokaka nembetshiya ndanya diɔtɔnganelo diasaso la Nzambi ndo kokaka tɔla otsha l’elanyelo kaso ka pondjo. Omalɔkɔ, dia sho ndjakokɛ, sho pombaka shihodia toho totshikitanyi takamba la ‘omambi wa tofudu.’

3, 4. Etena kakɔna kafɔna toho takamba la Satana la ta kimbwe ndo la ta dikuha?

³ Lo kamba la wɛdikelo w’oshika ɔsɔ, omembi w’esambo akɛdika toho takamba la Satana la tɔnɛ takamba la ɔna kimbwe ndo la ta dikuha. (Osambu 91:13) Oko kimbwe, tena dimɔtshi Satana tɔlɔshaka lo sɛkɛ lo kamba la ɛhɛnyɔhɛnyɔ kana lo funda ekambi waki Jehowa lo tuminadi. (Osambu 94:20) Ɛlɔshamelo wa ngasɔ kokaka kɔsha anto amɔtshi. Koko mbala efula, ɛlɔshamelo ɛsɔ ndjongaka l’etombelo wotshikitanyi ndo ndjokakatanyaka ekambi waki Nzambi kâmɛ. Ko etombelo akɔna wakondja Satana lo kamba la yoho yande ya lokeso yele oko ya olui wa dikuha na?

⁴ Diabolo kambaka la yimba yande yoleki y’anto la fwa dia tokesa ndo tɔlɔsha lo yoho yakoka tokonya ndo lo nyɔi oko olui wa lɔlɛngɔ wele lo dihole dia woshamu. Lo yoho shɔ, nde ambotondoya dia ndanya timba t’ekambi ɛmɔtshi waki Nzambi, lo mbakesa dia vɔ sala lolango lande lo dihole dia sala lolango laki Jehowa, ko wakakondja etombelo wa kɔlɔ efula. Diɛsɛ ko, sho mbeyaka ditshelo diaki Satana. (2 Koreto 2:11) Nyɛsɔ tɔsɛdingole kakianɛ tolonga tande tɔmɔtshi tɔnɛi tele oko tɔnɛ takamba la ‘omambi wa tofudu.’

Wɔma w’onto

5. Lande na kele djonga ya “woma w’untu” mundaka anto efula?

⁵ ‘Omambi wa tofudu’ mbeyaka dimɛna dia anto wakotɔ la nsaki ka nanga mbetawɔma le anto akina. Akristo kema la wendjodi lo tokanyi ndo lo nsaki yele l’anto wâdingi. Lo mbeya dikambo sɔ, Diabolo kombolaka kamba lo yoho ya kɔlɔ la mbekelo kele l’anto ka ndjakiyanya dikambo dia kɛnɛ kayokanyiya anto akina lo dikambo diawɔ. Ɛnyɛlɔ, nde akande ekambi ɛmɔtshi waki Nzambi lo kamba la djonga ya “woma w’untu.” (Tukedi 29:25) Naka l’ɔtɛ wa wɔma w’onto, ekambi waki Nzambi ndjelaka anto akina dia sala kɛnɛ katona Jehowa kana tonaka dia sala kɛnɛ kawandjangɛ Nzambi dia sala, kete wambondama oma le ‘omambi wa tofudu.’​—Ezekiyele 33:8; Jakoba 4:17.

6. Ɛnyɛlɔ kakɔna kɛnya woho wakoka ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka mundama lo djonga yaki ‘omambi wa tofudu’?

⁶ Ɛnyɛlɔ, ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka ɔmɔtshi mbeyaka nkɔ lo tɔsɛngiya t’oma le asekande wa la kalasa ndo nnɔ mfɔka. Mbeyaka monga ko kanyi ya nnɔ mfɔka komboyɛ kanga yema etena kakandamɔ oma la kasala lushi lɔsɔ. Koko, lo tshanda mɔtshi tsho nde osala dikambo diele kɔlɔ lo demba diande ndamɛ ndo dianyangiya Nzambi. (2 Koreto 7:1) Ngande wakandandama? Ondo nde akekesanɛ l’angɛnyi wa kɔlɔ ndo akoke wɔma w’ɔnɛ wayowɔsɔka. Ɛlɔngɔlɔngɔ la esekaseka le, tanyetawɔke dia ‘omambi wa tofudu’ nyokotola ndo nyonda! Dia mbewɔ diaha mundama ɛsɛnyu, nyoyalame diaha nyu mundama kânga l’awui wa totshitshɛ. Nyoyele ɔhɛmwɛlɔ w’oma lo Bible wa mbewɔ lɔngɛnyi la kɔlɔ.​—1 Koreto 15:33.

7. Ngande wakoka Satana konya ambutshi amɔtshi dia vɔ shisha wɛdimo awɔ wa lo nyuma?

⁷ Ambutshi w’Akristo weya akambo ndjashaka efula dia mɛmba ɔkɛndɛ awɔ w’oma l’Afundelo wa kotsha dimɛna ehomba wa l’emunyi wa nkumbo yawɔ. (1 Timote 5:8) Koko, oyango waki Satana ele wa konya Akristo dia vɔ shisha wɛdimo lo dikambo sɔ. Ondo vɔ mbetshaka nsanganya mbala la mbala nɛ dia vɔ ndjetawɔka kɛnɛ kawatɛ ewandji awɔ w’elimu dia kamba wenya ekina lâdiko. Vɔ mbeyaka mboka wɔma wa nɔmba dikimɔ dia mbɔtɔ lo tenyi diakɔ tshɛ dia losanganya la distrikɛ dia tɛmɔla Jehowa kâmɛ la anangɛwɔ ndo l’akadiyɛwɔ. Dia ndjakokɛ oma lo djonga shɔ, sho pombaka ‘ndjaɛkɛ le Jehowa.’ (Tukedi 3:5, 6) Ndo nto, naka sho mbohɔ dia sho tshɛ tekɔ anto wa lo luudu la Jehowa ndo ɔnɛ ndamɛ akayasha ɔkɛndɛ wa kotsha ehomba aso, kete dui sɔ diayotokimanyiya dia sho nama wɛdimo aso. Ambutshi le, onde nyekɔ la mbetawɔ ɔnɛ Jehowa ayokotsha ehomba anyu ndo wa nkumbo yanyu lo toho tɔmɔtshi naka nyu sala lolango lande? Kana onde Diabolo ayonyonda lo djonga yande mɔtshi ndo ayonyokonya dia nyu sala lolango lande l’ɔtɛ wa wɔma w’onto? Sho nyokeketshaka dia nyu sɛdingola ambola ango lo dɔmbɛlɔ.

Djonga ya nsaki ka lomombo la l’emunyi

8. Lo yoho yakɔna yakamba Satana la djonga ya nsaki ka lomombo la l’emunyi?

⁸ Djonga kina yakamba la Satana dia tonda ele nsaki ka lomombo la l’emunyi. Dikongɛ dia l’andja ɔnɛ di’awui w’okanda keketshaka anto mbala efula dia nyanga ɔngɔnyi w’esadi ndo kɛsɔ mbeyaka ndjokesa kânga ekambi waki Nzambi ɛmɔtshi. Lo tena dimɔtshi, anto mbeyaka keketshama ɔnɛ: “Kamba efula. Etena kayoyonga la falanga efula, wɛ ayoyɔdia demba ndo ayoyɔngɛnangɛna la lɔsɛnɔ. Lâsɔ wɛ ayokoka ndjonga kânga ombatshi mboka.” Ɛtɛkɛta wa ngasɔ mbeyaka monga ɛtɛkɛta wele kema la wɛdimo w’oma le anto amɔtshi wanda ekanda l’alemba w’anangɛwɔ kana w’akadiyɛwɔ wa l’etshumanelo k’Akristo. Kana yimba dimɛna lo dikambo sɔ. Shi ɔsɔ ekɔ lo kɛnɛmɔla ekanelo ka yimba ka kɔlɔ kaki la pami k’enginya ka lo wɛɛla wa Yeso?​—Luka 12:16-21.

9. Bonde kakoka Akristo amɔtshi mundama lo djonga ya nsaki ka lomombo la l’emunyi?

⁹ Satana ekɔ lo kamba la dikongɛ dia kɔlɔ nɛ dia diɔ tshutshuya anto dia monga la nsaki ka diangɔ. Nsaki kɛsɔ kokaka monga la shɛngiya ya kɔlɔ lo lɔsɛnɔ l’Okristo, lo tshidia dui ndo dikonya “aha la wuhu.” (Mako 4:19) Bible tokeketshaka dia sho ngɛnangɛna la diangɔ dia ndɛ ndo ahɔndɔ wa ndɔta wele laso. (1 Timote 6:8) Koko, anto efula mundamaka oma le ‘omambi wa tofudu’ nɛ dia vɔamɛ hawokambe la dako sɔ. Onde mbeyaka monga ko otako mbakonya dia vɔ fɔnya ɔnɛ vɔ pombaka ndjela yoho mɔtshi ya lɔsɛnɔ? Kayotota dikambo diaso l’onto ndo l’onto? Onde nsaki kaso ka monga la diangɔ tokonyaka dia sho mbetsha wahɔ w’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ lo dihole dia hende? (Hangai 1:2-8) Lonyangu ko, l’etena kakawonge l’ekakatanu wendana l’ekondjelo, Akristo amɔtshi waketawɔ shisha lonyuma lawɔ dia nama yoho ya lɔsɛnɔ yokongaka lawɔ. Dionga dia ngasɔ ngɛnyangɛnyaka ‘omambi wa tofudu!’

Djonga yendana la tɔkɛnyɔ ta kɔlɔ

10. Ngande wahomba Okristo tshɛ ndjasɛdingola?

¹⁰ Yoho kina yakamba la ‘omambi wa tofudu’ ele ndanya kanyi yotɔ la anto lo kɛnɛ kendana la ɔlɔlɔ la kɔlɔ. Dionga diele oko nɛ diaki l’ase Sɔdɔma la Ngɔmɔra mbɛnama lo tɔkɛnyɔ efula. Kânga sango yewoyawɔ lo televiziɔ kana lo tojurnalɛ mendanaka mbala efula l’awui wa ngala ndo nomialomiaka nsaki k’anto lo awui wa dieyanelo dia kɔlɔ. Awui efula wɔsama oko tɔkɛnyɔ ndanyaka dikoka diele l’anto dia “ntshikitanya ololo la kolo.” (Heberu 5:14) Koko, tohɔ ɛtɛkɛta wakate Jehowa lo tshimbo ya ɔprɔfɛta Isaya ɔnɛ: “Mananu kayali le waku watetaka kolo ololo, la ololo kolo.” (Isaya 5:20) Onde ‘omambi wa tofudu’ ambolanya yimba yayɛ la tɔkɛnyɔ ta kɔlɔ ta ngasɔ? Ekɔ ohomba efula ndjasɛdingola.​—2 Koreto 13:5.

11. Ɔhɛmwɛlɔ akɔna wendana la tɔkɛnyɔ ta lo televiziɔ wakashama lo Tshoto y’Etangelo?

¹¹ Ambeta suke la ɛnɔnyi 25, Tshoto y’Etangelo yakahɛmɔla la ngandji tshɛ atɛmɔdi wa mɛtɛ waki Nzambi lo dikambo dia weho ɛmɔtshi wa filmɛ.a Ɛtɛkɛta ɛsɔ wakendanaka la shɛngiya yahamanema fundo yele la weho ɛmɔtshi wa filmɛ yaleka anto menda. Ɛtɛkɛta ɛsɔ mbutaka ɔnɛ: “Dia tana onto lakolanga, kema kɔlɔ monga la lɔkɛwɔ la woho akɔna tshɛ. Ɛnyɛlɔ osekaseka ɔmɔtshi wakatshu diemi lo monanyi akatɛ ɔngɛnyi ande ɔmɔtshi ate: ‘Dimi nangaka Victor. Dimi hambete. . . . Mbota la nde mbele dui dioleki ohomba le mi!’ Naka wɛ mpokamɛ kɛnɛ katande lo mishiki ande w’atutsha, wɛ hatetawɔ dia nde koka monga la dionga dia kɔlɔ dia ngasɔ. Wɛ lawɔ nangaka Victor. Wɛ amboyadja lo dihole di’ɔna womoto ɔsɔ. Wɛ ɛna dia monanyi kakawasale kema kɔlɔ. Onto ɔmɔtshi lakendaka weho akɔ wa filmɛ ndo lakayoshihodia dia yɔ yekɔ kɔlɔ akate ate: ‘Ekɔ dui dia diambo efula dia mɛna polo lo yɛdikɔ yakɔna yakoka onto sala awui wa mindo asɔ, koko ekɔ lo mbisha tɛkɛ nɛndɛ. Sho mbeyaka dia awui wa mindo wa dieyanelo wekɔ kɔlɔ. . . . Koko lakayɛnaka dia lakasalaka awui asɔ wa mindo lo yimba.’”

12. Akambo akɔna wɛnya dia ɔhɛmwɛlɔ wa kakianɛ wendana la awui wɛnyama lo televiziɔ wekɔ ohomba?

¹² Tatɛ lam’akatondjama asawo asɔ, weho wa filmɛ ya kɔlɔ shɔ yamboleka monga efula. L’ahole efula, weho wa filmɛ shɔ mɛnyamaka lushi l’otondo. Apami, wamato ndo anto efula wele l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi ndodiaka timba tawɔ ndo etema awɔ mbala la mbala la filmɛ ya kɔlɔ shɔ. Koko, hatohombe ndjakesa la tokanyi ta kɔlɔ. Ayonga dui dia kɔlɔ dia fɔnya ɔnɛ tɔkɛnyɔ ta kɔlɔ haleki awui wɛnaso l’andja ɔnɛ kɔlɔ. Onde Okristo kokaka mɛtɛ nyanga tɛkɛ nɛndɛ lo sɔna dia kɔkɔla demba la weho ɛmɔtshi w’anto wahandakokaki pondjo mbelɛ lakande?

13, 14. Ngande wakɛnya anto amɔtshi wahɔ wakawakondja oma lo ɔhɛmwɛlɔ wendana la awui wɛnyama lo televiziɔ?

¹³ Anto efula wakakondja wahɔ etena kakawakitanyiya ɛhɛmwɛlɔ wakasha ‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ.’ (Mateu 24:45-47) L’ɔkɔngɔ wa vɔ mbadia alako wokɛma hwe w’oma lo Bible, anto amɔtshi wakafundɛ afundji wa Tshoto y’Etangelo dia mbatɛ woho wakawanandema l’asawo wa lɔkɔ.b Womoto ɔmɔtshi akate ate: “L’edja k’ɛnɔnyi 13, dimi laki fumbe ka weho wa filmɛ shɔ. Dimi lakafɔnyaka dia halotonga lo wâle lam’ele lakɔtɔka lo nsanganya y’Akristo ndo lakasambishaka tena la tena. Koko lakayongaka la kanyi y’ase andja ɔnɛ yakɛnɛmɔma lo filmɛ shɔ, kanyi y’ɔnɛ naka omɛyɛ kɔhɛnyahɛnyaka kana hakolange, kete wɛ kokaka sala loseka nɛ dia pami ndamɛ mbele lo kiɔkɔ ya dikambo sɔ. Ɔnkɔnɛ, etena kakamoke dia dimi kosalaka dikambo sɔ dimi kema l’onongo, lakayosalaka loseka ko lakasalɛ Jehowa ndo omɛmi pɛkato.” Womoto ɔsɔ akatshanyema oma l’etshumanelo. L’ɔkɔngɔ diko, nde akayetawɔka pɛkato kande, akayoyatshumoya ndo akayokaloyamaka l’etshumanelo. Asawo washa ɔhɛmwɛlɔ wendana la wendelo wa filmɛ wakawosha wolo wa nde tona kɛnɛ kahetsha Jehowa.​—Amose 5:14, 15.

¹⁴ Ombadi okina wele wendelo wa filmɛ akonge la shɛngiya ya kɔlɔ le nde akate ate: “Dimi lakalele etena kakamadia asawo asɔ, nɛ dia otema ami komonga nto tshɛ le Jehowa. Dimi lakalake Nzambi kami dia hamongaki ɔhɔmbɔ wa filmɛ shɔ nto.” L’ɔkɔngɔ wa nde mɛnya lowando lande lo asawo asɔ, Okristo ɔmɔtshi wa womoto aketawɔ dia nde lawɔ akendaka filmɛ shɔ woho w’anyanya ndo akafunde ate: “Dimi lakayambola . . . dia kana filmɛ shɔ yakakoke monga la shɛngiya lo diɔtɔnganelo diasami la Jehowa. Ngande wakokami monga ɔngɛnyi wa filmɛ shɔ ko lele ndo ɔngɛnyi wa Jehowa na?” Naka weho wa filmɛ shɔ yakalanya etema w’anto ambeta ɛnɔnyi 25, kete hoke ɛlɔ kɛnɛ? (2 Timote 3:13) Sho pombaka mbeya tolonga taki Satana tendana la tɔkɛnyɔ ta kɔlɔ lo weho atɔ tshɛ, oyadi waa filmɛ ya kɔlɔ, tɔkɛnyɔ ta ngala ta lo vidɛo kana mishiki wa kɔlɔ wɛnyawɔ lo vidɛo.

Djonga yendana l’ewanu wa lam’asaso

15. Ngande wakandama anto amɔtshi ɛsɛnyu oma le Diabolo?

¹⁵ Satana kambaka l’ewanu wa lam’asaso dia mbidja diatanelo lam’asa ekambi waki Jehowa. Sho kokaka mundama lo djonga shɔ oyadi diɛsɛ di’olimu diakɔna diele laso. Amɔtshi wekɔ lo mundama ɛsɛnyu le Diabolo nɛ dia vɔ waketawɔ dia ewanu wa lam’asawɔ l’anto fukutanya wɔladi ndo kâmɛ la ɔngɔnyi wa diambo wa lo nyuma wakatosha Jehowa.​—Osambu 133:1-3.

16. La mayɛlɛ tshɛ, ngande wayanga Satana dia fukutanya kâmɛ kaso?

¹⁶ L’etena kakalɔmaka Ta dia ntondo dia l’andja w’otondo, Satana akahembe dia ndanya etenyi ka la nkɛtɛ k’okongamelo waki Jehowa, oma l’ɔlɔshamelo wɛnama la washo, koko nde akakite tatala. (Enyelo 11:7-13) Oma k’etena kɛsɔ, nde ekɔ lo sala la mayɛlɛ tshɛ dia fukutanya kâmɛ kaso. Etena ketawɔso dia ewanu mbidja diatanelo lam’asaso, sho mpumuyaka ‘omambi wa tofudu’ lokolo l’ɔlɔ ndo shimbaka Jehowa dia nde totshulwɛ ndo tshulwɛ etshumanelo nyuma k’ekila. Naka dui sɔ diambosalema, kete Satana ayɔngɛnangɛna nɛ dia dui tshɛ diafukutanya wɔladi ndo kâmɛ k’etshumanelo ndɔshanaka la olimu w’esambishelo.​—Efeso 4:27, 30-32.

17. Kakɔna kakoka kimanyiya wanɛ wele l’ekakatanu lam’asawɔ dia vɔ mbâkandola?

¹⁷ Kakɔna kakokayɛ sala naka owanu wambotomba lam’asayɛ la wonyayɛ Okristo? Lo mɛtɛ, dikambo tshɛ diekɔ l’awui adiɔ hita. Koko, kânga mbele ɛkɔkɔ wakoka mbela ewanu mbeyaka monga efula, ndoko ɔkɔkɔ wahomba shimba diaha owanu akɔ komɛ. (Mateu 5:23, 24; 18:15-17) Alako wele l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakasambiyama ndo wekɔ kokele. Etena kakambaso lawɔ, atɔndɔ wa lo Bible hawokitaki tatala pondjo. Vɔ mongaka nshi tshɛ l’etombelo w’ɔlɔlɔ!

18. Lande na kele mbokoya Jehowa tokimanyiyaka dia sho kandola ewanu wa lam’asaso?

¹⁸ Jehowa ‘atetawɔka dimanyiya anto kɔlɔ’ ndo nde ‘dimanyiyaka lo mɛtɛ.’ (Osambu 86:5; 130:4) Sho mɛnyaka ɔnɛ tekɔ anande wa ngandji etena kawokoyaso. (Efeso 5:1) Sho tshɛ tekɔ atshi wa pɛkato ndo tekɔ l’ohomba w’efula wa edimanyielo ka Jehowa. Ɔnkɔnɛ, sho pombaka ndjalama naka sho bu la mbekelo ka dimanyiyaka anto akina. Sho kokaka ndjokoma oko os’olimu la lo wɛɛla wa Yeso lakatone dia dimanyiya osekande os’olimu laki la dibasa diande dia tshitshɛ efula lo diɛdika la nɛ diakodimanyiya owandji ande. Etena kakeye owandji ande dikambo sɔ, nde akadje ose olimu wakatone dia dimanyiya osekande lo lokanu. Yeso akakumiya wɛɛla ande lo mbuta ate: “Osoku mbayunyutshela ndu Papa leli l’ulungu, naka nyu hanyudimanyiya anyanyu kolo uma l’etema anyu.” (Mateu 18:21-35) Kana yimba la wɛɛla ɔsɔ ndo lo mbala efula yambotodimanyiya Jehowa kɔlɔ yaso ayotokimanyiya etena kasalaso la wolo dia kandola ekakatanu watomba lam’asaso la anangɛso!​—Osambu 19:14.

Tekɔ lo lotui tshitshi lo ‘Dihole dia woshɛshɛ dia Nkum’Olongo’

19, 20. Ngande wahombaso mbɔsa ‘dihole dia woshɛshɛ’ ndo ‘eshamelo’ kaki Jehowa lo tena dia wâle nɛ?

¹⁹ Tekɔ lo nsɛna lo tena dia wâle efula. Satana otokoka ndjaka onto tshɛ la l’atei aso otondongaka Jehowa hatokokɛ la ngandji tshɛ. Koko, dia mbewɔ diaha mundama oma le ‘omambi wa tofudu,’ sho pombaka tshikala lo dihole dia didjidji di’ekokelo, mbuta ate ‘mbidjasɛ lo dihole dia woshɛshɛ dia Nkum’Olongo,’ diele ‘dɛdi dia Kanga-Wolo-Tshɛ.’​—Osambu 91:1.

²⁰ Nyɛsɔ tɔsake nshi tshɛ dia waohwelo ndo ɛlɔmbwɛlɔ kaki Jehowa kekɔ ekokelo, koko aha ɛngɔ katohina. Sho tshɛ tekɔ lo ndɔshama oma le ondjakanyi ɔmɔtshi, wele la yimba yoleki y’anto tshɛ. Ndoko onto lotokoka mbewɔ diaha mundama, otondonga Jehowa hatokimanyiya la ngandji tshɛ. (Osambu 124:7, 8) Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ tɔlɔmbake dia Jehowa totshungola oma lo tolonga taki ‘omambi wa tofudu!’​—Mateu 6:13.

[Nɔte ya l’ɛse ka dikatshi]

Onde wɛ âkohɔ?

• Lande na kele “woma w’untu” ekɔ djonga ya nyɔi?

• Ngande wakamba Diabolo la nsaki ka lomombo la l’emunyi?

• Ngande wakande Satana anto amɔtshi lo djonga ya tɔkɛnyɔ ta kɔlɔ?

• Djonga yakɔna yakamba la Diabolo dia fukutanya kâmɛ kaso?

[Osato wa lo lɛkɛ 29]

Amɔtshi wakandama lo djonga ya “woma w’untu”

[Osato wa lo lɛkɛ 30]

Onde sho kɛnyaka la kɛnɛ kahetsha Jehowa?

[Osato wa lo lɛkɛ 31]

Kakɔna kakokayɛ sala naka wɛ ambowana la onyayɛ Okristo?