Woho wa monga papa k’ɔlɔlɔ

“Nyu amboci w’ampami, tanyookiyake anaanyu nkɛlɛ dyaha vɔ njɔkɔmɔ otema.”​—Kolosai 3:21, Dyookaneelo dy’Oyooyo.

NGANDE wakoka papa ka nkumbo mbewɔ dia mbotsha anande kɛlɛ? Ekɔ ohomba nde mbeya ohomba w’ɔkɛndɛ ande wa papa ka nkumbo. Jurnalɛ mɔtshi yatɛkɛta dikambo dia hemɔ ya l’ɔtɛ mbutaka ɔnɛ: “Woho wakotsha papa ka nkumbo ɔkɛndɛ ande kokaka monga la shɛngiya ya wolo lo yimba ndo lo ohamelo w’ana.”

Naa ɔkɛndɛ wa papa ka nkumbo? Lo nkumbo efula papa ka nkumbo mbɔsamaka ntondotondo oko onto lasha ana alanya. Waa mama ya nkumbo efula mbutɛka ɔna losadi kɔlɔ ɔnɛ: ‘Konga shɔ atokoya!’ Dia ana koma epalanga w’eshika, vɔ wekɔ l’ohomba w’ohokwelo wele la wɛdimo. Koko dia monga papa ka nkumbo k’ɔlɔlɔ pombaka kotsha awui akina efula.

Lonyangu ko, aha papa ya nkumbo tshɛ mbasha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ. Apami amɔtshi wakodiama le anyangɛwɔ. Koko lo wedi okina, apami wakodiama oma le waa papa ya ngala ndo y’awui wolo mbeyaka ndjoyanga dia mbodia anawɔ lo yoho yakɔ yâmɛ. Ngande wakoka papa ka nkumbo ka ngasɔ mbewɔ dia nde ndjela ɛnyɛlɔ kɛsɔ ndo ndowanya akoka ande w’ombutshi?

Ekɔ kiɔkɔ mɔtshi y’alako w’eshika ndo wakoka mbɛkɛ otema lo kɛnɛ kendana la woho wa monga papa ka nkumbo k’ɔlɔlɔ. Bible kekɔ l’alako woleki amɛna lo kɛnɛ kendana la lɔsɛnɔ la nkumbo. Alako wa lɔkɔ bu anyanya kana ɛlɔmbwɛlɔ katɔ hakoke tela wâle. Alako wa lo Bible kɛnɛmɔlaka lomba laki Jehowa Nzambi, Ɔnɛ lele Kiɔkɔ yatɔ ndo Ɔnɛ lele Kiɔkɔ ya nkumbo. (Efeso 3:14, 15) Naka wɛ ekɔ papa ka nkumbo, kete ayonga dimɛna wɛ sɛdingola kɛnɛ kata Bible lo kɛnɛ kendana la mbodia ana.a

Monga papa ka nkumbo k’ɔlɔlɔ bu tsho ohomba lo kendana la ohamelo wa lo demba ndo wa lo yimba y’ana koko ndo lo lonyuma lawɔ. Ɔna lele la diɔtɔnganelo dia ngandji ndo dia ma ma la she honga l’okakatanu dia monga la diɔtɔnganelo dia ma ma la Nzambi. Bible mɛnyaka dia lo yoho mɔtshi Jehowa Otungi aso ekɔ Shɛso. (Isaya 64:8) Nyɛsɔ tɔsɛdingole awui asamalo walongamɛ ana oma le waa shɛwɔ. Lo dui tshɛ, tayɔsɛdingola woho wele kamba la atɔndɔ wa lo Bible kokaka kimanyiya papa ka nkumbo dia nde kotsha ehomba ɛsɔ.

1 Ana wekɔ l’ohomba wa waa shɛwɔ mbaoka ngandji

Jehowa mbishaka waa papa ya nkumbo ɛnyɛlɔ ka kokele. Bible mɛnyaka woho wayaoka Nzambi lo dikambo dia Yeso Ɔnande l’enondo, lo mbuta ɔnɛ: “Papa atulangaka Ona.” (Joani 3:35; Kolosai 1:15) Lo waaso amɔtshi, Jehowa akate dia nde mbokaka Ɔnande ngandji ndo mbɔngɛnangɛnaka. Etena kakabatizama Yeso, Jehowa akate oma l’olongo ate: “On’ami la ngandji keye! We ambongenyangenya.” (Luka 3:22) Ndoko lushi lakadje Yeso tâmu lo kɛnɛ kendana la ngandji kakawokaka She. Wetshelo akɔna wakoka waa papa ya nkumbo kondja oma lo ɛnyɛlɔ kaki Nzambi?

Tanyengengake pondjo dia mbutɛka ananyu dia nyu mbaokaka ngandji. Kelvin, papa kɛmɔtshi kele la ana atanu mbutaka ɔnɛ: “Mbala tshɛ, dimi nyangaka dia kɛnɛmɔlɛ anami ngandji kawaokami aha tsho lo mbatɛ dia dimi mbalangaka koko ndo lo ndjakiyanya dikambo dia ɔmɔmɔ la l’atei awɔ la ngandji tshɛ. Dimi lakakimanyiyaka wadɛmi lo mbaengolaka ahɔndɔ ndo lo mbaɔtshaka.” Ndo nto, anayɛ wekɔ l’ohomba wa mbeya dia wɛ mbangɛnangɛnaka. Dia sala dikambo sɔ, nyewɔ dia ndekaka mbaɔnyɔla ndo mbashaka dilanya mbala la mbala. Lo dihole dia sala ngasɔ, nyowândolake. Donizete, papa kɛmɔtshi kele l’ana wa wamato ahende wele l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi mbutaka ɔnɛ: “Papa ka nkumbo pombaka sala la wolo dia nyangaka waaso wa mandolaka anande.” Mbeya dia wɛ mbangɛnangɛnaka kokaka kimanyiya anayɛ dia vɔ ndjaoka dia wekɔ ohomba. Kɛsɔ kokaka mbakimanyiya dia vɔ ndeka ndjasukanya la Nzambi.

2 Ana wekɔ l’ohomba wa ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ

Joani 5:19 mbutaka dia Yeso “atutshaka uku wenandi Shi atsha.” Tolembete dia divɛsa sɔ mbutaka dia Yeso akɛnyi ndo akakambe la kɛnɛ ‘kakasalaka’ She. Mbala efula, ana mbokoyaka kɛnɛ kasala ambutshi awɔ. Ɛnyɛlɔ, naka papa ka nkumbo salɛka wadɛnde akambo la kɛnɛmɔ ndo la dilɛmiɛlɔ, kete anande w’apami vɔ lawɔ lam’ayowola wayosalɛka wadɛwɔ akambo la kɛnɛmɔ ndo la dilɛmiɛlɔ. Aha paka ana w’apami ato mbasɛngiyama oma lo ɛnyɛlɔ ka shɛwɔ koko ndo woho wɔsa ana wa wamato waomɛwɔ mbeyaka sɛngiyama oma lo ɛnyɛlɔ ka shɛwɔ.

Onde anayɛ mongaka l’okakatanu dia nɔmba edimanyelo? Ndo lanɛ nto, ɛnyɛlɔ kayɛ ekɔ ohomba. Kelvin mbohɔka lushi lɔmɔtshi lakalanya anande ahende kamɛra k’oshinga wolo. Nde akomala efula woho wele nde akakɔmɔla dikɔfi lo mɛsa ko mɛsa wakatɛ. Kelvin akayonyangaka efula l’ɔkɔngɔ ndo akalɔmbɛ anto tshɛ edimanyelo mbidja ndo wadɛnde lo woho wakandomala ngasɔ. Nde akɛnyi dia woho wakandalɔmbɛ edimanyelo aki la shɛngiya y’ɔlɔlɔ le anande, nɛ dia vɔ mongaka suke dia nɔmba edimanyelo.

3 Ana wekɔ l’ohomba wa dihole di’ɔngɛnɔngɛnɔ

Jehowa ekɔ ‘Nzambi k’ɔngɛnɔngɛnɔ.’ (1 Timote 1:11) Diakɔ diele, Ɔnande Yeso aki l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula dia monga la She. Tukedi 8:30 tokimanyiyaka dia sho shihodia diɔtɔnganelo diaki lam’asa Yeso la She, etena katatɔ ɔnɛ: “Dimi, ukambi a komba, laki lasuki la [Nzambi]. Dimi . . . lakangenangenaka la ntundu kandi tena tshe.” Ande diɔtɔnganelo dia dimɛna diaki lam’asa Jehowa l’Ɔnande lee!

Anayɛ wekɔ l’ohomba wa dihole di’ɔngɛnɔngɛnɔ. Mbɔsa etena ka kɛnyaka kâmɛ la anayɛ kokaka nyokimanyiya dia nyu monga la dihole dia ngasɔ. Kɛnyaka kâmɛ keketshaka dimama dia ngandji diele lam’asa ambutshi l’ana. Felix mbetawɔka dikambo sɔ. Nde ekɔ l’ɔna lele l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi ndo nde mbutaka ate: “Tshungola yema y’etena dia kɛnya l’ɔnaso ekɔ ohomba efula lo diɔtɔnganelo diaso. Dimi kɛnyaka l’ɔnami, l’angɛnyi akina ndo sho mɛngɔlaka lo ahole amɔtshi w’amɛna. Dui sɔ diakakeketsha dimama dia ngandji dia lo nkumbo kaso.”

4 Ana wekɔ l’ohomba wa mbetshama awui wa lo nyuma

Yeso aketshama oma le She. Diakɔ diakandakoke mbuta ate: “Akambu ako wakamuki [oma le Papa] mbatelami wa la kete.” (Joani 8:26) Lo washo wa Nzambi, papa ka nkumbo mbele l’ɔkɛndɛ wa mbetsha anande awui wendana la lɔkɛwɔ ndo wa lo nyuma. Ɔkɛndɛ ayɛ ɔmɔtshi oko weyɛ ombutshi ekɔ wa kɔkɔmiya atɔndɔ wosembwe lo etema w’anayɛ. Wetshelo ɔsɔ pombaka tatɛ oma ko tɔkɛndakɛnda tawɔ. (2 Timote 3:14, 15) Felix akatatɛ mbadiɛ ɔnande ɛkɔndɔ w’oma lo Bible oma ko kiɛndakɛnda yande. Felix akakambaka la ɛkɔndɔ w’amɛna ndo wele l’esato, mbidja ndo wɛnɛ wele lo Buku di’ɛkɔndɔ wa lo Bible.b Etena kakayolaka ɔnande, Felix akakambaka la ekanda ekina walembetshiya Bible wakoka l’ɛnɔnyi waki l’ɔnande.

Donizete mbutaka ɔnɛ: “Ekɔ tshondo y’okakatanu dia mbetɛ wekelo wa Bible wa lo nkumbo dui di’ɔngɛnɔngɛnɔ. Ekɔ ohomba di’ambutshi mɛnya dia vɔ ngɛnangɛnaka akambo wa lo nyuma, lam’ele ana mɛnaka esadi eto naka ambutshi hawokambe la kɛnɛ ketshawɔ anawɔ.” Carlos, lele l’ana w’apami asato mbutaka ate: “Sho sanganaka lomingu tshɛ dia sɛdingola ehomba wa lo nkumbo. Ose nkumbo tshɛ ekɔ la diaaso dia sɔna kɛnɛ kahombaso kɛtshanya.” Mbala tshɛ, Kelvin nyangaka dia mbutɛ anande awui wendana la Nzambi dihole tshɛ diatanemawɔ ndo oyadi kakɔna tshɛ kasalawɔ. Kɛsɔ toholaka ɛtɛkɛta waki Mɔsɛ w’ɔnɛ: “Aui ane wamumukudjangela elo, wayali l’utema aye. Kuwakokomiyaki an’aye, kuwatelakewo, lam’udjashiye lu luudu laye, ndu lam’atayakendakenda lu mbuka, lam’etamiye, ndu lam’etoye.”​—Euhwelu k’Elembe 6:6, 7.

5 Ana wekɔ l’ohomba w’ohokwelo

Ana wekɔ l’ohomba w’ohokwelo dia vɔ koma epalanga w’eshika. Ambutshi amɔtshi fɔnyaka dia mpokola anawɔ nembetshiyaka mbasha alanya wa wolo, mbakɔmɔlaka kana mbatɛngaka. Koko, Bible hɛnya di’ambutshi pombaka mpokola anawɔ la ngala. Koko ambutshi pombaka mbishaka anawɔ alanya la ngandji oko wasala Jehowa. (Heberu 12:4-11) Bible mbutaka ɔnɛ: “[Waa papa], tanyutshaki ananyu kele, keli nyuwaudia lu elembe la lu wetshelu wa Khumadiondjo.”​—Efeso 6:4.

Mbala mɔtshi ekɔ ohomba mbisha ana dilanya. Koko ɔna pombaka shihodia lande na kambondolongola dilanya. Ohokwelo washa ambutshi ana hahombe konya ɔna dia nde fɔnya di’ambutshi hawoyôwoka ngandji. Bible hakeketsha ambutshi dia kɔmɔla anawɔ lo yoho ya kɔlɔ yakoka mbahomuya. (Tukedi 16:32) Kelvin mbutaka ate: “Etena kemi l’ohomba wa mingola anami lo kɛnɛ kendana la kɔlɔ ya weke, mbala tshɛ dimi nyangaka dia mbaɛnya hwe dia ngandji mbatshutshuya dia dimi mbangola.”

6 Ana wekɔ l’ohomba wa ekokelo

Ana wekɔ l’ohomba wa kokamɛ oma lo tɔsɛngiya ndo oma lo lɔngɛnyi la kɔlɔ lakoka mbadja lo wâle. Lonyangu ko, “antu wa kolo” wa lo andja ɔnɛ wamboyashikikɛ dia salɛ ana kɔlɔ. (2 Timote 3:1-5, 13) Ngande wakokanyu kokɛ ananyu? Bible mbishaka dako dia lomba nɛ: “Kanga yewo atenaka elanyelu, atuyasheka. Keli kanga enginya atokolamelaka lokendo, atusuwaka loko.” (Tukedi 22:3) Dia kokɛ ananyu oma lo wâle, nyu pombaka mɛnaka wâle la ntondo. Nyeye la ntondo awui wakoka mbokadja ananyu wâle ndo nyɔshi tɛdikɔ tahombama. Ɛnyɛlɔ, naka wɛ ambosha anayɛ lotshungɔ la kambaka la Ɛtɛrnɛtɛ, kete yashikikɛ dia vɔ mbeyaka woho wa kamba lawɔ lo yoho ya dimɛna. Ayoleka dimɛna kitsha ɔrdinatɛrɛ dihole dia hwe lɛnɛ akokayɛ esadi eto mɛna woho wakambawɔ lawɔ.

Papa ka nkumbo pombaka nɔngɔsɔla ndo mbetsha anande dikambo dia wâle wakoka pomana lawɔ lo andja wa kɔlɔ ɔnɛ. Onde anayɛ mbeyaka kɛnɛ kahombawɔ sala naka onto ɔmɔtshi amboyanga dia mbalanya etena keyɛ bu lawɔ?c Anayɛ pombaka mbeya okambelo wa dimɛna ndo wa kɔlɔ wa la tenyi diawɔ dia demba. Kelvin mbutaka ɔnɛ: “Dimi hatshike pondjo di’anto akina towaetsha awui asɔ oyadi kânga embetsha awɔ. Dimi mbɔsaka di’ekɔ ɔkɛndɛ ami dia mbetsha anami awui wendana la tenyi dia demba dia diwutshi ndo mbaewola lo kɛnɛ kendana la wâle w’anto weyana la ana w’akɛnda la wolo.” Anande tshɛ wakakokamɛ ndo waya epalanga w’anto w’eshika ndo ɛlɔ kɛnɛ wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo awala awɔ.

Nyoyange ekimanyielo kaki Nzambi

Woshasha woleki tshɛ woke wakoka ombutshi mbisha anande ele mbakimanyiya dia vɔ monga la diɔtɔnganelo dia wolo lam’asawɔ la Nzambi. Ɛnyɛlɔ kaki papa ka nkumbo kekɔ ohomba efula. Donizete mbutaka ɔnɛ: “Waa papa ya nkumbo pombaka mɛnya woho wɔsawɔ diɔtɔnganelo diasawɔ la Nzambi la nɛmɔ di’efula. Dui sɔ pombaka mɛnama hwe djekoleko etena kahomanawɔ l’ekakatanu. Lo tena sɔ, papa ka nkumbo pombaka mɛnya woho wayaɛkɛnde tshɛ le Jehowa. Alɔmbɛlɔ wa lo nkumbo, mbutaka mbala la mbala lowando lele laso le Nzambi l’ɔtɛ w’ɛlɔlɔ ande ayetsha ana ohomba wa vɔ mbɔsa Nzambi oko Ɔngɛnyi awɔ.”

Ko, naa dui dikina diakoka kimanyiya onto dia monga papa k’ɔlɔlɔ? Ele lo nyanga alako le Jehowa Nzambi, Ɔnɛ loleki mbeya woho wa mbodia ana. Naka wɛ mbetsha anayɛ lo ndjela ɛlɔmbwɛlɔ k’oma lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi, kete wɛ mbeyaka mɛna etombelo w’ɛlɔlɔ wɔtɛkɛtami lo Tukedi 22:6 wata ɔnɛ: “Ku lam’ayunduyala ekumanyi, ndi hangana uma loko.”

[Nɔte ya l’ɛse ka dikatshi]

[Osato wa lo lɛkɛ 11]

Papa pombaka monga ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ le anande

[Osato wa lo lɛkɛ 12]

Papa pombaka kotsha ehomba wa lo nyuma w’anande

[Osato wa lo lɛkɛ 13]

Ana wekɔ l’ohomba w’ohokwelo wa la ngandji