Ɔtɛkɛta wa Jehowa wekɔ la lɔsɛnɔ
Akambo w’ohomba w’oma lo mukanda wa Jakoba ndo wa Petero
SUKE l’ɛnɔnyi 30 l’ɔkɔngɔ wa Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D., ombeki Jakɔba w’ɔnango Yeso akafundɛ “wauhu dikumi la ahendi” wa l’Isariyɛlɛ wa lo nyuma mukanda. (Jak. 1:1) Oyango ande aki wa mbâkeketsha dia vɔ monga la mbetawɔ ka nge ndo tetemala mbikikɛ ehemba. Nde akawasha nto alako wendana la woho wa mingola akambo amɔtshi wakasalemaka lo tshumanelo.
Yema la ntondo ka Nɛrɔ, owandji w’ase Rɔma tatɛ pɛnyahɛnya Akristo lo 64 T.D., ɔpɔstɔlɔ Petero akafundɛ Akristo mukanda ande wa ntondo dia mbakeketsha dia vɔ shikimala lo mbetawɔ. Lo mukanda ande wa hende wakandafunde yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa mukanda ande wa ntondo, Petero akakeketsha asekande ambetawudi dia vɔ mbidja yimba l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo akawaewola lo kɛnɛ kendana la oyelo wa lushi la Jehowa. Lo mɛtɛ, sho koka kondja wahɔ lo mbidja yimba lo losango lele lo mukanda wa Jakoba ndo lo mikanda waki Petero.—Heb. 4:12.
NZAMBI MBISHAKA WANƐ ‘WƆLƆMBA LA MBETAWƆ’ LOMBA
Jakɔba akafunde ate: “Untu lakikitala l’ehimba eko la otshoko, ne dia lam’ayunduleka ehimba wulu, ndi ayulungula dembo dia kusu dia lumu.” Le wanɛ ‘watetemala nɔmba la mbetawɔ,’ Jehowa ayowasha lomba lahombama dia vɔ mbikikɛ ehemba.—Jak. 1:5-8, 12.
Mbetawɔ ndo lomba ekɔ nto ohomba le wanɛ wakoma “embetsha” l’etshumanelo. L’ɔkɔngɔ wa nde mbuta dia lolemi lekɔ “leke la tshitshe la dimba” lakoka ‘ndanya demba di’otondo,’ Jakɔba akewola Akristo lo kɛnɛ kendana la mbekelo ya l’andja ɔnɛ yakoka ndanya diɔtɔnganelo diele lam’asa onto la Nzambi. Nde akɛnya nto kɛnɛ kahomba onto lele la hemɔ ka lo nyuma sala dia nde kɔnɔ.—Jak. 3:1, 5, 6; 5:14, 15.
Ekadimwelo lo ambola w’oma l’Afundelo:
2:13—Lo yoho yakɔna yele “ketshi kambuleka elumbwelu wulu”? Etena kakoyaso la Nzambi, nde mbidjaka yimba lo kɛtshi kokaso anto akina ndo todimanyiyaka l’ekimanyielo ka olambo wa tshungo waki Ɔnande. (Romo 14:12) Shi ɔsɔ ekɔ ɔkɔkɔ ɔmɔtshi wahomba totshutshuya dia sho ndeka monga la kɛtshi lo lɔsɛnɔ laso?
4:5—Divɛsa diakɔna diakashile Jakɔba lanɛ? Jakɔba koshila ndoko divɛsa dimɔtshi dia shikaa. Koko ondo ɛtɛkɛta wakasambiyama w’oma le Nzambi ɛsɔ mbɔsama oma lo tokanyi tele ledia ka avɛsa wele oko Etatelu 6:5; 8:21; Tukedi 21:10; ndo Ngalatiya 5:17.
5:20—“Untu layungula untu a kolo uma lu mbuka kakandanganela” ayoshimbɛ lomu l’onto akɔna oma lo nyɔi? Okristo wangola otshi wa kɔlɔ oma lo kɔlɔ kande shimbɛka lomu l’onto akɔ layatshumoya oma lo nyɔi ka lo nyuma ndo ondo oma lo nyɔi ka pondjo. Onto lakimanyiya otshi wa pɛkato lo yoho shɔ ‘kombaka nto efula ka pɛkato y’onto ɔsɔ.’
Wetshelo le so:
1:14, 15. Pɛkato ndjaka oma lo nsaki ya kɔlɔ. Oma lɔkɔ, hatohombe nama nsaki ya kɔlɔ l’etema aso. Koko sho pombaka ‘tetemala sɛdingola’ akambo wakeketsha ndo ndodia timba ndo etema aso lawɔ.—Fil. 4:8.
2:8, 9. Monga la “shonodi” hɔtɔnɛ la ngandji, “olembe wuleki ekina wuki.” Oma lɔkɔ, Akristo wa mɛtɛ bu la shɔnɔdi.
2:14-26. Sho shimbamɛka ‘oma lo mbetawɔ, aha oma l’etsha’ w’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ kana wasalaso oko weso Akristo. Mbetawɔ nɔmbaka dia sala akambo efula, koko aha mbuta tsho ɔnɛ tekɔ la mbetawɔ le Nzambi. (Ef. 2:8, 9; Joa. 3:16) Tɔ pombaka totshutshuya dia sala awui w’ɛlɔlɔ.
3:13-17. Lo mɛtɛ, ‘lomba l’oma l’olongo’ ndeka la fwa ‘lomba la la nkɛtɛ, la nyama ndo l’ɛdiɛngɛ!’ Sho pombaka ‘tetemala nyanga lomba laki Nzambi oko diangɔ dia nɛmɔ dioshami.’—Tuk. 2:1-5.
3:18. Lɔtɔngɔ la lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo pombaka ‘monɛma lo ki le anto watoyangaka ki.’ Ekɔ ohomba efula dia sho mbidjaka wɔladi ndo aha monga la lotamanya, mbewɔ ewanu kana mbewɔ mbidja efukutanu.
‘TOTSHIKALE NGE LO MBETAWƆ’
Petero akohola asekande ambetawudi l’ɔtɛ wa “elungamelu” kawɔ “ka lumu” kendana la sango diawɔ dia l’olongo. Petero akawatɛ ate: “Nyu nyeko wudja wakawasonola, nyeko elombedi wa lu diuhu dia khum’ekanga, la wudja w’ekila.” L’ɔkɔngɔ wa nde mbasha alako wa shikaa lo kɛnɛ kendana la mbetawɔ awui w’anto, nde akalake anto tshɛ dia vɔ ‘ndjala l’otema ɔtɔi, mbokana kɛtshi, mbokana ngandji oko onto l’ɔnango ndo monga l’okitshakitsha.’—1 Pet. 1:3, 4; 2:9; 3:8.
Lam’ele ‘ekomelo ka dikongɛ di’akambo di’ase Juda kaki suke,’ Petero akalake anango dia vɔ ‘monga l’ekanelo k’ɔlɔlɔ ndo tetemalaka nɔmba.’ Nde akawatɛ ate: ‘Nyoyale ki, nyɔsɛnake, nyotetemale ndɔshana la Satana nyele nge lo mbetawɔ.’—1 Pet. 4:7; 5:8, 9.
Ekadimwelo lo ambola w’oma l’Afundelo:
3:20-22—Ngande watoshimbɛ batismu? Batismu ekɔ dui di’ohomba le wanɛ walanga shimbamɛ. Koko, batismu tɔ twamɛ hatoshimbɛ. Lo mɛtɛ sho kondjaka panda “uma l’eulwelu ka Jesu Kristu.” Wanɛ walanga nongola batismu pombaka monga la mbetawɔ di’ɔnɛ onto ayoshimbamɛ paka nɛ dia Yeso akavu nyɔi k’olambo, akolɔ ndo ‘ekɔ lo lonya l’omi laki Nzambi,’ ele la lowandji lâdiko dia wanɛ wasɛna ndo wanɛ wakavu. Batismu kohikami lo mbetawɔ ka ngasɔ mbɔtɔnɛka la ‘anima enanɛi wakakokamɛ oma l’ashi.’
4:6—Waa na ‘wakavu wakawasambisha lokumu l’ɔlɔlɔ’? Anto asɔ ele wanɛ ‘wakavu lo munga ndo lo pɛkato yawɔ,’ mbuta ate anto wakavu lo nyuma la ntondo ka vɔ mboka lokumu l’ɔlɔlɔ. (Ef. 2:1) Koko, l’ɔkɔngɔ wa vɔ mbetawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ, vɔ wakatatɛ ‘nsɛna’ lo nyuma.
Wetshelo le so:
1:7. Dia mbetawɔ kaso monga la nɛmɔ di’efula, tɔ pombaka pembama. Mbetawɔ ka wolo ka ngasɔ ‘shimbɛka lomu.’ (Heb. 10:39) Hatohombe kalola ɛkɔngɔkɔngɔ etena kahembama mbetawɔ kaso.
1:10-12. Andjelo kombolaka mbidja yimba ndo shihodia akambo woshami etale wakafunde aprɔfɛta waki Nzambi wa lo nshi y’edjedja lo dikambo diendana l’etshumanelo k’Akristo w’akitami. Koko, akambo asɔ wakayoshɔmaka paka etena kakayotatɛka Jehowa monga la diɔtɔnganelo l’etshumanelo. (Ef. 3:10) Shi sho pombaka ndjela ɛnyɛlɔ ka andjelo ndo sala la wolo dia nyangiayangia ‘akambo woshami etale waki Nzambi’?—1 Kor. 2:10.
2:21. Lo mbokoya Yeso Kristo lele Ɛnyɛlɔ kaso, sho pombaka monga suke dia sowa kânga polo lo nyɔi dia sukɛ lowandji laki Jehowa.
5:6, 7. Etena kakitshaso ekiyanu aso le Jehowa, nde tokimanyiyaka dia sho mbetsha ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ laso lo dihole dia ndeka ndjakiyanya lo kɛnɛ kendana la kɛnɛ kayosalema lui.—Mat. 6:33, 34.
“LUSHI LA [JEHOWA] LAYUYA”
Petero akafunde ate: “Nduku diui di’amvutshi diakayi uma lu lulangu la antu, keli antu wakati diui uma le [Nzambi], wakasukuyama uma le [nyuma k’ekila].” Mbidja yimba l’ɔtɛkɛta wa prɔfɛsiya koka tokokɛ oma le “embetsha wa kashi” ndo oma le anto akina wasala awui wa kɔlɔ.—2 Pet. 1:21; 2:1-3.
Petero akewola ate: “Lu nshi y’ekumelu, asoki wayuya la losoko lawo.” Koko “lushi la [Jehowa] layuya uku uvi.” Petero akakomiya mukanda ande la dako diokɛma hwe le wanɛ ‘wakongɛ ndo walama lo timba tawɔ oyelo wa lushi lɔsɔ.’—2 Pet. 3:3, 10-12.
Ekadimwelo lo ambola w’oma l’Afundelo:
1:19—Ele ‘nsongayɔɔtɔ,’ etena kakɔna kakayatombe ndo ngande weyaso dia dui sɔ diamboshilaka salema? ‘Nsongayɔɔtɔ’ ele Yeso Kristo l’ɔkɔngɔ wa nde koma Nkumekanga ka lo Diolelo diaki Nzambi. (Eny. 22:16) Lo 1914, Yeso akediama lâdiko dia ditongami tshɛ oko Mɛsiya, Nkumekanga ndo lâsɔ mbakatatɛ lushi l’oyoyo. Ohilwelo waki Yeso akɛnya la ntondo lotombo laki Yeso ndo Diolelo diande. Vɔ wakɛnya dia ɔtɛkɛta wa prɔfɛsiya waki Nzambi wekɔ mɛtɛ. Mbidja yimba l’ɔtɛkɛta ɔsɔ pɛtshahɛtshaka etema aso ndo dui sɔ tokimanyiyaka dia sho mbeya dia nsongayɔɔtɔ ambotomba.
2:4—Elɛwɔ ‘dihole dia wodjima,’ ndo etena kakɔna kakakashema andjelo wakatɔmbɔkɔ lɔkɔ? Dihole dia wodjima sɔ ekɔ eongelo kele oko lo lokanu kakawadje ditongami dia lo nyuma koko aha anto. Diɔ diekɔ eongelo ka wodjima wa lo yimba lo kɛnɛ kendana la osase w’asangwelo waki Nzambi. Wanɛ wele lo dihole dia wodjima sɔ kema la elongamelo kendana la nshi yayaye. Nzambi akakadja andjelo wakatɔmbɔkɔ lo dihole dia wodjima sɔ lo nshi ya Nɔa ndo vɔ wayotshikala lo dihole sɔ polo l’etena kayowodiakema.
3:17—Kakɔna kakalange Petero mbuta etena kakandate dikambo dia ‘mbeya akambo la ntondo’? Petero akatɛkɛtaka dikambo dia mbeya akambo wendana la nshi yayaye la ntondo, dui diakawawosha nde la afundji akina wa Bible l’ekimanyielo ka nyuma ka Nzambi. Lam’ele ewo kɛsɔ kema ewo ka kokele, kɛsɔ hɛnya dia Akristo wa ntondo waki latɔ wakeyaka awui tshɛ wendana la nshi yayaye. Vɔ wakeyaka tsho awui wakakokaka salema.
Wetshelo le so:
1:2, 5-7. Lâdiko dia tokimanyiya dia sho pama lo ‘ewo k’oshika ka Nzambi la ka Yeso,’ welo wadjaso l’otema ɔtɔi dia monga la waonga wele oko mbetawɔ, ekikelo ndo omamemelo wa Nzambi kokaka tokimanyiya diaha sho monga “tusuasua kana uku antu wahato elua” lo kɛnɛ kendana la ewo kɛsɔ.—2 Pet. 1:8.
1:12-15. Dia tshikala ‘nge l’akambo wa mɛtɛ,’ tekɔ l’ohomba wa vɔ toholaka mbala la mbala, ɛnyɛlɔ oko waohwelo walongolaso oma lo nsanganya ya l’etshumanelo, wekelo w’onto ndamɛ ndo wadielo wa Bible.
2:2. Sho pombaka monga la yewo diaha lɔkɛwɔ laso mbisha Jehowa ndo okongamelo ande sɔnyi.—Romo 2:24.
2:4-9. Lo menda kɛnɛ kakandasale lo nshi yakete, sho kokaka monga l’eshikikelo dia “[Jehowa] mbeyaka wuhu wa nshimbela antu w’ololo uma l’ehimba, la mbete antu wa kolo lu asui edja ndu lushi l’elumbwelu.”
2:10-13. Kânga mbele ‘wanɛ wele la lotombo,’ mbuta ate dikumanyi di’Akristo salaka munga ndo mbala mɔtshi mbeyaka takɔ mboka, hatohombe tɛkɛta kɔlɔ lo dikambo diawɔ.—Heb. 13:7, 17.
3:2-4, 12. Mbidja yimba lo “aui wakati amvutshi w’ekila, ndu elembe wa Khumadiondjo la Ushimbedi” ayotokimanyia dia sho namaka lo yimba woho waya lushi la Jehowa suke.
3:11-14. Oko ‘wakongaso ndo walamaso lo yimba oyelo wa lushi la Jehowa,’ sho pombaka 1) ‘monga ekila lo lɔkɛwɔ,’ mbuta ate monga pudipudi lo demba, lo yimba, lo lɔkɛwɔ ndo lo nyuma; 2) sala akambo wɛnya ‘omamemelo aso le Nzambi,’ ɛnyɛlɔ wanɛ wɔtɔnɛ l’olimu wa sambisha Diolelo ndo mbetɛ anto ambeki; 3) nama lɔkɛwɔ laso ndo lonto laso ‘aha la vadi,’ y’oma lo andja ɔnɛ; 4) monga “aha la unungu,” mbuta ate sala akambo tshɛ l’eyango w’amɛna ndo 5) monga “ki” lam’asaso la Nzambi, lam’asaso l’anangɛso w’Akristo ndo l’anto akina.