Tokoya Yeso lo mbetshaka la ngandji
“Nduku untu edja ndu kakiane akateketa wuhu oso.”—JOA. 7:46.
1. Shɛngiya yakɔna yaki la wetshelo waki Yeso le anto?
OHOKANYIYA woho wotoyaoka lo mpokamɛ Yeso êtsha! Lo Bible sho mbadiaka shɛngiya yaki la wetshelo waki Yeso le wanɛ wakohokamɛka. Ɛnyɛlɔ, ofundji w’Evanjiliɔ Luka akate dia ase Nazarɛta “wakambi dia aui wa ngandji ka mamba, wakatumbi uma lu unyo andi.” Mateo mbutaka dia wanɛ wakahokamɛ Yeso etena kakandasha Dako dia lo dikona “wakambi dia wetshelu andi.” Ndo Joani mbutaka dia apulushi wakawatome dia tonda Yeso komonda ndo wakate ɔnɛ: “Nduku untu edja ndu kakiane akateketa wuhu oso.”—Luka 4:22; Mat. 7:28; Joa. 7:46.
2. Toho takɔna ta mbetsha takakambe la Yeso?
2 Apulushi asɔ wakate mɛtɛ, nɛ dia aha la tâmu, Yeso aki Ombetsha woleki tshɛ l’andja w’otondo. Nde aketshaka lo yoho yokɛma hwe, ya wɔdu ndo akakanaka l’anto yimba lo yoho yashidiya tâmu. Nde akakambaka lo yoho ya dimɛna la bɛnyɛlɔ ndo la ambola. Nde akɔtɔnganyiyaka wetshelo ande la anto wakandetshaka oyadi vɔ waki anto wa weke lo tshunda kana anto k’anto. Akambo wa mɛtɛ wakandetshaka wakokɛmaka hwe koko waki akambo w’ohomba efula. Koko, aha akambo asɔ ato mbetɛ Yeso Ombetsha a woke.
Ngandji mbele dionga dioleki ohomba
3. Lo kɛnɛ kendana la wetshelo ande, ngande wakatshikitana Yeso l’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wa lo nshi yande?
3 Ondo l’atei w’afundji ndo Afarisɛ, aki amɔtshi waki la timba, l’ewo ndo l’akoka wa mbetsha. Ko kakɔna kakatshikitanya yoho yaketshaka Yeso la yoho yaketshaka anto asɔ? Ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wa lo nshi shɔ kombokaka anto k’anto ngandji. Koko vɔ wakahetsha anto k’anto ndo wakawaɔsaka oko anto “wambudjama mananu.” (Joa. 7:49) Koko, Yeso akawaokaka kɛtshi, nɛ dia vɔ “wakahenyahenyama, ndu kundjala la ekimanyelu, uku ekoko waha la ulami.” (Mat. 9:36) Nde aki la ngandji ndo la lɔsɛngɔ. Ndo nto, ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ kombokaka Nzambi ngandji ka mɛtɛ. (Joa. 5:42) Koko Yeso lo wedi ande akokaka She ngandji ka mɛtɛ ndo akangɛnangɛnaka sala lolango la nde. Ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wakengesolaka ɔtɛkɛta wa Nzambi dia sukɛ wetshelo awɔ, koko Yeso akalangaka ‘ɔtɛkɛta wa Nzambi,’ akawetshaka, akolembetshiyaka, akosukɛka ndo akasɛnaka lo yoho yɔtɔnɛ la wɔ. (Luka 11:28) Eelo, ngandji mbele dionga diakaleke ohomba le Kristo, mbakalɔmbɔlaka kɛnɛ kakandetshaka, woho wakandasalɛka anto akambo ndo woho wakandawaetshaka.
4, 5. a) Lande na kele ekɔ ohomba mbetshaka la ngandji? b) Lo kɛnɛ kendana la wetshelo, lande na kele diewo ndo akoka wa mbetsha wekɔ ohomba?
4 Ko kayotota dikambo diaso? Oko weso ambeki wa Kristo, sho nangaka mbokoya l’olimu aso w’esambishelo ndo lo lɔsɛnɔ laso. (1 Pet. 2:21) Omalɔkɔ, oyango aso kema tsho wa mbetsha anto akina ewo k’oma lo Bible koko ele dia mbakɛnɛmɔlɛ waonga waki Jehowa, djekoleko ngandji kande. Oyadi tekɔ la diewo di’efula dia Bible kana dia yema tshitshɛ, oyadi tekɔ l’akoka w’efula wa mbetsha kana sho bu lawɔ efula, ngandji kele laso ayotokimanyiya dia munanda etema w’anto wetshaso. Dia sho monga l’etombelo w’ɛlɔlɔ l’olimu wa mbetɛ anto ambeki, sho pombaka mbokoya Yeso lo mbetshaka la ngandji.
5 Lo mɛtɛ, dia monga embetsha w’eshika, sho pombaka mbeya kɛnɛ ketshaso ndo sho pombaka monga la akoka wa mbetsha. Yeso akakimanyiya ambeki ande dia monga l’awui asɔ ahende ndo ɛlɔ kɛnɛ lo tshimbo y’okongamelo ande, Jehowa tokimanyiyaka dia sho monga l’awui ahende asɔ. (Adia Isaya 54:13; Luka 12:42.) Koko, sho pombaka mbetsha aha tsho la timba taso koko ndo l’etema aso. Etena kakambaso la diewo, akoka ndo la ngandji, sho kokaka kondja etombelo w’ɛlɔlɔ efula. Ko lo toho takɔna takokaso kɛnɛmɔla ngandji etena ketshaso? Ngande wakasale Yeso nde l’ambeki ande dui sɔ? Nyɛsɔ tende.
Sho pombaka nanga Jehowa
6. Ngande watɛkɛtaso dikambo di’onto lokaso ngandji?
6 Sho nangaka tɛkɛta l’anto akambo wangɛnangɛnaso. Etena katɛkɛtaso l’anto akambo wangɛnangɛnaso sho mongaka l’osalosalo ndo ɛnamelo kaso kɛnɛmɔlaka ɔngɛnɔngɛnɔ ɔsɔ. Dui sɔ diekɔ mɛtɛ djekoleko etena katɛkɛtaso akambo wendana l’onto lokaso ngandji. Mbala efula, sho nomɔlomɔka dia mbutɛ anto akina kɛnɛ keyaso dikambo di’onto ɔsɔ. Sho mbotombolaka, tɛkɛtaka dimɛna lo dikambo diande ndo mbosukɛka. Sho salaka ngasɔ nɛ dia sho nangaka di’anto akina lawɔ kotwama oya le nde ndo oya lo waonga ande.
7. Ngandji kakokaka Yeso Nzambi kakotshutshuya dia sala na?
7 La ntondo ka sho tshutshuya anto akina dia nanga Jehowa, sho pombaka mbêya ndo mbôka ngandji. Lâdiko dia tshɛ, ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ mpikama lo ngandji ka Nzambi. (Mat. 22:36-38) Yeso akatotshikɛ ɛnyɛlɔ ka kokele. Nde akalange Jehowa l’otema ande tshɛ, la yimba yande tshɛ, l’anima ande tshɛ ndo la wolo ande tshɛ. Woho wakandetsha ondo miliyara y’ɛnɔnyi l’olongo kâmɛ la She lele l’olongo akakimanyiya Yeso dia mbêya dimɛna. Naa etombelo waki la dui sɔ? Yeso akate ate: “Dimi latulangaka Papa.” (Joa. 14:31) Yeso akakɛnɛmɔla ngandji kɛsɔ l’oseka dui tshɛ diakandate ndo diakandasale. Tɔ kakotshutshuyaka mbala tshɛ dia sala akambo wangɛnyangɛnya Nzambi. (Joa. 8:29) Tɔ kakawosha dihonga dia nde mbuta lo sɛkɛ woho waki ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wakafunaka dia waki enyimpala waki Nzambi anto wa dungi pende. Tɔ kakotshutshuya nto dia nde tɛkɛta awui wendana la Jehowa ndo kimanyiya anto akina dia vɔ mbeya ndo nanga Nzambi.
8. Ngandji kakokaka ambeki waki Yeso Nzambi akâtshutshuya dia sala na?
8 Lo ɛnyɛlɔ kaki Yeso, ambeki ande wa lo ntambe ka ntondo wakalangaka Jehowa ndo ngandji kɛsɔ kakâtshutshuya dia sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la dihonga ndo l’ohetoheto. Vɔ wakalodia Jerusalɛma la wetshelo awɔ kânga mbakâlɔshaka la wolo tshɛ ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ. Ambeki kokoka tshika tɛkɛta di’akambo wakawɛnyi ndo wakawoke. (Etsha 4:20; 5:28) Vɔ wakeyaka dia Jehowa akâsukɛka ndo akahombe mbatshɔkɔla ndo kɛsɔ mbakandasale! Lo mɛtɛ, l’ɛse k’ɛnɔnyi 30 l’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka Yeso, ɔpɔstɔlɔ Paulo akakoke funda dia lokumu l’ɔlɔlɔ lakasambishama “l’etungelu tshe la tshina di’ulungu.”—Kol. 1:23.
9. Ngande wakokaso keketsha ngandji kokaso Nzambi?
9 Naka sho nangaka mɛtɛ monga embetsha w’eshika, kete sho lawɔ pombaka ndjashikikɛ dia tekɔ lo tetemala keketsha ngandji kokaso Nzambi. Ngande wakokaso sala dui sɔ? Lo sawolaka la Nzambi lo dɔmbɛlɔ mbala la mbala. Sho keketshaka nto ngandji kokaso Nzambi lo mbekaka Ɔtɛkɛta ande, lo mbadiaka ekanda walembetshiya Bible ndo lo mbɔtɔka lo nsanganya y’Akristo. Etena katatahamia ewo ka Nzambi, etema aso ndolaka la ngandji kande. Oma lâsɔ, etena kɛnyaso ngandji kokaso Nzambi oma l’ɛtɛkɛta ndo l’etsha, anto akina wayɛna dui sɔ ndo vɔ lawɔ mbeyaka kotɔma le Jehowa.—Adia Osambu 104:33, 34.
Sho pombaka nanga kɛnɛ ketshaso
10. Kakɔna ketɛ onto ombetsha w’oshika?
10 Kɛnɛ ketɛ onto ombetsha w’oshika ele woho walangande kɛnɛ ketshande. Nde pombaka mbetawɔ dia tɔ kekɔ mɛtɛ, ohomba ndo nɛmɔ. Naka ombetsha ndjakiyanyaka dia kɛnɛ ketshande, kete osalosalo ande wayɛnama ndo dui sɔ diayonga la shɛngiya ya wolo le anto wetshande. Lo wedi okina, naka ombetsha hangɛnangɛna mɛtɛ kɛnɛ ketshande, onde nde kokaka nongamɛ di’ambeki ande mbɔsa kɛnɛ kawaetshande la nɛmɔ? Hatohombe pondjo minya yimba nto lo ɛnyɛlɔ kaso oko weso embetsha w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Yeso akate ate: “Ombeki cɛɛ wamana kɛnɛ kakandeeke mfundo, ayooyala oko weeca waakinde.”—Luka 6:40, Dyookaneelo dy’Oyooyo.
11. Lande na kakalangaka Yeso kɛnɛ kakandetshaka?
11 Yeso akalangaka kɛnɛ kakandetshaka. Nde akeyaka dia nde aki la losango l’ohomba efula la mbewoya anto, mbuta ate akambo wa mɛtɛ wendana la She lele l’olongo, “akambu wa [Nzambi]” ndo “aui wa lumu la pundju.” (Joa. 3:34; 6:68) Oko osase, akambo wa mɛtɛ waketsha Yeso wakɛnyaka lo sɛkɛ kɛnɛ kaki kɔlɔ ndo wakadjaka dikako vɔlɛ lo kɛnɛ kaki ɔlɔlɔ. Vɔ wakashaka anto waki l’okitshakitsha ndo wakakesamaka oma le ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi ndo wakahɛnyahɛnyamaka oma le Diabolo elongamelo ndo esambelo. (Etsha 10:38) Ngandji kakokaka Yeso akambo wa mɛtɛ kɔmɛnamaka tsho lo wetshelo ande koko ndo lo kɛnɛ tshɛ kakandasalaka.
12. Ngande wakayaoke ɔpɔstɔlɔ Paulo lo kɛnɛ kendana la lokumu l’ɔlɔlɔ?
12 Lo ɛnyɛlɔ ka Yeso, ambeki ande wakalangaka ndo wakɔsaka akambo wa mɛtɛ wendana la Jehowa ndo la Kristo la nɛmɔ efula polo lo yɛdikɔ yele kânga atunyi awɔ kokoka mbashimba dia vɔ mbaewoya anto akina. Paulo akafundɛ asekande Akristo wa la Rɔma ate: “Dimi la pusa efula dia ndjunyusambisha lukumu l’ololo . . . Dimi haluki lukumu l’ololo sonyi, ne dia lo mbeli wulu wa [Nzambi] utsha lu panda le untu tshe lawetawo.” (Romo 1:15, 16) Paulo akɔsaka dia sambisha akambo wa mɛtɛ ekɔ tshondo ya diɛsɛ. Nde akafunde ate: “Dimi, . . . kakawasha ngandji kene ka mamba dia nsambisha asi wedja ongonyi wa Kristu waheyama mbedika.” (Ef. 3:8) Kema wolo kanyiya osalosalo waki la Paulo etena kakandetshaka anto akina akambo wendana la Jehowa ndo la asangwelo Ande.
13. Ɛkɔkɔ akɔna wele la so wa nanga lokumu l’ɔlɔlɔ?
13 Lokumu l’ɔlɔlɔ lele lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi tokimanyiyaka dia sho mbeya Otungi ndo monga la diɔtɔnganelo dioludi la ngandji la nde. Lokumu l’ɔlɔlɔ lɔsɔ toshaka ekadimwelo w’amɛna lo ambola w’ohomba wa lo lɔsɛnɔ ndo lɔ lekɔ la wolo wa tshikitanya nsɛnɔ yaso, tosha elongamelo ndo tokeketsha lo tena dia pâ. Ndo nto, lɔ toshaka diaaso dia sho ndjonga la lɔsɛnɔ la dimɛna efula lele bu l’ekomelo. Ndoko ewo kekina koleki ewo ka lokumu l’ɔlɔlɔ ohomba. Lɔ lekɔ woshasha w’ohomba efula wakawatosha ndo lɔ toshaka ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula. Ndo lɔ ndekaka tosha ɔngɛnɔngɛnɔ etena kaliewoyaso anto akina.—Etsha 20:35.
14. Ngande wakokaso tetemala nanga kɛnɛ ketshaso?
14 Kakɔna kakokaso sala dia nyomofudia ngandji kokaso lokumu l’ɔlɔlɔ? Etena kadiaso Ɔtɛkɛta wa Nzambi, temalake yema dia kana yimba lo kɛnɛ kadiaso. Ɛnyɛlɔ, tɔshi dia tekɔ lo tatshindɛ Yeso etena kakandasambishaka lanɛ la nkɛtɛ kana tekɔ lo tɛngɔla la ɔpɔstɔlɔ Paulo. Tokanyiya dia tekɔ l’andja w’oyoyo ndo tekɔ lo mɛna woho wayonga lɔsɛnɔ la lɛkɔ. Tokane yimba lo ɛtshɔkɔ wakondjaso oma lo kitanyiya lokumu l’ɔlɔlɔ. Naka sho tetemala nanga lokumu l’ɔlɔlɔ, kete wanɛ wetshaso wayɛna ngandji kɛsɔ. Diakɔ diele tekɔ l’ɔkɔkɔ w’oshika wa kanaka yimba dimɛna lo kɛnɛ kekaso ndo mbidjaka yimba lo kɛnɛ ketshaso.—Adia 1 Timote 4:15, 16.
Sho pombaka nanga anto wetshaso
15. Lande na kahomba ombetsha nanga ambeki ande?
15 Ombetsha w’oshika salaka di’ambeki ande ndjaoka dimɛna woho wa vɔ ndeka nomɔlomɔ dia mbeka ndo kamba la kɛnɛ kekawɔ. Ombetsha wele la ngandji mbewoyaka ambeki ande lokumu l’ɔlɔlɔ nɛ dia nde mbalangaka mɛtɛ. Nde mbɔtɔnganyiyaka wetshelo ande l’ehomba awɔ ndo l’akoka awɔ. Nde mbidjaka yimba l’akoka ndo l’awui wele l’ambeki ande. Etena konga ombetsha la ngandji ka ngasɔ, ambeki ande wayɛna dui sɔ ndo vɔ wayɔngɛnangɛna kɛnɛ kawaetshande.
16. Lo toho takɔna takɛnya Yeso ngandji kakandokaka anto?
16 Yeso aki la woho wa ngandji kɛsɔ. Yoho yoleki tshɛ yakandɛnya ngandji kande ele lo kimɔ lɔsɛnɔ lande l’onto la kokele di’anto shimbamɛ. (Joa. 15:13) Etena kakandasambishaka, Yeso kompekɔ dia mbidja yimba lo ehomba wa l’emunyi ndo djekoleko wa lo nyuma w’anto. Lo dihole dia nde kongɛ di’anto ndja le nde, nde akande nkɛndɔ ya kilɔmɛtɛlɛ nkama l’ekolo dia sambisha anto lokumu l’ɔlɔlɔ. (Mat. 4:23-25; Luka 8:1) Nde aki la solo dia lotutsha ndo la eokelo ka dimɛna. Etena kaki ambeki ande l’ohomba wa engwelo, nde akawangola la ngandji. (Mako 9:33-37) Nde akâkeketsha lo woho wakandɛkɛka otema le wɔ dia vɔ wayoyonga esambisha w’eshika wa lokumu l’ɔlɔlɔ. Ndoko ombetsha waki la ngandji otsha le ambeki ande oko Yeso. Ngandji kakandokaka ambeki ande kakâtshutshuya dia vɔ lawɔ mbolanga ndo tetemala kitanyiya ɛlɛmbɛ ande.—Adia Joani 14:15.
17. Ngande wakɛnya ambeki waki Yeso ngandji kakawokaka anto akina?
17 Lo ɛnyɛlɔ ka Yeso, ambeki ande wakɛnya ngandji k’efula kakawokaka anto wakawasambishaka. Kânga mbakawakikɛka ɔlɔshamelo ndo mbakawadjaka nsɛnɔ yawɔ lo wâle, vɔ wakakimanyiyaka anto akina ndo wakasambisha dimɛna lokumu l’ɔlɔlɔ. Vɔ wakalangaka mɛtɛ anto waketawɔka lokumu l’ɔlɔlɔ! Ɛtɛkɛta waki ɔpɔstɔlɔ Paulo kɛnɛmɔlaka ngandji kaki la nde etena kakandafunde ate: “Shu taki la memakana l’atei anyu, uku atûmbaka wali an’andi. Shu takaleki nyulanga, taki la ongenongeno, aha dia nyusha lukumu l’ololo la [Nzambi] lutu, keli takalangi ndu nyusha nyumu yasu, ne dia nyakayala elangimi asu a wulu.”—1 Tes. 2:7, 8.
18, 19. a) Lande na ketawɔso mbidja welo dia kamba olimu w’esambishelo? b) Sha ɛnyɛlɔ kɛnya di’anto akina mɛnaka ngandji kawaokaso.
18 Woho akɔ wâmɛ mbele ɛlɔ kɛnɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ lo sambisha l’andja w’otondo dia nyanga wanɛ walanga mbeya ndo kambɛ Nzambi. Lo ɛnɔnyi 17 wetshi ɛnɛ, taketsha ndekana miliyara ɔtɔi ka wenya ɔnɔnyi tshɛ dia sambisha ndo mbetɛ anto ambeki ndo tekɔ lo tetemala kamba olimu ɔsɔ. Sho kambaka olimu ɔsɔ la lolango laso kânga mbele olimu akɔ nɔmbaka dia sho kamba la wenya aso, wolo aso ndo la diangɔ diaso dia l’emunyi. Lo ɛnyɛlɔ ka Yeso, sho shihodiaka dia Shɛso ka ngandji kele l’olongo nangaka di’anto kondja ewo katɔla lo lɔsɛnɔ la pondjo. (Joa. 17:3; 1 Tim. 2:3, 4) Ngandji totshutshuyaka dia sho kimanyiya anto wele l’etema w’ɛlɔlɔ dia mbeya ndo nangaka Jehowa oko sho.
19 Anto akina mɛnaka ngandji kele la so. Ɛnyɛlɔ, kadiyɛso kɛmɔtshi k’ombatshi mboka ka lo États-Unis fundaka mikanda dia samba wanɛ wavusha wakiwɔ wa ngandji. Pami kɛmɔtshi akokadimola lo funda ate: “Lakambe efula dia mɛna di’onto ndjasha dia fundɛ anto wahandeye mukanda dia mbakimanyiya dia vɔ mbikikɛ kandji kawɔ. Lambɛna dia wɛ nangaka osekayɛ onto ndo Nzambi kalɔmbɔla anto lo mboka ka lɔsɛnɔ.”
20. Lande na kele ekɔ ohomba mbetsha la ngandji?
20 Vɔ mbutaka dia etena kakamba ngandji l’akoka kâmɛ, sho kokaka nongamɛ etombelo w’amɛna efula. Lo wetshelo aso, sho nyangaka dia kimanyiya ambeki aso dia vɔ monga la yimba ya mbeya Jehowa ndo monga l’otema wa mbolanga. Eelo, dia sho monga mɛtɛ embetsha w’eshika sho pombaka nanga Nzambi, nanga akambo wa mɛtɛ ndo nanga anto. Etena kasalaso la wolo dia monga la woho wa ngandji kɛsɔ ndo kikɛnɛmɔla l’olimu aso w’esambishelo, sho mongaka aha tsho l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mbisha koko ndo l’ɔlɔ waya lo mbeya dia tekɔ lo mbokoya Yeso ndo tekɔ lo ngɛnyangɛnya Jehowa.
Ngande wayoyokadimola?
• Etena ketshaso anto lokumu l’ɔlɔlɔ, lande na kele ekɔ ohomba . . .
nanga Nzambi?
nanga kɛnɛ ketshaso?
nanga wanɛ wetshaso?
[Osato wa lo lɛkɛ 15]
Kakɔna kakatshikitanya yoho ya mbetsha yaki Yeso la afundji ndo Afarisɛ?
[Osato wa lo lɛkɛ 18]
Wetshelo wa dimɛna nɔmbaka di’onto monga la diewo, akoka ndo djekoleko ngandji