Ambola w’oma le ambadi aso
Onde akanga a tomba asato wakatshu mɛtɛ dia tenda Yeso etena kakandotɔ?
Ɛkɔndɔ wa Nɔɛlɛ w’oma l’andja w’otondo kɔndɔlaka dikambo dia nkumi ya dikanga shato kana akanga a tomba wakatshu la weshasha w’oshinga a wolo dia tosha Yeso etena kakandotɔ. Onde ɔkɔndɔ ɔsɔ wekɔ mɛtɛ? Onde vɔ mbɔtɔnɛka la woho wakete akambo mɛtɛ? Ɛsɔ tende.
Evanjiliɔ wa Mateu ndo wa Luka kɔndɔlaka ɔlɔndji wa eotwelo ka Yeso. Ɛkɔndɔ ɛsɔ mɛnyaka dia paka alami w’ɛkɔkɔ w’ase wola wakaye oma lo dikambɔ diaki suke suke mbakembola Yeso etena kakandotɔ. Wanɛ wakawelɛka ɔnɛ nkumi ya dikanga kana akanga a tomba waki mɛtɛ waa astrɔlɔgɛ, koko vɔ komonga nkumi ya dikanga ndo Bible hate lofulo lawɔ. Waa astrɔlɔgɛ kotshɔ dia tenda Yeso etena kakinde eke ɔna ashashi, koko vɔ wakayotshɔka etena kakinde aya ɔna dikɛnda. Otshwelo awɔ wakadje lɔsɛnɔ laki Yeso lo wâle!
Sɛdingola dimɛna dimɛna ɔkɔndɔ wa eotwelo ka Yeso wakafunde Luka laki ofundji wa Bible ko wɛ ayɛna dia vɔ mbutaka ɔnɛ: “Alami w’ekoko waki l’usui walama ekoko awo l’utshu. Ondjelo wa [Jehowa] akemala la suki la wo, . . . akawatela ati: . . . Nyayena ona udingami ahondo etami l’elelu ka dungalunga. . . . Vo wakatshu esadi, wakatani Mariya la Josefu, la ona etami lu elelu ka dungalunga.”—Luka 2:8-16.
Paka Yɔsɛfu, Mariya la alami w’ɛkɔkɔ ato mbaki lawɔ etena kakotɔ Yeso. Ɔkɔndɔ wa Luka hate dia onto okina nto aki lawɔ.
Kakianɛ, sɛdingola ɔkɔndɔ wele lo Mateu 2:1-11 lo ndjela Bible ka King James Version: “Etena kakotɔ Yeso la Bɛtɛlɛhɛma ka la Judiya lo nshi ya nkumekanga Hɛrɔdɛ, akanga a tomba asato wakaye oma lo ɛstɛ oya la Jerusalɛma . . . Ndo etena kakawɔtɔ lo luudu, vɔ wakɛnyi Yeso ɔna dikɛnda kâmɛ la Mariya wa nyango.”
Lembetɛ dia ɔkɔndɔ mbutaka tsho ɔnɛ “akanga a tomba,” koko aha ɔnɛ “akanga a tomba asato,” ndo vɔ wakaye oma lo ɛstɛ oya la Jerusalɛma koko aha oya la Bɛtɛlɛhɛma osomba wakotɔ Yeso. L’etena kakawayokomaka la Bɛtɛlɛhɛma, ko Yeso aya “ɔna dikɛnda” koko aha ɔna ashashi ndo nde komonga nto l’elelo ka dongalonga koko nde aki lo luudu.
Ndo nto, kânga mbelɛ King James Version angɛndangɛnda asɔ ɔnɛ “akanga a tomba,” dikadimwelo dikina kambaka la tshɛkɛta “waa astrɔlɔgɛ.” Lo ndjela dibuku dimɔtshi (A Handbook on the Gospel of Matthew), etelo k’ɔnɛ “akanga a tomba” kadimɔma oma lo “tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yakalembetshiyaka ntondotondo ɛlɔmbɛdi w’ase Pɛrɛsiya waki ambewi wa tomanamana wa wekelo wa tɔɔtɔ.” Ndo diksiɔnɛrɛ dimɔtshi (The Expanded Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words) nembetshiyaka tshɛkɛta shɔ ɔnɛ “akanga wa maji, akanga w’alɔka, wanɛ wayata dia wekɔ lo nkamba la wolo wa maji ndo waa wetshi wa tomanyi.”
Kânga mbele ambewi wa tɔɔtɔ ndo waa wetshi wekekɔ polo ndo nshi nyɛ, Bible tɔhɛmɔlaka diaha sho mbɔtɔnɛ la wɔ. (Isaya 47:13-15) Ɔsɔ ekɔ toho tɔmɔtshi ta monga la diɔtɔnganelo l’ɛdiɛngɛ ndo Jehowa Nzambi mpetshaka ditshelo sɔ. (Euhwelu k’Elembe 18:10-12) Diakɔ diele, ndoko ondjelo waki Nzambi wakewoya waa astrɔlɔgɛ eotwelo kaki Yeso. Koko Nzambi akâhɛmɔla lo dɔ diaha vɔ nkalola lɛnɛ aki nkumekanga ka kɔlɔ Hɛrɔdɛ dia towotɛ nɛ dia nde akayangaka dia ndjaka Yeso. Ɔnkɔnɛ, “vo wakatshu utsha lu kete yawo lu mbuka kekina.”—Mateu 2:11-16.
Onde Akristo wa mɛtɛ kombolaka dia mbohɔka eotwelo kɔkɔndwami lo toshimu kengesola akambo wa mɛtɛ wendana la eotwelo ka Yeso? Ndooko.