Alako esambele wayotokimanyiya
dia nkondja wahɔ oma lo wadielo wa Bible
JURNALƐ MƆTSHI (TIME) mbutaka ɔnɛ: “Bible bu tsho dibuku dialeka sombama tena tshɛ, koko tɔ kekɔ ndo dibuku dialeka sombama ɔnɔnyi l’ɔnɔnyi.”
KEITH, OMEMBI WA MISHIKI WEYAMA EFULA LO ANGLETERRE akate ate: “Dimi mbadiaka Bible lo tena dimɔtshi, koko halokingɛnangɛna.”
ANTO efula wekɔ la Bible, koko vɔ hawɔngɛnangɛna kiadia. Anto akina mbɔsaka kɛnɛ kadiawɔ lo Bible la nɛmɔ. Ɛnyɛlɔ, Nancy mbutaka ate: “Lam’ele laya la mbekelo ka mbadiaka Bible ndo kanaka la tɔ yimba pindju tshɛ, loyaoka suke dia ntokomɛ ekakatanu akɔna tshɛ wakoka mpomana la mi lushi l’otondo. Mbekelo kɛsɔ kakakimanyiya efula dia ntondoya ɔkɔmwɛlɔ w’efula waki la mi oleki kɛnɛ tshɛ kakamahembe nsala ambeta ɛnɔnyi ndekana 35.”
Kânga mbele mbeyaka monga ko wɛ atadiaka Bible, shi mboka ɔnɛ anto akina wakakondja ekimanyielo lo kiadia mbishaka ɔngɛnɔngɛnɔ? Naka wɛ ekɔ la mbekelo ka mbadiaka Bible, onde wɛ kombolaka ndeka nkondja wahɔ oma lo wadielo ayɛ? Naka ngasɔ mbediɔ, kete hemba nkamba l’alako esambele wele lo sawo nɛ.
DAKO 1 Adia l’eyango w’amɛna
◼ Wɛ kokaka mbadia Bible oko woho watowadiaka dibuku dimɔtshi dia dimɛna, dia wɛ minya okita kana dia wɛ nkondja ɛlɔmbwɛlɔ l’andja ɔnɛ wambolola l’efukutanu. Koko, wɛ ayoleka nkondja wahɔ oma lɔkɔ naka wɛ ayokiadia l’oyango wa mbeka akambo wa mɛtɛ wendana la Nzambi. Ndo nto, wɛ ayɔtshɔkwama efula naka wɛ mbadia Bible l’oyango wa wɛ mbetawɔ dia losango la lɔkɔ monga la shɛngiya lo lɔsɛnɔ layɛ.
Afundelo mbikaka epole ɔsɛkɛ l’ohomba wa mbadia Bible l’eyango w’amɛna etena kakiɛdikawɔ la lolendo lo mbuta ɔnɛ: “Naka untu eko umbuki a diui, la haditshi, ndi eko uku untu lenda elundji kandi lu lulindu. Ne dia lam’ayaendandi lu lulindu, ndi atumoka, kema edja ku ndi ambuhela didjidji diandi. Keli lenda elembe w’ololo wa ndjadjasela, ndu latetemala loko aha umbuki a diui ladiuhela, keli utshi a diui mbendi. Untu ako ayotshokwama lu etsha andi.”—Jakoba 1:23-25.
Onto latɛkɛtama lo divɛsa nɛ akende elungi kande lo lolendo, koko nde kɔnɔngɔsɔla ɛnamelo kande. Ondo nde akoke paka sso to lo lolendo ko kana nde komonga la nsaki ka ndjalɔngɔsɔla. Woho akɔ wâmɛ mbele, naka sho mbadiaka Bible paka etena kambotokondja diaaso kana hatokambe la kɛnɛ kadiaso, kete tayokondja wahɔ yema tshitshɛ. Lo yoho yotshikitanyi, sho koka nkondja ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ naka sho mbadiaka Bible la kanyi ya sho monga “utshi” ndo mbetawɔ dia tokanyi taki Nzambi ndowanya tokanyi la etsha aso.
DAKO 2 Sɔna ekadimwelo ka Bible ka dimɛna
◼ Mbeyaka monga ko wɛ ekɔ la dikadimwelo dia Bible efula l’Ɔtɛtɛla diakokayɛ nsɔna. Kânga mbakokayɛ nkondja wahɔ oma lo ekadimwelo tshɛ k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, dikadimwelo dimɔtshi kambaka la tɔtɛkɛta tambeta loowe kana tɔtɛkɛta takamba la ambewi wa mukanda tele wolo nshihodia. (Etsha 4:13) Dikadimwelo dimɔtshi komaka polo lo mengesola losango la pudipudi lele lo Bible lo nkamba la wetshelo w’ashidi. Anto amɔtshi wakahɛnya lokombo laki Nzambi Jehowa la titrɛ yele oko “Latuyalaka” kana “Unyashungu.” Ɔnkɔnɛ, sɔna ekadimwelo ka Bible ka dimɛna kakamba la tɔtɛkɛta ta wɔdu tasha onto nsaki ka nde mbadia.
Miliyɔ y’ambadi wa Bible wa l’andja w’otondo wakɛnyi dia Traduction du monde nouveau ekɔ woho w’ekadimwelo ka ngasɔ.a Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ k’osombe ɔmɔtshi wa pami wa lo wodja wa Bulgarie. Nde akɔtɔ lo losanganya lɔmɔtshi l’Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo wakawosha Bible ka Traduction du monde nouveau. L’ɔkɔngɔ diko, nde akate ate: “Dimi lambadia Bible l’edja k’ɛnɔnyi efula, koko latadiaka ekadimwelo ka wɔdu nshihodia ka nganɛ ndo kananda otema.”
DAKO 3 Lɔmba
◼ Wɛ kokaka nyomoleka nshihodia Bible dimɛna lo nɔmba ɔnɛ lele kiɔkɔ yatɔ ekimanyielo oko wakasale omembi w’esambo lakate ate: “Osenya ashu ami, dia dimi mena akambu wa mamba w’uma l’elembe aye.” (Osambu 119:18) Lɔmba Nzambi wonya tshɛ wadiayɛ Afundelo ndo lɔmbande dia nde kokimanyiya dia wɛ nshihodia Ɔtɛkɛta ande. Wɛ kokaka nto mɛnya lowando lele la yɛ lo Bible nɛ dia otondongaka aha tɔ, tshike hatokoke mbeya Nzambi.—Osambu 119:62.
Onde Nzambi mbokaka alɔmbɛlɔ wa ngasɔ wɔlɔmbaso dia nkondja ekimanyielo? Tɔsɛdingole kɛnɛ kakakomɛ esekaseka ehende wele l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi wa lo wodja wa Uruguay. Vɔ koshihodiaka kɛnɛ kata Bible lo Danyele 2:44 ndo wakalɔmbɛ Nzambi dia nde ntoma onto ɔmɔtshi lakakoke ndjâkimanyiya dia vɔ nshihodia divɛsa diakɔ. Etena kakiwɔ wâkadia divɛsa diakɔ, Ɛmɛnyi wa Jehowa ehende wakakɔkɔla lo lokuke ndo wakayowadiɛ paka divɛsa diakɔ diakiwɔ oma la nɔmba dikambo diadiɔ ndo wakâlembetshiya ɔnɛ kɛsɔ nembetshiyaka woho wayɔhɛna Diolelo diaki Nzambi waolelo w’ana w’anto.b Esekaseka ɛsɔ wele l’ɛnɔnyi dikumi l’ɛmɔtshi waki l’eshikikelo dia Nzambi akakadimola dɔmbɛlɔ diawɔ.
DAKO 4 Adiaka lushi la lushi
◼ Onto ɔmɔtshi latondja abuku akate dia “anto wakatatɛ nsomba Bible efula la shashimoya” l’ɔkɔngɔ wa waa terɔristɛ mbɔtwɛ ase États-Unis lo Ngɔndɔ ka divwa 11, 2001. Anto efula ndjotatɛka mbadia Ɔtɛkɛta waki Nzambi paka etena katanemawɔ l’atei w’ekakatanu. Koko, Bible tokeketshaka dia sho kiadiaka lushi tshɛ nɛ dia tɔ mbutaka ɔnɛ: “Aui w’uma lu buku ne di’elembe, tawumoki uma l’unyo aye. Ukanaki la wo yimba ndu la yanyi ndu l’utshu, dia we nkitanyia aui tshe wufundami loko. Osoku mbayuyuluwanya elimu aye ndu mbayuyuhumo lukulu l’olo lu akambu tshe wayuyutshaka.”—Jashua 1:8.
Dia sho mɛnya dia ekɔ ohomba mbadiaka Bible mbala la mbala, sho mbeyaka nkamba l’ɛnyɛlɔ ka pami katata hemɔ ka lo doyi kambɔsa yɛdikɔ ya ndɛka mbo ya ndɛ yele la vitaminɛ efula. Onde mbo ya ndɛ shɔ koka mbokimanyiya naka nde ndjilɛka paka l’etena kokande pâ lo tolo? Kema. Nde pombaka ndjilɛka mbala la mbala dia nde monga la yônge ya dimɛna ndo dia ndeka nkondja wahɔ oma lɔkɔ. Woho akɔ wâmɛ mbele, wadielo wa Bible wa lushi la lushi wayokokimanyiya dia wɛ “[mpomɔ] lukulu l’olo lu akambu tshe wayuyutshaka.”
DAKO 5 Kamba la toho totshikitanyilo wadielo ayɛ
◼ Ekɔ dimɛna mbadia Bible oma lo Etatelu polo ndo lo Enyelo, koko wɛ kokaka nkamba nto la toho tokina totshikitanyi. Toho tɔmɔtshi takokayɛ nkamba la tɔ tɔ tɔnɛ:
Adia ɔkɔndɔ w’otondo w’onto ɔmɔtshi. Adia totshapita tshɛ kana abuku tshɛ watɛkɛta di’ɔtɛmɔdi ɔmɔtshi waki Nzambi oko woho wayela ɔnɛ:
• Yɔsɛfu: Etatelu 37-50.
• Ruta: Ruta 1-3.
• Yeso: Mateu 1-28; Mako 1-16; Luka 1-24; Joani 1-21.c
Sɔna dikambo dimɔtshi. Adia avɛsa wakɔndɔla dikambo diakɔ. Ɛnyɛlɔ, yanga ɔtɛ a dui dɔmbɛlɔ, oma lâsɔ adia alako washa Bible lo dikambo dia dɔmbɛlɔ kâmɛ l’alɔmbɛlɔ efula wofundami lo Bible.d
Adia la dui dia wolo. Wɛ kokaka nkondja wahɔ efula lo mbadia Bible la dui dia wolo. (Enyelo 1:3) Nyu kokaka mbadia kâmɛ lo nkumbo lo mengɔnyaka edingɔ kana lo nsala di’ose nkumbo tshɛ nkɛnya lo dihole di’onto ɔmɔtshi latɛkɛtama lo Bible. Anto amɔtshi ngɛnangɛnaka dia mpokamɛ wadielo wa Bible wakadjama l’eshinga. Womoto ɔmɔtshi akate ate: “Aki tshondo y’okakatanu le mi dia dimi ntatɛ mbadia Bible. Ɔnkɔnɛ, lakatatɛ mpokamɛ wadielo wa Bible wakadjama l’eshinga. Kakianɛ, lambɛna dia Bible kekɔ dimɛna ndeka abuku akina tshɛ.”
DAKO 6 Kana yimba
◼ Akambo wekola yimba wa l’andja ɔnɛ hawosha anto diaaso dia vɔ nkana yimba. Koko, oko wahomba mbo ya ndɛ yalɛso nkamba olimu l’alemba aso dia monga la yônge ya dimɛna, mbahombaso kanaka yimba la kɛnɛ kadiaso lo Bible dia sho nkondja wahɔ oma lɔkɔ. Sho salaka dikambo sɔ lo nkana yimba la kɛnɛ kadiaso ndo lo ndjaoka ambola wele oko: ‘Wetshelo akɔna wambomokondja lo dikambo dia Jehowa Nzambi? Ngande wendanami la dikambo nɛ? Ngande wakokami nkamba la diɔ dia nkimanyiya anto akina?’
Nkana yimba lo yoho shɔ mbishaka losango la lo Bible diaaso dia lɔ munanda etema aso ndo fudiaka ɔngɛnɔngɛnɔ waya oma lo wadielo w’Ɔtɛkɛta waki Nzambi. Osambu 119:97 mbutaka ɔnɛ: “Ndi ngandji katumukaka elembe aye li! Vo mbatumukanaka yanyi tshe.” Omembi w’esambo akakanaka yimba l’Afundelo lushi l’otondo. Nsala ngasɔ akôkimanyiya dia nde ndeka nanga kɛnɛ kakandadiaka.
DAKO 7 Yanga ekimanyielo dia nshihodia Bible
◼ Nzambi halongamɛ dia sho nshihodia Ɔtɛkɛta ande tshɛ lo tshɛ oma lo welo aso shoamɛ. Kânga Bible tɔamɛ shikikɛka dia “akambu amotshi weli loko weko wulu nshihudia.” (2 Petero 3:16) Dibuku di’Etsha tɛkɛtaka dia ɔlɛnga w’ose Etiyɔpiya waki koshihodiaka kɛnɛ kakandadiaka lo Bible. Nzambi akatome okambi ande ɔmɔtshi dia tôkimanyiya ndo etombelo wakonge la dikambo sɔ ele, ɔlɛnga w’ose Etiyɔpiya “akatshu, atangenangena.”—Etsha 8:26-39.
Ndo wɛ lawɔ kokaka ndeka nkondja wahɔ oma lo wadielo ayɛ wa Bible naka wɛ nyanga ekimanyielo dia wɛ nshihodia kɛnɛ kadiayɛ. Ɛnana l’Ɛmɛnyi wa Jehowa wa lo ngelo kanyu kana fundɛwɔ lo adrɛsɛ wele lo lɛkɛ 4 la periodikɛ kɛnɛ dia vɔ ndjekaka Bible la yɛ ofele.
[Nɔtɛ ya l’ɛse ka dikatshi]
a Bible ka Traduction du monde nouveau kakatondjama oma le Ɛmɛnyi wa Jehowa la tshondo kana l’etenyi l’ɛtɛkɛta 83 ndo kekɔ l’adrɛsɛ aso wa l’Ɛtɛrnɛtɛ wa www.watchtower.org l’ɛtɛkɛta 17.
b Dia mbeya akambo akina wendana la Diolelo diaki Nzambi ndo kɛnɛ kayodioyosala, enda tshapita 8 ya dibuku Bible etshatɔ mɛtɛ? diakatondjama oma le Ɛmɛnyi wa Jehowa.
c Naka wɛ eke koditatɛka mbadia Bible, kete wɛ mbeyaka ntatɛ mbadia ɔkɔndɔ w’olimu waki Yeso wele lo dibuku dia Mako.
d Dibuku Bible etshatɔ mɛtɛ? diambokimanyiya anto efula dia vɔ mbeka Bible lo ndjela ɛtɛ w’awui wele lɔkɔ. Ɛnyɛlɔ, tshapita 17 nembetshiyaka kɛnɛ kata Bible lo dikambo dia dɔmbɛlɔ.