Leeta la la wangasanu
LEETA la la wangasanu la nsala na? La membola Bɛtɛlɛ kɛmɔtshi k’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Tekɔ la Bɛtɛlɛ 118 yatanema lo wedja wotshikitanyi. Anto efula wembola Bɛtɛlɛ mɛnyaka lowando l’oma k’ɛse otema lele la wɔ lo kɛnɛ katowɛnaka lɛkɔ.
L’ɔkɔngɔ wa nde mɛna ase nkumbo ka Bɛtɛlɛ wakambɛ Jehowa l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo l’etete lo Bɛtɛlɛ ka la Mexique, ombeki ɔmɔtshi wa Bible w’ɔlɔngɔlɔngɔ akâmbe efula ndo akambola ate: “Kakɔna kahombami nsala dia dimi mbidjasɛ lanɛ?” Wakawotɛ vɔate: “Ntondotondo, wɛ pombaka batizama. Oma lâsɔ, ayonga ohomba wɛ nkamba olimu w’ombatshi mboka, mbuta ate monga osambisha wa Diolelo wa lo tena tshɛ.” Ɔlɔngɔ a pami ɔsɔ akakambe l’alako wakawawosha ndo ɛnɔnyi ehende l’ɔkɔngɔ wakawelɛ dia nde tokamba lo Bɛtɛlɛ ka la Mexique ndo ambeta ɛnɔnyi 20 wakambande lɛkɔ.
Elɛwɔ Bɛtɛlɛ?
Lo Hɛbɛru, tshɛkɛta “Bɛtɛlɛ” nembetshiyaka “Luudu la Nzambi.” (Etat. 28:19) Vɔ kambaka la mvudu ya Bɛtɛlɛ efula dia ntondja Bible ndo ekanda walembetshiya Bible, dia mbakahanya ndo dia mbisha tshumanelo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa dia l’andja w’otondo ndekana 100 000 ekimanyielo ka lo nyuma. Suke l’ase Bɛtɛlɛ 20 000, mbuta ate anangɛso l’akadiyɛso woye oma l’ahole wotshikitanyi ndo wele la mbekelo yotshikitanyi wekɔ lo kambɛ Jehowa ndo anangɛwɔ l’akadiyɛwɔ wa lo nyuma otsho la yanyi. Wanɛ wambosala ɛnɔnyi efula l’olimu w’Okristo ɔsɔ kambaka kâmɛ l’ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka weke l’alemba a wolo. Ase nkumbo ka Bɛtɛlɛ sanganaka kâmɛ l’ase tshumanelo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa diele suke la wɔ dia mbɔtɔ lo nsanganya ndo nsambisha l’akɔlɔ ndo lo waa wikɛndɛ. Lâdiko dia lâsɔ, vɔ kambaka la wenya awɔ wa diomuyelo dia mbeka Bible, dia nkɔkɔla demba ndo dia ndjasha l’akambo awɔ hita.
Vɔ mbishaka ase nkumbo ka Bɛtɛlɛ tshenyi ya dikuta ngɔndɔ la ngɔndɔ. Vɔ ndɛka lo diɛngɔ ndo mbidjasɛka lo mvudu ya pudipudi ndo y’amɛna. Mvudu ya Bɛtɛlɛ kema mvudu ya kawotake, koko yekɔ mvudu y’amɛna. Mvudu, asɛkɛ ndo woho wokongɛmi akambo dimɛna, mbidja ndo lɔsɛngɔ lɛnyana ase nkumbo ka Bɛtɛlɛ lo woho wakambawɔ kâmɛ mambiyaka wanɛ watotshɔka dia tembola Bɛtɛlɛ. Onto tshɛ kambaka l’etete ndo ndoko onto lele l’olimu wamboleka wokonya diaha nde mbɔtɔ l’ɔngɛnyi l’anto akina. Shɔnɔdi ya waoho bu lo Bɛtɛlɛ ndo ndoko onto layaɔsa dia nde ndeka anto akina l’ɔtɛ w’olimu wakambande. Olimu tshɛ wekɔ ohomba efula oyadi wa solaka nkomba, wa mɔmbɛka adiyo, wa katɛka, wa kambaka lo mashinyi watondja ekanda kana olimu wa lo biro. Ase nkumbo ka Bɛtɛlɛ mbeyamaka lo woho wakambawɔ olimu kâmɛ l’olui dia nsukɛ olimu w’esambishelo w’Ɛmɛnyi wa Jehowa.—Kol. 3:23.
Yadjɛ oyango wa tembola ase Bɛtɛlɛ amɔtshi
Ɛsɔ tɔsɛdingole dimɛna dimɛna wanɛ wakenga nkumbo ka Bɛtɛlɛ ka l’andja w’otondo. Kakɔna kakâtshutshuya dia vɔ mbetawɔ dia tokamba lo Bɛtɛlɛ? Tɔshi ɛnyɛlɔ kaki Mario. Etena kakandakome Ɔmɛnyi wa Jehowa, Mario akakambaka olimu wakawôfutaka falanga efula lo kɔpanyi kɛmɔtshi ka l’Allemagne kakendaka awui wa mituka ndo nde aki la diaaso dia nyomoleka ngɔna. Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa batismu kande, nde akayakimɔ la lolango dia tokamba lomingu l’otondo lo Bɛtɛlɛ ka lo wodja ande. Wakôtome dia nde tosha lonya lo mashinyi watondjawɔ ekanda. Mario akɛnyi otshikitanu wa woke waki lam’asa ase Bɛtɛlɛ wakakambaka kâmɛ la nde l’asekande wa l’olimu ande wa l’emunyi. Ɔnkɔnɛ, nde akalodia dɛmandɛ dia monga ose nkumbo ka Bɛtɛlɛ. Kânga mbaki ewotɔ ande ndo asekande wa l’olimu koshihodia yɛdikɔ yakandɔshi, Mario okamba lo Bɛtɛlɛ ka lo wodja w’Allemagne l’ɔngɛnɔngɛnɔ.
Ase nkumbo ka Bɛtɛlɛ efula kotɔtwɛ kalasa ya lânde kana koteki olimu ɔmɔtshi. Ngasɔ mbakidiɔ ndo lo dikambo dia Abel lambokamba lo Bɛtɛlɛ ka lo wodja wa Mexique ɛnɔnyi 15. Nde ekɔ lo mbuta ate: “Lambeka akambo efula lo Bɛtɛlɛ. Lambeka woho wa nkamba la mashinyi wa wolo watondjawɔ ekanda. Dimi mbeyaka nte lotokondja falanga efula diɛsɛ oma l’akambo wamomeka asɔ otondongaka lekɔ l’andja wa Bɛtɛlɛ. Koko, otondonga ngasɔ, tshike totomonga la lɔsɛnɔ la wɔladi ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ lele bu l’ekiyanu ndo la shɛmanedi yele l’ahole efula wakambawɔ olimu. Lambɛna dia lambolongola diewo dioleki tshɛ dimɛna diakoka kimanyiyami dia dimi mpama lo nyuma ndo lo yimba. Totomokondja wahɔ wa lo nyuma wa ngasɔ kânga lo kalasa y’adidi ya l’andja ɔnɛ yoleki amɛna.”
Wembwelo wa Bɛtɛlɛ kokaka kokeketsha
Membola Bɛtɛlɛ tsho kokaka monga la shɛngiya ya dimɛna lo lonyuma laki onto. Kɛsɔ mbakakomɛ Omar lodjashi lo wodja wa Mexique. Nyango akawetsha akambo wa mɛtɛ w’oma lo Bible. Koko, etena kakinde l’ɛnɔnyi 17, Omar akayotshikaka dia mbɔtɔ lo nsanganya y’Akristo ndo dia nsambisha. Yema yema, nde akayotalaka lo djonga ya nsala akambo wa kɔlɔ ndo ndjasha l’oweso wa lomombo la l’emunyi. L’ɔkɔngɔ diko, etena kakandakambaka lo kɔpanyi kendana la dihomɔ dia mbewoyaka nsango, Omar aki l’atei w’anto wakatshu dia tembola Bɛtɛlɛ ka lo wodja wa Mexique dia towaɛnya woho wa nkamba la dihomɔ dimɔtshi. Omar mbutaka ate: “L’ɔkɔngɔ wa sho mbaɛnya woho wa nkamba la dihomɔ diakɔ, wanɛ wakatolongola wakatetshetsha dia menda mvudu yakambawɔ olimu. Kɛnɛ kakamɛnyi ndo woho wakawanongola dimɛna akatshutshuya dia dimi nkana yimba lo lɔsɛnɔ l’onto langanyi la Jehowa lakamasɛnaka. Aha la ntshimbatshimba, lakatatɛ mbɔtɔ lo nsanganya nto ndo mbeka Bible. Lakalongola batismu ngɔndɔ shamalo l’ɔkɔngɔ wa dimi membola Bɛtɛlɛ. Dimi mbishaka Jehowa losaka l’ekeketshelo kakamalongola mbala kakamatshu dia tembola Bɛtɛlɛ kɛsɔ.”
Ndo Masahiko lodjashi lo wodja wa Japon mbakodiama lo nkumbo k’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Koko, nde akayotatɛ mbɔsa dia Akristo wekɔ oko anto wele lo shasa. Nde akayasha tshɛ l’awui wa la kalasa ko akayotshika mbɔtɔ lo nsanganya ndo nsambisha. Masahiko mbohɔka ɔnɛ: “Lushi lɔmɔtshi, ase nkumbo kaso kâmɛ l’angɛnyi aso amɔtshi w’Akristo wakɔshi yɛdikɔ ya tembola Bɛtɛlɛ. Lam’ele ase nkumbo kami wakatɛtɛ dia dimi ntshɔ la wɔ, laketawɔ. Wembwelo wa Bɛtɛlɛ ɔsɔ wakakeketsha woho wahamatakeketshamaka. Ɔngɛnɔngɛnɔ wakamakondja etena kakimi kâmɛ la wanyami Akristo lo wembwelo ɔsɔ ndeka la fwa ɔngɛnɔngɛnɔ watongaka la mi lam’atomongaka l’asekami wele kema Ɛmɛnyi wa Jehowa. Nsaki ka nsɛna yoho ya lɔsɛnɔ y’Okristo kakahame l’otema ami ndo lakɔshi yɛdikɔ ya ntatɛ mbeka Bible.” Masahiko aya okambi wa lo tena tshɛ l’etshumanelo kande.
Kadiyɛso kɛmɔtshi kakadjasɛka la France akonɔ otsha l’osomba wa Moscou dia tokamba olimu. Lam’akandakome lɛkɔ, nde konyanga Ɛmɛnyi wa Jehowa ko akatɔlaka lo nyuma. Nde akatatɛ nsala awui wa kɔlɔ ndo akayotshukanaka la pami kaki komonga Ɔmɛnyi wa Jehowa. Oma lâsɔ, kadiyɛso kɛmɔtshi k’oma lo wodja wa France akatshu dia towenda ndo wakatotshɔka kâmɛ dia tembola Bɛtɛlɛ ka l’osomba wa Saint-Pétersbourg lo wodja wa Russie. Nde akate ate: “Wakatolongola la wangasanu lo Bɛtɛlɛ ndo dui sɔ diakananda otema ami. Wɔladi waki lɛkɔ ndo lakɛnyi woho wakakambaka nyuma ka Jehowa lɛkɔ. Lande na kakamayosalaka kɔlɔ ka mangana l’okongamelo wa Jehowa? L’ɔkɔngɔ wa wembwelo ɔsɔ, lakalɔmbɛ Jehowa dia nde kimanyiyami ndo lakatatɛ mbetsha anami Bible l’eshikikelo k’efula.” Lâdiko di’ekimanyielo ka lo nyuma kakalongola kadiyɛso kɛsɔ kakɔlɛ lo nyuma, wembwelo wa Bɛtɛlɛ wakandasale mbakaleke mbokeketsha. Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ, nde akasale ehamelo.
Kayotota lo woho wambiyama anto wele kema Ɛmɛnyi wa Jehowa etena kayawɔ dia ndjembola Bɛtɛlɛ? Alberto laki ose pɔlitikɛ la mamba akembola Bɛtɛlɛ ka lo wodja wa Brésil lo 1988. Pudipudi, kiongamu ndo woho wakakambaka ase Bɛtɛlɛ olimu lo sɛkɛ akawambiya lo yoho y’efula. Yema tshitshɛ la ntondo ka nde membola Bɛtɛlɛ, Alberto akatshu dia tembola seminɛrɛ kakadjasɛka kosɛ wadɛnde la pami laki osasɛrdɔsɛ. Alberto akɛnyi otshikitanu w’efula waki lam’asa seminɛrɛ la Bɛtɛlɛ. Alberto mbutaka ate: “Lo seminɛrɛ akambo tshɛ salemaka lo woshɛshɛ.” Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa nde membola Bɛtɛlɛ, nde aketawɔ dia ntatɛ mbeka Bible, akatshike olimu ande wa pɔlitikɛ ndo aya ekumanyi l’etshumanelo.
Nyoye nyoyembole Bɛtɛlɛ
Anto efula mbidjaka welo wa lânde dia tembola Bɛtɛlɛ ka lo wodja awɔ. Ɛnyɛlɔ, lo wodja wa Brésil, Paulo nde la Eugenia wakombe falanga l’edja k’ɛnɔnyi ɛnɛi dia vɔ munda lɔkɛndɔ la kilɔmɛtɛlɛ 3 000 l’edja ka nshi hiende lo bisi dia tembola Bɛtɛlɛ ka lo wodja ɔsɔ. Vɔ mbutaka ɔnɛ: “Ɔsɔ komonga welo wa wodjadja. Tamboleka nshihodia okongamelo wa Jehowa. Etena kalembetshiyaso ambeki aso wa Bible olimu wakambema lo Bɛtɛlɛ, tena dimɔtshi vɔ tombolaka vɔate: ‘Onde nyu nyambotshɔka lɛkɔ?’ Etena kɛnɛ, tokoka mbakadimola shoate: Eelo.”
Onde Bɛtɛlɛ kɛmɔsthi kekɔ lo wodja anyu kana lo wodja wosukanyi la nyu? Tambonyɔlɔmba dia nyu tembola Bɛtɛlɛ. Wayonyolongola la waasaso tshɛ ndo nyayokondja wahɔ wa lo nyuma efula naka nyu ntshɔ tembola Bɛtɛlɛ.
[Osato wa lo lɛkɛ 18]
Mario
[Osato wa lo lɛkɛ 18]
Abel
[Osato wa lo lɛkɛ 18]
Allemagne
[Osato wa lo lɛkɛ 18]
Japon
[Osato wa lo lɛkɛ 18]
Brésil