Nyokikɛ ekakatanu wa lo diwala
‘Dimi lambosha atshukanyi alako, aha dimi koko Nkumadiɔndjɔ.’—1 KOR. 7:10.
ONDE WƐ KOKA NEMBETSHIYA?
Ngande wakakatanya Nzambi atshukanyi?
Ngande wakoka dikumanyi nkimanyiya atshukanyi wele l’ekakatanu lo diwala?
Ngande wahombayɛ mbɔsa diwala?
1. Ngande wahomba Akristo mbɔsa diwala, ndo lande na?
ETENA katshukana Akristo, vɔ tshikaka dɔkɔlɔkɔ la ntondo ka Nzambi ndo vɔ hawohombe mbɔsa dui sɔ oko dui di’anyanya. (Und. 5:4-6) Lam’ele Jehowa mbele Otungi wa diwala, nde ‘mbakakatanya’ wanɛ watshukana. (Mako 10:9) Anto tshukanaka lo ndjela ɛlɛmbɛ wa lo wodja la wodja. Ekambi waki Jehowa pombaka mbeya di’anto tshukanaka lɔsɛnɔ lawɔ l’otondo oyadi vɔ wakatshukana la ntondo ka monga Ɛmɛnyi wa Jehowa kana l’ɔkɔngɔ.
2. Ambola akɔna wayangaso nsɛdingola lo sawo nɛ?
2 Naka atshukanyi mbikikɛ ekakatanu wa lo diwala, kete wayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula. Ko kakɔna kahombawɔ nsala etena katomba ekakatanu? Onde diwala diele l’ekakatanu koka tondoyama? Kakɔna kakoka nkimanyiya atshukanyi etena kɔtɔ wɔladi wa lo diwala diawɔ lo wâle?
ONDE DIƆ DIAYONGA ƆNGƐNƆNGƐNƆ KANA SHƆKƆ?
3, 4. Kakɔna kayoyokokomɛ naka wɛ hasadi ɔsɔnwɛlɔ wa dimɛna w’olonganyi?
3 Ɔngɛnɔngɛnɔ mongaka etena kakikɛ Akristo ekakatanu wa lo diwala ndo dui sɔ tombolaka Jehowa. Koko naka vɔ hawokike ekakatanu akɔ, kete dui sɔ diayonga l’etombelo wa kɔlɔ efula. Ɔnkɔnɛ, Okristo wakombola ntshuka kana tshukama pombaka nyanga ɛlɔmbwɛlɔ kaki Nzambi. Ndo nto, naka wɛ hasadi ɔsɔnwɛlɔ wa dimɛna etena kayangayɛ olonganyi, kete eya dia wɛ hoyonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo dui sɔ diayoyokosha lonyangu. Ɛnyɛlɔ, ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka efula membwanaka etena kahawatonge suke dia mɛmba ɛkɛndɛ wa lo diwala. Amɔtshi kɔmiyaka dionga di’onto ɔmɔtshi la l’Ɛtɛrnɛtɛ ndo ndjotshukanaka l’onto lahaweye. Akina tasalaki monanyi etena kembwanawɔ ndo ndjotshukanaka kângo, kânga mbele dilɛmiɛlɔ diahombawɔ mbishana diambokitakita.
4 Akristo amɔtshi hawotshukana “lu lulangu la Khumadiondjo” ndo vɔ ndjɛnaka pâ l’ɔtɛ wele elonganyi awɔ bu Ɛmɛnyi wa Jehowa. (1 Kor. 7:39) Naka ndo wɛ mbele l’atei w’anto asɔ, kete lɔmba Nzambi edimanyielo ndo ekimanyielo. Kânga mbahandatohandola oma l’etombelo wa kɔlɔ wa munga yakatasale lo nshi yakete, nde kimanyiyaka wanɛ tshɛ wayatshumoya dia vɔ ndɔshana l’ekakatanu wele la wɔ. (Osam. 130:1-4) Naka wɛ nyanga dia mbɔngɛnyangɛnya oma ko nshi nyɛ ndo pondjo pondjo, kete ‘ɔngɛnɔngɛnɔ wa Jehowa wayonga longele layɛ.’—Neh. 8:10.
ETENA KATOMBA EKAKATANU LO DIWALA
5. Tokanyi takɔna tahomba atshukanyi mbewɔ etena katomba ekakatanu lo diwala?
5 Efula ka wanɛ wele l’ekakatanu l’awala ndjambolaka ɔnɛ: ‘Lande na kahamadiake diwala nɛ lam’ele dimi bu l’ɔngɛnɔngɛnɔ? Lande na kahamasɛkana l’olonganyi ɔnɛ ko ntatɛ diwala dikina diakokami tônga l’ɔngɛnɔngɛnɔ? Lande na kahamakakitɔna l’olonganyi ɔnɛ kânga mbemi bu l’ɔkɔkɔ wa l’Afundelo?’ Lo dihole dia monga la tokanyi ta kɔlɔ ta ngasɔ l’ɔtɛ wa kɛnɛ kambâkomɛ, Akristo pombaka nyanga ɛlɔmbwɛlɔ kaki Nzambi ndo kiyela.
6. Kakɔna kakalange Yeso mbuta lo Mateu 19:9?
6 Tatohɛke dia lo ndjela kanyi ya Yeso, Okristo wasombɔ ko ndjaka diwala odiakadiaka bu la lotshungɔ la nyomotshukana nto. Nde akate ate: “Dimi lambonyotɛ nte: Onto tshɛ ladiaka diwala la wadɛnde, onyake l’ɔkɔkɔ wa monanyi ko ntshuka wadi okina, ambosala loseka.” (Mat. 19:9) Lo ndjela divɛsa nɛ, tshɛkɛta “monanyi” kuwanyaka loseka ndo pɛkato nkina ya weke yendana la dieyanelo.
7. Kakɔna kayota anto naka Akristo hawokokɛ diwala diawɔ?
7 Akristo wadiaka diwala koka nkonya anto dia ndjambola kana vɔ wekɔ la lonyuma la dimɛna. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akɛnya dui sɔ lo mbuta ɔnɛ: “Naka untu heyi nombola wa lu luudu landi, wuhu akona wayundulama ekelizia [wa Nzambi]?” (1 Tim. 3:5) Naka Akristo hawosadi la wolo dia nkokɛ diwala diawɔ, kete ayɛnama dia vɔ hawokambe la kɛnɛ kasambishawɔ.—Romo 2:21-24.
8. Kakɔna kakoka mbutama naka Akristo wambobatizama wambɔsa yɛdikɔ ya nkakitɔna kana ya ndjaka diwala aha l’ɔkɔkɔ wa l’Afundelo?
8 Naka Akristo wambobatizama wambɔsa yɛdikɔ ya nkakitɔna kana ndjaka diwala aha l’ɔkɔkɔ wa l’Afundelo, kete paka nyomenda kana vɔ mɛtɛ weke la lonyuma la dimɛna. Mbeyaka monga ko ɔmɔtshi la l’atei awɔ kana vɔ akɔ ahende hawokambe dimɛna l’atɔndɔ wa lo Bible. Nɛ dia otondongaka ɔnɛ mɛtɛ vɔ ‘ndjaɛkɛka le Jehowa l’etema awɔ tshɛ,’ tshike wotonga l’eshikikelo k’ɔnɛ vɔ koka nkandola ekakatanu wa lo diwala aha la nkakitɔna kana diyaka.—Adia Tukedi 3:5, 6.
9. Ɛtshɔkɔ akɔna wakoka nkondja Akristo wakikɛ ekakatanu lo nkumbo yawɔ?
9 Atshukanyi efula waki l’ekakatanu l’awala awɔ wakayâtondoya. Akristo wahakɔmɔ etena katomba ekakatanu lo diwala ndjongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ, djekoleko lo nkumbo yele atshukanyi bu l’ɔtɛmwɛlɔ ɔtɔi. Ɔpɔstɔlɔ Petero akafunde ate: “Nyu amantu, nyetawo aui a waumenyu, ne dia naka amotshi hawukitanyia diui dia [Nzambi], ndu waha la diui dia [Nzambi], wayudietawo ne dia ditshelu dia wadiewo lam’ayuwena ditshelu dianyu di’ololo diosohanyi la woma.” (1 Pet. 3:1, 2) Divɛsa nɛ mɛnyaka di’olonganyi wele bu ombetawudi mbeyaka ndjetawɔ akambo wa mɛtɛ l’ɔtɛ wa ditshelo di’ɔlɔlɔ di’olonganyi w’Okristo. Atshukanyi wasala la wolo diaha ndjaka diwala kânga mbewɔ l’ekakatanu tombolaka Nzambi ndo vɔamɛ kana ana wakokawɔ ndjota mongaka l’ɛtshɔkɔ efula.
10, 11. Naa ekakatanu wakoka ntomba lo diwala la shashimoya, ko eshikikelo kakɔna kakoka monga l’olonganyi w’Okristo?
10 Lam’ele vɔ kombolaka ngɛnyangɛnya Jehowa, Akristo efula tshukanaka lam’asawɔ. Koko kânga wanɛ wasala ngasɔ koka ndjonga l’ekakatanu. Ɛnyɛlɔ, kânga mbahaleke dui sɔ salema, olonganyi ɔmɔtshi mbeyaka ndjotatɛ mbahɛ washo le anto akina kana ndjɔ̂la lo nyuma ɛnɔnyi engana l’ɔkɔngɔ wa vɔ tshukana. Tɔshi ɛnyɛlɔ ka Linda laki mama ka nkumbo kaki l’ohetoheto.a Kânga mbakandasale la wolo dia nkimanyiya omɛnde dia ntshika ndjasha l’akambo wa kɔlɔ, nde komboka ndo akayotshanyemaka oma l’etshumanelo. Kakɔna kahomba Okristo wambohomana la dui dia ngasɔ nsala diaha diwala diawɔ mvɔ?
11 Ondo wɛ kokaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde dimi pombaka nsala la wolo dia nkokɛ diwala diami oyadi kɛnɛ tshɛ kakoka ntomba?’ Ndoko onto lakoka mbɔsa yɛdikɔ ya ngasɔ lo dihole diayɛ. Koko ɛkɔkɔ w’eshika wekɔ wahayahombe ndjaka diwala l’ɔtɛ w’ekakatanu. Ɔkɔkɔ wa ntondo ele, Okristo wasala la wolo diaha ndjaka diwala l’ɔtɛ wa nkum’otema kande ekɔ la nɛmɔ lo washo wa Nzambi. (Adia 1 Petero 2:19, 20.) Ɔkɔkɔ wa hende ele, Jehowa ayokimanyiya Okristo wasala la wolo diaha ndjaka diwala lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande ndo ya nyuma kande.
DIKUMANYI WEKƆ SUKE DIA NYOKIMANYIYA
12. Ngande wɔsa dikumanyi wanɛ wayanga ekimanyielo le wɔ?
12 Naka nyekɔ l’ekakatanu lo diwala dianyu, kete tanyengengake dia nyanga ekimanyielo le dikumanyi. Vɔ wekɔ alami w’ɛkɔkɔ ndo wayonyosha alako wɔsami oma l’Afundelo. (Etsha 20:28; Jak. 5:14, 15) Tanyɔfɔnyaka ɔnɛ dikumanyi wayonyɔsa oko anto w’anyanya naka nyu mbaelɛ dia vɔ ndjonyosha alako l’ɔtɛ w’ekakatanu wele la nyu lo diwala. Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, vɔ wayoleka nyɔsa la nɛmɔ etena kayowɛna dia nyu nangaka ngɛnyangɛnya Nzambi.
13. Dako diakɔna diatanema lo 1 Koreto 7:10-16?
13 Etena katelamɛka dikumanyi dia tolaka Akristo wotshukanyi l’elonganyi wele bu ambetawudi, mbala efula vɔ tokambaka l’ɛtɛkɛta waki Paulo wele lo 1 Koreto 7:10-16 wata ɔnɛ: ‘Dimi lambosha atshukanyi alako, aha dimi koko Nkumadiɔndjɔ dia wadi hahombe nkakitɔna l’omɛnde. Ko naka mɛtɛ nde ambokakitɔna la nde, kete atotshukamake kana akalole le omɛnde. Ndo omi hahombe nkimɔ wadɛnde. Wɛ wadi, onde wɛ mbeyaka kana wɛ ayoshimbɛ omɛyɛ? Kana wɛ omi, onde wɛ mbeyaka kana wɛ ayoshimbɛ wadɛyɛ?’ Ande ɔngɛnɔngɛnɔ watongaka l’olonganyi w’Okristo wambokotola osekande lele bu ombetawudi oya l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ lee!
14, 15. Naa ɛkɔkɔ wakoka ntshutshuya olonganyi w’Okristo dia nkakitɔna l’osekande, ko lande na kahombande takanyi yimba efula lo dɔmbɛlɔ?
14 Ko kakɔna kakoka nkonya Okristo dia nde ‘nkakitɔna’ l’osekande? Amɔtshi mɛnaka ɔlɔlɔ nkakitɔna l’ɔtɛ wahayokotsha elonganyi awɔ ehomba awɔ l’okonda. Akina salaka dui sɔ naka elonganyi awɔ wowahɛnyahɛnya efula kana wodja lonyuma lawɔ lo wâle.
15 Koko teye di’Okristo ndamɛ mbahomba mbɔsa yɛdikɔ ya nkakitɔna l’olonganyi ande kana ntetemala mbidjasɛ la nde. Diakɔ diele, la ntondo ka mbɔsa yɛdikɔ ya ngasɔ, nde pombaka takanyi yimba efula lo dɔmbɛlɔ. Nde koka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde mɛtɛ mbadja olonganyi ami wele bu ombetawudi lonyuma lami lo wâle ko kana dimɛ mbodja sawosawo dia mbeka Bible, mbɔtɔ lo nsanganya ndo nsambisha?’
16. Lande na kahahombe Akristo nsasɛ dia mbɔsa yɛdikɔ ya ndjaka diwala?
16 Woho wɔsaso diɔtɔnganelo diele lam’asaso la Nzambi ndo weso la lowando l’ɔtɛ wa woshasha wa diwala pombaka totshutshuya diaha sho nsasɛ dia mbɔsa yɛdikɔ ya nkakitɔna kana ndjaka diwala. Ekambi waki Jehowa tshɛ pombaka mbetsha okidielo wa lokombo lande lo dihole dia ntondo. Ɔnkɔnɛ, hatonga dimɛna dia sho nkolonganya akambo dia ndjaka diwala l’oyango wa totshukana l’onto okina.—Jer. 17:9; Mal. 2:13-16.
17. Lande na kakokaso mbuta ɔnɛ Nzambi akelɛ Akristo w’atshukanyi dia vɔ nsɛna lo wɔladi?
17 Okristo wakatshukana l’onto lele bu ombetawudi pombaka nsala la wolo dia diwala diawɔ nomba. Koko nde hahombe ndjaɛndja onongo naka olonganyi wele bu ombetawudi hayolanga dia vɔ ahende ntetemala mbidjasɛ kânga mbadjande welo diaha dui sɔ salema. Paulo akate ate: ‘Naka ɔnɛ lele bu ombetawudi ambɔsa yɛdikɔ ya nkakitɔna l’olonganyi ande, nde akakitɔne la nde. L’etena kɛsɔ, ɔnangɛso kana kadiyɛso kema mfumbe nɛ dia Nzambi akanyelɛ dia nyu nsɛna lo wɔladi.’—1 Kor. 7:15.b
NYOLONGAMƐKE LE JEHOWA
18. Kânga mbele kema wɔdu nkokɛ diwala etena katomba ekakatanu, etombelo akɔna waya lo mbidja welo dia dikokɛ?
18 Naka nyambohomana l’ekakatanu lo diwala dianyu, kete nyɔlɔmbɛ Jehowa dia nde nyosha dihonga ndo nyolongamɛke nshi tshɛ le nde. (Adia Osambu 27:14.) Tonyomɔsɛdingola ɛnyɛlɔ ka Linda lakatatɛkɛtshi dikambo diande la diko. Kânga mbakandadje welo l’edja k’ɛnɔnyi efula dia nkokɛ diwala diande, diɔ diakayovɔka. Ko onde nde akate ate lambokamba olimu wa kombo lo toko? Nde mbutaka ate: “Ndoko nɛ dia welo wakamadje waki tshondo y’esambishelo le asukanyi aso. Lekɔ la nkum’otema ka pudipudi ndo kɛnɛ koleki tshɛ ele, ekikelo kami kakakimanyiya dia nkakatshiya akambo wa mɛtɛ l’otema w’ɔnaso la womoto. Nde aya Ɔmɛnyi wa Jehowa wele l’ohetoheto.”
19. Etombelo akɔna wakoka monga naka atshukanyi mbidja welo dia nkokɛ diwala diawɔ?
19 Kadiyɛso Marilyn ekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula lo woho wakandayaɛkɛ le Nzambi dia nkokɛ diwala diande. Nde mbutaka ɔnɛ: “Nkɔkɔ ate kwɛ tshike lakakakitɔna l’omɛmi l’ɔtɛ wakinde kokotshaka ehomba ami wa l’emunyi ndo wakandadjaka lonyuma lami lo wâle. Nde akatongi ekumanyi la ntondo ka nde ndjokamba elimu wa kɔlɔ. Nde akatatɛ mbetsha nsanganya ndo sho kosawolaka nto. Lushi lɔmɔtshi lakɔtɔ dengalenga l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ, lakoke wɔma efula koko dimi kombutɛ omɛmi. Lâsɔ mbakamayeyaka dia ndo dimi mbele l’ɛkɔmɔ. L’ɔkɔngɔ diko, takayotatɛ nsawola, nsala wekelo wa lo nkumbo ndo mbɔtɔ lo nsanganya ya l’etshumanelo. Dikumanyi wakatokimanyiya la ngandji tshɛ ndo takanyomonga la diɔtɔnganelo dia dimɛna. Omɛmi akayoyalowanyaka ndo akayokondjaka waɛsɛ l’etshumanelo. Dui sɔ diakatosha wetshelo wa lânde.”
20, 21. Kakɔna kamboyoyashikikɛ dia nsala dia mɛnya ɔnɛ wɛ mbɔsaka diwala la nɛmɔ?
20 Oyadi enyemba kana atshukanyi mbeso, nyɛsɔ tongake nshi tshɛ la dihonga ndo tolongamɛke le Jehowa. Atshukanyi le, etena kahomananyu l’ekakatanu lo diwala, nyosalake tshɛ dia mbâkandola nɛ dia nyu “kema antu ahendi ntu, [koko ny]ambuyala untu otoi.” (Mat. 19:6) Ndo nto, nyeyake ɔnɛ naka nyu mbidja welo dia ndɔshana l’ekakatanu wa lo diwala oyadi olonganyi ɔmɔtshi bu ombetawudi, kete nyayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ etena kayetawɔ olonganyi wele bu ombetawudi akambo wa mɛtɛ.
21 Oyadi ekakatanu wele la nyu, nyoyashikikɛ dia monga ɛnyɛlɔ ka dimɛna le anto akina wele bu ambetawudi. Etena katomba ekakatanu, nyɔlɔmbɛ l’otema ɔtɔi, nyoyambole lande na kalanganyu nkakitɔna kana ndjaka diwala, nyoyange ɛlɔmbɛlɔ k’oma l’Afundelo la yambalo tshɛ ndo ekimanyielo kasha dikumanyi. Lâdiko di’awui asɔ tshɛ, nyoyashikikɛ dia ngɛnyangɛnya Jehowa Nzambi l’oseka dui tshɛ ndo nyɛnya dia nyu mbɔsaka diwala la nɛmɔ.
[Nɔte ya l’ɛse ka dikatshi]
a Nkombo yakatshikitanyema.
b Enda dibuku ‘Nyotshikale lo ngandji ka Nzambi,’ lɛkɛ 219-221; Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi 1, 1988, lɛkɛ 26-27 ndo ya Ngɔndɔ ka ntondo 1, 1976, lɛkɛ 31-32, lo Falase.
[Efundelo wa l’etei w’odingɔ wa lo lɛkɛ 10]
Akristo wahakɔmɔ etena katomba ekakatanu lo diwala ndjongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ
[Efundelo wa l’etei w’odingɔ wa lo lɛkɛ 12]
Nyolongamɛke le Jehowa nshi tshɛ dia nde nyosha dihonga
[Osato wa lo lɛkɛ 9]
Jehowa tshɔkɔlaka Akristo wadja welo dia nkokɛ diwala diawɔ
[Osato wa lo lɛkɛ 11]
Etshumanelo kekɔ dihole diakokaso keketshama lo nyuma