Toshike tanga ndo tewɔ tolonga taki Satana
‘Nyoshike tanga la ntondo ka totshelo ta mayɛlɛ taki Diabolo.’—EF. 6:11.
NGANDE WAYOYOKADIMOLA?
Ngande wakoka okambi waki Jehowa mbewɔ dia mundama lo djonga ya nsaki ka lomombo?
Kakɔna kakoka nkimanyiya Okristo wambotshukana diaha nde ntala lo djonga ya monanyi?
Lande na kele mbewɔ dia ntala lo djonga ya nsaki ka lomombo ndo ya monanyi mbelaka wahɔ?
1, 2. a) Lande na kele Satana hoke atshikadi w’akitami ndo “ekoko ekina” kɛtshi? b) Naa tolonga tohende taki Satana tayangaso nsɛdingola lo sawo nɛ?
SATANA hoke anto kɛtshi kânga yema, djekoleko ekambi waki Jehowa. Nde ekɔ lo ntetemala ndɔsha Akristo w’akitami weke lanɛ la nkɛtɛ. (Eny. 12:17) Nde salaka ngasɔ nɛ di’Akristo asɔ wekɔ lo nɔmbɔla olimu w’esambishelo ka Diolelo diaki Nzambi wasalema nshi nyɛ ndo wekɔ lo mɛnya anto akina ɔnɛ Satana mbele omboledi wa nkɛtɛ nyɛ. Ndo nto, lam’ele Satana aya bu nto l’elongamelo ka nsɛna pondjo pondjo, nde ekɔ lo mpetsha “ekoko ekina,” wasukɛ akitami ndo wele l’elongamelo kɛsɔ. (Joa. 10:16) Diakɔ mɛtɛ mbende la nkɛlɛ k’efula. Oyadi tekɔ l’elongamelo ka ndjɔsɛna la nkɛtɛ kana l’olongo, teye dia Satana hayakiyanya lo dikambo diaso nɛ dia oyango ande ele wa tosalɛ kɔlɔ.—1 Pet. 5:8.
2 Dia nkotsha oyango ɔsɔ, nde kambaka la tolonga totshikitanyi. Lam’ele nde ‘ambetɛ anto efula totshungu,’ vɔ hawetawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ lawasambishaso ndo hawokoke mɛna tolonga tande. Koko, Satana ndjondaka ndo wanɛ wamboshilaka mbetawɔ losango la Diolelo. (2 Kor. 4:3, 4) Lo sawo dietshi, takasɛdingola woho wakokaso mbewɔ tolonga tosato taki Satana tɔnɛ: 1) ɛtɛkɛta w’otondjatondja, 2) wɔma ndo tɔsɛngiya t’oma le anto akina, ndo 3) ndjaɛndja onongo amboleka. Nyɛsɔ tɔsɛdingolake kakianɛ woho wakokaso nshika tanga la ntondo ka tolonga tande tohende talekande munda anto, mbuta ate nsaki ka lomombo ndo monanyi.
NSAKI KA LOMOMBO
3, 4. Ngande wakoka ekiyanu wa lo dikongɛ nɛ di’akambo nkonya onto dia nde monga la nsaki ka lomombo?
3 Lo wɛɛla ande ɔmɔtshi, Yeso akatɛkɛta dia woho ɔmɔtshi wakakɔ l’atɛndɛ. Nde akɛnya ɔnɛ onto ɔmɔtshi mbeyaka mbetawɔ losango la Diolelo, koko “tukanyi ta akambu wa la kete, la lukesu l’ekundji, atutshidiaka diui. Ku ndi ambuyala aha la tongo.” (Mat. 13:22) Eelo, nsaki k’okundji ekɔ djonga mɔtshi yatâmba Satana lele otunyi aso.
4 Lanɛ, ekɔ akambo ahende watshidia dui. Dui dia ntondo ele, “tukanyi ta akambu wa la kete.” Lo “tena dia wulu” mbikikɛ nɛ, sho koka ndjakiyanya esadi eto. (2 Tim. 3:1) Mongaka tshondo y’okakatanu dia ntana woho wa ndɛ nɛ dia lɔsɛnɔ laya edika ndo elimu hawoyɛnama. Sho mbeyaka ndjakiyanya nto lo kɛnɛ kendana la nshi yayaye lo ndjambola ɔnɛ: ‘Onde layokondjaka dikuta dia ndjasɛnya naka laya osombe?’ L’ɔtɛ wayakiyanyawɔ amboleka di’akambo asɔ, anto amɔtshi ndjashaka l’oweso wa lomombo la l’emunyi lo mfɔnya ɔnɛ falanga mbayowakimanyiya dia vɔ monga la lɔsɛnɔ la dimɛna.
5. Lo yoho yakɔna yakokaso ntala lo djonga ya “lukesu l’ekundji”?
5 Dui dia hende diakatɛkɛta Yeso diatshidia dui ele, “lukesu l’ekundji.” Akambo ahende asɔ mbidja ndo ekiyanu, koka tokonya dia sho ntala lo djonga ya monga la nsaki ka lomombo. Bible mɛnyaka mɛtɛ dia ‘falanga yekɔ la wahɔ.’ (Und. 7:12) Koko, oweso wa lomombo bu dui dia lomba. Anto efula wamboyɛna dia lo yɛdikɔ yatawaleke ndjasha l’oweso wa lomombo la l’emunyi, mbatawaleke ndjadja lo wâle wa ntala lo djonga shɔ. Amɔtshi wamboyokoma polo ndo lo monga ɛhɔmbɔ wa lomombo.—Mat. 6:24.
6, 7. a) Ngande wakoka nsaki ka lomombo monga tshondo ya wâle lo dihole di’olimu? b) Lo awui akɔna wahomba Okristo nkana yimba naka wambɔ̂lɔmba dia nkamba wenya ekina wa lâdiko?
6 Teye di’onto koka monga la nsaki k’okundji aha la nde mbeya. Dia nshihodia dui sɔ, nyɛsɔ tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kɛnɛ. Owandji ayɛ w’olimu ambokotɛ ate: “Lekɔ la losango la dimɛna la kotɛ. Lɛɛta ambosha kɔmpanyi kaso olimu wa woke wa nsala. Kɛsɔ nembetshiyaka dia tayotatɛka nkamba wenya ekina lâdiko kânga l’edja ka ngɔndɔ ngana tsho. Koko tayolongolaka difuto dia dimɛna efula.” Ngande wayoyosala la ntondo ka dikambo dia ngasɔ? Ekɔ mɛtɛ dia wɛ pombaka nkotsha ehomba wa l’emunyi w’ase nkumbo kayɛ, koko aha paka ɔkɛndɛ ɔsɔ oto mbele la yɛ. (1 Tim. 5:8) Ekɔ akambo efula wahombayɛ mbidja yimba lɔkɔ. Wenya engana wayokɔsɛka olimu akɔ walangayɛ mbetawɔ? Onde olimu akɔ wayofukutanya ekongelo kayɛ k’akambo wa lo nyuma, mbidja ndo nsanganya ya l’etshumanelo ndo Ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo wa la dikɔlɔ?
7 Ohokanyiya yema, kakɔna koleki ohomba le yɛ, onde nkondja falanga efula kana akambo wa lo nyuma? Onde wɛ ayotshika dia mbetsha wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo l’oyango wa ndeka monga la falanga efula? Onde wɛ ambɛna wâle wakoka ndjokokomɛ naka wɛ minya yimba dia nkotsha ehomba wa lo nyuma w’ase nkumbo kayɛ l’oyango wa ndeka monga la lomombo la l’emunyi? Naka dui dia ngasɔ diambokokomɛ, ngande wakokayɛ nshika tanga ndo mbewɔ dia ntala lo djonga ya nsaki ka lomombo?—Adia 1 Timote 6:9, 10.
8. Naa bɛnyɛlɔ dimɔtshi dia lo Bible diakoka tokimanyiya dia nsɛdingola yoho yaso ya lɔsɛnɔ?
8 Dia mbewɔ ntala lo djonga ya nsaki ka lomombo, ekɔ ohomba wɛ sɛdingolaka yoho yayɛ ya lɔsɛnɔ mbala la mbala. Tokoyake pondjo Esau lakɛnya oma l’etsha ande dia nde hɔshi akambo wa lo nyuma la nɛmɔ. (Etat. 25:34; Heb. 12:16) Ndo nto, wɛ hahombe pondjo mbokoya pami kakelamɛ le Yeso dia nsondja diangɔ diande, nkahɛ ase wola ndo mboyela. Lo dihole dia nde nsala kɛnɛ kakawotɛ Yeso, pami kɛsɔ “akatshu la lunyangu, ne dia ndi aki la diango efula.” (Mat. 19:21, 22) Lam’ele nde akandama lo djonga ya nsaki ka lomombo, pami kɛsɔ akahandja diɛsɛ di’oleki woke dia ndjela Yeso. Tatetawɔke pondjo dia nshisha diɛsɛ diele la so dia monga ambeki wa Yeso Kristo.
9, 10. Lo ndjela kɛnɛ kata Bible, ngande wahombaso mbɔsa lomombo la l’emunyi?
9 Diaha sho ntala lo djonga ya nsaki ka lomombo, sho pombaka ndjela dako diaki Yeso diayela nɛ: “Tanyuyakananyaki [pondjo] nyati: Ayutole na? kana ayutono? kana ayutolota na? Ne dia asi wedja watuyangaka diango so tshe. Shenyu leli l’ulungu mbeyaka ati: Nyu dihumbaka dio tshe.”—Mat. 6:31, 32; Luka 21:34, 35.
10 Lo dihole dia sho ntala lo djonga ya lokeso l’okundji, tosale la wolo dia monga oko ofundji wa Bible Angura lakafunde ate: “Tumbeteki usi wula kana kanga ongonyi. Umbishaki diango dia nde dieli uhumba le mi.” (Tuk. 30:8) Lo mɛtɛ, kânga mbakeyaka Angura nɛmɔ diele la falanga, nde akeyaka dimɛna lokeso lele l’ekundji. Teye dia ekiyanu wa lo dikongɛ nɛ di’akambo ndo lokeso l’ekundji kokaka nanya lonyuma laso. Naka sho ndekaka ndjakiyanya lo kɛnɛ kendana la lomombo lahombaso nkondja, kete tayoyohomba etena, wolo ndo nsaki ka mbetsha wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo. Ɔnkɔnɛ, tosale kɛnɛ tshɛ keso l’akoka wa nsala diaha ntala lo djonga yaki Satana ya nsaki ka lomombo.—Adia Heberu 13:5.
MONANYI
11, 12. Ngande wakoka Okristo ndjotala lo djonga ya nsala monanyi lo dihole di’olimu?
11 Mengenga kalanga munda nyama ka woke kele la wolo, tshimaka difuku l’onemba weteta nyama kakɔ, ko nkitsha totambatamba, mbifɛ tokatshikatshi la tɔkɛtɛkɛtɛ lâdiko. Djonga mɔtshi yaki Satana yaleka anto ntala, ele pɛkato ka dieyanelo dia mindo. (Tuk. 22:14; 23:27) Akristo efula wakatale lo djonga shɔ lo mbetawɔ ndjadja l’akambo wakayakonya dia vɔ ndjosala monanyi esadi eto. Akristo akina w’atshukanyi wakatale lo djonga ya nsala monanyi l’ɔkɔngɔ wa vɔ mɛnyanya l’onto lele kema olonganyi awɔ ngandji ka lam’asa pami la womoto.
12 Okristo wambotshukana kokaka ndjotatɛ mɛnyanya l’onto lele bu olonganyi ande ngandji ka lam’asa pami la womoto lo dihole di’olimu. Eyangelo weke kasalema mɛnyaka dia ndekana kahende ɔtɔi ka wamato wambotshukana ndo apami 3 lo apami anɛi wambotshukana, wakasale loseka kâmɛ l’asekawɔ wa l’olimu. Onde olimu ayɛ wa lo demba kokonyaka dia wɛ monga kâmɛ l’anto akina wele bu apami kana wamato oko wɛ? Naka eelo, ngande wele diɔtɔnganelo diele lam’asayɛ la wɔ? Onde wɛ ndjadjɛka elelo diaha diɔtɔnganelo diele lam’asanyu ndjokokonya dia wɛ nsala monanyi? Ɛnyɛlɔ, naka kadiyɛso kambotshukama sawolaka mbala la mbala nde la pami kɛmɔtshi kakamba la nde olimu kele bu olonganyi ande, kete nde mbeyaka ndjotatɛ mbotɛ ekakatanu wa lo diwala diande. Kana ɔnangɛso ɔmɔtshi lambotshukana lamboyaetɛ ɔngɛnyi wa ma ma wa womoto ɔmɔtshi lakamba la nde olimu mbeyaka ndjotatɛ mbuta ɔnɛ: “Nde mbɔsaka tokanyi tami la nɛmɔ ndo nde mɛtɛ pokamɛkami etena kasawolami la nde. Nde ngɛnangɛnakami. Kosha wadɛmi mbasalɛ akambo nganɛ lee!” Onde wɛ ambɛna woho wakoka Okristo ndjadja l’akambo wakoka ndjôkonya dia nde nsala monanyi esadi eto?
13. Ngande wakoka mɛnyanya ngandji ka lam’asa pami la womoto l’onto lele kema olonganyi aso nkoma ndo l’etshumanelo?
13 Mɛnyanya ngandji ka lam’asa pami la womoto l’onto lele bu olonganyi aso koka nkoma polo ndo l’etshumanelo. Dia nshihodia dikambo sɔ dimɛna, tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka dui dimɔtshi diakasalema. Daniel nde la wadɛnde Saraha waki ambatshi mboka wa pondjo. Daniel aki ekumanyi kaki kotonaka ndoko ɔkɛndɛ l’etshumanelo. Nde akekaka Bible l’ambeki atanu w’apami ndo asato l’atei awɔ wakabatizama. Lam’ele vɔ waki weke kabatizama, vɔ waki l’ohomba w’ekimanyielo. Lam’ele Daniel aki l’ɛkɛndɛ efula l’etshumanelo, wadɛnde Sarah mbakalekaka mbakimanyiya. Koko kombet’edja, akambo wakayokomaka lo kɔlɔ. Mbala tshɛ kaki ambeki wa Bible waki Daniel l’ohomba w’ekimanyielo, vɔ wakayaka le Sarah. Etena kakayotatɛ Sarah nde lawɔ ndjaoka opoko lam’ele omɛnde aki paka l’ɛkɛndɛ wonya tshɛ, nde akayotatɛ ntshɔ le ambeki wa Bible waki Daniel. Dikambo sɔ diakayongaka oko djonga ya lo mayɛlɛ yele lo difuku. Daniel mbutaka ate: “L’edja ka ngɔndɔ yakayashaka wadɛmi dia mbakimanyiya, lonyuma lande lakatakitakitaka. Dui sɔ diakasalema nɛ dia lakawonya yimba lo mbodja dimɛ lo wâle wa mamba. L’ɔkɔngɔ diko, wadɛmi akayosalaka monanyi l’ombeki ami ɔmɔtshi wa Bible. Nde akatɔlaka yema yema lo nyuma aha la dimi mbeya nɛ dia lakayashaka paka lo ɛkɛndɛ ami wa l’etshumanelo.” Ngande wakokayɛ mbewɔ dui dia ngasɔ?
14, 15. Naa awui amɔtshi wakoka nkimanyiya Okristo wambotshukana dia mbewɔ djonga ya monanyi?
14 Dia wɛ mbewɔ djonga ya monanyi, wɛ pombaka nshihodia kɛnɛ kalembetshiya ntshikala la kɔlamelo le olonganyi ayɛ. Yeso akate ate: “Untu tamamitulaki kene kakamamanya [Nzambi].” (Mat. 19:6) Tɔfɔnyake pondjo di’ɛkɛndɛ ayɛ wa l’etshumanelo ndeka wadɛyɛ ohomba. Ndo nto, eya dia naka wɛ mbetshaka wenya efula lo akambo wele bu ohomba ko tshikaka olonganyi ayɛ ndamɛ, kete kɛsɔ mbeyaka mɛnya dia diwala dianyu diekɔ wɔdu, ndo dui sɔ mbeyaka ndjonyokonya dia nsala pɛkato ka woke.
15 Koko, naka wɛ ekɔ ekumanyi l’etshumanelo, kete wɛ pombaka nkokɛ ɛkɔkɔ. Ɔpɔstɔlɔ Petero akafunde ate: “Nyulamaki ekoko wa [Nzambi] weli l’atei anyu. Nyuwalami, aha la khudu, keli la etema w’ongenongeno, uku eli lulangu la [Nzambi], aha dikambu di’ukundji, keli la yimba yolongoswami.” (1 Pet. 5:2) Ekɔ mɛtɛ dia wɛ hahombe minya ɛkɔkɔ wa l’etshumanelo yimba. Koko, eya dia wɛ hakoke salaka tsho la wolo dia monga ekumanyi kakotsha ɛkɛndɛ ande dimɛna ko hadje welo dia monga omi l’oshika. Honga dui dia lomba ndo ayonga tshondo ya wâle naka wɛ ndjashaka tsho paka dia takotshaka ehomba w’ase etshumanelo, ko wadɛyɛ tshikalaka ndamɛ la ngelo. Daniel lakatatɛkɛtshi dikambo diande la diko kotshaka ate: “Wɛ hahombe pondjo ndeka ndjasha paka l’ɛkɛndɛ ayɛ eto ko minya nkumbo kayɛ yimba.”
16, 17. a) Tɛdikɔ takɔna ta shikaa tahomba atshukanyi mbɔsa dia mɛnya dia vɔ hawolange monga la ngandji ka lam’asa pami la womoto l’onto lele bu olonganyi awɔ? b) Sha ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi k’oma l’ekanda aso kakoka nkimanyiya Akristo dia vɔ mbewɔ monanyi.
16 Tshoto y’Etangelo ndo Réveillez-vous ! mbishaka Akristo wambotshukana alako w’efula wakoka mbakimanyiya diaha vɔ ntala lo djonga ya monanyi. Ɛnyɛlɔ, lo Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka dikumi 1, 2006, sho tanaka ɔhɛmwɛlɔ ɔnɛ: “Lo dihole diakambaso olimu ndo l’ahole akina, têwɔ awui wakoka tokonya dia mbɔtɔ lɔngɛnyi lamboleka l’onto lele bu olonganyi aso. Ɛnyɛlɔ, naka wonya wa minyɔ oma l’olimu akakoki, koko takatetemala nkamba la onto ɔmɔtshi lele kema pami kana womoto oko sho, kete dui sɔ koka ndjotodja l’ohemba. Oko weyɛ wadi kana omi, wɛ pombaka mbokiya hwe oma l’ɛtɛkɛta ayɛ ndo oma lo dionga diayɛ dia wɛ halange monga la ngandji ka lam’asa pami la womoto l’onto okina lele bu olonganyi ayɛ. Oko weyɛ onto lamamema Nzambi, wɛ hakombola pondjo dia nkotola yambalo y’onto okina oya le yɛ lo nkɛnya la nde lo demba kana lo ndɔta ndo lo nɔngɔsɔla divo lo yoho ya kɔlɔ. . . . Monga la fɔtɔ y’olonganyi ayɛ kana y’anayɛ lo dihole di’olimu ayokoholaka ndo ayoholaka anto akina ɔnɛ wɛ mbɔsaka nkumbo kayɛ la nɛmɔ. Yashikikɛ diaha wɛ nkeketsha, diha washo kana kesama pondjo dia monga la ngandji ka lam’asa pami la womoto l’onto lele bu olonganyi ayɛ.”
17 Sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Kakɔna mɛtɛ kalembetshiya monga la kɔlamelo lo diwala?” diakatombe lo Réveillez-vous ! wa Ngɔndɔ ka nɛi 2009, lo Falase, diakasha Akristo ɔhɛmwɛlɔ diaha vɔ monga la tokanyi ta nsala awui wa mindo wa dieyanelo l’onto lele bu olonganyi awɔ. Sawo diakɔ diakɛnya dia monga la tokanyi ta ngasɔ koka ndjotokonya lo ntala lo djonga ya nsala monanyi. (Jak. 1:14, 15) Naka wɛ ekɔ Okristo wambotshukana, kete ayonga dui dia lomba dia wɛ l’olonganyi ayɛ sɛdingolaka kâmɛ mbala la mbala asawo wa ngasɔ. Tohɔ dia Jehowa mbele Otungi wa diwala ndo diɔ diekɔ ekila. Naka nyu tshungolaka etena ka sawolaka kâmɛ akambo wendana la diwala dianyu, kete nyayɛnya dia nyu mbɔsaka diwala la nɛmɔ.—Etat. 2:21-24.
18, 19. a) Naa etombelo wa kɔlɔ waya lo nsala monanyi? b) Monga la kɔlamelo lo diwala ndjalaka l’etombelo akɔna?
18 Naka wɛ ambohembama dia mɛnyanya ngandji ka lam’asa pami la womoto l’onto lele bu olonganyi ayɛ, kete kana yimba lo etombelo wa kɔlɔ waya lo nsala monanyi kana loseka. (Tuk. 7:22, 23; Ngal. 6:7) Wanɛ wasala monanyi salɛka Jehowa ndo elonganyi awɔ kɔlɔ ka ditshi. (Adia Malaki 2:13, 14.) Lo wedi okina, sɛdingola wahɔ wakondja wanɛ watetemala nama lɔkɛwɔ la pudipudi. Vɔ bu tsho l’elongamelo ka ndjɔsɛna pondjo pondjo, koko wekɔ la lɔsɛnɔ ndo la nkum’otema ka pudipudi oma ko kakianɛ.—Adia Tukedi 3:1, 2.
19 Omembi w’esambo akafunde ate: “Ki ka mamba katuyalaka le wane watulangaka elembe aye [wɛ Nzambi]. Nduku lukulu l’engeno latuyalaka le wo.” (Osam. 119:165) Ɔnkɔnɛ, tolange akambo wa mɛtɛ ndo ‘tendake dimɛna woho wakɛndakɛndaso, aha oko akanga wa dinginya, koko oko akanga wa tomba’ lo dikongɛ nɛ di’akambo. (Ef. 5:15, 16) Nshi nyɛ mbamboleka Satana mamba atɛmɔdi waki Nzambi tolonga. Koko Jehowa ayotosha kɛnɛ tshɛ keso l’ohomba dia ‘nshika tanga’ ndo dia sho “nyima akuwa tshe wa dja wa kanga kolo,” mbuta ate Satana.—Ef. 6:11, 16.
[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]
a Nkombo yakatshikitanyema.
[Osato wa lo lɛkɛ 26]
Nsaki ka lomombo kokaka mbɔdia onto lo nyuma. Tetawɔke dia dui dia ngasɔ kokomɛ
[Osato wa lo lɛkɛ 29]
Mɛnyanya l’onto lele bu olonganyi ayɛ ngandji ka lam’asa pami la womoto koka kokonya dia nsala monanyi