Kalasa ya l’okongamelo yekɔ djembetelo ya ngandji ka Jehowa
JEHOWA ekɔ ‘Ombetsha aso wa woke.’ (Iza. 30:20) Ngandji mbôtshutshuya dia mbetsha ndo ndowanya anto akina. Ɛnyɛlɔ, l’ɔtɛ wa ngandji ka mamba kawokande, Jehowa ekɔ lo mɛnya Yeso “nde mbɛnyaka akambo tshɛ wasalande.” (Jni. 5:20) L’ɔtɛ wa ngandji katokande sho Ɛmɛnyi ande, Jehowa toshaka ‘nemi y’ambetshami,’ etena kasalaso la wolo dia mbotombola ndo dia nkimanyiya anto akina.—Iza. 50:4.
Lo mbokoya ɛnyɛlɔ ka ngandji katoka Jehowa, Kɔmite ka wetshelo ka l’Olui-walɔmbɔla kambaka la kalasa dikumi dia ndowanya wanɛ wele la nsaki ndo la diaaso dia ndjiɔtɔ. Onde wɛ mbɔsaka kalasa shɔ oko djembetelo ya ngandji katoka Jehowa?
Ɛsɔ tɔsɛdingole lo tshena pe kalasa mɔtshi ya l’okongamelo ndo tende kɛnɛ kakate anto amɔtshi wakayiɔtɔ. Oma lâsɔ ko wɛ ndjambola wate: ‘Ngande wakokami nkondja wahɔ oma lo wetshelo watetsha Nzambi ɔsɔ?’
KONDJA WAHƆ OMA L’OLOWANYELO WA KALASA YA L’OKONGAMELO
Oko wende “Nzambi ka ngandji,” Jehowa toshaka olowanyelo watokimanyiya dia sho monga la lɔsɛnɔ lele l’oyango, ndjalɔngɔsɔla dia nshika tanga la ntondo k’ehemba ndo dia sho monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula l’olimu w’esambishelo. (2 Kɔr. 13:11) L’ɛnyɛlɔ k’ambeki wa lo ntambe ka ntondo, tekɔ la dihomɔ diatokimanyiya dia sho nkimanyiya anto akina, lo ‘mbaetsha dia nkitanyiya akambo tshɛ’ wakandatodjangɛ.—Mat. 28:20.
Kânga mbeso bu l’akoka wa mbɔtɔ kalasa shɔ tshɛ, sho kokaka nkondja wahɔ lo mbɔtɔ kânga kalasa ɔtɔi l’atei ayɔ kana ndekana. Sho kokaka nkamba l’alako w’oma lo Bible watoshawɔ oma lo tshimbo ya kalasa shɔ. Ndo nto, sho kokaka mfudia diewo diaso dia nkamba olimu w’esambishelo lo sambishaka kâmɛ l’ekambi waki Jehowa wakalowanyema oma lo kalasa shɔ.
Yambola wate: ‘Onde akambo wele la mi mbishakami diaaso dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia dimi mbɔtɔ lo kalasa kɛmɔtshi l’atei ayɔ?’
Atɛmɔdi wa Jehowa mbɔsaka di’ekɔ tshondo ya diɛsɛ dia nsukɛ kalasa shɔ ndo mbetshama lɔkɔ. Ɔnkɔnɛ, tetawɔ di’olowanyelo walongolaso tosukanya suke suke la Nzambi ndo tokimanyiya dia sho nkotsha ɛkɛndɛ wakandatosha, djekoleko olimu w’esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ wahomba kambema la shamanya.
[Kiombo/Esato wa lo lɛkɛ 13-17]
KALASA MƆTSHI YA L’OKONGAMELO NDO KANYI YA LO TSHENA PE
Kalasa k’olimu wa teokrasi
Oyango: Dia ndowanya apandjudi woho wa vɔ monga esambisha ndo embetsha wa tomanamana wa lokumu l’ɔlɔlɔ.
Edja kaviyatɔ: Kayotetemala salema.
Dihole diasalematɔ: Lo Mbalasa ka Diolelo ka lo ngelo kanyu.
Kɛnɛ kalɔmbama: Pombaka monga wanɛ wɔtɔ nsanganya ya l’etshumanelo mbala la mbala, wetawɔ nkamba la wetshelo wa lo Bible ndo wasɛna lo yoho yɔtɔnɛ l’atɔndɔ w’Akristo.
Dia mfundja lokombo: Omendji wa Kalasa k’olimu wa teokrasi mbafundja ambeki.
Sharon, lele la hemɔ kananda eshisha wa lo wɔɔngɔ wakɛndjakɛndja emunyi wa lo demba kakayowɔdja demba di’otondo mbutaka ate: “Kalasa k’olimu wa teokrasi ambombetsha woho wa nsala eyangelo ndo wa ntɛkɛta la ntondo k’anto dimɛna. Lambeka nto dia dimi ndeka mbidja yimba l’ehomba wa lo nyuma w’anto akina koko aha paka wami eto.”
Arnie, omendji w’otshimbedi w’edjedja mbutaka ate: “Lakotɔ la dikokoma ndo laki l’okakatanu dia mendaka anto wasawola la mi. Kalasa kɛnɛ kambokimanyiya dia dimi ndjaoka dia lekɔ l’akoka wa nsala akambo efula. L’ekimanyiyelo k’olowanyelo wa Jehowa, lambeka toho takoka kimanyiyami dia mbahemɛ dikokoma diami ndo dia ndjasha tshɛ lo kɛnɛ kasalami. Lekɔ la lowando l’efula le Nzambi l’ɔtɛ wambondombisha akoka wa mbotombola l’etshumanelo ndo l’olimu w’esambishelo.”
Kalasa k’ase Bɛtɛlɛ weke eyoyo
Oyango: Tɔ nɔngɔswamaka dia nkimanyiya ase nkumbo ka Bɛtɛlɛ weke eyoyo dia vɔ ntondoya olimu awɔ.
Edja kaviyatɔ: Minitɛ 45 lomingu tshɛ l’edja ka mingu 16.
Dihole diasalematɔ: Lo Bɛtɛlɛ.
Kɛnɛ kalɔmbama: Pombaka monga ose nkumbo ka Bɛtɛlɛ kana onto lamboyakimɔ la lolango lo tshanda mɔtshi ndo lambetawɔma dia nkamba oko ose nkumbo ka Bɛtɛlɛ l’edja k’ɔnɔnyi ɔtɔi kana ndekana.
Dia mbɔtɔ lɔkɔ: Ase nkumbo ka Bɛtɛlɛ weke eyoyo sɔnamaka mbala kakɔ ɔtɔi.
Demetrius lakɔtɔ kalasa kɛsɔ lo ɛnɔnyi wa 1980, mbutaka ate: “Kalasa kɛsɔ kakafudia mbekelo yami ya wekelo ndo kakakimanyiya dia dimi ntshikala edja lo Bɛtɛlɛ. Embetsha, ɛkɔndɔ wa nsɛnɔ y’anto akina ndo alako w’eshika washama lɔkɔ wakambetawoya dia Jehowa nangaka kimanyiyami dia dimi ntondoya olimu ami wa lo Bɛtɛlɛ.”
Kaitlyn mbutaka ate: “Kalasa kɛsɔ kambokimanyiya dia dimi ndeka ndjasha lo dikambo dioleki ohomba, mbuta ate monga la lonyuma la dimɛna. Mbɔtɔ kalasa kɛsɔ ambokimanyiya dia dimi ndeka monga la lowando le Jehowa ndo le okongamelo ande.”
Kalasa k’olimu wa Diolelo
Oyango: Dia ndowanya dikumanyi ndo lo tena dimɔtshi, ekambi wakimanyiya dia vɔ nkokɛ anto walɔmbɔlawɔ dimɛna ndo nkotsha ɛkɛndɛ wele la wɔ l’okongamelo. (Etsha 20:28) Dia mbakimanyiya dia vɔ mbeya nkandola ekakatanu, ndɔshana la mbekelo mɔ ya kɔlɔ ndo nkotsha ehomba w’ase etshumanelo. Kalasa kɛnɛ salemaka l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi engana naka Olui-walɔmbɔla ambɔsa yɛdikɔ.
Edja kaviyatɔ: L’ɛnɔnyi weke kambeta, tɔ kakasalema l’edja ka nshi hiende kana hiende l’etenyi dikambo di’emendji weteta, lushi ɔtɔi l’etenyi dikambo dia dikumanyi ndo lushi ɔtɔi dikambo di’ekambi wakimanyiya.
Dihole diasalematɔ: Mbala efula, lo Mbalasa ka Diolelo kana Mbalasa ka nsanganya ya weke kele suke.
Kɛnɛ kalɔmbama: Pombaka monga emendji weteta, dikumanyi kana ekambi wakimanyiya.
Dia mbɔtɔ lɔkɔ: Dikumanyi ndo ekambi wakimanyiya nongolaka dikatshi dia leeta oma le omendji w’otshimbedi. Biro ka filialɛ mbelɛ emendji weteta.
“Kânga mbetshamaso awui efula wa lo kalasa kɛsɔ lo nshi ngana tsho, tɔ kimanyiyaka dikumanyi dia vɔ monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo ‘nkotsha ɛkɛndɛ awɔ’ l’olimu waki Jehowa. Oyadi dikumanyi diambokamba edja kana dieke kasɔnama, vɔ tshɛ mbekaka woho wa nama ɛkɔkɔ lo yoho ya dimɛna ndo wa ‘monga kâmɛ lo tokanyi.’”—Quinn (l’ɛse).
“Olowanyelo ɔsɔ tokimanyiyaka dia sho monga la wɛdimo etena kakimanyiyaso ɛkɔkɔ dia vɔ nshihodia akambo wa lo nyuma, kâhɛmɔlaso lo kɛnɛ kendana la wâle ɛmɔtshi ndo vɔ toshaka alako w’amɛna efula wendana la woho wa nkokɛ ɛkɔkɔ. Ande ngandji katoka Jehowa lo woho watokimanyiyande lee!”—Michael.
Kalasa k’ambatshi mboka
Oyango: Dia nkimanyiya ambatshi mboka dia vɔ ‘nkotsha olimu awɔ w’esambishelo dimɛna dimɛna.’—2 Tim. 4:5.
Edja kaviyatɔ: Mingu hiende.
Dihole diasalematɔ: Bɛtɛlɛ mbɔsa yɛdikɔ; mbala efula lo Mbalasa ka Diolelo.
Kɛnɛ kalɔmbama: Paka monga apandjudi wambokamba oko ambatshi mboka wa pondjo l’edja k’ɔnɔnyi ɔtɔi kana ndekana.a
Dia mbɔtɔ lɔkɔ: Bɛtɛlɛ mbasɔna ambatshi mboka wa pondjo ndo vɔ mbewoyaka omendji awɔ w’otshimbedi.
Lily (lonya l’omi) mbutaka ate: “Kalasa kɛnɛ kambokimanyiya dia dimi ndɔshana l’ekakatanu wa l’olimu w’esambishelo ndo wa lo lɔsɛnɔ lami. Lambolowanya yoho yami ya mbeka, ya mbetsha anto akina ndo ya nkamba la Bible. Loyalɔngɔsɔlaka dimɛna efula dia tokimanyiyaka anto akina, losukɛ dikumanyi ndo losha lonya l’ohamelo w’ase etshumanelo akina.”
Brenda lakɔtɔ kalasa kɛsɔ mbala hiende, akayofunda ate: “Tɔ kambokimanyiya dia dimi ndjasha l’akambo wa lo nyuma tshɛ lo tshɛ, dia ndowanya nkum’otema kami ndo dia ndeka ndjasha dia nkimanyiya anto akina. Lo mɛtɛ, Jehowa ekɔ kanga lokaho.”
[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]
a Naka ambatshi mboka w’eyoyo bu efula, kete vɔ mbeyaka mbelɛ ambatshi mboka wamboshilaka mbɔtɔ kalasa kakɔ ambeta ɛnɔnyi oko etanu dia vɔ ndjokiɔtɔ nto.
Kalasa ka dikumanyi dia l’etshumanelo
Oyango: Dia nkimanyiya dikumanyi dia vɔ nkotsha ɛkɛndɛ awɔ wa l’etshumanelo dimɛna ndo dia vɔ ndeka monga la lonyuma la dimɛna.
Edja kaviyatɔ: Nshi tshanu.
Dihole diasalematɔ: Bɛtɛlɛ mbashikikɛ dihole; mbala efula lo Mbalasa ka Diolelo kana Mbalasa ka nsanganya ya weke.
Kɛnɛ kalɔmbama: Paka monga ekumanyi.
Dia mbɔtɔ lɔkɔ: Bɛtɛlɛ mbelɛ dikumanyi.
Tende kɛnɛ kakate anto amɔtshi wakɔtɔ kalasa ka 92 l’États-Unis:
“Lambokondja wahɔ w’efula oma lo kalasa kɛnɛ, tɔ kambokimanyiya dia dimi ndjasɛdingola ndo menda woho wakokami nkokɛ ɛkɔkɔ wa Jehowa.”
“Dimi loyalɔngɔsɔlaka dimɛna dia tokeketsha anto tshɛ lo tɔtɔmiyaka awui w’ohomba wa l’avɛsa.”
“Layokambaka la wetshelo ɔnɛ lo lɔsɛnɔ lami l’otondo.”
Kalasa k’emendji weteta la wadiɛwɔ
Oyango: Dia nkimanyiya emendji w’etshimbedi l’emendji wa distrikɛ dia ndeka mbeya kambɛ tshumanelo “olimu w’efula lo ntɛkɛta ndo lo mbetsha” ndo mbeya nkokɛ wanɛ walamawɔ.—1 Tim. 5:17; 1 Pet. 5:2, 3.
Edja kaviyatɔ: Ngɔndɔ hiende.
Dihole diasalematɔ: Bɛtɛlɛ mbashikikɛ.
Kɛnɛ kalɔmbama: Paka monga omendji w’otshimbedi kana wa distrikɛ.
Dia mbɔtɔ lɔkɔ: Bɛtɛlɛ mbelɛ emendji weteta la wadiɛwɔ.
“Kalasa kɛnɛ kambofudia lowando laso le Yeso oko wende ɔnɔmbɔdi w’okongamelo waki Jehowa. Tamboleka mɛna ohomba wa nkeketsha anangɛso wakambɛso olimu ndo nkeketsha dimama dia kâmɛ dia l’etshumanelo tshɛ. Awui wamboteka wambotshikala lo timba taso woho ɔnɛ wele tamboshihodia di’etena katosha omendji w’otshimbedi alako ndo katongolande lo waaso amɔtshi, oyango ande wa ntondo ele, nkimanyiya anangɛso dia vɔ mɛna ɔnɛ Jehowa mbaokaka ngandji.” —Joel, kalasa ka 1, 1999.
Kalasa ka Bible k’anangɛso w’enyemba
Oyango: Dia ndowanya dikumanyi l’ekambi wakimanyiya wahatatshukana dia vɔ mɛmba ɛkɛndɛ ekina l’okongamelo wa Jehowa. Efula ka wanɛ walongola apɔlɔmɛ tomamaka dia tokamba l’ahole wewɔ l’ohomba w’ekimanyielo lo wodja awɔ. Amɔtshi mbeyaka tomama lo wodja okina naka vɔ nangaka. Akina wakakotsha lo kalasa kɛsɔ koka nkamba oko ambatshi mboka wa lânde lo tshanda mɔtshi dia ntatɛ ndo mpamia olimu lo bɛtshi dimɔtshi dia nkɛtɛ di’etale.
Edja kaviyatɔ: Ngɔndɔ hiende.
Dihole diasalematɔ: Bɛtɛlɛ mbashikikɛ dihole; mbala efula lo Mbalasa ka nsanganya ya weke kana lo Mbalasa ka Diolelo.
Kɛnɛ kalɔmbama: Monga ɔnangɛso leke onyemba lele l’ɛnɔnyi lam’asa 23 ndo 62, lele la yônge ya dimɛna lalanga ntshɔ dia tokambɛ anangɛso ndo sukɛ wahɔ wa Diolelo l’ahole wewɔ l’ohomba w’ekimanyielo. (Makɔ 10:29, 30) Anangɛso w’enyemba asɔ pombaka monga anto wambokamba l’ɛkɛndɛ awɔ l’edja k’ɛnɔnyi ehende aha la memadia.
Dia mbɔtɔ lɔkɔ: Losanganya lendana la wanɛ walanga mbɔtɔ lɔkɔ salemaka lo Losanganya l’otshimbedi.
Rick lakɔtɔ kalasa ka 23 l’États-Unis mbutaka ate: “Woho wakamayasha l’awui wetshawɔ lo kalasa kɛsɔ akakimanyiya nyuma ka Jehowa dia tɔ nsala etshikitanu le mi. Etena kasha Jehowa onto ɔkɛndɛ, nde mbosukɛka. Lambeya dia naka dimi ndeka ndjasha dia nsala lolango laki Nzambi koko aha ndjaɛkɛ le mi dimɛ, kete nde ayosukɛ.”
Andreas lakatomama dia tokamba lo wodja wa Allemagne mbutaka ate: “Lamboshihodia di’okongamelo wa Jehowa wekɔ lo takɛndakɛnda oko lo dihindo. Olowanyelo wakamakondja wambokimanyiya dia dimi ndjɛmba ɛkɛndɛ wele la ntondo kami dimɛna. Lakeke nto bɛnyɛlɔ efula dia lo Bible diɛnya mɛtɛ ka dui nɛ: Kambɛ analengo ndo Jehowa mbishaka onto ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ.”
Kalasa ka Bible k’atshukanyi w’Akristo
Oyango: Dia mbisha atshukanyi wele bu l’ana olowanyelo wa lânde wayowakimanyiya dia Jehowa la okongamelo ande ndeka nkamba la wɔ. Efula ka wanɛ walongola apɔlɔmɛ tomamaka dia tokamba l’ahole wewɔ l’ohomba w’ekimanyielo lo wodja awɔ. Amɔtshi mbeyaka tomama lo wodja okina naka vɔ nangaka. Akina wakakotsha lo kalasa kɛsɔ koka nkamba oko ambatshi mboka wa lânde lo tshanda mɔtshi dia ntatɛ ndo pamia olimu lo bɛtshi dimɔtshi dia nkɛtɛ di’etale.
Edja kaviyatɔ: Ngɔndɔ hiende.
Dihole diasalematɔ: Kalasa kɛnɛ kakatatɛ salema l’États-Unis d’Amɛrikɛ, ndo kayotatɛ salema Ngɔndɔ ka divwa 2012 lo filialɛ ya l’andja w’otondo yayɔsɔnama, mbala efula tɔ salemaka lo Mbalasa ya nsanganya ya weke kana lo Mbalasa ya Diolelo.
Kɛnɛ kalɔmbama: Pombaka monga atshukanyi wele l’ɛnɔnyi lam’asa 25 la 50 ndo wele la yônge ya dimɛna wakoka ntshɔ dia tokamba l’ahole wewɔ l’ohomba w’ekimanyielo ndo wele la yimba y’ɔnɛ: “Dim’one, untumi.” (Iza. 6:8) Lâdiko dia lâsɔ, vɔ pombaka monga anto wambotshukana l’edja k’ɛnɔnyi ehende ndo wambokamba olimu wa lo tena tshɛ l’edja k’ɛnɔnyi ehende aha la memadia. Omi pombaka monga ekumanyi kana okambi wakimanyiya wambokamba l’edja k’ɛnɔnyi oko ehende aha la memadia.
Dia mbɔtɔ lɔkɔ: Losanganya lendana la wanɛ walanga mbɔtɔ lɔkɔ salemaka lo Losanganya la distrikɛ. Naka ndoko losanganya la woke layosalema l’osomba anyu ko wɛ nangaka mbɔtɔ lɔkɔ, kete wɛ mbeyaka fundɛ biro ka filialɛ kanyu dia wɛ mbeya awui akina.
“Ande woho watshikitana lɔsɛnɔ l’edja ka mingu enanɛi ndo kônga atshukanyi la diaaso dia nsala akambo efula l’olimu waki Jehowa lee! Tamboyashikikɛ dia ntetemala monga la lɔsɛnɔ lele la wɛdimo layotokimanyiya dia sho nkamba la wenya aso lo yoho ya dimɛna.”—Eric nde la Corina (l’ɛse), kalasa ka 1, 2011.
Kalasa ka Ngiliyadɛ ka Bible ka Ɛmɛnyi wa Jehowa
Oyango: Dia ndowanya ambeki dia vɔ nkamba olimu wa misiɔnɛrɛ lo wedja wele l’anto efula, dia monga omendji weteta kana ose nkumbo ka Bɛtɛlɛ. Tɔ kekɔ nto l’oyango wa nkeketsha ndo wa shikimadia olimu w’esambishelo ndo filialɛ.
Edja kaviyatɔ: L’edja ka ngɔndɔ tshanu.
Dihole diasalematɔ: La Patterson, l’osomba wa New York.
Kɛnɛ kalɔmbama: Pombaka monga atshukanyi wakamba woho ɔmɔtshi w’olimu wa lo tena tshɛ wele oko: Waa misiɔnɛrɛ wele watɔtɔ kalasa kakɔ, ambatshi mboka wa lânde, emendji weteta kana ase nkumbo ya Bɛtɛlɛ. Vɔ pombaka monga anto wambokamba olimu wa lo tena tshɛ l’edja k’ɛnɔnyi esato aha la memadia. Vɔ pombaka ntɛkɛta, mbadia ndo mfunda Angɛlɛ dimɛna efula.
Dia mbɔtɔ lɔkɔ: Kɔmite ka filialɛ mbelɛ atshukanyi dia vɔ tɔtɔ lɔkɔ.
Lade nde la Monique w’oma l’États-Unis, koko wekɔ lo nkamba nshi nyɛ l’Afrikɛ. Lade mbutaka ate: “Kalasa ka Ngiliyadɛ akatolowanya dia sho ntshɔ oseka dihole tshɛ dia l’andja w’otondo ndo dia monga suke dia nkamba olimu kâmɛ l’anangɛso wa ngandji.”
Monique kotshaka ate: “Etena kakambami l’awui wakameke oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, dimi mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula l’olimu ami. Dimi mɛnaka di’ɔngɛnɔngɛnɔ ekɔ djembetelo kina ya ngandji katoka Jehowa.”
Kalasa k’ase kɔmite ka filialɛ la wadiɛwɔ
Oyango: Dia nkimanyiya wanɛ wakamba lo Kɔmite ka filialɛ dia vɔ nkotsha ɔkɛndɛ awɔ wa mendaka woho wakɛndakɛnda Bɛtɛlɛ dimɛna, mbidjaka yimba lo akambo wendana la tshumanelo ndo mendaka emendji w’etshimbedi la wa distrikɛ lo bɛtshi diawɔ dia nkɛtɛ, mendaka olimu w’okadimwelo, w’otondjelo ndo w’otomelo w’ekanda ndo mendaka adepartɛma akina.
Edja kaviyatɔ: Ngɔndɔ hiende.
Dihole diasalematɔ: La Patterson, l’osomba wa New York, lo dihole diasalema Kalasa ka Ngiliyadɛ.
Kɛnɛ kalɔmbama: Paka monga ose Kɔmite ka filialɛ kana ose Kɔmite ka wodja kana ɔnɛ lambowelɛ dia mbɔtɔ lɔkɔ.
Dia mbɔtɔ lɔkɔ: Olui-walɔmbɔla mbelɛ anangɛso akɔ la wadiɛwɔ.
Lowell nde la Cara wakɔtɔ lo kalasa ka 25 ndo wekɔ lo nkamba lo wodja wa Nigéria. Lowell mbutaka ate: “Laketshama dia mɛna ɔnɛ oyadi elimu akɔna wele la so ndo ɛkɛndɛ akɔna wakokawɔ tosha, sho pombaka nsala akambo tshɛ lo ndjela lolango laki Jehowa ndo mbɔngɛnyangɛnya. Awui wakateke wakatɛnya nto ohomba wa sho mbokoya Jehowa lo woho wasalɛnde ekambi ande akambo la ngandji tshɛ.”
Cara kotshaka ate: “Lakakane yimba la dui nɛ: Naka haleye nembetshiya dikambo dimɔtshi lo yoho yokɛma hwe, kete dimi pombaka mbeka dikambo diakɔ dimɛna la ntondo ka ndjetsha anto akina.”
[Osato wa lo lɛkɛ 13]
[Osato wa lo lɛkɛ 14]
[Osato wa lo lɛkɛ 15]
[Osato wa lo lɛkɛ 16]