Yimba yakɔna yakɛnɛmɔlayɛ?
“Ɔlɔlɔ waheyama mbɛdika wa Nkumadiɔndjɔ Yeso Kristo wayale la nyu l’ɔtɛ wa yimba yakɛnɛmɔlanyu.”—FILƐ. 25.
ONDE WƐ KOKA NKADIMOLA?
Lande na kahombaso nsɛna wolo lo kɛnɛ kendana la yimba yakɛnɛmɔlaso?
Waonga akɔna wahombaso mbewɔ, ndo ngande wakokaso nsala dui sɔ?
Kakɔna kakokaso nsala dia nkɛnɛmɔla yimba ya dimɛna l’etshumanelo?
1. Kakɔna kakalongamɛka Pɔɔlɔ etena kakandafundɛ asekande ambetawudi?
LO MUKANDA wakandafundɛ asekande ambetawudi, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akatɛkɛta mbala efula ate nde akalongamɛka dia Jehowa nde la Yeso koka mbetawɔ yimba yakɛnɛmɔla ase etshumanelo. Ɛnyɛlɔ, nde akafundɛ Akristo wa la Ngalatiya ate: ‘Analengo, ɔlɔlɔ waheyama mbɛdika wa Nkumɛso Yeso Kristo wayale la nyu l’ɔtɛ wa yimba yakɛnɛmɔlanyu! Amɛɛ.’ (Ngal. 6:18) Kakɔna kakandalange mbuta lo nkamba la etelo k’ɔnɛ ‘yimba yakɛnɛmɔlanyu’?
2, 3. a) Etena kakakambe Pɔɔlɔ la tshɛkɛta “yimba,” kakɔna kakandalangaka mbuta lo tena dimɔtshi? b) Ambola akɔna wakoka onto l’onto ndjaoka lo kɛnɛ kendana la yimba yahombande nkɛnɛmɔla?
2 Pɔɔlɔ akakambe la tshɛkɛta “yimba” lanɛ dia nembetshiya wolo ɔmɔtshi watotshutshuya dia mbuta kana dia nsala akambo lo yoho mɔtshi. Ɛnyɛlɔ, onto ɔmɔtshi koka monga l’osalosalo, mbɔsaka anto la nɛmɔ, homala esadi, la lokaho kana suke dia dimanyiyana. Bible tolakaka dia sho monga la “yimba ya memakana” ndo la ‘yimba ya ki.’ (1 Pet. 3:4; Tok. 17:27) Lo wedi okina, onto okina mbeyaka monga kanga djawudi, kanga nsaki ka lomombo, yomalomala kana la yimba ya dipanda. Kɛnɛ koleki kɔlɔ ele, ekɔ anto amɔtshi wele la waonga wa mindo, yimba y’ohindodi kana y’ɔtɔmbɔkwɛlɔ.
3 Ɔnkɔnɛ, etena kakakambe Pɔɔlɔ l’ɛtɛkɛta wele oko “Nkumadiɔndjɔ asuke yimba yakɛnɛmɔla[nyu],” nde akakeketshaka asekande ambetawudi dia vɔ monga la dionga diɔtɔnɛ la lolango laki Nzambi ndo la waonga wele oko wa Kristo. (2 Tim. 4:22; adia Kɔlɔsayi 3:9-12.) Ekɔ ohomba sho ndjambola onto l’onto ɔnɛ: ‘Yimba yakɔna yakɛnɛmɔlami? Ngande wakokami ndeka monga la dionga diangɛnyangɛnya Nzambi? Ngande wakokami mbisha lonya dia yimba ya dimɛna monga l’etshumanelo?’ Dia nshihodia dui sɔ dimɛna, tɔshi ɛnyɛlɔ kɛnɛ. Lo olui w’alɛmbɔlɛmbɔ, dɛmbɔlɛmbɔ la dɛmbɔlɛmbɔ kimanyiyaka di’alɛmbɔlɛmbɔ tshɛ wele lawɔ mɛnama dimɛna lo washo. Onde sho tekɔ oko dɛmbɔlɛmbɔ dimɔtshi diakimanyiya dia dimɛna di’etshumanelo mɛnama? Lo mɛtɛ, kɛsɔ mbahomba onto l’onto la l’atei aso nsala. Nyɛsɔ tɔsɛdingolake kakianɛ kɛnɛ kakokaso nsala dia nkɛnɛmɔla yimba yangɛnyangɛnya Nzambi.
TEWƆ YIMBA Y’ANDJA ƆNƐ
4. “Yimba y’andja ɔnɛ” kɛdikɛdi na?
4 Bible totɛka ɔnɛ: “Sho konongola yimba y’andja ɔnɛ, koko takalongola nyuma k’oma le Nzambi.” (1 Kɔr. 2:12) Ko “yimba y’andja ɔnɛ” kɛdikɛdi na? Yɔ yekɔ yimba yâmɛ yɔtɛkɛtami lo Ɛfɛsɔ 2:2, lɛnɛ adiaso ɔnɛ: “[Nyaka]kɛndakɛndaka lɔkɔ lo ndjela dikongɛ di’akambo dia l’andja ɔnɛ, lo ndjela owandji wa yimba y’andja ɔnɛ yambokokanɛ oko hiɛlɛlɛ, yimba yakamba olimu ɛlɔ kɛnɛ le wanɛ wele bu l’okitanyiya.” “Hiɛlɛlɛ” shɔ yekɔ yimba y’andja ɔnɛ kana ekanelo ka yimba kambokokanɛ oko hiɛlɛlɛ le anto wotodingi ndo yɔ yaya l’ahole tshɛ. Mbala efula, anto wele la yɔ mongaka l’ekanelo k’ɔnɛ: ‘Dimi ɔna mama, ndoko lakoka mbutɛmi kɛnɛ ka nsala kana ɔnɛ dimɛ mbahomba ndjasalɛ kɛnɛ kɛnami dia kekɔ ɔlɔlɔ.’ Anto asɔ mbele “wanɛ wele bu l’okitanyiya” wa l’andja waki Satana.
5. Yimba ya ngande yakakɛnɛmɔla anto amɔtshi l’Isariyɛlɛ?
5 Yimba ya ngasɔ kema y’ɛlɔ a lui. Lo nshi ya Mɔsɛ, Kɔra akatɔmbɔkwɛ wanɛ waki la lowandji l’etshumanelo ka l’Isariyɛlɛ w’edjedja. Nde akaleke sɔmana la Arɔna nde l’anande, wanɛ waki la diɛsɛ dia nkamba oko ɛlɔmbɛdi. Mbeyaka monga ko nde akɛnaka munga yawɔ. Kana ondo nde akafɔnyaka ate Mɔsɛ akawasha waɛsɛ wa lânde l’ɔtɛ wakiwɔ ewɔtɔ ande. Oyadi ngasɔ mbakidiɔ kana bu, Kɔra akatatɛ mɛna akambo lo yoho ya lo demba ndo akatatɛ ntɛkɛta kɔlɔ dikambo dia wanɛ wakasɔnama oma le Jehowa lo mbatɛ l’otako tshɛ ate: “Ambukuka . . . Okoko wana wayambiyanyu la diku di’[etshumanelo k]a Jehowa?” (Wal. 16:3) L’ɛnyɛlɔ kande, Datana nde l’Abirama vɔ lawɔ wakatatɛ ngunɛngunɛ Mɔsɛ, lo mbotɛ ɔnɛ nde ‘ambotamba elolo.’ Etena kakawelamɛ dia tɛnama la ntondo ka Mɔsɛ, vɔ wakakadimola l’otako tshɛ ɔnɛ: “Shu hatu[to]tsho.” (Wal. 16:12-14) Jehowa mɛtɛ kɔngɛnangɛna dionga dia kɔlɔ sɔ ndo nde akadiake atɔmbɔki asɔ tshɛ.—Wal. 16:28-35.
6. Ngande wakɛnya anto amɔtshi wa lo ntambe ka ntondo yimba ya kɔlɔ yaki la wɔ, ndo kakɔna ondo kakâtshutshuya dia nsala ngasɔ?
6 Lo ntambe ka ntondo nto, anto amɔtshi “wakɔnyɔla[ka] lowandji” wakatatɛ ntɛkɛta kɔlɔ dikambo dia wanɛ waki la lowandji l’atei w’etshumanelo. (Judɛ 8) Lam’ele vɔ wakafɔnyaka dia wakahombe monga l’ɛkɛndɛ efula l’etshumanelo, vɔ wakatatɛ ntshutshuya anto akina dia vɔ lawɔ tɔmbɔkwɛ wanɛ wakasɔnama dia mɛmba ɛkɛndɛ wakawasha Jehowa.—Adia 3 Joani 9, 10.
7. Yimba yakɔna yahombaso mbewɔ l’etshumanelo?
7 Lo mɛtɛ, yimba ya ngasɔ bu la dihole l’atei w’etshumanelo k’Akristo ndo sho tshɛ pombaka nsɛna wolo diaha yimba ya kɔlɔ nsɔsɔmɛ l’etshumanelo. Dikumanyi dia l’etshumanelo bu kokele oko wakiwɔ komonga kokele ndo lo nshi ya Mɔsɛ la Joani. Vɔ koka tosalɛ munga mɔtshi yakoka tonyangiya. Ko naka dui dia ngasɔ diambotomba, shi ayonga dui dia kɔlɔ efula di’onto tshɛ la l’etshumanelo ntatɛ nsala akambo lo ndjela yimba y’andja ɔnɛ, lo ndjayangɛ “losembwe” la wolo kana lo mbuta ɔnɛ “sho hatɛnyi wɛma, paka dikumanyi salɛ anto amɔtshi wa l’etshumanelo akambo la losembwe”? Teye dia Jehowa koka minya yimba lo tɔkɔmɔkɔmɔ tɔmɔtshi tasalaso. Onde hatokoke ndo sho lawɔ nsala woho akɔ wâmɛ? L’ɔtɛ wa tɔkɔmɔkɔmɔ tɛnawɔ le dikumanyi, anto amɔtshi wakasale pɛkato ya weke ndjokomaka polo lo ntona ntshɔ dia tolombola la ntondo ka kɔmite ka kilombo ka l’etshumanelo kele l’oyango wa mbakimanyiya lo nyuma. Koko, nsala ngasɔ ayonga oko ɔkɔnyi watona nnɔ ekanga wakoka mbokimanyiya wôfunde onganga l’ɔtɛ wahandalange onganga akɔ.
8. Avɛsa akɔna wa lo Bible watokimanyiya dia monga l’okitanyiya le dikumanyi dia l’etshumanelo?
8 Dia mbewɔ yimba ya kɔlɔ ya ngasɔ, sho koka mbohɔ dia Yeso mɛnyama lo Bible oko onto lokime “tɔɔtɔ esambele lo lonya lande l’omi.” “Tɔɔtɔ” tɔsɔ tekɔ didjidji di’emendji w’akitami ndo lo yoho kina, dikumanyi tshɛ dia l’etshumanelo. Yeso kokaka nɔmbɔla “tɔɔtɔ” takɔ lo yoho tshɛ yalangande. (Ɛny. 1:16, 20) Lâsɔ, oko wende Ɔtɛ w’etshumanelo k’Akristo, Yeso ekɔ lo mɛna kɛnɛ tshɛ kasala elui wa dikumanyi. Naka ekumanyi kɛmɔtshi pombaka mingɔma, kete Ɔnɛ lele la ‘washo wele oko lombe la dja’ ayɛna dui diakɔ ndo nde ayodilɔngɔsɔla lo yoho yande ndo l’etena kalangande. (Ɛny. 1:14) Koko l’etena kɛnɛ, sho pombaka nɛmiya wanɛ wakasɔnama oma lo tshimbo ya nyuma k’ekila, nɛ dia Pɔɔlɔ akafunde ate: “Nyokitanyiyake wanɛ wanyɔlɔmbɔla ndo nyetawɔke awui awɔ, nɛ dia vɔ wekɔ lo ntetemala nyolama oko anto wayowoyokoya la wɔ, dia vɔ nsala dikambo sɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ koko aha la lonyangu, nɛ dia dui sɔ diayonga l’etombelo wa kɔlɔ le nyu.”—Hɛb. 13:17.
9. a) Dionga diakɔna diahomba Okristo tshɛ monga la diɔ etena kangɔmande? b) Naa yoho yoleki dimɛna ya nsala etena kangɔmaso?
9 Yimba yakɛnɛmɔla Okristo koka nto mbɔtɔ l’ohemba etena kashishande ɛkɛndɛ wele la nde l’etshumelo. Ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔtshi akalakema l’ɔkɔmi tshɛ oma le dikumyi l’ɔtɛ wakandakɛnyaka tɔkɛnyi ta ngala ta lo vidɛo. Lonyangu ko nde akatone nkamba l’alako wakawawosha ndo kɛsɔ akakonya dikumanyi dia vɔ mbonya l’ɔnɔngɔ w’ekambi wakimanyiya, nɛ nde kôkotshaka nto kɛnɛ kalɔmba Afundelo. (Osa. 11:5; 1 Tim. 3:8-10) L’ɔkɔngɔ diko, ɔnangɛsɔ ɔsɔ akayotatɛ mbekola lokumu ɔnɛ ndoko kɛnɛ kakandasale kakawakoke mbonya l’ɔnɔngɔ w’ekambi, ndo akafundɛ Bɛtɛlɛ mikanda mbala la mbala dia mɔnyɔla dikumanyi sɔ ndo nde akayokoma polo ndo lo nsɛngiya anto akina wa l’etshumanelo dia vɔ monga la yimba y’ɔtɔmbɔkwɛlɔ. Koko, naka sho mbisha tɛkɛ nɛndɛ etena kangɔmaso l’ɔtɛ wa munga kambotosala, kete tayodja wɔladi w’etshumanelo k’otondo lo wâle ndo dui sɔ hokimanyiya ndoko onto. Lâsɔ, etena kangɔmaso, ayonga dui dia dimɛna dia sho mbɔsa di’ɔsɔ ekɔ diaaso diatokimanyiya dia mbishola wɛɔdu wahateye wele la so ndo mbetawɔ engwelo aha la ntshimbatshimba.—Adia Delo dia Jɛrɛmiya 3:28, 29.
10. a) Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo Jakɔba 3:16-18 lo kɛnɛ kendana la yimba ya kɔlɔ ndo y’ɔlɔlɔ? b) Etombelo akɔna wakoka monga naka sho nkɛnɛmɔla “lomba l’oma l’olongo”?
10 Jakɔba 3:16-18 koka tokimanyiya dia mbeya yimba ya kɔlɔ yahombaso mbewɔ ndo y’ɔlɔlɔ yahombaso nkɛnɛmɔla l’etshumanelo. Avɛsa akɔ mbutaka ɔnɛ: “Nɛ dia lɛnɛ ele kandjema la yimba y’ewanu, lɛkɔ kayonga ndo efukutanu la akambo tshɛ wa kɔlɔ. Koko lomba l’oma l’olongo lekɔ ntondotondo pudipudi, oma laasɔ lɔ lekɔ wɔladi, ekanelo k’ɔlɔlɔ, suke dia nkitanyiya, lɔ ndola tɔɔ la kɛtshi ndo la elowa w’ɛlɔlɔ, lɔ keema la shɔnɔdi ndo keema la dungi pende. Ndo nto, ntɔngɔ y’elowa wa losembwe monɛmaka lo wɔladi le wanɛ wadja wɔladi.” Naka sho nsala akambo lo yoho yɔtɔnɛ la “lomba l’oma l’olongo,” kete waonga aso w’amɛna wayotokimanyiya dia mbisha lonya dia yimba y’ɔlɔlɔ monga l’atei w’etshumanelo.
TONGE LA DILƐMIƐLƆ L’ATEI W’ETSHUMANELO
11. a) Nama yimba y’ɔlɔlɔ tokimanyiyaka dia mbewɔ na? b) Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɛnyɛlɔ ka Davidɛ?
11 Sho pombaka mbeyaka dia Jehowa akasha dikumanyi ɔkɛndɛ wa namaka “etshumanelo ka Nzambi.” (Etsha 20:28; 1 Pet. 5:2) Ɔnkɔnɛ, ekɔ dui dia lomba dia sho nɛmiya lowandji lɔsɔ lakasha Jehowa dikumanyi, oyadi tekɔ dikumanyi kana bu. Nama yimba y’ɔlɔlɔ ayotokimanyiya diaha sho ndeka ndjakiyanya tsho dikambo di’ɛkɛndɛ. Etena kakɛnyi nkumekanga Saolo ka l’Isariyɛlɛ w’edjedja dia Davidɛ ayanga monga nkumekanga, nde “akendaka Davidi la su dia kolo.” (1 Sam. 18:9) Nkumekanga Saolo akayotatɛ monga la yimba ya kɔlɔ ndo nkoma polo lo nyanga dia ndjaka Davidɛ. Lo dihole dia sho ndeka ndjakiyanya di’ɛkɛndɛ oko wakasale Saolo, shi ayoleka dimɛna sho monga oko Davidɛ? Kânga mbakawosalɛ akambo efula waki komonga la losembwe, Davidɛ akatetemala nɛmiya wanɛ wakasɔnama oma le Jehowa dia ndjala la lowandji.—Adia 1 Samuɛlɛ 26:23.
12. Kakɔna kayokimanyiya dia kâmɛ monga l’etshumanelo?
12 Monga la tokanyi totshikitanyi l’akambo amɔtshi koka tokonya dia sho nyangiya anto akina ndo dui sɔ koka ntomba kânga l’atei wa dikumanyi. Alako w’oma lo Bible kokaka tokimanyiya lo dikambo sɔ. Ɛnyɛlɔ, Rɔmɔ 12:10, 16 mbutaka ɔnɛ: “Lo kɛnɛ kendana la nɛmiyana, nyosha ɛnyɛlɔ. . . . Tanyongake akanga wa tomba lo washo anyu hita.” Lo dihole dia ntshininala lo mbuta ɔnɛ sho mbɔswɛ, sho pombaka mbetawɔ di’ekɔ nto toho tokina efula takoka dikambo dimɔtshi kandɔma. Naka sho nsala la wolo dia mbetawɔ kanyi y’anto akina, kete sho koka mbisha lonya dia kâmɛ monga l’etshumanelo.—Flpɛ. 4:5.
13. Ahombaso nsala naka tambosha kanyi lo dui dimɔtshi, ndo ɛnyɛlɔ kakɔna ka lo Bible kɛnya kɛnɛ kakokaso nsala?
13 Onde kɛsɔ nembetshiya ɔnɛ ɛkɔ kɔlɔ mbisha kanyi etena kɛnaso dia dui dimɔtshi hadiosalema dimɛna l’etshumanelo? Keema. Ɛnyɛlɔ, lo ntambe ka ntondo, dui dimɔtshi diakatombe di’aki ase etshumanelo efula kosanga lolemi. Anangɛso “wakayɔsaka yɛdikɔ ya Pɔɔlɔ la Barnabasɛ ndo anto akina w’oma l’atei awɔ ntshɔ le apɔstɔlɔ la dikumanyi la Jɛrusalɛma dia vɔ towatɛ okakatanu ɔsɔ.” (Etsha 15:2) Aha la tâmu, anangɛso asɔ waki la tokanyi totshikitanyi lo woho wakahombe dui sɔ kandɔma. Koko, l’ɔkɔngɔ w’ase olui-walɔmbɔla wa la Jɛrusalɛma mbishana tokanyi ndo mbɔsa yɛdikɔ l’ekimanyielo ka nyuma k’ekila, anangɛso kôtshininala lo tokanyi tawɔ. Etena kakakome mukanda wendana la yɛdikɔ yakɔsama, “vɔ wakangɛnangɛna l’ɔtɛ w’ekeketshelo kaki lɔkɔ” ndo tshumanelo diakatatetemalaka “nkeketala lo mbetawɔ.” (Etsha 15:31; 16:4, 5) Woho akɔ wâmɛ mbele ɛlɔ kɛnɛ, naka tambotɛ dikumanyi dikambo dimɔtshi dieso bu l’akoka wa dikandola shoamɛ, toyashikikɛ dia vɔ wayɔsa yɛdikɔ yahombama l’ɔkɔngɔ wa vɔ nkana yimba lo dɔmbɛlɔ.
TONGE LA DIƆTƆNGANELO DIA DIMƐNA L’ANTO AKINA
14. Ngande wakokaso nkɛnɛmɔla yimba ya dimɛna lo diɔtɔnganelo diasaso l’anto akina?
14 Lo diɔtɔnganelo diasaso l’anto akina, tekɔ la waaso efula wa nkɛnɛmɔla yimba y’ɔlɔlɔ. Sho tshɛ kokaka nsala akambo efula w’ɛlɔlɔ naka sho monga suke dia dimanyiya wanɛ watondjɛ. Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbutaka ɔnɛ: “Nyotetemale mbikikanɛ kɔlɔ ndo nyodimanyiyanake l’otema ɔtɔi lam’asanyu, oyadi kaanga onto ekɔ la dikambo dia nyangɛ osekande, oko wakanyodimanyiya Jehowa l’otema ɔtɔi, nyu lawɔ pombaka dimanyiya asekanyu.” (Kɔl. 3:13) Etelo k’ɔnɛ: “Oyadi kaanga onto ekɔ la dikambo dia nyangɛ osekande” mɛnyaka dia sho koka monga l’ɛkɔkɔ w’eshika wa momala etena katosalɛ anto akina kɔlɔ. Koko, lo dihole dia sho ndeka ndjakiyanya l’ɔtɛ wa tomungamunga ta totshitshɛ ndo mfukutanya wɔladi wa l’etshumanelo, tôkoya Jehowa lo dikamanyiyanaka la lolango ndo lo ntetemala mbokambɛ olimu kâmɛ.
15. a) Wetshelo akɔna wakondjaso oma le Jɔbɔ lo kɛnɛ kendana la dimanyiyana? b) Ngande wakoka dɔmbɛlɔ tokimanyiya dia sho nkɛnɛmɔla yimba ya dimɛna?
15 Lo kɛnɛ kendana la dimanyiyana, sho koka nkondja wetshelo oma le Jɔbɔ. Angɛnyi ande asato wakahombe mbosamba wakayotatɛ mbotondjɛ ɛtɛkɛta wa kɔlɔ. Koko Jɔbɔ akâdimanyiya. Lo ngande? ‘Nde akalɔmbɛ Jehowa dikambo diawɔ.’ (Jɔbɔ 16:2; 42:10) Nɔmba lo dikambo di’anto akina kokaka ntshikitanya woho wawaɔsaso. Nɔmba lo dikambo di’Akristo tshɛ tokimanyiya dia sho nkɛnɛmɔla yimba yele oko ya Kristo. (Jni. 13:34, 35) Lâdiko dia sho nɔmba di’anangɛso, sho pombaka nɔmba nto dia nkondja nyuma k’ekila. (Luka 11:13) Nyuma kaki Nzambi kayotokimanyiya dia sho nkɛnɛmɔla waonga w’amɛna w’Okristo lo diɔtɔnganelo diasaso l’anto akina.—Adia Ngalatiya 5:22, 23.
TOSHA LONYA DIA YIMBA YA DIMƐNA MONGA L’ETSHUMANELO
16, 17. Lo kɛnɛ kendana la “yimba yakɛnɛmɔla[so],” kakɔna kamboyoyashikikɛ dia nsala?
16 Ande etombelo w’amɛna wayotokondja naka ose etshumanelo tshɛ ndjadjɛ oyango wa mbisha lonya dia yimba ya dimɛna monga l’etshumanelo lee! Ondo awui wambotɔsɛdingola lo sawo nɛ wambotokimanyiya dia sho mɛna ahole wahombaso ndeka ndjalowanya ndo monga kiɔkɔ y’ekeketshelo. Naka ngasɔ mbediɔ, kete tatengengake dia ndjasɛdingola l’ekimanyielo k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (Hɛb. 4:12) Pɔɔlɔ lakalangaka monga onto lasha ɛnyɛlɔ ka dimɛna l’etshumanelo akate ate: “Dimi haleye dia lakasale dikambo dimɔtshi dia kɔlɔ. Koko lo mbuta ngasɔ, dimi halɛnya dia lekɔ onto ɔlɔlɔ, nɛ dia Jehowa kasɛdingola.”—1 Kɔr. 4:4.
17 Naka sho nsala la wolo dia nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la lomba l’oma l’olongo, mbuta ate aha ndjaɔsa la nɛmɔ diamboleka l’ɔtɛ weso l’ɛkɛndɛ l’etshumanelo, kete tayosha lonya dia yimba ya dimɛna monga l’etshumanelo. Naka sho monga suke dia dimanyiya anto akina ndo monga la kanyi ya dimɛna dikambo diawɔ, kete tayonga la diɔtɔnganelo dia dimɛna l’asekaso ambetawudi. (Flpɛ. 4:8) Naka sho nsala awui asɔ, kete Jehowa nde la Yeso wayɔngɛnangɛna “yimba yakɛnɛmɔla[so].”—Filɛ. 25.
[Osato wa lo lɛkɛ 12]
[Osato wa lo lɛkɛ 14]
Naka sho nkana yimba la ɔkɛndɛ wele la Yeso, ayotosala etena katoshawɔ dako?