Totetemale nama dihole diaso dia “ambetshi a mboka”
“Dimi lambonyokeketsha oko wenyu angɛndangɛnda ndo ambetshi a mboka dia nyu nsɛka nsaki ya demba.”—1 PET. 2:11.
NGANDE WAYOYOKADIMOLA?
Lande na kakoka Akristo w’akitami mbelamɛ ɔnɛ ambetshi a mboka?
Lo yoho yakɔna yele “ɛkɔkɔ ekina” ambetshi a mboka?
Kakɔna kakombolayɛ l’asolo walomɔlomɔ dia ndjokondja lo nshi yayaye?
1, 2. Waa na wakelɛ Petero ɔnɛ “ɛsɔnami,” ndo lande na kakandayowaelɛ ɔnɛ “ambetshi a mboka”?
ƐNƆNYI oko 30 l’ɔkɔngɔ wa Yeso mbidɛ l’olongo, ɔpɔstɔlɔ Petero akafundɛ “ambetshi a mboka wakahandjɔnɛ la Poto, la Ngalatiya, la Kapadɔsɛ, la Aziya ndo la Bituniya ndo . . . ɛsɔnami.” (1 Pet. 1:1) Lo nkamba la tshɛkɛta “ɛsɔnami,” Petero akatɛkɛtaka di’anto wele oko nde, wakakitama nyuma k’ekila ndo ‘wakotɔ nto dia monga l’elongamelo kasɛna’ dia tolɛ kaamɛ la Kristo l’olongo. (Adia 1 Petero 1:3, 4.) Ko lande na kakayowaelɛka Petero ɔnɛ “angɛndangɛnda ndo ambetshi a mboka”? (1 Pet. 2:11) Kitshimudi yakɔna yele la dui sɔ le so ɛlɔ kɛnɛ lam’ele wanɛ wayata ɔnɛ wekɔ akitami waya bu efula?
2 Petero mɛtɛ aki la shadiya ya mbelɛ Akristo w’akitami wa lo ntambe ka ntondo ɔnɛ “ambetshi a mboka.” L’ɛnyɛlɔ ka djui y’asɔnami wa nshi nyɛ, Akristo w’akitami wa lo ntambe ka ntondo kotshikala pondjo pondjo la nkɛtɛ. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ laki ndamɛ ose “lemba la tshitshɛ l’ɛkɔkɔ” akate ate: “Sho, l’olongo kele lakaso ndo oma lɛkɔ mbakongɛso l’asolo walomɔlomɔ tshɛ, Oshimbedi aso, Nkumadiɔndjɔ Yeso Kristo.” (Luka 12:32; Filpɛ. 3:20) Lam’ele “l’olongo kele laka[wɔ],” etena kavɔ Akristo w’akitami, vɔ tshɔka lɛkɔ dia tokondja ɛngɔ ka dimɛna efula, mbuta ate lɔsɛnɔ lahavu. (Adia Filipɛ 1:21-23.) Ɔnkɔnɛ, lo yoho ya mɛtɛ mɛtɛ, vɔ mbelamɛka “ambetshi a mboka” l’andja ɔnɛ wele l’ɛlɔmbwɛlɔ kaki Satana.
3. Dimbola diakɔna diendana la “ɛkɔkɔ ekina” diambɔma?
3 Ko kayotota dia “ɛkɔkɔ ekina”? (Jni. 10:16) Shi vɔ wekɔ l’elongamelo k’oma l’Afundelo ka mbidjasɛ la nkɛtɛ pondjo pondjo? Lo mɛtɛ, nkɛtɛ kayoyala edjaselo kawɔ ka pondjo. Koko ndo vɔ lawɔ kokaka mbɔsama oko ambetshi a mboka lo yoho mɔtshi. Naa yoho yakɔ?
“DITONGAMI TSHƐ DIEKƆ LO NTETEMALA NKUMA AKUMU”
4. Kakɔna kele emboledi wa l’andja ɔnɛ bu l’akoka wa nsala?
4 Edja tshɛ kakatatetemala monga dikongɛ di’akambo dia kɔlɔ diaki Satana nɛ, anto tshɛ mbidja ndo Akristo, wayotetemala diɛnɛ la etombelo wa kɔlɔ wakaye oma lo woho wakatɔmbɔkwɛ Satana Jehowa. Rɔmɔ 8:22 mbutaka ɔnɛ: “Sho mbeyaka dia ditongami tshɛ diekɔ lo ntetemala nkuma akumu kaamɛ ndo diekɔ lo nsowa kaamɛ polo ndo kakianɛ.” Kaanga emboledi wa l’andja ɔnɛ, ambeyi wa siansɛ ndo atshunda wele la anto w’etema ɛlɔlɔ wakimanyiya anto akina, bu l’akoka wa nshidiya asui tshɛ lo tshɛ.
5. Kakɔna kasala miliyɔ y’anto oma ko 1914, ndo lande na?
5 Oma ko 1914, miliyɔ y’anto wakasɔnɛ dia monga ambolami wa Diolelo diaki Kristo Yeso. Vɔ hawokombola monga ase andja ɔnɛ waki Satana ndo vɔ tonaka dia mbosukɛ. Koko vɔ kambaka la nsɛnɔ ndo la kɛnɛ kele la wɔ dia nsukɛ Diolelo diaki Nzambi.—Rɔmɔ 14:7, 8.
6. Lo yoho yakɔna yɔsama Ɛmɛnyi wa Jehowa oko angɛndangɛnda?
6 Kaanga mbakitanyiya Ɛmɛnyi wa Jehowa ɛlɛmbɛ wa lo wedja ndekana 200 wodjashiwɔ, vɔ wekɔ oko angɛndangɛnda. Vɔ tetemalaka monga angɛndangɛnda lo nama lomangemange lawɔ l’akambo wa pɔlitikɛ wambokita dikuma nshi nyɛ. Kaaga mbahawatɔtɔ lo paradiso, vɔ ndjaɔsaka oko ase andja w’oyoyo. Vɔ ngɛnangɛnaka dia mɛna woho watete nshi yawɔ y’ambetshi a mboka esadi esadi l’andja ɔnɛ waya suke la nanyema.
7. Etena kakɔna kayodjasɛ ekambi waki Nzambi pondjo pondjo lo paradiso?
7 Kem’edja, Kristo ayanga nkamba la lowandji lande dia nanya dikongɛ di’akambo dia kɔlɔ diaki Satana nɛ. Diolelo diaki Kristo diayonya pɛkato ndo asui tshɛ oma la nkɛtɛ. Diɔ diayolanya anto tshɛ watɔmbɔkwɛ lowandji losembwe laki Jehowa. Ekambi waki Nzambi wa kɔlamelo wayodjasɛ pondjo pondjo lo paradiso ka la nkɛtɛ. (Adia Ɛnyɛlɔ 21:1-5.) L’etena kɛsɔ, ditongami tshɛ “diayotshungɔ oma lo lɔhɔmbɔ l’ɛhɔndɛlɔ ndo diayonga la lotshungɔ la ana wa Nzambi” tshɛ lo tshɛ.—Rɔmɔ 8:21.
KAKƆNA KALONGAMƐWƆ OMA LE AKRISTO WA MƐTƐ?
8, 9. Lembetshiya kɛnɛ kakalange Petero mbuta etena kakandatotɛ dia “nsɛka nsaki ya demba.”
8 Petero akalembetshiya kɛnɛ kalongamɛwɔ oma le Akristo wa mɛtɛ etena kakandate ate: “Analengo wa ngandji, dimi lambonyokeketsha oko wenyu angɛndangɛnda ndo ambetshi a mboka dia nyu nsɛka nsaki ya demba yalɔshana la nyu.” (1 Pet. 2:11) Dako sɔ diakendanaka ntondotondo l’Akristo w’akitami, koko diɔ mendanaka nto l’ɛkɔkɔ ekina waki Yeso.
9 Bu kɔlɔ sho nkotsha nsaki yaso mɔtshi lo yoho yalanga Otungi aso, nɛ dia ɔsɔ ekɔ l’atei w’ɛngɛnɔngɛnɔ wa lo lɔsɛnɔ. Ɛnyɛlɔ, bu kɔlɔ sho ndɛ mbo ya ndɛ y’amɛna, nnɔ yema ya wanu, nkɔkɔla demba ndo ngɛnangɛna kaamɛ l’asekaso. Ndo nto, bu kɔlɔ di’atshukanyi nkotsha nsaki yawɔ ya dieyanelo. (1 Kɔr. 7:3-5) Koko Petero akakambe l’etelo k’ɔnɛ “nsaki ya demba” dia ntɛkɛta paka dia nsaki “yalɔshana la[so].” Dikadimwelo dimɔtshi dia Bible kadimolaka tshɛkɛta nsaki ya demba ɔnɛ “nsaki ya kɔlɔ ya demba” (King James Version) kana “nsaki ya kɔlɔ” (New International Version). Mbokɛmaka hwe dia sho pombaka ntona nsaki ya demba yalɔshana la sangwelo diaki Jehowa ndo yakoka monga la shɛngiya ya kɔlɔ lo diɔtɔnganelo diasaso la nde. Naka hatosadi ngasɔ, kete tayoshisha elongamelo ka shimbɛ nsɛnɔ yaso.
10. Naa toho takamba la Satana dia nkonya Akristo dia vɔ monga anto wa l’andja ande?
10 Oyango waki Satana ele, nkonya Akristo wa mɛtɛ diaha vɔ ntetemala monga “ambetshi a mboka” lo dikongɛ nɛ di’akambo. L’atei wa tolonga takamba la nde mbele ndo oweso wa lomombo la l’emunyi, awui wa mindo wa dieyanelo, nsaki ka lokumu, dionga dia mbetsha ehomba aso lo dihole dia ntondo ndo ngandji k’efula ka wodja. Lo ntona dia ndjasha lo nsaki ya kɔlɔ ya demba, sho mɛnyaka hwe dia sho bu anto wa l’andja wa kɔlɔ ɔnɛ waki Satana ndo sho mɛnyaka dia ambetshi a mboka ato mbeso. Lo mɛtɛ, sho kombolaka ndo pombaka nsala la wolo dia ndjodjasɛ pondjo pondjo l’andja w’oyoyo wa losembwe watolakiya Nzambi.
LƆKƐWƆ LA DIMƐNA
11, 12. Ngande wɔsama angɛndangɛnda lo tena dimɔtshi, ndo kakɔna kakoka mbutama lo dikambo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa?
11 Lo divɛsa 12, Petero akayota dui dikina diahomba “ambetshi a mboka” nsala ɔnɛ: “Nyonge la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ l’atei w’ase wedja, kele naka wambonyofunda ɔnɛ nyekɔ atshi wa kɔlɔ, kawɛnyi etsha anyu w’ɛlɔlɔ, kele kawotombole Nzambi lo lushi layondonyɔsɛdingola.” Mbala mɔtshi, vɔ mɔnyɔlaka angɛndangɛnda l’ɔtɛ wewɔ bu lo wodja awɔ wa lootɔ. Lam’ele vɔ ntshikitana l’akanga a ngelo, vɔ mbeyaka mbɔsama oko anto wa kɔlɔ. Mbeyaka monga ko ɛtɛkɛta awɔ, etsha awɔ, ɔlɔtɔ awɔ ndo ɛnamelo kawɔ ntshikitana yema la k’akanga a ngelo. Koko etsha awɔ w’amɛna ndjɛnyaka dia vɔ bu anto wa kɔlɔ oko wadita akanga a ngelo.
12 Woho akɔ waamɛ mbele, Akristo wa mɛtɛ ntshikitana l’anto akina lo akambo efula wele oko ɛtɛkɛta kana ɛsɔnwɛlɔ wa tɔkɛnyɔ. Mbala efula, ɔlɔtɔ ndo ɔlɔngɔswɛlɔ awɔ wa divo mbatshikitanyaka l’anto efula wa lo ngelo kodjashiwɔ. Awui asɔ mbatotshutshuyaka anto waheye Ɛmɛnyi wa Jehowa dimɛna dia mbasɔngwɛ ɔnɛ atshi wa kɔlɔ mbewɔ. Koko anto efula mbawandolaka oma lo yoho yawɔ ya lɔsɛnɔ.
13, 14. Lo woho akɔna ‘wayindjama lomba oma l’etsha alɔ’? Lembetshiya.
13 Lɔkɛwɔ laso la dimɛna koka nkimanyiya wanɛ watɔnyɔla dia vɔ mɛna ɔnɛ sho bu anto wa kɔlɔ. Kaanga Yeso laki la kɔlamelo ya kokele le Nzambi akɔnywama. Anto amɔtshi wakoosonge nkombo ɔnɛ “ɔnɔshi a wanu, ɔngɛnyi wa afutshanyi w’elambo ndo w’atshi wa pɛkato.” Koko Yeso akɛnya oma lo lɔkɛwɔ lande la dimɛna dia nde komonga woho w’onto wakawamamatanyɛka akambo wa kɔlɔ ndo nde akaakadimola ɔnɛ: “Lomba lamboyindjama oma l’etsha alɔ.” (Mat. 11:19) Ngasɔ mbediɔ ndo nshi nyɛ. Ɛnyɛlɔ, anto amɔtshi wadjasɛ suke la Bɛtɛlɛ ka l’osomba wa Selters lo wodja w’Allemagne wakate ɔnɛ anangɛso l’akadiyɛso wa lo Bɛtɛlɛ bu la lɔkɛwɔ la dimɛna. Koko owandji w’osomba ɔsɔ akaaswɛlɛ lo mbuta ate: “Kaanga mbele Ɛmɛnyi wa Jehowa wakamba [lo Bɛtɛlɛ] wekɔ la yoho yawɔ ya lɔsɛnɔ, vɔ hawofukutanya ndoko onto lele l’osomba.”
14 Dui dia ngasɔ diosalemi atete edja lo Tuminadi ta l’Erɔpɛ tendana la lotshungɔ lele l’onto lo dikambo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa wa la Moscou, lo wodja wa Russie. Wakaasɔngwɛ la lokeso tshɛ ɔnɛ vɔ wekɔ anto wa kɔlɔ. Koko l’ɔkɔngɔ wa vɔ mbalombosha, Tuminadi ta laadiko takate lo Ngɔndɔ ka samalo, 2010 ɔnɛ: “Tuminadi tambɛna di’emboledi wa la [Moscou] bu la shadiya lo woho wahawasha Ɛmɛnyi wa Jehowa lotshungɔ la ɔtɛmwɛlɔ ndo la nsangana. Nyu bu ‘l’ɛkɔkɔ w’eshika’ wɛnya di’Ɛmɛnyi wa Jehowa pandjolaka nkumbo yakana, tshutshuyaka anto dia vɔ ndjadiaka kana diaha vɔ mbetawɔ sakemɛ. Ɔnkɔnɛ, tambɛna dia kibawo kakanyafundɛ [nyu emboledi wa la Moscou] Ɛmɛnyi wa Jehowa kakaleke wolo ndo nyu koombasandja la losembwe.”
NƐMBƐ LOWANDJI
15. Tɔndɔ diakɔna dia lo Bible diakitanyiya Akristo wa mɛtɛ wa l’andja w’otondo?
15 Ɛmɛnyi wa Jehowa wa la Moscou ndo wa l’ahole akina wa l’andja w’otondo salaka kɛnɛ kakadjangɛ Petero Akristo tshɛ. Nde akate ate: “L’ɔtɛ wa Nkumadiɔndjɔ, nyetawɔ awui wa mandji tshɛ y’ana w’anto: Oyadi nkumekanga oko wende laadiko dia tshɛ.” (1 Pet. 2:13, 14) Kaanga mbewɔ bu ase andja ɔnɛ, Akristo wa mɛtɛ lo tshɛ kawɔ nɛmbɛka emboledi wa l’andja ɔnɛ “lo ahole wewɔ,” oko wakadiɛnya Pɔɔlɔ.—Adia Rɔmɔ 13:1, 5-7.
16, 17. a) Kakɔna kɛnya ɔnɛ sho hatɔlɔshana l’emboledi wa lɛɛta? b) Kakɔna kakasuya emboledi ɛmɔtshi wa lɛɛta lo dikambo diaso?
16 Kaanga mbasɛna Ɛmɛnyi wa Jehowa oko “ambetshi a mboka” lo dikongɛ di’akambo nɛ, kɛsɔ halembetshiya ɔnɛ vɔ hawɔlɛmbɛ lowandji ndo mɔnyɔlaka anto akina. Vɔ hawɔlɔsha wanɛ wɔsa tɛdikɔ dia ndjasha l’awui wa pɔlitikɛ kana mbisha tokanyi lo woho wahomba ekakatanu wa l’andja ɔnɛ kandɔma. Otshikitanyi l’ɛtɛmwɛlɔ ekina, Ɛmɛnyi wa Jehowa hawoyatambiya l’akambo wa pɔlitikɛ. Vɔ hawotɛ emboledi wa pɔlitikɛ kɛnɛ kahombawɔ nsala dia nkandola ekakatanu wa l’andja ɔnɛ. Ɔnkɔnɛ, wanɛ wata ɔnɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa fukutanyaka anto akina ndo ndɔshanaka l’emboledi wa lɛɛta, bu l’ɛkɔkɔ w’eshika.
17 Lo nkitanyiya emboledi oko wakatokeketsha Petero dia ‘mbisha nkumekanga kɛnɛmɔ,’ Akristo mɛnyaka dia vɔ nɛmiyaka emboledi wa l’andja ɔnɛ ndo mbalɛmbɛka. (1 Pet. 2:17) Mbala mɔtshi, emboledi efula wakasuya ɔnɛ vɔ ndoko l’ɔkɔkɔ wa nkanɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa kɔlɔ. Ɛnyɛlɔ, yɔnɛ Steffen Reiche lele ose pɔlitikɛ la mamba lo wodja w’Allemagne akate ate: “Ɛmɛnyi wa Jehowa waki la lɔkɛwɔ la dimɛna etena kakawahɛnyahɛnyamaka lo mpango ya lokanu, lɔkɛwɔ lele ohomba nshi nyɛ oko wakilɔ lo nshi yakete, nɛ dia emboledi wa lɛɛta wakate ɔnɛ: [Ɛmɛnyi wa Jehowa] koshisha mbetawɔ kawɔ ndo wakakimanyiyaka asekawɔ ambetawudi waki lo lokanu. Naka onto tshɛ la lo wodja aso mbaokoya lo mbewɔ dia tɔmbɔkwɛ mandji ya lɛɛta, mɛngiya angɛndangɛnda ndo ndjasha l’awui akina wa kɔlɔ, kete ɔsɔ ayonga dui dia dimɛna efula.”
MBOKANA NGANDJI
18. a) Lande na kokanaso ngandji k’onto l’ɔnango? b) Kakɔna kakate anto amɔtshi wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa?
18 Ɔpɔstɔlɔ Petero akafunde ate: “Nyoke nkumbo k’otondo k’anangɛso ngandji, nyoke Nzambi wɔma.” (1 Pet. 2:17) Ɛmɛnyi wa Jehowa mbokaka wɔma mbonyangiya ndo dui sɔ mbakimanyiyaka dia vɔ nsala lolango lande. Vɔ ngɛnangɛka kambɛ Jehowa oko wewɔ anto wa lo etenyi k’okongamelo wa l’andja w’otondo wokengami l’anto wele la nsaki ka nsala dui sɔ vɔ lawɔ. Diakɔ mbele kema dui dia diambo dia mɛna ɔnɛ vɔ wekɔ lo mboka “nkumbo k’otondo k’anangɛso ngandji.” Ngandji k’onto l’ɔnango kele la wɔ kɛsɔ haleke mɛnama l’andja ɔnɛ woludi la lokaki ndo dui sɔ mambiyaka anto akina wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa. Ɛnyɛlɔ, ɔnɔmbɔdi ɔmɔtshi wakamba lo tshunda dimɔtshi di’amɛngɔdi dia l’Amerikɛ akaambe efula lo menda ngandji ndo ekimanyielo kakalongola anto wakatshu dia tɔtɔ lo losanganya la woke la wedja efula lakasalema l’Allemagne lo 2009 oma le Ɛmɛnyi wa Jehowa. Nde akate ate l’edja tshɛ kamondokamba oko ɔnɔmbɔdi, ndoko lushi lakandɛnyi dui dia ngasɔ. L’ɔkɔngɔ diko, Ɔmɛnyi wa Jehowa ɔmɔtshi akayota ate: “Ɔnɔmbɔdi ɔsɔ akataka awui asɔ la diambo di’efula ndo la wangasanu.” Onde wɛ atokaka awui amɔtshi wakate wanɛ wakaye dia ndjɔtɔ lo losanganya lɔmɔtshi la Ɛmɛnyi wa Jehowa?
19. Kakɔna kamboyoyashikikɛ dia nsala, ndo lande na?
19 L’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ woshidiso la diko engo ndo ekina, Ɛmɛnyi wa Jehowa mɛnyaka dia vɔ wekɔ “ambetshi a mboka” l’andja ɔnɛ waki Satana ndo vɔ wamboyashikikɛ dia ntetemala nama dihole diawɔ sɔ. Vɔ wekɔ l’elongamelo kohikami l’Afundelo k’ɔnɛ kem’edja vɔ wayodjasɛ pondjo pondjo l’andja w’oyoyo wa losembwe waki Nzambi. Onde ndo wɛ mbele l’elongamelo kɛsɔ?
[Osato wa lo lɛkɛ 19]
[Osato wa lo lɛkɛ 20]
Hatosukɛ andja waki Satana
[Osato wa lo lɛkɛ 20]
Tekɔ lo nsukɛ andja w’oyoyo waki Nzambi
[Osato wa lo lɛkɛ 22]
Akambo wa mɛtɛ mbakimanyiya nkumbo kɛnɛ dia monga kaamɛ