Etena kavusha onto olonganyi

BIBLE mɛnyaka hwe ɔnɛ omi “alange wadɛnde oko wayalangande.” Wadi lo wedi ande pombaka “monga la dilɛmiɛlɔ di’efula otsha le omɛnde.” Vɔ akɔ ahende pombaka nkotsha ɛkɛndɛ awɔ aha la mbohɛ ɔnɛ wekɔ “dimba otoi.” (Ɛf. 5:33; Etat. 2:23, 24) Etena katafule ngandji kokanawɔ mbataleke nkeketala dimama dia diwala diawɔ. Dimama sɔ koka mbɛdikama la edio w’esongo ehende wosukanyi suke. Wadi la omi pombaka monga kaamɛ lo tokanyi.

Ko kakɔna kayosalema naka omi kana wadi ambovɔ? L’etena kɛsɔ mbatohembɔka dimama sɔ diahakoke mpembɔ. Omi kana wadi lambovusha mongaka la lonyango ndo la lɔkɔnyɔ l’efula ndo amɔtshi komaka polo lo monga ɛkɛlɛkɛlɛ kana ndjaɛndja onongo. L’edja k’ɛnɔnyi 58 wa diwala diawɔ, Daniella akɛnaka woho wakavushaka anto elonganyi awɔ.a Koko etena kakandayovushaka omɛnde, nde mbutaka ate: “Latayaokaka woho wamomoyaoka l’etena kɛnɛ. Lambɛna dia paka onto ambodihomɔ ko nde mbeya woho wayaoka onto etena kavushande olonganyi.”

KANDJI KƐNAMA OKO HAKOKE NSHILA

Eyangelo ɛmɔtshi mɛnyaka dia ndooko kandji koleki kɛnɛ kaya lo mvusha olonganyi. Anto efula wambovusha mbetawɔka kanyi shɔ. Millie lambovusha omɛnde ambeta ɛnɔnyi efula mbutaka ate: “Dimi ndjaokaka oko onto lele la ɛkɔmɔ lo demba.” Nde mbutaka ngasɔ lo menda kandji kakawosha nyɔi k’omɛnde lakadjasɛ la nde l’edja k’ɛnɔnyi 25.

Susan akataka ate wamato tetemalaka mongaka la kandji l’asolo etena kavushawɔ waomɛwɔ kaanga l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi efula. Oma laasɔ, omɛnde akayovɔka ele l’ɛnɔnyi 38. Kaanga mbambeta dui sɔ oko ɛnɔnyi 20, nde mbutaka ate: “Lushi tshɛ dimi mboohɔka.” Nde ndelaka etena tshɛ kawohɔnde.

Bible shikikɛka ɔnɛ paa koonga l’ɔnɛ lambovusha olonganyi mongaka wolo ndo mbiviyaka efula. Etena kakavusha Abrahama Sara ka wadɛnde, nde ‘akayakiyanya ndo akalele Sara.’ (Etat. 23:1, 2) Kaanga mbakinde l’elongamelo ka eolwelo, Abrahama aki la lɔkɔnyɔ l’efula etena kakavu wadɛnde la ngandji. (Hɛb. 11:17-19) Etena kakavu Rashɛlɛ ka wadɛnde, komonga yana ya dikambo dia Jakɔba minya dui sɔ oma lo yimba esadi. Nde akakɔndɔlɛka anande awui w’amɛna wakoosalɛka Rashɛlɛ.​—Etat. 44:27; 48:7.

Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo bɛnyɛlɔ dia lo Bible sɔ? Wadi waki edo kana waomi waki edo tetemalaka monga la paa efula l’asolo l’edja k’ɛnɔnyi. Hatohombe mbɔsa dia vɔ keema la lonyuma la dimɛna lo woho walelawɔ kana wewɔ la lɔkɔnyɔ, koko sho pombaka mbeya dia ekɔ dui dia kandji efula mbambaakomɛ. Vɔ mbeyaka monga l’ohomba wa sho mbaoka kɛtshi ndo mbasukɛ l’etena k’otale.

DIMI KONDJAKIYANYAKA DI’EKAKATANU WA LOYI

Onto lambovusha wadi kana omi ko ndjotshikala nto onyemba ntshikitana la onto lele onyemba l’ɔtɛ wahandatatshukana. Naka nde ambodjasɛ la wadɛnde ɛnɔnyi efula, omi mbeyaka woho wa nkeketsha wadɛnde etena kende la lonyangu. Koko naka omɛnde ambovɔ, kete nde amboshisha onto lambowokaka ngandji ndo lambokeketshaka. Woho akɔ waamɛ mbele, naka wadi ambodjasɛ la omɛnde ɛnɔnyi efula, nde mbeyaka ndjeya woho wa mbokokɛ ndo mbɔngɛnyangɛnya. Tɔjɛstɛ ta ngandji tasalɛnde omɛnde, ɛtɛkɛta w’amɛna wotondjɛnde ndo woho wawodjande yimba ndeka awui akina tshɛ. Koko naka nde ambovɔ, kete omɛnde ayaɛna ɛngɔ k’anyanya. Diakɔ diele, wanɛ wambovushaka elonganyi shishaka elongamelo ndo mongaka la wɔma. Ko tɔndɔ diakɔna dia lo Bible diakoka mbakimanyiya dia vɔ ndjaoka lo lotui tshitshi ndo monga la wɔladi?

Ekɔ tɔndɔ diata ɔnɛ: “Tanyoyakiyanyake pondjo dikambo dia loyi, nɛ dia loyi ayonga la ekiyanu alɔ. Lushi la lushi lekɔ l’ekakatanu alɔ.” (Mat. 6:34) Ɛtɛkɛta waki Yeso ɛsɔ ndekaka mendana la ehomba wa lo lɔsɛnɔ koko vɔ kimanyiyaka nto wanɛ wambovusha elonganyi awɔ dia vɔ mbikikɛ. Ngɔndɔ mɔtshi l’ɔkɔngɔ wa nde mvusha wadɛnde, Charles mbutaka ate: “Nyɔ ka Monique kaakambisha kandji efula ndo lo tena dimɔtshi kandji kɛsɔ ndjotamanyaka. Koko, dimi fɔnyaka dia ngasɔ mbahombadiɔ monga ndo ondo l’edjedja ka wonya paa kakɔ kayotakitakitaka.”

Charles akakikɛ ‘etena ka paa efula.’ Ko kakɔna kakookimanyiya dia nde mbikikɛ? Nde mbutaka ate: “Oma l’ekimanyielo ka Jehowa, dimi kondjakiyanyaka di’ekakatanu wa loyi.” Charles kɔkɔmɔ lo yɛdikɔ yamboleka l’ɔtɛ wa lɔkɔnyɔ laki la nde. Paa kaki la nde koshila mbala kakɔ ɔtɔi ndo tɔ kombokadia waale. Naka wɛ ambovusha olonganyi ayɛ, kete sala tshɛ dia mbikikɛka lɔkɔnyɔ lele la yɛ yema yema. Wɛ heye ekeketshelo kayoyokondja lushi lɔmɔtshi.

Sangwelo diaki Jehowa dia l’etatelo komonga di’anto mvɔka, nɛ dia nyɔi ekɔ l’atei “[w’]akambo wa Diabolo.” (1 Jni. 3:8; Rɔmɔ 6:23) Satana ekɔ lo nkamba la nyɔi ndo la wɔma dia nkonya anto ɛhɔmbɔ ndo mbashishɛ elongamelo. (Hɛb. 2:14, 15) Nde ngɛnangɛnaka etena kashisha Okristo ɔmɔtshi elongamelo k’ɔnɛ nde nkoka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ nshi nyɛ kana l’andja w’oyoyo waki Nzambi. Diakɔ diele, lɔkɔnyɔ longa la olonganyi wambovusha ekɔ etombelo w’oma lo pɛkato kakasale Adama ndo oma lo tɔsɛngiya taki Satana. (Rɔmɔ 5:12) Jehowa ayɔlɔngɔsɔla kɛnɛ tshɛ kambolanya Satana ndo ayonya nyɔi lo pondjo. Wanɛ tshɛ wakavusha elonganyi hawotonga nto la wɔma woye oma le Satana.

Wanɛ wayolɔ la nkɛtɛ wayosala etshikitanu efula lo diɔtɔnganelo diasawɔ l’anto akina. Ohokanyiya dikambo dia ambutshi, watshɛso wanɛ wayolɔma ndo kayowotamokama kokele yema yema ndo anawɔ l’ekana awɔ. Etombeo tshɛ w’oma lo lotshundu wayonyɛma. Onde ekana wayotɔsa watshɛwɔ lo yoho yotshikitanyi la yoho yawaɔsawɔ nshi nyɛ? Shi etshikitanu ɛsɔ wayonga l’atei w’akambo w’ɛlɔlɔ wayosalemaka?

Ekɔ ambola efula wakokaso ndjaoka lo kɛnɛ kendana la wanɛ wayolɔ, ɛnyɛlɔ ambola wendana la wanɛ wakavusha elonganyi ehende kana ndekana. Asadukɛ wakoke Yeso dimbola lo kɛnɛ kendana la womoto lakavusha omɛnde la ntondo, ko la hende polo ndo ndjovusha l’esambele. (Luka 20:27-33) Ko diɔtɔnganelo dia ngande diayonga lam’asa anto asɔ? Hateye ndo ndooko ohomba ndjaoka ambola lo kɛnɛ kendana la awui wahatashihodia asɔ. Kɛnɛ kele ohomba ele ndjaɛkɛ le Nzambi. Tonge l’eshikikelo dia kɛnɛ tshɛ kayotosalɛ Jehowa lo nshi yayaye kayonga ɔlɔlɔ. Tonge l’elongamelo ndo aha mboka wɔma.

ELONGAMELO KA EOLWELO TOKEKETSHAKA

Wetshelo ɔmɔtshi watanema l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ele w’ɔnɛ wakiso wa ngandji wakavu wayolɔ. Ɛkɔndɔ wa eolwelo wa lo nshi yakete watanema lo Bible toshikikɛka dia “wanɛ tshɛ wele lo waombo wohɔma wayoka dui dia [Yeso] ko wayotomba.” (Jni. 5:28, 29) Anto wayonga la lɔsɛnɔ l’etena kɛsɔ wayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ etena kayowɛna wakiwɔ wa ngandji wakavu. Lo wedi okina, wanɛ wayolɔ wayonga l’ɔngɛnɔngnɛnɔ waheyama mbuta.

Etena kayolɔ anto, nkɛtɛ kayolola l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mamba. Miliyara y’anto wakavu wayonyomɔsɛna nto. (Makɔ 5:39-42; Ɛny. 20:13) Wanɛ tshɛ wakavusha wakiwɔ wa ngandji keketshamaka etena kakanaso yimba l’awui asɔ.

Onde l’etena kɛsɔ, onto ɔmɔtshi ayokoka ndjonga la lɔkɔnyɔ etena kayolɔma anto asɔ? Bible kadimolaka ɔnɛ keema. Lo ndjela Isaya 25:8, Jehowa ‘ayonya nyɔi pondjo pondjo.’ Etombelo tshɛ w’oma lo nyɔi wayonyɛma nɛ dia daka sɔ kotshaka ɔnɛ “ndi ayukitula asoi tshe uma lu ashu awo.” Naka wɛ ekɔ l’ɔkɛyi l’ɔtɛ wakayavusha olonganyi ayɛ, kete wɛ ayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula etena kayondolɔ.

Ndooko onto lashihodia dimɛna dimɛna kɛnɛ tshɛ kayosala Nzambi l’andja w’oyoyo. Jehowa mbutaka ɔnɛ: “Uku anganyi ulungu la kete etali, wuhu ako mbanganyi ditshelu diami la ditshelu dianyu, ndu tukanyi tami la tukanyi tanyu etali.” (Is. 55:9) Daka diaki Yeso diendana la eolwelo toshaka diaaso dia ndjaɛkɛ Jehowa oko wakasale Abrahama. Kɛnɛ kahomba Okristo tshɛ nsala kakianɛ ele, nsala kɛnɛ katɔlɔmba Nzambi l’oyango wa mbɔsama “oko anto wakoka mbɔtɔ l’andja wayaye” kaamɛ la wanɛ wayolɔ.​—Luka 20:35.

ƆKƆKƆ WESO L’ELONGAMELO

Lo dihole dia sho mboka wɔma, tonge l’elongamelo. Lo ndjela ɛnɛlɔ k’anto, ndooko di’ɔlɔ diayotoyokondja lo nshi yayaye. Koko Jehowa toshaka elongamelo ka dui dimɔtshi dia dimɛna efula. Hateye shikaa woho wayokotsha Jehowa ehomba aso tshɛ, koko tekɔ l’eshikikelo dia nde ayowakotsha. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafunde ate: “Koko elongamelo kɛnama keema elongamelo nɛ dia naka onto ekɔ lo mɛna ɛngɔ kɛmɔtshi, onde nde kilongamɛka? Ko naka sho tekɔ lo nongamɛ kɛnɛ kahatɛnyi, kete la asolo walomɔlomɔ tshɛ tayokikongɛ la ekikelo.” (Rɔmɔ 8:24, 25) Monga la mbetawɔ ka wolo l’alaka waki Nzambi ayotokimanyiya dia sho mbikikɛ. Naka wɛ monga la ekikelo, kete Jehowa “ayukusha kene kalanga utema aye.” Nde ayokotsha ‘nsaki ya diangɔ tshɛ diele la lomu.’​—Osam. 37:4; 145:16; Luka 21:19.

Etena kakasukana nyɔi ka Yeso, apɔstɔlɔ ande wakahandjɔ wɔɔngɔ. Nde akaakeketsha ate: “Tanyoyakananyake. Nyonge la mbetawɔ le Nzambi ndo nyonge la mbetawɔ le mi.” Nde akawatɛ nto ate: “Dimi hatonyotshika tshike. Lekɔ lo ndjaye oya le nyu.” (Jni. 14:1-4, 18, 27) Ɛtɛkɛta ande ɛsɔ wakahombe mbisha Akristo w’akitami wa lo ntambe yakayele elongamelo ndo ekikelo. Wanɛ wele l’elongamelo ka ndjɛna wakiwɔ wa ngandji etena kayowolɔ, vɔ lawɔ hawohombe nshisha elongamelo. Jehowa nde la Yeso y’Ɔnande hawotokalɛ ekambi awɔ wambovusha wakiwɔ wa ngandji. Ɔnkɔnɛ, onga l’eshikelo dia ngasɔ mbediɔ.