Tongake la lowando le Jehowa oko wende Okengi aso

1. Lande na kele Jehowa Okengi woleki woke?

LO Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi 2010, owale wa suke la miliyɔ 70 ya dɔlara wakatɔma dia nkondja dɔnga dimɔtshi dia diwombo di’ase Chine, la Angleterre. Ekɔ dui dia diambo lo woho wakoka okengi ɔmɔtshi nkenga diwomba di’oshinga wɔdu ndo dieyama ko dikonya dɔnga dia diwomba dia dimɛna efula ndo di’oshinga wolo. Jehowa Okengi aso ndeka oseka okengi tshɛ w’ana w’anto la fwa. Bible totɛka dia Jehowa akatonge onto la kokele ‘oma lo ditshu dia nkɛtɛ,’ mbuta ate oma lo diwomba. (Etatelu 2:7) Onto ɔsɔ, mbuta ate Adama aki “ɔna Nzambi” ndo akatongama la dikoka dia mbokoya waonga wa Nzambi.—Luka 3:38.

2, 3. Ngande wakokaso mbokoya dionga di’ase Isariyɛlɛ wakayatshumoya?

² Etena kakatɔmbɔkwɛ Adama Otungi ande, nde kondjonga nto ɔna Nzambi. Koko, tokanula efula taki Adama wakayɔsɔna Jehowa oko Ɔnɔmbɔdi awɔ. (Hɛbɛru 12:1) Lo nkitanyiya Otungi awɔ l’okitshakitsha tshɛ, vɔ wakɛnya dia vɔ nangaka dia nde monga Shɛwɔ ndo Okengi awɔ, koko aha Satana. (Joani 8:44) Kɔlamelo yawɔ otsha le Nzambi toholaka kɛnɛ kakate ase Isariyɛlɛ wakayatshumoya ɔnɛ: ‘Jehowa le, wɛ kele Shɛso. Sho tekɔ diwomba ndo wɛ kele Okengi aso; sho tshɛ tekɔ olimu wa anya ayɛ.’—Isaya 64:8.

³ Ɛlɔ kɛnɛ atɛmɔdi wa mɛtɛ wa Jehowa salaka la wolo dia monga l’okitshakitsha ndo l’okitanyiya. Vɔ mbɔsaka dia ekɔ tshondo ya diɛsɛ dia mbelɛ Jehowa Shɛwɔ ndo vɔ nangaka nde monga Okengi awɔ. Onde sho mbetawɔka la lolango tshɛ dia monga diwomba dia wɔdu dia koka Nzambi nkenga ko dikonya ɛngɔ kɛmɔtshi ka nɛmɔ? Onde wɛ mɛnaka anangɛso l’akadiyɛso tshɛ oko olimu ɔmɔtshi watatetemala kengama oma le Nzambi? Dia tokimanyiya dia sho monga l’ekanelo k’ɔlɔlɔ, tayanga nsɛdingola woho wasɔna Jehowa wanɛ wakengande, lande na kaakengande ndo woho wasalande dui sɔ.

JEHOWA SƆNAKA ANTO WA NDE NKENGA

4. Ngande wasɔna Jehowa wanɛ wakotolande oya le nde? Sha bɛnyɛlɔ.

⁴ Jehowa hɛnyi anto lo yoho yawaɛnaso. Koko, nde sɛdingolaka otema ndo nde mɛnaka onto tshɛ la l’atei aso woho wende. (Adia 1 Samuele 16:7b.) Jehowa akɛnya dui sɔ etena kakandakenge etshumanelo k’Akristo. Nde akakotola anto efula oya le nde ndo akakotolɛ Ɔnande anto wakoka mbɔsama oko anto w’anyanya. (Joani 6:44) Ɛnyɛlɔ, onto ɔmɔtshi laki Ofarisɛ lakelamɛka Saolo, “ɔtɛnganyi, osoyanyi ndo ɔsɛndji.” (1 Timɔte 1:13) Koko, Jehowa akasɛdingola otema wa Saolo ndo nde kɔmɛna dia nde aki diwomba diahawakoke nkamba la diɔ. (Tukedi 17:3) Koko, Jehowa akɛnyi dia Saolo akakoke kengama otsha lo ‘ehomɔ kakandasɔnɛ’ kakahombe nsambisha “ase wedja, nkumi ya dikanga ndo ana w’ase Isariyɛlɛ.” (Etsha 9:15) Jehowa akasɔnɛ anto akina wakakoke kengama lo ‘dikambo dia okambelo wa nɛmɔ efula,’ ɛnyɛlɔ oko wanɛ waki ntondo ambidjɔki wa wanu, anto wakasalaka awui wa mindo ndo wanɛ waki wevi. (Rɔmɔ 9:21; 1 Kɔrɛtɔ 6:9-11) Lam’ele wakeke Afundelo, vɔ wakakeketsha mbetawɔ kawɔ le Jehowa ndo waketawɔ dia nde mbakenga.

5, 6. Ngande wahomba wɛkamu aso otsha le Jehowa oko Okengi aso monga la shɛngiya otsha le a) anto wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ? b) anangɛso l’akadiyɛso?

⁵ Sho mbetawɔka dia Jehowa ekɔ l’akoka wa nsɔna ndo nkotola anto w’ɛlɔlɔ. Diakɔ diele, hatohombe nombosha anto wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ kana wa l’etshumanelo kaso. Tende ɛnyɛlɔ ka woho wakasale pami kɛmɔtshi kakawelɛka Michael etena kakaye Ɛmɛnyi wa Jehowa dia ndjowembola. Nde mbutaka ate: “Lakawanya yimba ndo lakɔshi oko ndooko onto lele lalemi. Laki mɛtɛ ɔsɛndji. Nshi efula l’ɔkɔngɔ, lo diaaso dikina, lakayohomana la nkumbo kɛmɔtshi kakamangɛnangɛnaka l’ɔtɛ wa dionga diawɔ di’ɔlɔlɔ. Oma laasɔ, lushi lɔmɔtshi lakayamba efula dia mbeya ɔnɛ vɔ waki Ɛmɛnyi wa Jehowa. Lɔkɛwɔ lawɔ lakatshutshuya dia dimi nsɛdingola kɛnɛ kakakonya dia nkanɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa kɔlɔ. Kombet’edja lakayeyaka dia ekanelo kami ka yimba kakahikama lo awui wakimi kombeyaka, koko aha lo awui wa mɛtɛ.” Michael akayolangaka mbeka akambo efula ndo akayetawɔka mbeka Bible. L’ɔkɔngɔ diko nde akayobatizamaka ndo akayokomaka okambi wa lo tena tshɛ.

⁶ Etena kashihodiaso ɔnɛ Jehowa ekɔ Okengi aso, dionga diaso otsha le anangɛso la akadiyɛso diayotshikitana. Tayɛna ɔmɔmɔ la l’atei awɔ oko olimu ɔmɔtshi watatetemala kambema. Ngasɔ kawaɛna Jehowa. Nde mɛnaka kɛnɛ kewɔ mɛtɛ ndo nde mbeyaka dia wandja awɔ wekɔ paka lo tshanda mɔtshi. Nde mbeyaka nto woho wakoka onto tshɛ la l’atei awɔ ndjonga. (Osambu 130:3) Sho koka mbokoya Jehowa naka tekɔ l’ekanelo kakɔ kaamɛ k’ɔlɔlɔ kele la nde otsha le anangɛso. Sho koka nkamba kaamɛ l’Okengi aso lo nkimanyiya anangɛso l’akadiyɛso dia vɔ nsala ehamelo. (1 Tɛsalɔnika 5:14, 15) Dikumanyi dia l’etshumanelo pombaka mbisha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ lo nsala dikambo sɔ.—Ɛfɛsɔ 4:8, 11-13.

LANDE NA KATOKENGA JEHOWA?

7. Lande na kangɛnangɛnayɛ ohokwelo wa Jehowa?

⁷ Anto amɔtshi mbeyaka mbuta ɔnɛ: ‘Dimi kɔmbɔsaka ohokwelo waki oma le ambutshi ami la nɛmɔ polo etena kakamayongaka l’ana ami hita.’ Oko watatatshunde, sho mbeyaka mbɔsa ohokwelo la nɛmɔ nɛ dia sho mbɔsaka oko yɛdikɔ mɔtshi ya la ngandji. (Adia Hɛbɛru 12:5, 6, 11.) Eelo, Jehowa tokaka ngandji oko anande diakɔ diele, la solo dia lotutsha tshɛ nde tohokolaka kana tokengaka. Nde nangaka dia sho monga akanga wa tomba ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo mbooka ngandji oko Shɛso. (Tukedi 23:15) Nde halange tɛna tasowa ndo nde halange sho mvɔ oko atshi wa pɛkato wahayatshumoya.—Ɛfɛsɔ 2:2, 3.

8, 9. Ngande watetsha Jehowa ɛlɔ kɛnɛ ndo ngande wayotetemala wetshelo ɔsɔ lo nshi yayaye?

⁸ La ntondo ka sho ndjeya Jehowa, ondo taki la waonga efula wa kɔlɔ. Koko Jehowa akatokenge, akatokimanyiya dia sho nsala etshikitanu, ndo etombelo wakonge la dikambo sɔ ele, taya kakianɛ la waonga amɔtshi w’amɛna efula. (Isaya 11:6-8; Kɔlɔsayi 3:9, 10) Tekɔ lo nsɛna lo paradiso ka lo nyuma. Tɔ kekɔ dihole dia laande dia tɔlɔngɔsɔlɛ Jehowa nshi yaso nyɛ diatokimanyiya dia sho kengama. Lo paradiso kakɔ, sho ndjaokaka lo ekokelo ndo lo lotui tshitshi kaanga mbele andja wotodingi wekɔ kɔlɔ. Wanɛ wakole aha la mbokama ngandji oma le ase nkumbo yawɔ, kakianɛ wokama ngandji ka mɛtɛ oma le anangɛso l’akadiyɛso lo paradiso ka lo nyuma. (Joani 13:35) Ndo takeke woho wa mboka anto akina ngandji. Koko dui dioleki ohomba ele, tambeya Jehowa ndo kakianɛ tekɔ lo nshihodia ngandji kande k’ombutshi wa pami.—Jakɔba 4:8.

⁹ L’andja w’oyoyo, tayokondja wahɔ tshɛ lo tshɛ oma lo paradiso ka lo nyuma. Tayotɔngɛnangɛna la lɔsɛnɔ la lo paradiso ka l’emunyi kayɔlɔmbwama lo tshimbo ya Diolelo diaki Nzambi. L’etena kɛsɔ, Jehowa ayotetemala tokenga ndo tetsha lo yoho yahatakoke nkanyiya. (Isaya 11:9) Jehowa ayokonya wɛɔngɔ aso ndo alemba aso kokele. Dui sɔ diayetɛ akambo wɔdu le so dia nshihodia ndo nkitanyiya wetshelo ande tshɛ lo tshɛ. Ɔnkɔnɛ nyɛsɔ totetemale mbetawɔ dia Jehowa tokenga ndo nyɛso towɛnya dia sho mbɔsaka djembetelo ya ngandji ka nde oya le so la nɛmɔ.—Tukedi 3:11, 12.

WOHO WATOKENGA JEHOWA

10. Ngande wakakɛnɛmɔla Yeso solo dia lotutsha ndo dikoka diaki Okengi a Woke?

¹⁰ L’ɛnyɛlɔ k’okengi ɔmɔtshi wa manamana weya woho wa diwomba diakengande, Jehowa Okengi aso teyaka dimɛna efula. Nde mbeyaka wɛɔdu aso, elelo aso, ehamelo wasalaso, ndo nde kengaka onto tshɛ la l’atei aso lo ndjela akambo asɔ. (Adia Osambu 103:10-14.) Sho koka mbeka woho watɛna Jehowa lo menda woho wakasalɛka Yeso apɔstɔlɔ ande waki komonga kokele akambo. Lo tena dimɔtshi, apɔstɔlɔ wakakakatanaka dia mbeya onto lakaleke woke. Otondonga wɛ aki laawɔ, ngande wotoyɛna lɔkɛwɔ l’apɔstɔlɔ? Ondo wɛ otowaɛna dia vɔ komonga diwomba dia wɔdu. Koko Yeso akeyaka dia vɔ wakakoke kengama naka vɔ mpokamɛ alako ande wa la ngandji ndo la solo dia lotutsha ndo naka vɔ mbokoya okitshakitsha ande. (Makɔ 9:33-37; 10:37, 41-45; Luka 22:24-27) L’ɔkɔngɔ wa eolwelo ka Yeso, apɔstɔlɔ wakalongola nyuma k’ekila ka Nzambi ndo vɔ kotetemala nyanga dia mbeya akɔna akaleke woke l’atei awɔ. Koko vɔ wakake washo l’olimu wakawasha Yeso.—Etsha 5:42.

11. Lo toho takɔna takɛnya Davidɛ dia nde aki diwomba dia wɔdu ndo ngande wakokaso mbookoya?

¹¹ Ɛlɔ kɛnɛ, Jehowa kambaka la Bible, nyuma kande k’ekila ndo l’etshumanelo dia tokenga. Ngande wakoka Bible tokenga? Sho pombaka kiadiaka, kanaka yimba la kɛnɛ kadiaso ndo nɔmba Jehowa dia nde tokimanyiya dia sho nkamba la kɛnɛ kakateke. Nkumekanga Davidɛ akafunde ate: ‘Dimi kohɔka etena kongami lo mbeto kami; dimi kanaka yimba dikambo diayɛ lam’atomolalaka engondo l’otsho.’ (Osambu 63:6) Nde akafunde nto ate: ‘Dimi layotombolaka Jehowa lakambisha dako. Oyadi kaanga l’otsho, tokanyi tami toleki l’etei mingolakami.’ (Osambu 16:7) Eelo, Davidɛ akakanaka yimba la dako dia Jehowa ndo nde akatshike dako diakɔ nkenga tokanyi ndo nsaki yande y’oma k’ɛse otema, kaanga mbakadiɛnamaka dia dako diakɔ diaki wolo mbetawɔ. (2 Samuele 12:1-13) Davidɛ akatotshikɛ ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ k’okitshakitsha ndo k’okitanyiya. Diakɔ diele sho koka ndjambola ɔnɛ: ‘Etena kadiami Bible, onde dimi kanaka yimba la tɔ ndo tshikaka kanyi ya Nzambi mundanda tokanyi ndo nsaki yami y’oma k’ɛse otema? Onde dimi koka nyomoleka nsala awui efula oleki wasɔ?’—Osambu 1:2, 3.

12, 13. Ngande watokenga Jehowa lo tshimbo ya nyuma k’ekila ndo y’etshumanelo k’Akristo?

¹² Nyuma k’ekila koka tokenga lo toho efula. Ɛnyɛlɔ, tɔ koka tokimanyiya dia mbeka dia sho mbokoya lonto laki Yeso ndo nkɛnɛmɔla waonga wotshikitanyi w’olowa wa nyuma. (Ngalatiya 5:22, 23) Dionga dimɔtshi di’olowa wa nyuma ele ngandji. Sho mbokaka Nzambi ngandji ndo nangaka mbokitanyiya ndo kengama oma le nde nɛ dia sho mbeyaka dia ɛlɛmbɛ ande wekɔ lo dikambo dia wahɔ aso. Laadiko dia laasɔ, nyuma k’ekila koka tosha wolo wa mbewɔ kengama oma le andja ɔnɛ wa kɔlɔ. (Ɛfɛsɔ 2:2) Etena kaki ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ ɔlɔngɔlɔngɔ, nde akasɛngiyama oma l’otako w’ewandji w’ɔtɛmwɛlɔ w’ase Juda. Koko nyuma k’ekila kakokimanyiya dia nde nsala etshikitanu. Nde akayofundaka l’ɔkɔngɔ ate: “Lo akambo tshɛ, dimi lekɔ la wolo oma le Ɔnɛ latokeketshaka.” (Filipɛ 4:13) Sho lawɔ pombaka nɔmba nyuma k’ekila, teya dia Jehowa ayokadimola alɔmbɛlɔ aso wa l’otema ɔtɔi.—Osambu 10:17.

¹³ Jehowa kambaka nto l’etshumanelo ndo la dikumanyi dia nkenga oseka onto tshɛ la l’atei aso. Ɛnyɛlɔ, naka dikumanyi wambɛna dia tekɔ la wɛɔdu ɛmɔtshi, vɔ salaka la dia tokimanyiya. Koko, vɔ hawototsha alako wohikami oma lo tokanyi tawɔ hita. (Ngalatiya 6:1) Koko, vɔ nɔmbaka Jehowa l’okitshakitsha tshɛ eokelo ndo lomba. Oma laasɔ, vɔ salaka eyangelo lo nkamba la Bible ndo l’ekanda aso w’Akristo l’oyango wa vɔ ntana akambo wayotokimanyiya. Naka dikumanyi wamboya lakayɛ ndo wambokosha alako wa la kɛtshi ndo la ngandji, ondo lo kendana la ɔlɔtɔ ayɛ, eya dia ɔsɔ ekɔ djembetelo ya ngandji kakoka Nzambi. Etena kakambayɛ l’alako akɔ, wɛ ayonga oko diwomba dia wɔdu diele Jehowa l’akoka wa dikenga ndo wɛ ayokondja wahɔ.

14. Kaanga mbele nde ekɔ la lowandji laadiko dia diwomba, ngande walɛmiya Jehowa dilɛmiɛlɔ lotshungɔ laso la nsala ɛsɔnwɛlɔ?

¹⁴ Naka sho nshihodia woho watokenga Jehowa, kete dui sɔ koka tokimanyiya dia sho monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna l’anangɛso ndo l’akadiyɛso. Ndo nto, tayonga l’ekanelo k’ɔlɔlɔ otsha le anto wele l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ, mbidja ndo ambeki aso wa Bible. Lo nshi yakafundamaka Bible, la ntondo ka nkenga diwomba, okengi akahombaka dɛdia lo minya tɔwɔkɔwɔkɔ ndo tangangɔ tokina tshɛ. Jehowa Okengi a Woke, kimanyiyaka anto walanga kengama. Nde hawatshutshuya dia vɔ nsala etshikitanu, koko nde mbaɛnyaka atɔndɔ ande wa pudipudi. Oma laasɔ, vɔ pombaka mbɔsa yɛdikɔ kana wayolanga nsala etshikitanu wahombama.

15, 16. Ngande wɛnya ambeki wa Bible dia vɔ nangaka dia Nzambi mbakenga? Sha ɛnyɛlɔ.

¹⁵ Tɔsɛdingole kɛnɛ kakakomɛ Tessie, kadiyɛso kɛmɔtshi kadjasɛ l’Australie. Aki dui dia wɔdu efula le nde dia mbeka kɛnɛ kata Bible. Koko, nde kosala etshikitanu efula ndo nde kotshɔka lo nsanganya. Kadiyɛso kakekaka la nde akalɔmbɛ Jehowa ndo akɔsɛ yɛdikɔ ya memadia wekelo. Oma laasɔ, dui dimɔtshi dia diambo diakasalema. Etena kakawekaka, Tessie akambola ombetsha ande lande na kahandasale kaanga otshikitanu ɔtɔi. Nde akate dia nde akayaɛnaka oko ose dungi pende nɛ dia nde akalangaka tɔkɛnyɔ ta falanga. Koko nde akɔsɛ yɛdikɔ ya ntshika nkɛnya tɔkɛnyɔ ta falanga.

¹⁶ Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ, Tessie akayotatɛka ntshɔ lo nsanganya ndo akakɛnɛmɔla waonga w’Okristo kaanga mbele angɛnyi ande amɔtshi waki wa ntondo wakɔɔsɔkaka. L’etena kɛsɔ, Tessie akabatizama ndo akakome ombatshi mboka wa pondjo, kaanga mbakinde l’ana w’akɛnda. Mbokɛmaka hwe dia, etena katatɛ ambeki wa Bible nsala etshikitanu dia ngɛnyangɛnya Nzambi, nde ayoyasukanya la wɔ ndo nde ayowakenga lo mbakonya diangɔ dia nɛmɔ.

17. a) Kakɔna kakɔngɛnyangɛnya lo woho wele Jehowa Okengi ayɛ? b) Toho takɔna t’okengelo tayotɔsɛdingola lo sawo diayela?

¹⁷ Ɛlɔ kɛnɛ, akengi amɔtshi mongaka la shɛnɔdi dia nkenga diwomba l’anya ndo dikonya ɛngɔ ka dimɛna efula. Woho akɔ waamɛ mbele, Jehowa tokengaka la solo dia lotutsha tshɛ lo nkamba la dako diande ndo nde tendaka suke suke dia mɛna kɛnɛ kayotosala. (Adia Osambu 32:8.) Onde mɛnaka dia Jehowa ndjashaka le yɛ? Onde wɛ mɛnaka woho wakokenga Jehowa la shɛnɔdi tshɛ? Naka ngasɔ mbediɔ, waonga akɔna wayokokimanyiya dia wɛ monga oko diwomba dia wɔdu diakoka Jehowa nkenga? Waonga akɔna wahombayɛ mbewɔ diaha wɛ monga oko diwomba dia wolo diahakoke kengama? Ndo ngande wakoka ambutshi nkamba kaamɛ la Jehowa dia nkenga anawɔ? Sawo diayela diayokadimola ambola asɔ.