Lotutsha—mboka ka lomba

Toñi, okimanyedi wa manamana w’esombe akakɔkɔla lo lokuke, ko womoto ɔmɔtshi lele l’ɛnɔnyi suke la akumi atanu akoodihola. Womoto akɔ akatɛngɛ Toñi ndo akawohangwɛ l’ɔtɛ wakinde kokoma esadi dia ndjokimanyiya osombe wa nyango womoto akɔ. Toñi kokoma l’ɔkɔngɔ l’olimu. Koko la wɔladi tshɛ, nde akalɔmbɛ womoto akɔ edimanyielo l’ɔtɛ wa dui sɔ.

MBALA kekina, womoto akɔ akohangwɛ Toñi nto. Kakɔna kakandasale? Nde mbutaka ate: “Ɔsɔ aki okakatanu wa wolo efula. Nde akatondjɛ ɛtɛkɛta wa kɔlɔ aha l’ɔkɔkɔ w’oshika.” Koko, Toñi akalɔmbɛ edimanyielo nto ndo akatɛ womoto akɔ dia nde ekɔ lo nshihodia okakatanu wele la nde.

Otondonga wɛ mbaki Toñi, ngande wotoyosala? Onde wɛ otosala la wolo dia monga la lotutsha? Onde wɛ otonga l’okakatanu dia mbahemɛ nkɛlɛ kayɛ? Aha la taamu, bu dui dia wɔdu dia ntshikala ki la ntondo k’akambo wele oko nɛ diɔtɛkɛtami la diko. Etena keso la nkɛlɛ kana kambowotosola, mongaka tshondo y’okakatanu dia monga la lotutsha.

Koko Bible, keketshaka Akristo dia monga la lotutsha. Diakɔ diele, Ɔtɛkɛta wa Nzambi mɛnyaka dia diɔtɔnganelo diekɔ lam’asa dionga sɔ la lomba. Jakɔba akambola ate: “Onto akɔna ele la lomba ndo la yimba l’atei anyu? Oma lo lɔkɛwɔ lande l’ɔlɔlɔ, nde ɛɛnya etsha ande wa la memakana kaya oma lo lomba.” (Jakɔba 3:13) Lo yoho yakɔna yele onto lele la lotutsha kɛnɛmɔlaka lomba l’oma l’olongo? Ndo kakɔna kakoka tokimanyiya dia nkɛnɛmɔla dionga diaki Nzambi sɔ?

ONTO LELE LA LOMBA EKƆ LA YIMBA YA MEMAKANA

Lotutsha kimanyiyaka dia mbewɔ ewanu. “Okadimwelo wa la memakana tutshaka nkɛlɛ, koko tshɛkɛta ya kɔlɔ mbidiyaka nkɛlɛ.”—Tokedi 15:1.

Nsala akambo la nkɛlɛ koka ndeka nkonya dikambo wolo nɛ dia ɔsɔ ekɔ mbidja esɔ lo dja. (Tokedi 26:21) Lo wedi okina, mbala efula naka sho nkadimola la lotutsha, dui sɔ tutshaka dikambo. Dui sɔ koka kaanga nɛndja dionga di’onto la kɔlɔ.

Toñi akɛnyi mɛtɛ ka dui sɔ. Lo mboka tsho okadimwelo wa la lotutsha wakawosha Toñi, mama kakɔ akatatɛ nkɛdia asɔyi. Nde akayolembetshiya ɔnɛ nde akasale ngasɔ l’ɔtɛ w’ekakatanu waki la nde ndo waki l’ase nkumbo kande. Ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ ka Toñi kaki tshondo y’esambishelo ndo vɔ wakatatɛ mbeka Bible, akambo asɔ tshɛ waki etombelo w’oma lo dionga diande dia lotutsha ndo dia wɔladi.

Lotutsha koka tokimanyiya dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. “Ɔngɛnɔngɛnɔ le akanga wa lotutsha, nɛ dia vɔ wayokita nkɛtɛ.”—Mateo 5:5.

Lande na kele akanga wa lotutsha wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ? Lo monga la memakana, anto efula waki akanga wa ngala waya l’ɔngɛnɔngɛnɔ nshi nyɛ. Yoho yawɔ ya lɔsɛnɔ yambolowana ndo vɔ weya dia nshi yayaye y’amɛna efula yekɔ lo mbakongɛ. (Kɔlɔsayi 3:12) Adolfo, lele omendji w’otshimbedi l’Espagne, mbohɔka woho waki lɔsɛnɔ lande ntondo ka nde mbeya akambo wa mɛtɛ.

Adolfo mbutaka ate: “Lɔsɛnɔ lami komonga l’oyango. Mbala efula dimi lakokaka nkɛlɛ, nkɛlɛ k’efula kele kaanga angɛnyi ami amɔtshi wakambokaka wɔma l’ɔtɛ wakimi l’otako ndo wakamasalaka akambo la ngala. L’ekomelo, lɔsɛnɔ lami lakayotshikitana. Lo ta dimɔtshi, wakapomuya mpota shamalo la lokuwa ndo wakatshike lam’asa eko la nyɔi.”

Koko ɛlɔ kɛnɛ, oma l’ɛtɛkɛta ndo oma l’ɛnyɛlɔ, Adolfo etsha anto akina dia monga la lotutsha oma l’ɛtɛkɛta ndo oma lo ɛnyɛlɔ kande. Anto efula woyasukanya la nde l’ɔtɛ wa wasaso ndo lonto la nde la dimɛna. Adolfo mbutaka ate nde ekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ l’ɔtɛ w’etshikitanu wamondosala. Ndo nde ekɔ la lowando le Jehowa l’ɔtɛ wamondookimanyiya dia monga la lotutsha.

Onto lele la lotutsha ngɛnyangɛnyaka Jehowa. “Ɔnami, oyale kanga lomba ndo ɔngɛnyangɛnya otema ami, dia dimi mbeya nkadimola ɔnɛ latɔmɔnyɔlaka.”—Tokedi 27:11.

Lo mɛtɛ, Jehowa ekɔ lo mɔnywama oma le Diabolo, otunyi ande woleki tshɛ. Nzambi ekɔ la ɛkɔkɔ wa momala l’ɔtɛ wa ntɛngɔ yande ya l’okonda shɔ, koko Bible mɛnyaka dia Jehowa ekɔ Nzambi “kahoke nkɛlɛ esadi.” (Etombelo 34:6) Naka sho nsala la wolo dia mbokoya memakana ka Nzambi ndo mbewɔ dia momala esadi, kete tayoyela mboka ka lomba kangɛnyangɛnya Jehowa efula.—Ɛfɛsɔ 5:1.

Mbala efula andja wa nshi nyɛ wekɔ dihole dia kɔlɔ. Sho koka monga kaamɛ l’anto wele “akanga w’etako, akanga wa lotamanya, atɛnganyi, . . . amamanyishi, waha la ndjakimɛ, akanga w’ekonda.” (2 Timɔte 3:2, 3) Koko dui sɔ hahombe nshimba Akristo dia monga la yimba ya lotutsha. Ɔtɛkɛta wa Nzambi totɛka dia “lomba l’oma la diko lekɔ . . . wɔladi, ekanelo k’ɔlɔlɔ.” (Jakɔba 3:17) Naka sho monga la yimba ya wɔladi ndo l’ekanelo k’ɔlɔlɔ, kete tayɛnya dia tekɔ la lomba l’oma le Nzambi. Lomba lɔsɔ layototshutshuya dia kadimolaka la lotutsha etena katosolawɔ ndo layotokimanyiya dia ndeka ndjasukanya la Kiɔkɔ ya lomba lahashile, Jehowa.

Woho wa monga la lotutsha

Naka onto ɔmɔtshi ambokosalɛ akambo l’epetenge kana aha la losembwe, ngande wakokayɛ ndjakimɛ ndo nsala akambo lo yoho yangɛnyangɛnya Jehowa? Shi ayonga dimɛna wɛ nkana yimba la atɔndɔ w’ohomba wayela anɛ?

1 NTONA “YIMBA Y’ANDJA ƆNƐ.”—1 Kɔrɛtɔ 2:12. Anto efula fɔnyaka ɔnɛ onto lele la memakana ekɔ ɔhɔdu. Vɔ mbutaka ɔnɛ di’onto mɛnya dia nde ekɔ la wolo, nde pombaka mbuta akambo hwe hwe ndo lo yoho ya ngala. Ekanelo ka yimba ka ngasɔ kɛnɛmɔlaka yimba y’andja ɔnɛ, koko aha lomba l’oma l’olongo. Diakɔ diele, Bible mɛnyaka hwe ɔnɛ onto lele la lotutsha ekɔ la wolo w’efula. “Uma l’etshelu k’untu lahuki kele esadi, katukadimulaka umbuledi tukanyi. Oteketa w’okoke watokolaka weka.”—Tokedi 25:15, Bible k’Ekila.

Ambola wa nkana la wɔ yimba:

Onde dimi mbɔsaka lotutsha oko djembetelo ya wolo kana ya ɔhɔdu?

Onde dimi salaka la wolo dia mbewɔ “etsha wa demba,” ɛnyɛlɔ nkɛlɛ ka tshambandeko ndo ewanu?—Ngalatiya 5:19, 20.
2 ƆSA ETENA KA NKANA YIMBA. “Otema w’onto ɔlɔlɔ kanaka yimba la ntondo ka nkadimola, koko onyɔ wa kanga kɔlɔ tondjaka akambo wa kɔlɔ lo sɛkɛ.” (Tokedi 15:28) Naka sho ntɛkɛta etena keso la nkɛlɛ, kete sho koka ntondja ɛtɛkɛta wayotoyonyanga l’ɔkɔngɔ. Koko, naka sho nkana yimba kana nkanyiya ntondo ka sho ntɛkɛta, kete tayɔsɔna kɛnɛ ka mbuta, tayokadimola la lotutsha ndo tayokeketsha anto akina dia nsala akambo lo yoho ya dimɛna.

Ambola wa nkana la wɔ yimba:

Momala esadi koka monga la shɛngiya yakɔna le mi?

Dia nama wɔladi, onde haakoke minya yimba lo kɔlɔ kambowosalɛ? —Tokedi 19:11.
3 SALAKA DƆMBƐLƆ MBALA LA MBALA. Lɔmba dia nkondja nyuma k’ekila, nɛ dia tɔ kekɔ wolo waheme l’andja w’otondo. (Luka 11:13) Tohɛke dia memakana ndo solo dia lotutsha wekɔ l’atei w’olowa wa nyuma k’ekila kaki Nzambi. Adolfo mbutaka ate: “Nɔmbaka Jehowa mbala la mbala akakimanyiya efula djekoleko etena kakongaka ekakatanu wa wolo.” Ondo Jehowa ayokadimola alɔmbɛlɔ aso wa l’etete lo tshimbo ya nyuma k’ekila naka sho ‘ntetemala nɔmba.’—Rɔmɔ 12:12.

Ambola wa nkana la wɔ yimba:

Onde dimi nɔmbaka Jehowa mbala la mbala dia nsɛdingola otema ndo eyango ami?

Onde dimi mbɔlɔmbaka nyuma kande k’ekila ndo lomba dia dimi nsala akambo lo yoho yawɔngɛnyangɛnya?—Osambo 139:23, 24; Jakɔba 1:5.