Ngɔndɔ ka Nɛi ekɔ etena ka monga l’ohetoheto l’elimu w’ɔlɔlɔ!
1 Etena katoyangaka ngembe kɛmɔtshi komɛ anto, tongaka ohomba mbaewola esadi lo kɛnɛ kendana la wâle ɔsɔ. Lam’ayaleke sukana ngembe kɛsɔ, mbataleke monga ohomba mbewola kana pɛmɔla anto. Lande na? Nɛ dia nsɛnɔ y’anto yekɔ lo wâle! Mbeyaka monga k’anto amɔtshi kômboka ɔhɛmwɛlɔ wakashama mbala ka ntondo. Akina mbeyaka monga ko wakoke, koko kɔmbɔsa ndoko yɛdikɔ. Ɔsɔku mbediɔ ndo lo kɛnɛ kendana l’ɔhɛmwɛlɔ waki Nzambi weso l’ɔkɛndɛ wa mbewoya anto la ntondo ka ‘ponganɛndji’ ka nkɛlɛ ka Nzambi ndanya kɛnɛ tshɛ kambotshikala l’andja ɔnɛ wa kɔlɔ. (Tuk. 10:25) Lɔsɛnɔ la pondjo la miliyara y’anto lekɔ lo wâle! Sho pombaka mbewola anto, ndo monga ‘l’ohetoheto l’elimu w’ɔlɔlɔ.’—Tite 2:11-14.
2 Aya ɛnɔnyi akumi, ekambi wa Jehowa tshutshuyamaka dia mbetɛ nshi ya Eohwelo etena ka ndeka monga l’ohetoheto l’esambishelo. L’eleko kamɔnga akatshi ka l’ɔnɔnyi wa 1939, Informateur, mbut’ate, Olimu Aso wa Diolelo lo ndjela woho wotowelɛ nshi nyɛ, akasha ekeketshelo kɛnɛ ɔnɛ: “L’eleko kamɔnga akatshi kayaye, ndo l’etena k’ɔlɔlɔ kɛsɔ, sho nongamɛka dia lofulo la wenya letsha apandjudi l’ambatshi mboka wa [l’etshumanelo l’etshumanelo] layodɛ l’ahende. Ngɔndɔ ka Nɛi kekɔ la nshi ya samalo tshanu ndo ya mingu tshanu. Ɔsa Lushi la Samalo ndo la Lomingu tshɛ la Ngɔndɔ ka Nɛi . . . oko etena la lânde ka ndjâkimɔ l’esambishelo.” Ɔsɔ aki tɔfwɛfwɛ takayadjɛ anangɛso ambeta oko ɛnɔnyi 60 w’etondo! Ɔnɔnyi ɔnɛ, oko wakandonge l’ɔnɔnyi 1939, Ngɔndɔ ka Nɛi kekɔ la nshi ya samalo la ya mingu tshanu. Ekongelo kakɔna kele layɛ ngɔndɔ kɛnɛ na? Awui akɔna wendana la Ngɔndɔ ka Nɛi wamboyofunda lo alamaka ayɛ wa 2000? Kâmɛ l’ekambi ekina wa Jehowa, yalɔngɔsɔla dia ndjâkimɔ tshɛ l’elimu w’ɔlɔlɔ lo ngɔndɔ kɛnɛ ka lânde katokambemaka olimu wa lo nyuma esadi esadi.
3 Kɛnɛ kalongamɛso dia ntsha: Lushi loleki ohomba la l’ɔnɔnyi ɔnɛ wa 2000 layonga lo ngɔndɔ kɛnɛ. Lo Ngɔndɔ ka Nɛi 19, mbayonga difɛstɔ dia eohwelo ka nyɔi ka Yeso. Nyɛsɔ totshe tshɛ dia mbelɛ anto efula lo Eohwelo kɛsɔ. Oko wakawatolake ngɔndɔ ketshi, funda nkombo y’anto wayoyolanga mbelɛ lo Eohwelo ndo yashikikɛ wate wɛ hohe ndoko onto. Katêle ndo apandjudi anɛ wambɔla yɔɔ, ambeki wa Bible, wanɛ watshɔso tembolaka, wanɛ wakekaka la so ntondo, angɛnyi aso w’olimu, asekaso wa la kalasa, asukanyi aso, ewotɔ aso, ndo wanɛ tshɛ wekesanɛ la so. Onde wanɛ walanga mbɔtɔ lo losanganya lɔsɔ wayonga l’akoka wa koma lo dihole dia losanganya? Naka kema, onde wɛ kokaka mbakimanyiya la ngandji tshɛ? La dikɔlɔ diayosalema Eohwelo kɛsɔ, sho tshɛ tayonga la diɛsɛ dia ntsha tshɛ dia wanɛ wakaye lo losanganya lɔsɔ mɛna ɔnɛ mɛtɛ takâlongodi. L’ɔkɔngɔ wa Eohwelo, sho kokaka tetemala la kimanyiya anto asɔ lo nyuma.
4 Monga l’‘ohetoheto l’elimu w’ɔlɔlɔ’ la ntondo ndo l’ɔkɔngɔ wa Eohwelo ekɔ yoho y’ɔlɔlɔ efula ya mɛnya Jehowa ɔnɛ sho mɛtɛ ngɛnangɛnaka kɛnɛ tshɛ katosalɛnde. Yanyi y’otondo ya lushi lɔnɛ tongaka ɔlɔlɔ l’ahole efula, lasɔ efula l’atei aso wayonga l’akoka wa pamia weolo wadjaso l’olimu w’esambishelo. Naka wɛ ekɔ ombatshi mboka wa tshanda, kete wɛ ayotsha tshɛ dia sambisha wenya 50 kana ndekana. (Mat. 5:37) Lɛnya ekongelo kakatatɛ kamba layɛ oma l’etatelo ka ngɔndɔ. (Und. 3:1; 1 Kor. 14:40) Anto akina wotshikadi mbeyaka ntsha kɛnɛ kakokawɔ ntsha dia sukɛ ambatshi mboka tshɛ, lo mbakeketsha ndo lo tomba la wɔ kâmɛ l’esambishelo. (Enda lo 2 Khum. 10:15, 16.) Naka sho monɛ la waasaso tshɛ lo Ngɔndɔ ka Nɛi, kete sho kokaka nongamɛ ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula ndo ɛtshɔkɔ oma le Jehowa. (Mal. 3:10) Ondo kɛsɔ mbeyaka tokimanyiya efula dia tetemala kamba oko ambatshi mboka wa tshanda kana wa pondjo. Ɔnkɔnɛ, lonyuma la wolo longi laso Ngɔndɔ ka Nɛi layotetemala polo lo ngɔndɔ yayela, lam’ayototetemala monga apandjudi wa Diolelo wasambisha nshi tshɛ.
5 Aha la tamu, ngɔndɔ kɛnɛ nunu di’ekambi wa Jehowa wayotatɛ mbeka Bible l’anto efula lawakawɔ. Onde wɛ nangaka tatɛ mbeka l’onto ɔmɔtshi? Lɔmba Jehowa dia kondja onto la wɛ mbetsha Bible ndo sambisha dia ndjaɔtɔnganyiya la dɔmbɛlɔ diayɛ. Wɛ kokaka ndjashikikɛ ɔnɛ Jehowa ayɔngɛnangɛna dɔmbɛlɔ diayɛ dia la ndjakitshakitsha diamboyɔ̂lɔmba ekimanyelo, ka kondja onto l’ɔlɔlɔ la wɛ ndakanya Bible.—1 Joa. 3:22.
6 Yoho mɔtshi ya dimɛna ya wɛ tatɛ la sawo yɔ nyɛ. Tatɛ mimbola onto wate: “Onde wɛ fɔnyaka di’awui tshɛ wa ngala watomba la waa kalasa ndja oma l’olimu wakamba ɛdiɛngɛ, kana oma lo woho wele ambutshi hawohokola anawɔ dimɛna?” Tshikande akadimole. Naka nde ambokadimola ɔnɛ ɔsɔ ekɔ “olimu w’ɛdiɛngɛ,” ko wɛ mbadia Enyelo 12:9, 12, ndo mbika epole ɔsɛkɛ l’olimu wakamba Diabolo dia tshutshuya awui w’ofukutanu l’andja ɔnɛ. Oma lâsɔ ko wɛ mbifola biukubuku Katɔlɔmba lo wekelo 4, ko wɛ mimbola onto akɔ dia kana nde atayambolaka dia mbeya oma lɛnɛ akaye Diabolo. Nyadia ndo nyɔkɛtshanya edingɔ ehende wa ntondo. Ko naka onto ambokadimola ate awui wa ngala tombaka la kalasa dikambo “ambutshi hawohokola anawɔ dimɛna,” kete adia 2 Timote 3:1-3 ndo ɛnya akambo amɔtshi watshutshuya awui wa ngala. Oma lâsɔ, ko wɛ mbifola biukubuku Katɔlɔmba lo wekelo 8, nyadia odingɔ 5, ko nyu tetemala kɛtshanya. Naka wɛ kokaka mbokana la nde dia ndjowenda nto, kete ntsha tshɛ dia wɛ ndjomɛ mbeka la nde Bible mbala la mbala. Lo diembwelo diayela, mbolande dia kana ekɔ onto okina lakoka ngɛnangɛna mboka awui anɛ wekande.
7 Yoho kina ya monga l’‘ohetoheto l’elimu w’ɔlɔlɔ’ lo Ngɔndɔ ka Nɛi ele sambisha lo toho totshikitanyi. Onde wɛ ambokanyiyaka dia sambisha lo waa parkɛ kana lo waa parkingɛ? L’ahole wemala bisi kana kawolo dia kitsha anto? Lo lobingu kana l’ahole wa waa fɔni? Onde wɛ ayolanga pemba sambisha lo telefɔnɛ, lo toshinga, kana l’ahole wandawɔ okanda? Lande na kahayakambe la tokanyi tɔsɔ ngɔndɔ kɛnɛ na? Jehowa ayokokimanyiya dia wɛ monga la dihonga dieyɛ l’ohomba. (Etsha 4:31; 1 Tes. 2:2b) Ondo wɛ kokaka mbokana l’opandjudi kana l’ombatshi mboka ɔmɔtshi wahokɔ akambo dia nyu sambisha lo toho tɔsɔ.
8 Onto tshɛ lakombola sambisha efula kasambishake ndo lo tshakitudi. Mbala efula, kɛnɛ kele ohomba ele sawola l’onto oko ɔnɛ lasawola l’ɔngɛnyi. Wɛ mbeyaka monyiya tsho dikambo dimɔtshi diayasha anto tshɛ, ondo lo kamba la mbɔtwɛlɔ kele l’odingɔ 6. Kamba dimɛna la yema ya wenya tshɛ yohoyetsha wetshetsha. Ndoko onto l’atei aso lakoka mbikadja falanga, etenyi ka dikumi, kana ka nɛi ɔtɔi ka dɔlara, lo mbuta ɔnɛ ɔsɔ bu dɔlara efula. Ko lâsɔ, bonde kahayɔshi kânga minitɛ tshanu, dikumi, kana dikumi la tshanu dia sambisha lo tshakitudi na?
9 Etena ka sho kanyiya: Ohotokohɔ akambo anɛ wakatɛkɛtama lo dramɛ dia lo Losanganya la Distrikɛ laki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Ɔtɛkɛta wa Prɔfɛsiya Waki Nzambi,” l’ɔnɔnyi wetshi. Dramɛ sɔ diaki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: Tɔsɛ Sango Diaso dia lo Nyuma la Nɛmɔ, akatokimanyiya dia sho kana yimba ɔlɔlɔ lo kɛnɛ kendana l’otshikitanu waki lam’asa Jakɔba la Esau. Esau akate ate woho wayakiyanya Jakɔba l’akambo wa lo nyuma mbakandayakiyanyaka ndo nde lawɔ, koko etsha waki Esau kɔmɛnyaka dikambo sɔ. (Etat. 25:29-34) Ɔsɔ ekɔ ɔhɛmwɛlɔ wa dimɛna efula le so! L’ɛnyɛlɔ ka Jakɔba, nyɛsɔ totshe tshɛ dia kondja ɛtshɔkɔ wa Jehowa. (Etat. 32:24-29) Bonde kahatakambe la Ngɔndɔ ka Nɛi ndo ngɔndɔ nkina yayela dia monga l’ohetoheto waki laso ntondo lo mbɔsa sango diaso dia lo nyuma la nɛmɔ na?
10 “Lushi la wuki la [Jehowa] laya suki, lo lambusukana, lo layuya esadi.” (Zef. 1:14) Lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo pombaka mbewoyama. Nsɛnɔ y’anto yekɔ lo wâle! Ngɔndɔ kɛnɛ onge ngɔndɔ kamboleka tshɔkwama le ekambi wa Jehowa lo mɛnya sho tshɛ ɔnɛ tekɔ l’‘ohetoheto l’elimu w’ɔlɔlɔ.’
[Caption on page 4]
[Box on page 4]
Ɔnɔnyi ɔnɛ, Eohwelo ayosalema Lushi la Sato, Ngɔndɔ ka Nɛi 19. Dikumanyi pombaka mbidja yimba l’awui wayela anɛ:
Waewoyelo wendana la eohwelo
◼ Lam’asɔnanyu wonya wayosalema losanganya lɔsɔ, nyoyashikikɛ dia tolembetelo tayoyetshetshama paka l’ɔkɔngɔ w’ɛɔtwɛlɔ ka wonya.
◼ Pombaka mbewoya anto tshɛ, kâmɛ ndo ɔtɛkɛtshi, etena ndo dihole shikaa diayosalema losanganya lakɔ.
◼ Pombaka takondjisha yoho ya mapa ndo vinyɔ yasungana.—Enda lo Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka Hende 15, 1985, lɛkɛ 17.
◼ Pombaka talɔngɔsɔdi la ntondo, alɔnga w’akale wasungana, tɔvɛrɛ, mɛsa ndo dihɔndɔ dia mɛsa.
◼ Mbalasa ka Diolelo kana dihole dikina diayosalema losanganya lɔsɔ pombaka tɔ̂mbami kana tâsolami la ntondo ka wonya.
◼ Pombaka tâsɔnyi wanɛ wayolongolaka anto la wayetshetsha mapa la vinyɔ la ntondo ndo tawamanyisha ɛkɛndɛ awɔ fundo la woho wayowokotsha ɛkɛndɛ akɔ.
◼ Pombaka tɔ̂shi tɛdikɔ ta tɔlɛ okitami tshɛ wele l’ɛkɔmɔ kana la hemɔ ndo lahatokoka ndja lo losanganya mapa la vinyɔ.
◼ Naka tshumanelo efula diayokamba la Mbalasa ka Diolelo ɔtɔi, kete diɔ pombaka nɔngɔsɔla akambo dimɛna dia mbewɔ efukutanu l’otombelo la wɔtwɛlɔ ndo l’ahole wa mbɛkɛ mitutu kana akalo.