Kalasa Katokimanyiya dia Sala Elimu Woleki Ohomba lo Lɔsɛnɔ
1 Anto mbɔtɔka kalasa dia kondja wetshelo wayowakimanyiya dia kotsha eyango awɔ wa lo lɔsɛnɔ. Onde ekɔ oyango ɔmɔtshi woleki wɔnɛ wa tombola ɔnɛ lele Kiɔkɔ ya lɔsɛnɔ ndo kimanyiya anto akina dia mbeka asangwelo ndo mboka yande? Ndooko. Oyango wa Kalasa k’Olimu wa Teokrasi ekɔ wa tosha akoka wa mbewoya anto akina mbetawɔ kaso. Lam’ɔtɔso lo kalasa kɛsɔ lomingu tshɛ, sho kondjaka diewo dia sala elimu woleki ohomba lo lɔsɛnɔ.
2 Takalongola “Ekongelo ka Kalasa k’Olimu wa Teokrasi ka lo 2003” l’Olimu Aso wa Diolelo wa ngɔndɔ ketshi. Ekongelo kakɔ mɛnyaka nto woho wahomba kalasa nɔmbwamaka. Ondo wɛ ayɛna ohomba momba ekongelo kakɔ lo dibuku diayɛ Kondja Wahɔ oma lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi, dibuku diayoyaka layɛ lomingu tshɛ lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi. Nyɛsɔ tɔsɛdingole akambo amɔtshi wele l’ekongelo ka Kalasa k’Olimu wa Teokrasi ka 2003.
3 Dionga di’Ɔtɛkɛtshi: Tatɛ oma lo Ngɔndɔ ka Ntondo, Kalasa k’Olimu wa Teokrasi ayotatɛka la sawo dia minitɛ tshanu diendana la dionga di’ɔtɛkɛtshi, yoho mɔtshi ya wadielo, ya wekelo kana y’olakanyelo. Omendji wa kalasa mbayoshaka sawo dia mbɔtwɛlɔ sɔ kana nde mbeyaka nɔmba ekumanyi kɛmɔtshi kakoka dia disha. Ɔtɛkɛtshi mbeyaka nembetshiya elɛwɔ dionga di’ɔtɛkɛtshi ndo ohomba adiɔ. Oma lâsɔ, nde ayɔtɛkɛta akambo akina lo mbisha bɛnyɛlɔ di’oma l’Afundelo ndo mɛnya woho wakoka anto kamba la dionga diakɔ di’ɔtɛkɛtshi, lo ndeka kotola yambalo y’anto lo woho wakokawɔ ndowanya olimu awɔ lo kamba la dionga di’ɔtɛkɛtshi sɔ.
4 Sawo No. 1: Anangɛso washawɔ sawo dia wetshelo nɔmbamaka nto dia “mɛnya anto ohomba wa wetshelo wele lɔkɔ.” Mbut’ate mɛnya ase etshumanelo woho wa kamba l’akambo wa lo sawo diakɔ. Naka wambokosha sawo nɛ, ko wɛ menda alako wele lo dibuku Kalasa k’Olimu wa Teokrasi, lɛkɛ 48-49 wendana la woho wa dilɔngɔsɔla, ndo eka awui wele lo rɛferansɛ wele lo ɛndɛksɛ wa dibuku l’ɛse ka “Mɛnya woho wa kamba la dikambo.”
5 Ekongelo ka Wadielo wa Bible: Naka ɛnɔnyi wakete wɛ komonga l’akoka wa salaka wadielo wa Bible lomingu la lomingu, lande na kahayɔshi yɛdikɔ ya ndjela ekongelo ka wadielo wa Bible k’ɔnɔnyi ɔnɛ? Anto wayosala dui sɔ wayoshidiya wadielo w’Afundelo w’Akristo wa lo Grɛkɛ l’ekomelo k’ɔnɔnyi. Lɛkɛ 10, odingɔ 4 wa dibuku Kalasa k’Olimu mɛnyaka ɛlɔlɔ wa tatɛ ekongelo ka wadielo wa Bible w’etenyi k’Afundelo w’Akristo wa lo Grɛkɛ.
6 Akambo w’Ohomba w’oma lo Wadielo wa Bible: Etenyi kɛnɛ kaya la minitɛ dikumi woho wa mbisha ampokami diaaso dia vɔ mbisha kɔmatɛrɛ y’oma lo totshapita takalɔngɔswama dia mbadiema lomingu longo. Wanɛ washa sawo nɛ pombaka sala tshɛ di’aha ndɛ wenya. Diɔ diayoshamaka lomingu tshɛ, kânga lo lomingu l’ovuswelo waha lofunda. Etena kadiayɛ totshapita takawakosha, sɛdingola akambo wayonga ohomba le yɛ lo wekelo anyu wa nkumbo, l’olimu ayɛ w’esambishelo ndo lo yoho yayɛ ya lɔsɛnɔ. Naa waonga amɔtshi waki Jehowa wɔkɛnɛmɔmi lo woho wakandasalɛ anto ndo wedja akambo? Kakɔna kakayeke kakakeketsha mbetawɔ kayɛ ndo lowando layɛ otsha le Jehowa? Tengengake dia mbisha kɔmatɛrɛ l’oseka dikambo tshɛ di’ohomba diele lo totshapita takalɔngɔswama dia mbadia, oyadi oma l’avɛsa wayadiema lo Sawo No. 2, nɛ dia ɔnangɛso layosala wadielo hatolembetshiya ndoko divɛsa.
7 Sawo No. 2: Sawo dia ntondo di’ombeki dia lomingu tshɛ ayongaka wadielo wa lo sɛkɛ. Wadielo tshɛ wayɔsamaka oma lo wadielo wa Bible wa lomingu longo, onyake wadielo wa komelo wa lo ngɔndɔ mbayɔsamaka oma lo Tshoto y’Etangelo. Ombeki pombaka mbadia awui wakawawosha aha la mbɔtshiya ndo komiya wadielo ande la kɔmatɛrɛ. Lo yoho shɔ mbayondokoka mbidja yimba ntondo l’akoka ande wa wadielo.—1 Tim. 4:13.
8 Sawo No. 3 la No. 4: L’atei w’asawo anɛ, efula kawɔ wekɔ l’awui wele vɔ ndeka mbɔsama oma lo dibuku Comment raisonner oleki oma l’abuku akina; asawo amɔtshi mongaka paka lokanyi loleki ohomba (thème) loto. Wanɛ woshawɔ asawo wele paka la yema ya rɛferansɛ tshitshɛ kana wele paka la lokanyi loleki ohomba loto, wayɔlɔngɔsɔlaka asawo awɔ lo sala eyangelo l’ekanda aso w’Akristo. Dui sɔ mbeyaka kimanyiya akadiyɛso dia vɔ mbɔtɔnganyiyaka kɔmatɛrɛ yawɔ otsha le ampokami.
9 Nkongɛ: Oko wɛnyamidiɔ lo lɛkɛ 45 la dibuku Kalasa k’Olimu, omendji wa kalasa kokaka sɔnɛ ombeki lokongɛ. Naka nde hɔsɔnɛ, kete akadiyɛso vamɛ mbeyaka sɔna lokongɛ lɔmɔtshi l’ɔnɔngɔ wa nkongɛ yele lo lɛkɛ 82. Naka kadiyɛso ayoshaka sawo ɔtɔi lo ngɔndɔ hiende tshɛ, kete nde ayohomba sala ɛnɔnyi etanu dia kamba la nkongɛ 30 yotshikitanyi. Akadiyɛso wayɔsɔna lokongɛ No. 30, lata ɔnɛ, “Lokongɛ lokina lɔtɔnɛ l’ɛtshi kanyu ka nkɛtɛ,” pombaka lifunda l’ɛse kana lo wedi wa fishi kawɔ ka sawo (S-89). Omendji wa kalasa ayofunda datɛ diosha ombeki sawo lo lɛkɛ 82 la dibuku diande suke la lokongɛ lokambi lande. Nde koka sala dikambo sɔ l’etena kakɔ kamɛ kafatolande lo fishi k’alako k’ombeki.
10 Fishi k’Alako: Fishi kayɛ k’alako kekɔ lo dibuku diayɛ. Tɔ kekɔ lo lɛkɛ 79-81. Lâsɔ, wɛ ayohombaka mbishaka omendji wa kalasa dibuku diayɛ l’ɔkɔngɔ wa sawo tshɛ diayoyoshaka. Omendji wa kalasa ayohombaka mbɔsaka nɔtɛ yendana l’alako wele ambeki wekɔ lo kamba lawɔ.
11 Ovuswelo wa l’Onyɔ: Ovuswelo wa lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi wayosalemaka l’onyɔ. Vɔ wayosalemaka l’ɔkɔngɔ wa ngɔndɔ hiende tshɛ ndo l’edja ka minitɛ 30. Wembola wayɔsɛdingɔmaka l’ovuswelo wayotetemalaka la tomba l’Olimu Aso wa Diolelo. Naka lomingu lohosalema ovuswelo wa l’onyɔ lambohomana la lomingu lenyu la losanganya l’otshimbedi kana lomingu lembwama etshumanelo oma le omendji w’otshimbedi, kete asawo wohoshama lomingu layela wayoshama lomingu ɔtɔi la ntondo ko ovuswelo akɔ ndjosalema lomingu layela.
12 Kalasa Nkina: Lo tshumanelo diele l’anto ndekana 50 wambofundja nkombo lo kalasa, dikumanyi mbeyaka mɛna ɔlɔlɔ mbata kalasa nkina. “Asawo tshɛ mbeyaka salemaka lo kalasa shɔ, kana paka sawo dia 3 la 4 to.” (Kalasa k’Olimu wa Teokrasi lɛkɛ 285) Kanyi y’ekomelo ndjo yendana la sawo dia sato ndo dia nɛi yamboshama dia kanɛ tshumanelo diele l’akadiyɛso efula koko anangɛso yema tshitshɛ dia mbishaka asawo wendana la wadielo. Dikumanyi pombaka sɔna anangɛso wakoka dia nɔmbɔlaka kalasa shɔ.
13 Ondaki Okina: Oko wakadiɛnyama l’Ekongelo ka Kalasa k’Olimu wa Teokrasi, olui wa dikumanyi mbahomba sɔna ondaki okina wayohombaka mbishaka dikumanyi kana ekambi w’olimu wayoshaka awui w’ohomba w’oma lo wadielo wa Bible kana sawo dia wetshelo alako lo shɔpɔ. Ɔnangɛso layɔsɔnama dia salaka dikambo sɔ pombaka monga onto lambohokɔ akambo, ɔnɛ lele dikumanyi dikina wayɔlɛmiyaka alako ande. Nde la dia mbisha alako w’eshika, ndo mandola onto lo toho t’amɛna takandatɛkɛtshi ndo takandasha wetshelo ndo mɛnya dikambo ɔtɔi kana akambo ahende w’ohomba wahomba ɔtɛkɛtshi ndjalowanya lɔkɔ. Naka ɔnangɛso mbishaka asawo mbala la mbala, kete aha lo sawo tshɛ diayondoshaka mbayongaka ohomba mbosha dako. Koko ɔnangɛso lakasɔnama dia mbishaka anango alako pombaka monga la shɛnɔdi ndo mbeya dia kânga anangɛso washa asawo wa lo sɛkɛ koka kimanyiyama dia vɔ nyomohama.—1 Tim. 4:15.
14 Akambo Wahomba Andaki Mbidja Yimba: Kakɔna kakoka kimanyiya ondaki dia nde sɛdingola sawo diashama? Kiombo ya sato ya lo totshapita suke la 53 ta lo dibuku Kalasa k’Olimu mɛnyaka lo tshena pe kɛnɛ kahomba mbidja yimba. Omendji wa kalasa pombaka nto mbidja yimba lo waohwelo ndo lo alako akina wele lo dibuku wayowokimanyiya esadi eto dia nde menda woho watɔmbwama awui dimɛna. Ɛnyɛlɔ, enda wembola wele la diko lo lɛkɛ 55 ndo tokanyi tele l’odingɔ wa komelo wa lo lɛkɛ 163.
15 Ɔsa Nɔtɛ l’Ahole Waha Fundami Awui: Lâdiko w’ehembo wa weke wele la dibuku Kalasa k’Olimu, diɔ diekɔ nto l’ahole efula wakokɛ funda nɔtɛ wonya wasalayɛ wekelo w’onto ndamɛ ndo wonya wɔtɔyɛ lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi . (Enda lo lɛkɛ 77, 92, 165, 243, 246, ndo 250.) Tohɛke dia ndjaka la dibuku diayɛ lomingu tshɛ. Yelaka awui wele lo dibuku wonya washama sawo dia ndjihwelo. Tofɛke dibuku diayɛ l’edja tshɛ kayosalemaka kalasa. Ɔsa nɔtɛ y’alako washa omendji wa kalasa. Dja yimba lo toho ta wetshelo, wembola, bɛnyɛlɔ, toho ta tɛkɛta, wɛla, diangɔ diɛnama la washo ndo etshikitanu wakamba l’atɛkɛtshi. Lo mbɔsaka nɔtɛ y’amɛna, wɛ ayokoka mbohɔka ndo kamba l’awui w’ohomba efula wakatɛkɛtami lo kalasa.
16 Yeso Kristo akeyaka dia sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo diaki Nzambi ekɔ diɛsɛ dioleki woke diakoka onto tshɛ monga ladiɔ. Ɔsɔ mbaki olimu ande wakaleke ohomba. (Mako 1:38) Nde akate ate: “Dieli lami dia nsambisha lukumu l’ololo la diulelu dia [Nzambi] ndu lu esumba ekina, ne dia dimi lakatumama dia dikambu diako.” (Luka 4:43) L’ɛnyɛlɔ ka wanɛ wambetawɔ mboyela, sho lawɔ ndjashaka l’esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ, ndo tekɔ lo sala nshi tshɛ la wolo dia ndowanya ‘olambo aso wa lotombo.’ (Heb. 13:15) Dia kotsha oyango ɔsɔ, nyɛsɔ tɔshi yɛdikɔ ya mbishaka asawo lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi mbala la mbala, kalasa kayotokimanyiya dia sala akambo woleki ohomba lo lɔsɛnɔ.