Wɛ kokaka nsambisha lo tshakitudi!
1. a) Nsambisha lo tshakitudi kɛdikɛdi na? b) Anto angana wele lo losanganya lɔnɛ wakeye akambo wa mɛtɛ mbala ka ntondo lo tshimbo y’esambishelo ka lo tshakitudi?
1 Anto angana wa l’etshumanelo kanyu wakeye akambo wa mɛtɛ ntondo lo tshimbo y’esambishelo ka lo tshakitudi? Wɛ kokaka mamba ekadimwelo wakoka monga la dimbola sɔ. Nsambisha lo tshakitudi kɛdikɛdi nsambisha anto wahomana la so lo elimu aso wa lushi la lushi lokumu l’ɔlɔlɔ, mbuta ate etena katatande lɔkɛndɔ, katshɔso tenda ewotɔ kana asukanyi aso, katatasombe diangɔ lo lobingu, keso la kalasa, l’olimu ndo lo waaso akina. L’atei w’olui ɔmɔtshi w’Ɛmɛnyi wa Jehowa wambobatizama ndekana 200, pursa 40 ka l’atei awɔ wakeye akambo wa mɛtɛ mbala ka ntondo lo tshimbo y’esambishelo ka lo tshakitudi. Mbokɛmaka dia yoho y’esambishelo shɔ yekɔ l’etombelo w’amɛna efula.
2. Naa bɛnyɛlɔ di’anto amɔtshi wakasambisha lo tshakitudi diatanaso lo Bible?
2 Esambisha wa lo ntambe ka ntondo wakasambishaka mbala efula lo tshakitudi. Ɛnyɛlɔ, etena kakandatatenyanyaka ɛtshi ka nkɛtɛ ka Samariya, Yeso akasambisha womoto ɔmɔtshi lakandatane l’ɛtɛkɔ k’ashi ka Jakɔbɔ. (Joa. 4:6-26) Filipɛ akatatɛ nsawola la ɔlɛnga w’ose Etiyɔpiya wakatadiaka dibuku d’Isaya lo mombola ɔnɛ: “We nimbitelaka kene kalaye?” (Etsha 8:26-38) Etena kakinde lo lokanu la Filipi, ɔpɔstɔlɔ Paulo akasambisha olami wa lokanu ɔmɔtshi. (Etsha 16:23-34) Mbala kekina kakinde lo lokanu, Paulo “akalungula antu tshe wakayakaka le ndi. Ndi akâsambisha dia diulelu dia [Nzambi]; akawaetshaka akambu wa Khumadiondjo Jesu Kristu.” (Etsha 28:30, 31) Wɛ lawɔ kokaka nsambisha lo tshakitudi, oyadi wɛ ekɔ l’ɔsɔnyi. Ngande wakokɛ nsala dikambo sɔ na?
3. Kakɔna kakoka tokimanyiya dia sho minya ɔsɔnyi?
3 Woho wa ntatshiya sawo: Efula ka l’atei aso, mɛnaka wolo dia ntatɛ sawo l’anto wahaweye. Mbeyaka monga dui dia wolo dia nsambisha kânga onto ɔmɔtshi leyaso lele bu Ɔmɛnyi wa Jehowa akambo wa mɛtɛ. Koko sho kokaka nkondja dihonga dia ntɛkɛta naka tayokana yimba lo ɔlɔlɔ wa Jehowa, lo akambo wa mɛtɛ w’oshinga wolo washande ekambi ande, ndo eongelo ka kɔlɔ efula ka lo nyuma kele l’anto wa l’andja ɔnɛ. (Jona 4:11; Osam. 40:5; Mat. 13:52) Ndo nto, sho kokaka nɔmba Jehowa dia nde tokimanyiya ‘dia sho monga la dihonga.’ (1 Tes. 2:2) Ombeki ɔmɔtshi wa lo kalasa ka Ngiliyadɛ akate ate: “Mbala efula dɔmbɛlɔ kimanyiyakami etena kɛnami dia ekɔ wolo nsawola l’anto akina.” Naka wɛ ekɔ lo mboka wɔma wa nsambisha, kete sala dɔmbɛlɔ dia l’etei k’otema dia tshena pe.—Neh. 2:4.
4. Oyanga akɔna wahombaso ndjadjɛ ndo lande na?
4 Etelo k’ɔnɛ esambishelo ka lo tshakitudi mbokiyaka twamɛ dia tɔ halɔmbɛ dia paka onto takonge mbɔtwɛlɔ kana divɛsa dimɔtshi dimɛna dimɛna ko nde ntatɛ nsawola l’onto. Sho kokaka mɛna ohomba dia ndjadjɛ oyango wa ntatshiya tsho yema ya sawo l’onto aha la mɛnya dia têkɔ la kanyi ya mbosambisha l’etena kakɔ kâmɛ. Apandjudi efula mbutaka dia ntakula nna sɔ ndjowashaka dihonga dia nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ. Koko naka onto halange nsawola la so, kete tatotshutshuyake la wolo. Tohembole sawo la dilɛmiɛlɔ tshɛ ndo totshike.
5. Kakɔna kakakimanyiya kadiyɛso kɛmɔtshi kaki l’ɔsɔnyi dia nsambisha lo tshakitudi?
5 Etena katandasombe diangɔ lo lobingu, kadiyɛso kɛmɔtshi kele l’ɔsɔnyi ekɔ la mbekelo ka mendaka onto ndo mbɔmɔnɛmɔnɛ yema. Naka onto lɔmɔnɛmɔnɛnde ambɔmɔnamɔna ndo nde lawɔ, ko nde mbotɛ ɛtɛkɛta ɛmɔtshi lo tshena pe. Naka onto akɔ ambɛnya nsaki, dui sɔ mboshaka dihonga dia nde nsawola la nde yema kambe. Nde mpokamɛka onto akɔ la yambalo tshɛ ndo sɛdingolaka dui dimɔtshi diendana la lokumu l’ɔlɔlɔ diakoka ngɛnyangɛnya onto akɔ. Lo nsala ngasɔ, nde mbishaka anto ekanda efula ndo akatatɛ mbeka la onto ɔmɔtshi Bible.
6. Ngande wakokaso ntatshiya sawo dia nsambisha onto lo tshakitudi?
6 Woho wa ntatshiya asawo: Kakɔna kakokaso mbuta dia ntatshiya sawo? Etena kakasawola Yeso nde la womoto ɔmɔtshi l’ɛtɛkɔ k’ashi, nde akatatshiya sawo lo mbɔlɔmba tsho yema y’ashi wa nnɔ. (Joa. 4:7) Lâsɔ, sho kokaka ntatshiya sawo lo mbisha tsho onto mɔyɔ w’ɔngɛnɔngɛnɔ kana lo mbôka dimbola dimɔtshi. Etena kasawolaso, sho kokaka ntana diaaso dia mbɔtshiya kanyi mɔtshi y’oma l’Afundelo ndo ondo monɛ lɔtɔngɔ l’akambo wa mɛtɛ. (Und. 11:6) Apandjudi amɔtshi wakakondja etombelo w’ɛlɔlɔ lo nkamba la ɛtɛkɛta ɛmɔtshi wakotola yambalo y’onto kana wôtshutshuya dia mboka dimbola dimɔtshi. Ɛnyɛlɔ, etena kakongayɛ dia mɛnana la dɔkɔtɛlɛ, wɛ kokaka ntatshiya sawo lo mbuta ɔnɛ: “Layonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ heyama etena kayomonga ko handjotata nto.”
7. Ngande wele nsɛdingola awui weta tokimanyiyaka dia nsambisha lo tshakitudi?
7 Nsɛdingola kɛnɛ keta kokaka nto tokimanyiya dia ntatshiya asawo. Naka tambɛna ombutshi ɔmɔtshi wele l’ɔna lele la loshilambo efula, sho kokaka mbândola ndo mombola ɔnɛ: “Kakɔna kakokimanyiya dia wɛ mbodia anayɛ dimɛna?” Kadiyɛso kɛmɔtshi akakambe l’awui amɔtshi wakandoke anto akina watɛkɛta lo dihole di’olimu ko nde akawasha elembetshielo ɛmɔtshi lo mbeya awui wakangɛnangɛnaka asekande wa l’olimu. Etena kakandoke dia womoto ɔmɔtshi lakakambaka olimu lo dihole diakɔ aki lo ndjalɔngɔsɔla dia ntshɔ otsha lo diwala, nde akawosha Réveillez-vous ! wakatɛkɛtaka awui wendana la ɔlɔngɔswɛlɔ wa diwala. Dui sɔ diakayakonyaka dia vɔ ntatɛ nsawola awui wa lo Bible.
8. Ngande wakokaso nkamba la periodikɛ yaso dia ntatshiya asawo?
8 Yoho kina ya ntatshiya asawo ele mbadiaka ekanda aso lo dihole diakoka anto akina tɛna. Ɔnangɛso ɔmɔtshi ekɔ la mbekelo ka mbifolaka Tshoto y’Etangelo kana Réveillez-vous ! lo sawo dimɔtshi diele l’ɔtɛ a dui wakotola yambalo y’onto ko nde ntatɛ mbadia sawo diakɔ ɔkɔkɛ. Naka nde ambɛna di’onto ɔmɔtshi lele suke la nde ekɔ lo mboka sso lo periodikɛ kadiande, ko nde mboka onto akɔ dimbola kana mbolembetshiya lo tshena pe awui amɔtshi wa lo sawo diakɔ. Dui sɔ ndjokonyaka mbala efula dia nde nsawola l’onto kana mbosambisha. Nkitsha okanda aso ɔmɔtshi lo dihole diakoka anto mɛna esadi eto, kokaka nkotola yambalo y’asekaso wa l’olimu kana wa la kalasa ndo mbatshutshuya dia vɔ tôka ambola lo kɛnɛ kendana la periodikɛ kakɔ.
9, 10. a) Ngande wakokaso nyanga waaso wa nsambisha lo tshakitudi? b) Ngande wakokayɛ monga l’akoka wa nsala dikambo sɔ?
9 Toyange waaso: Lam’ele olimu aso pombaka kambema la shamanya y’efula, hatohombe mbɔsa esambishelo ka lo tshakitudi oko dui diahombaso salaka paka lo pai. Koko sho pombaka nyanga waaso wa nsambisha etena kakatatshu l’elimu aso wa lushi la lushi. Kana yimba la ntondo lo woho w’anto wayohomana la yɛ lo mboka, ndo nkanyiya woho wayoyokoka ntatshiya sawo wɛ la wɔ la lɔngɛnyi tshɛ. Ongaka la Bible kayɛ suke ndo ekanda wakokayɛ nsambisha onto lɛnya nsaki.—1 Pet. 3:15.
10 Lo mbeya nkamba la toho totshikitanyi, apandjudi efula tanaka waaso wa nsambisha lo tshakitudi. Kadiyɛso kɛmɔtshi kadjasɛ lo lokombo lɔmɔtshi la woke lalamema oma le apulushi, akakambe la dihole dia tɔkɛnyɔ dia lo lokombo lɔsɔ lo nsala kɛnyɔ ya sanganyaka tangangɔ tɔmɔtshi kâmɛ dia ntondja sango dimɔtshi dia dimɛna efula. Lâsɔ, etena kakemalaka anto dia menda ndo mandola sango dia dimɛna efula sɔ, nde akakambaka la diaaso dia ntatɛ nsawola la wɔ dia daka dia lo Bible diendana la “ulungu w’uyuyu la kete y’uyuyu.” (Eny. 21:1-4) Onde wɛ kokaka nkanyiya toho tɔmɔtshi takokayɛ nyanga waaso dia nsambisha lo tshakitudi?
11. Ngande wakokaso mbesa nsaki kakɛnya onto etena kakatosambisha lo tshakitudi?
11 Woho wa mbesa nsaki kɛnyisha onto: Naka wɛ ambohomana l’onto letawɔ kohokamɛ, kete lomialomia nsaki kɛnyishande. Naka kokaka, wɛ kokaka mbotɛ ɔnɛ: “Lambɔngɛnangɛna yema ya wenya yosawodimi la yɛ. Lende akokami kotana dia sho nyomoyoleka nsawola nto?” Apandjudi amɔtshi mbishaka onto losawodi la wɔ adrɛsɛ la numɛlɔ kawɔ ka telefɔnɛ ko mbatɛ ɔnɛ: “Lakangɛnyingɛnyi sawo diaso. Naka wɛ nangaka mbeya awui efula lo kɛnɛ kosawodiso, kete wɛ kokaka mbelɛmi lo numɛlɔ ka telefɔnɛ kengo.” Naka wɛ bu l’akoka wa ndjowesa nsaki kɛnyisha onto, kete sala dia etshumanelo kele suke la nde ndjosala dui sɔ aha la ntshimbatshimba lo wɛ ndodia fɔrmilɛ Veuillez suivre l’intérêt (S-43) ko wɛ mbisha sekeletɛlɛ ka l’etshumanelo kanyu dia nde kitoma.
12. a) Lande na kahombaso momba ndo kimɔka wenya wasambishaso lo tshakitudi? b) Etombelo akɔna wakakondja apandjudi lo esambishelo ka lo tshakitudi? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Etombelo w’oma lo esambishelo ka lo tshakitudi!”)
12 Sho pombaka mbɔsaka wenya wasambishaso lo tshakitudi. Ɔnkɔnɛ, yashikikɛ dia wɛ ekɔ lo momba wenya akɔ, oyadi minitɛ ngana mbosambishaso lo lushi. Tɔshi ɛnyɛlɔ kɛnɛ: Naka opandjudi tshɛ nsambisha minitɛ tshanu lushi tshɛ lo tshakitudi, ko sho nsanganya wenya w’apandjudi tshɛ, kete tayotana wenya ndekana miliyɔ 17 ngɔndɔ tshɛ.
13. Kakɔna kahomba totshutshuya dia nsambisha lo tshakitudi?
13 Tekɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika wa nsambisha lo tshakitudi, mbuta ate ngandji kokaso Nzambi ndo wonyaso onto. (Mat. 22:37-39) Lowando l’efula lele la so lo menda waonga ndo asangwelo waki Jehowa mbatotshutshuya dia mbewoya anto akambo wendana “la wuki wa diulelu [diande].” (Osam. 145:7, 10-12) Ndjakiyanya l’otema ɔtɔi dikambo dia wanyaso anto totshutshuyaka dia nkamba la diaaso tshɛ diakondjaso dia nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ kama weke etena. (Romo 10:13, 14) Naka sho nkana yema yimba la ntondo kana tayalɔngɔsɔdi, kete sho tshɛ kokaka nsambisha lo tshakitudi ndo ondo nkondja ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo mbɔtshiya akambo wa mɛtɛ l’etema w’anto w’ɛlɔlɔ.
[Efundelo wa l’etei w’odingɔ wa lo lɛkɛ 4]
Sho kokaka mɛna ohomba ndjadjɛ oyango wa ntatshiya sawo l’anto etena kahomanaso la wɔ
[Efundelo wa l’etei w’odingɔ wa lo lɛkɛ 5]
Lo mbeya nkamba la toho totshikitanyi, apandjudi efula tanaka waaso wa nsambisha lo tshakitudi
[Kiombo ya lo lɛkɛ 5]
Alako amɔtshi wa ndjela dia ntatshiya asawo
◼ Lɔmba ekimanyielo dia ntatshiya sawo
◼ Yanga wanɛ wele bu la dungi dia lomendja ndo wele bu prɛse
◼ Endaka onto l’elungi ndo mɔnɛmɔnɛnde ndo tɛkɛta dia dui dimɔtshi diele la wahɔ le nyu akɔ ahende
◼ Yala ompokami w’ɔlɔlɔ
[Kiombo ya lo lɛkɛ 6]
Etombelo w’oma lo esambishelo ka lo tshakitudi!
• Etena kakinde lo garajɛ akonga dia vɔ mbɔlɔngɔsɔlɛ mutuka ande, ɔnangɛsɔ ɔmɔtshi akasambisha wanɛ waki suke la nde ndo akawasha akatshi wa leeta oya lo sawo dia lo sɛkɛ dia lo Losanganya la distrikɛ. Ɔnɔnyi ɔtɔi l’ɔkɔngɔ, ɔnangɛsɔ ɔmɔtshi lakinde kombeyaka akawosha mɔyɔ la wangasanu tshɛ lo losanganya lɔmɔtshi la woke. Tete le nde aki ɔmɔtshi l’atei w’apami wakandasha akatshi wa leeta lo dihole diakawɔlɔngɔsɔlɛka mutuka ambeta ɔnɔnyi w’otondo. Pami kɛsɔ akatshu tohokamɛ sawo dia lo sɛkɛ, oma l’ɔkɔngɔ wa sawo sɔ, nde akalɔmbɛ dia ntatɛ mbeka Bible, ndo nde la wadɛnde waya kakianɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa.
• Kadiyɛso kɛmɔtshi kakeye akambo wa mɛtɛ lo tshimbo ya esambishelo ka lo tshakitudi mbɔsaka anto wahomana la nde etena katshɔnde dia totshika anande asato la kalasa oko ɛtshi kande ka nkɛtɛ ka lânde. L’atei w’anto wahomana la nde lo ɛtshi kande ka nkɛtɛ kɛsɔ, mbele ndo asukanyi ande la ambutshi wahomana la nde la kalasa kana lo losanganya laki ambutshi. Etena tshɛ katɛnde onto lokombo lande, nde mbutɛka onto lo tshena pe dia Bible mbokimanyiyaka efula lo wodielo w’ana, oma lâsɔ ko nde mbeta lo dui dikina. L’ɔkɔngɔ wa nde ndjaeyanya l’onto, ndjongaka wɔdu le nde dia nde nsawola l’onto akɔ awui wa lo Bible. Lo nkamba la yoho shɔ, nde ambokimanyiya anto 12 dia vɔ batizama.
• Etena kakaye onto ɔmɔtshi lafutshanya asiransɛ dia ndjenda kadiyɛso kɛmɔtshi lakande, kadiyɛso akakambe la diaaso sɔ dia mbosambisha. Kadiyɛso akawombola dia kana nde nangaka asiransɛ wendana la yônge ya dimɛna, ɔngɛnɔngɛnɔ, ndo wa lɔsɛnɔ la pondjo. Onto ɔsɔ akokadimola ɔnɛ, eelo ndo nde akambola kadiyɛso dia mbeya tshunda diakɔna diafutsha anto asiransɛ ɔsɔ. Nde akawɛnya alaka w’oma lo Bible ndo akawosha okanda aso ɔmɔtshi, wakatoshidiya pami kɛsɔ la mbadia la dikɔlɔ ɔtɔi. Ekongelo ka wekelo wa Bible kakɔsama, ndo pami kakɔ akatatɛ mbɔtɔ lo nsanganya ndo l’ɔkɔngɔ diko nde akayobatizamaka.
• Etena kakandatandaka lɔkɛndɔ lo ndɛkɛ, kadiyɛsɔ kɛmɔtshi akatatɛ nsawola la womoto ɔmɔtshi lakadjasɛ suke la nde ndo akosambisha. L’ekomelo ka lɔkɛndɔ lawɔ, kadiyɛso akasha womoto ɔsɔ adrɛsɛ la numɛlɔ kande ka telefɔnɛ ndo akokeketsha lo mbotɛ dia mbala kayoya Ɛmɛnyi wa Jehowa lakande ko nde mbâlɔmba dia vɔ mbeka la nde Bible. Nshi ngana l’ɔkɔngɔ, akadiyɛso ahende wakakɔkɔla lo soko dia womoto akɔ. Nde akatatɛ mbeka Bible ndo akahame esadi eto ko nongola batismu, ndo aha la ntshimbatshimba nde akatatɛ mbeka l’anto asato Bible.
• Ɔnangɛso ɔmɔtshi laya l’ɛnɔnyi 100 ndo lele tshungu ladjasɛ lo mvudu yalamawɔ esombe akataka mbala la mbala ate: “Tekɔ l’ohomba wa Diolelo.” Dui sɔ diakatshutshuya ɛfɛlɛmɛ ndo ase hemɔ akina dia vɔ mbôka ambola, ndo dikambo sɔ diakawosha akoka dia nde mbalembetshiya elɛwɔ Diolelo. Womoto ɔmɔtshi lakakambaka lo dihole sɔ akawombola kɛnɛ kayondosala lo Paradiso. Ɔnangɛso akokadimola ate: “Dimi layotɛna ndo layotɔkɛndakɛnda lɛkɔ ndo layototshumba dikalo diami di’akanga wa dikuse nɛ.” Lam’ele nde aki tshungu, nde akalɔmbɛ womoto akɔ dia nde mbowadiɛka periodikɛ yaki la nde. Etena kakaye ɔna la womoto laki ɔnangɛso dia ndjowenda, ose olimu ɔmɔtshi akɔlɔmbɛ lotshungɔ dia kana nde kokaka ntshɔ la periodikɛ shɔ lakande. Ɔfɛlɛmɛ akatɛ ɔnaki ɔnangɛso ɔsɔ ate: “Ɔtɛ aso wa dui w’oyoyo wa lo luudu lalamaso esombe vɔnɛ: ‘Tekɔ l’ohomba wa Diolelo.’”
• Kadiyɛso kɛmɔtshi kakakongaka lo rɛstora dia vɔ mbodjɛ mbo ya ndɛ, akoke olui ɔmɔtshi wa dikumanyi di’apami wakadjasɛ suke la nde wasawola awui wa pɔlitikɛ. Pami kɛmɔtshi ka l’atei awɔ akate dia lowandji la wodja hakandolaki pondjo ekakatanu wele la so. Kadiyɛso akate l’otema ande ate: “Dimi lambohomɔ lokolo l’ɔlɔ.” Nde akasale dɔmbɛlɔ dia lo tshena pe ndo akasukana otsha le wɔ. L’ɔkɔngɔ wa nde mbatɛ lokombo lande, nde akawatɛ awui wendana la lowandji layokandola ekakatanu wele l’anto, mbuta ate Diolelo diaki Nzambi, ndo nde akawasha biukubuku yaki la nde. Aha la ntshimbatshimba, kanga rɛstora akaye lale kadiyɛso. Kadiyɛso akafɔnya dia nde ayanga mbotɛ dia ntomba oma lo rɛstora ande. Koko, nde akawotɛ dia nde ambohokamɛka sawo diawɔ ndo nde lawɔ kombolaka nkondja biukubuku mɔtshi. Os’olimu ɔmɔtshi wa lo rɛstora ɔsɔ, lakahokamɛka ndo nde lawɔ, akaye oya le kadiyɛso ayakɛdia asɔyi lo washo. Nde aki ombeki wa Bible w’edjedja wakakombolaka nyomotatɛ wekelo ande wa Bible.