SAWO DIA WEKELO 50
“Wɛ ayoyala la mi lo Paradiso”
“Lo mɛtɛ kakotɛmi ɛlɔ nte: Wɛ ayoyala la mi lo Paradiso.”—LUKA 23:43.
OSAMBO 145 Daka diaki Nzambi dia Paradiso
AWUI WAYƆTƐKƐTAMAa
1. Yema tshitshɛ la ntondo ka Yeso mvɔ kakɔna kakandatɛ otshi wa kɔlɔ waki suke la nde? (Luka 23:39-43)
YESO nde la atshi wa kɔlɔ ahende waki suke la nde wakasowaka etena kakiwɔ suke la mvɔ. (Luka 23:32, 33) Atshi wa kɔlɔ akɔ ahende wakatɛngaka Yeso, kɛsɔ mɛnyaka hwe dia vɔ komonga ambeki ande. (Mat. 27:44; Makɔ 15:32) Koko, ɔmɔtshi l’atei awɔ akakadimola otema. Nde akate ate: “Yeso, kombohɔ lam’ayoyonga lo Diolelo diayɛ.” Ko Yeso akawokadimola ate: “Lo mɛtɛ kakotɛmi ɛlɔ nte: Wɛ ayoyala la mi lo Paradiso.” (Adia Luka 23:39-43.) Ndooko dui diɛnya di’otshi wa kɔlɔ ɔsɔ aketawɔ losango lendana la “Diolelo dia l’olongo,” diakasambisha Yeso l’edja k’olimu ande. Ndo Yeso kombita pondjo dia pami kɛsɔ akahombe mbɔtɔ lo Diolelo dia l’olongo. (Mat. 4:17) Yeso akatɛkɛtaka dikambo dia paradiso ka la nkɛtɛ ka lo nshi yayaye. Lande na kakokaso mbuta ngasɔ?
Kakɔna kakokaso mbuta lo kɛnɛ kendana l’otshi wa kɔlɔ lakatɛkɛta la Yeso ndo kakɔna kakeyaka otshi wa kɔlɔ ɔsɔ? (Enda odingɔ 2-3)
2. Kakɔna kɛnya di’otshi wa kɔlɔ ɔsɔ aki ose Juda?
2 Ondo otshi wa kɔlɔ wakayatshumoya ɔsɔ aki ose Juda. Otshi wa kɔlɔ ɔsɔ akatɛ osekande ate: “Onde wɛ hoke Nzambi wɔma etena kɛnɛ kamboyolongola dilanya dia woho ɔtɔi la nde?” (Luka 23:40) Ase Juda wakatɛmɔlaka Nzambi ɔtɔi, koko ase wedja wakatɛmɔlaka tozambizambi efula. (Eto. 20:2, 3; 1 Kɔr. 8:5, 6) Otondonga atshi wa kɔlɔ asɔ waki ase wedja, tshiki ondo dimbola diotonga ɔnɛ: “Onde wɛ hoke waa nzambi wɔma?” ndo nto, Yeso akatomama aha le ase wedja koko “le ɛkɔkɔ wakashishɔ wa lo luudu l’Isariyɛlɛ.” (Mat. 15:24) Nzambi akɛnya ase Isariyɛlɛ dia Yeso akahombe mbolola wanɛ wakavu. Ondo otshi wa kɔlɔ ɔsɔ akeyaka dui sɔ, oko wa diɛnya ɛtɛkɛta ande, nde akakoke nongamɛ dia Jehowa akahombe mbolola Yeso dia nde tolɛ lo Diolelo dia Nzambi. Ondo pami kɛsɔ akalongamɛka dia Nzambi akakoke mboolola ndo nde la wɔ.
3. Kakɔna ondo kakayɛ otshi wa kɔlɔ lakayatshumoya ɔsɔ lo yimba etena kakatɛkɛta Yeso dikambo dia paradiso? Lembetshiya. (Etatelo 2:15)
3 Oko ose Juda, otshi wa kɔlɔ lakayatshumoya ɔsɔ akakoke mbeya kɛnɛ kendana la Adama la Eva ndo paradiso lɛnɛ akakitsha Jehowa. Ɔnkɔnɛ, otshi wa kɔlɔ ɔsɔ akakoke nshihodia dia paradiso kakatɛkɛtaka Yeso kaki ekambɔ ka dimɛna efula ka lanɛ la nkɛtɛ.—Adia Etatelo 2:15.
4. Ɛtɛkɛta wa Yeso otsha le otshi wa kɔlɔ ɔsɔ totshutshuyaka dia nsala na?
4 Ɛtɛkɛta wa Yeso otsha le otshi wa kɔlɔ koka totshutshuya dia nkanyiya woho wayonga lɔsɛnɔ lo paradiso. Ɛlɔ kɛnɛ, sho koka mbeka dui dimɔtshi diendana la paradiso oma lo wɔladi waki lo ɛlɔmbwɛlɔ ka nkumekanga Sɔlɔmɔna. Ndo sho koka nongamɛ dia Yeso ɔnɛ loleki Sɔlɔmɔna, ayokamba la wanɛ wayolɛ kaamɛ la nde dia nkadimola nkɛtɛ paradiso k’olangala efula. (Mat. 12:42) Mbokɛmaka hwe dia “ɛkɔkɔ ekina” pombaka monga la yambalo lo kɛnɛ kasalawɔ dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia vɔ ndjɔsɛna pondjo pondjo lo paradiso.—Jni. 10:16.
NGANDE WAYONGA LƆSƐNƆ LO PARADISO?
5. Kakɔna kalongamɛyɛ lo kɛnɛ kendana la lɔsɛnɔ lo paradiso?
5 Kakɔna kakoyɛ lo yimba etena kakanyiyayɛ woho wayonga lɔsɛnɔ lo paradiso? Ondo wɛ fɔnyaka dia parkɛ kɛmɔtshi ka dimɛna efula kele oko ekambɔ ka Ɛdɛna. (Eta. 2:7-9) Wɛ koka mbohɔ prɔfɛsiya kakate Mika di’ekambi wa Nzambi “wayodjasɛ onto l’onto l’ɛse k’ɔkɔdi ande wa vinyɔ ndo l’ɛse k’osongo ande wa fingo.” (Mika 4:3, 4) Avɛsa wa lo Bible wɛnya dia mbo ya ndɛ yayonga tshavutshavu koka koyɛ lo yimba. (Os. 72:16; Isa. 65:21, 22) Ɔnkɔnɛ, wɛ koka ndjaɛna l’ekambɔ k’olangala kɛsɔ, odjashi lo mɛsa woludi tɔɔ la diangɔ dia ndɛ di’amɛna. Wɛ koka ndjaɛna ahɛnga hiɛlɛlɛ yele l’opumu wa dimɛna w’esongo ndo w’alɛmbɔlɛmbɔ. Ndo oko onto lahokamɛ losale l’ase nkumbo ndo angɛnyi ayɛ mbidja ndo wanɛ wayolwama kaamɛ l’anto akina. Awui asɔ tshɛ keema alɔ. Aha la taamu, sho koka monga l’eshikikelo di’akambo asɔ tshɛ wayosalema lanɛ la nkɛtɛ. Koko, lo paradiso tayonga nto l’olimu wa dimɛna.
Tayonga l’olimu w’ohomba wa mbetsha wanɛ wayolɔ (Enda odingɔ 6)
6. Kakɔna kayotosala lo paradiso? (Enda osato.)
6 Jehowa akatotonge dia ngɛnangɛna l’olimu aso. (Ond. 2:24) Tayoleka monga l’akambo efula wa nsala djekoleko l’Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu ka Kristo. Wanɛ wayohandɔ lo mfɔnu ka woke kaamɛ la miliyɔ y’anto wayolɔ, wayonga l’ohomba w’ahɔndɔ, wa mbo ya ndɛ ndo dihole dia mbidjasɛ. Dia nkotsha akambo asɔ tshɛ tayonga l’olimu efula wa nsala! Oko wakakambaka Adama la Eva ekambɔ kaki dihole diawɔ dia mbidjasɛ, tayonga l’olimu wa dimɛna dia mbetɛ nkɛtɛ paradiso. Ohokanyiya nto diɛsɛ dia dimɛna diayonga laso dia mbetsha miliyɔ y’anto yayolɔ, wanɛ weya awui yema tshitshɛ lo dikambo dia Jehowa ndo sangwelo diande ndo nkimanyiya wanɛ waki la kɔlamelo wakasɛnaka edja efula la ntondo ka Yeso dia mbeka akambo efula.
7. Eshikikelo kakɔna kakoka monga la so ndo lande na?
7 Sho koka monga l’eshikikelo dia lo paradiso tayɔnga la lɔsɛnɔ la wɔladi, l’ɔngɛnɔngɛnɔ, ndo lele bu l’ofukutanu. Lande na? Nɛ dia Jehowa amboshilaka tosha dɛtɔ dia woho wayonga lɔsɛnɔ l’ɛse k’ɛlɔmbwɛlɔ k’Ɔnande. Sho koka mɛna dui sɔ l’ɔkɔndɔ wendana la woho wakalɔmbɔlaka nkumekanga Sɔlɔmɔna.
ƐLƆMBWƐLƆ KA NKUMEKANGA SƆLƆMƆNA KAKI DƐTƆ DIA PARADISO
8. Ngande wakakotshama ɛtɛkɛta watanaso lo Osambo 37:10, 11, 29 l’ɔkɔngɔ wa nkumekanga Davidɛ mbafunda? (Enda “Ambola w’oma le ambadi” lo numɛlɔ kɛnɛ.)
8 Nkumekanga Davidɛ akasambiyama dia mfunda woho wayonga lɔsɛnɔ etena kayodjasɛ nkumekanga ka lo nshi yayaye ka lomba ndo ka kɔlamelo lo kiti ka lowandji. (Adia Osambo 37:10, 11, 29.) Mbala efula sho mbadiɛka anto Osambo 37:11 etena kasawolaso la wɔ dikambo dia paradiso ka lo nshi yayaye. Tekɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika wa nsala dui sɔ nɛ dia Yeso akashile divɛsa sɔ lo Dako diande dia lo dikona lo mɛnya dia dɔ diayokotshama lo nshi yayaye. (Mat. 5:5) Koko, ɛtɛkɛta wa Davidɛ wakɛnya nto woho wakakoke lɔsɛnɔ monga lo nshi ya nkumekanga Sɔlɔmɔna. Etena kakalɔmbɔlaka Sɔlɔmɔna wodja w’Isariyɛlɛ, ekambi wa Nzambi wakangɛnangɛnaka la wɔladi ndo l’ɔngɔnyi lo wodja “wakɛlanɛ abɛlɛ la osanga.” Nzambi akate ate: “Naka nyu ntetemala ndjela ɛlɛmbɛ ami . . . , Dimi layodja wɔladi lo wodja ndo nyayetama, ko ndooko onto layonyotsha wɔma.” (Lew. 20:24; 26:3, 6) Alaka asɔ wakakotshama lo ɛlɔmbwɛlɔ ka Sɔlɔmɔna. (1 Ɛk. 22:9; 29:26-28) Ndo akɛnama di’anto wa kɔlɔ ‘hawotonga nto.’ (Os. 37:10) Ɔnkɔnɛ, ɛtɛkɛta watanaso lo Osambo 37:10, 11, 29 wakakotshama lo nshi y’edjedja ndo wayokotshama nto lo nshi yayaye.
9. Kakɔna kakate nkumekanga ka womoto ka Shɛba lo dikambo dia nkumekanga Sɔlɔmɔna?
9 Nkumekanga ka womoto ka Shɛba akoke losango lo kɛnɛ kendana la wɔladi ndo l’ɔngɔnyi waki l’ase Isariyɛlɛ etena kaki Sɔlɔmɔna nkumekanga. Nkumekanga ka womoto kɛsɔ akande lɔkɛndɔ l’otale otsha la Jɛrusalɛma dia tɛna akambo la washo ande hita. (1 Nku. 10:1) L’ɔkɔngɔ wa nde sɛdingola diolelo dia Sɔlɔmɔna, nde akate ate: “Vɔ kombutɛmi kaanga k’ahende ɔtɔi. . . . Diɛsɛ le anto ayɛ ndo diɛsɛ le ekambi ayɛ wemala la ntondo kayɛ wonya tshɛ dia pokamɛka lomba layɛ!” (1 Nku. 10:6-8) Koko, akambo wakasalema l’ɛse k’ɛlɔmbwɛlɔ ka Sɔlɔmɔna waki tsho dɛtɔ dia mɛnya woho wayosalɛ Jehowa anto w’ɛlɔlɔ akambo l’ɛse k’ɛlɔmbwɛlɔ k’Ɔnande Yeso.
10. Lo toho takɔna toleki Yeso Sɔlɔmɔna la fwa?
10 Yeso ndeka Sɔlɔmɔna la fwa lo toho tshɛ. Sɔlɔmɔna aki pami kaki komonga kokele kakasale munga ya weke lo dombwelo diande diakela ekambi wa Nzambi ekakatanu wa wolo efula. Yeso lo wedi ande ekɔ Ɔnɔmbɔdi wa kokele wahasale ndooko munga. (Luka 1:32; Hɛb. 4:14, 15) Yeso akatondoya ehemba wa wolo efula w’oma le Satana. Kristo akɛnya dia nde hasalaki pɛkato pondjo kana nsala dui dimɔtshi diayosha ambolami ande wa kɔlamelo paa. Ekɔ mɛtɛ diɛsɛ dia woke dia Yeso monga Nkumekanga kaso.
11. Waa na wayɔlɔmbɔla kaamɛ la Yeso?
11 Yeso ayokamba kaamɛ l’anto 144000 wayolɛ lande dia nkokɛ anto w’ɛlɔlɔ ndo dia nkotsha sangwelo dia Jehowa diendana la nkɛtɛ. (Ɛny. 14:1-3) Lam’ele apami la wamato asɔ wakahomana l’ehemba ndo l’ekakatanu efula, laasɔ vɔ wayonga ɛnɔmbɔdi wokana kɛtshi. Ɔkɛndɛ akɔna shika wayonga l’ɛnɔmbɔdi ɛsɔ?
ƆKƐNDƐ AKƆNA WAYONGA L’AKITAMI?
12. Olimu akɔna wayosha Jehowa anto 144000?
12 Ɔkɛndɛ wakawasha Yeso kaamɛ la wanɛ wayɔlɔmbɔla la nde ndeka ɔkɛndɛ wakalongola Sɔlɔmɔna la fwa. Nkumekanga k’Isariyɛlɛ kɛsɔ akakokɛka miliyɔ y’anto lo wodja ɔtɔi oto. Koko, wanɛ wayɔlɔmbɔla lo Diolelo dia Nzambi, wayosha lonya dia nkokɛ miliyara y’anto wayonga la lɔsɛnɔ lo nkɛtɛ k’otondo. Ande diɛsɛ dia woke diakasha Jehowa anto 144000 lee!
13. Ɔkɛndɛ akɔna wa laande wayonga la wanɛ wayolɛ kaamɛ la Yeso?
13 Oko Yeso, anto 144000 wayokamba oko nkumi ya dikanga ndo ɛlɔmbɛdi. (Ɛny. 5:10) Etena kakakitanyiyaka ase Isariyɛlɛ Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, ɛlɔmbɛdi wakakimanyiyaka anto dia monga l’alemba w’amɛna ndo ndjasukanya la Jehowa. Ɛlɛmbɛ waki “didjidji dia akambo w’ɛlɔlɔ wakahombe ndja,” diakɔ diele ekɔ dui dia lomba dia mbuta ɔnɛ Yeso la wanɛ wayolɛ kaamɛ la nde wayokamba dihɛka lo dihɛka dia nkotsha ehomba wa lo demba ndo wa lo nyuma w’ekambi wa Nzambi. (Hɛb. 10:1) Polo kakianɛ tateye woho wayokamba nkumi ya dikanga shɔ ndo ɛlɔmbɛdi kaamɛ l’ambolami wa Diolelo wa la nkɛtɛ. Kaanga mbediɔ ngasɔ, Jehowa ekɔ lo kongɛ akambo, sho kokaka monga l’eshikikelo dia lo paradiso ka lo nshi yayaye wanɛ wayonga la nkɛtɛ wayolongola ɛlɔmbwɛlɔ kayonga la wɔ ohomba.—Ɛny. 21:3, 4.
KAKƆNA KAHOMBA “ƐKƆKƆ EKINA” NSALA DIA NDJƆSƐNA LO PARADISO?
14. Diɔtɔnganelo diakɔna diele lam’asa “ɛkɔkɔ ekina” l’anango Kristo?
14 Yeso akelɛ wanɛ wayolɛ kaamɛ lande ɔnɛ “leemba la tshitshɛ l’ɛkɔkɔ.” (Luka 12:32) Nde akatɛkɛta nto dikambo di’olui wa hende wakandelɛ nto ɔnɛ “ɛkɔkɔ ekina.” Elui ehende ɛsɔ wayoyala olui ɔtɔi. (Jni. 10:16) Elui ehende ɛsɔ wamboshilaka ntatɛ nkamba kaamɛ, ndo wayotetemala nkamba kaamɛ etena kayokoma nkɛtɛ paradiso. Koko lo mɛtɛ “leemba la tshitshɛ l’ɛkɔkɔ” wayonga l’olongo ndo ɛkɔkɔ ekina wayɔngɛnangɛna la lɔsɛnɔ lanɛ la nkɛtɛ pondjo pondjo. Koko, ekɔ akambo amɔtshi wahomba ɛkɔkɔ ekina nsala dia ndjɔsɛna lo paradiso.
Kakianɛ sho koka mɛnya dia tekɔ lo ndjalɔngɔsɔla dia ndjɔsɛna lo paradiso kayaye (Enda odingɔ 15)b
15. a) Ngande wakamba “ɛkɔkɔ ekina” kaamɛ l’anango Kristo? b) Ngande wakokaso mbokoya ɛnyɛlɔ k’ɔnangɛso lele lo makashinyi? (Enda osato.)
15 Otshi wa kɔlɔ wakayatshumoya akavu la ntondo ka nde mɛnya lowando lande le Kristo. Otshikitanyi lande, sho “ɛkɔkɔ ekina” tekɔ la waaso efula ɛlɔ kɛnɛ dia mɛnya woho wayaokaso lo dikambo dia Yeso. Ɛnyɛlɔ, sho mɛnyaka ngandji kaso otsha le nde lo woho wasalɛso anango w’akitami akambo. Yeso akate dia nde ayolombosha ɛkɔkɔ lo ndjela woho wa salɛwɔ anango akambo. (Mat. 25:31-40) Sho koka nsukɛ anango Kristo l’ohetoheto tshɛ dia mbakimanyiya l’olimu wa nsambisha ndo wa mbetɛ anto ambeki. (Mat. 28:18-20) Diakɔ diele, sho nangaka nkamba dimɛna la dihomɔ diatokimanyiya dia mbeka l’anto Bible diatoshawɔ, ɛnyɛlɔ dibuku Ngɛnangɛnaka la lɔsɛnɔ pondjo pondo! Naka wɛ ata nkondja onto la mbeka la nde Bible, lande na kahayayadjɛ oyango wa mbeka l’anto Bible lo yɛdikɔ yeyɛ l’akoka wa nsala?
16. Kakɔna kakokaso nsala ntatɛ oma ko kakianɛ dia ndjalɔngɔsɔla oko ambolami wa Diolelo dia Nzambi?
16 Hatohombe konga paka lam’ayotɔsɛna lo paradiso ko sho ndjonga woho w’onto wakombola Jehowa dia sho monga lɛkɔ. Ntatɛ oma ko kakianɛ sho koka nsala la wolo dia monga la losembwe l’ɛtɛkɛta aso, l’etsha aso ndo monga la wɛdimu lo mbekelo yaso. Ndo sho koka monga la kɔlamelo le Jehowa, le olonganyi aso ndo le asekaso Akristo. Lam’ayototalekaka nsɛna lo ndjela atɔndɔ waki Nzambi l’andja ɔnɛ wa kɔlɔ, mbayotalekaka dui sɔ monga wɔdu le so lo nsɛna lo ndjela atɔndɔ akɔ lo paradiso. Sho kokaka nto pamia akoka aso ndo awui wɛnya dia tekɔ lo ndjalɔngɔsɔla dia tɔsɛna lɛkɔ. Enda sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Onde wɛ ekɔ suke dia ‘ndjokita nkɛtɛ’?” diele lo numɛlɔ kɛnɛ.
17. Onde sho pombaka ndjaɛndja onongo l’ɔtɛ wa pɛkato yakatasale lo nshi yakete? Lembetshiya.
17 Sho pombaka nto nsala la wolo dia ntshika dia ndjaɛndja onongo lo pɛkato ya weke yakatasale lo nshi yakete. Lo mɛtɛ, hatohombe mbɔsa oshinga w’etshungwelo oko yɛkɛ nɛndɛ dia “nsala pɛkato la okonda.” (Hɛb. 10:26-31) Koko, sho koka ndjashikikɛ dia naka takayatshumoya mɛtɛ oma lo pɛkato yaso ya weke, takalɔmbɛ Jehowa ndo takalɔmbɛ ekimanyielo le dikumanyi ndo naka takatshikitanya lɔkɛwɔ laso, kete nde akatodimanyiya tshɛ lo tshɛ. (Isa. 55:7; Ets. 3:19) Tohɔ ɛtɛkɛta wakatɛ Yeso Afarisɛ ate: “Dimi lakaye ndjoyanga, aha anto w’ɛlɔlɔ, koko atshi wa pɛkato.” (Mat. 9:13) Olambo w’oshinga w’etshungwelo wekɔ la wolo wa nkomba pɛkato yaso tshɛ.
WƐ KOKA NSƐNA PONDJO PONDJO LO PARADISO
18. Awui akɔna wayoyolanga ntɛkɛta l’otshi wa kɔlɔ lakavu suke la Yeso?
18 Onde wɛ koka ndjaɛna lo paradiso asawola l’otshi wa kɔlɔ wakatɛkɛta la Yeso? Aha la taamu, nyu akɔ ahende nyayɛnya lowando lele la nyu lo olambo wa Yeso. Wɛ mbeyaka mɛtɛ mombola dia nde kotɛ akambo efula wendana la kɛnɛ kakatombe wenya engana la ntondo ka lɔsɛnɔ la Yeso nkomɛ lanɛ la nkɛtɛ ndo woho wakandayaoke etena kakokadimola Yeso. Lo wedi okina, nde mbeyaka kombola woho waki lɔsɛnɔ lo nshi y’ekomelo ya dikongɛ dia Satana. Ande nɛmɔ diayonga la so dia mbeka l’anto wele oko pami kɛsɔ Ɔtɛkɛta wa Nzambi lee!—Ɛf. 4:22-24.
Lo Ɛlɔmbwɛlɔ k’ɛnɔnyi kinunu, ɔnangɛso ɔmɔtshi angɛnangɛna etena kahembande dia mpamia dikoka dimɔtshi diakandalomɔlomɔka dia monga la diɔ (Enda odingɔ 19)
19. Lande na kele lɔsɛnɔ la lo paradiso halotonga eshi? (Enda osato wele lo lohoso.)
19 Lɔsɛnɔ la lo paradiso halotonga pondjo eshi. Tayongaka nshi tshɛ l’anto w’amɛna wa mpomana la wɔ ndo l’olimu wa dimɛna wa nsala. Laadiko dia laasɔ, tayongaka nshi tshɛ l’akoka wa mbeya Shɛso lele l’olongo dimɛna ndo ngɛnangɛna la kɛnɛ katoshande. Hatotohomba pondjo awui wa mbeka lo kɛnɛ kendana la nde, ndo tayonga l’awui efula wa mbeka lo kɛnɛ kendana l’etongelo kande. Lam’ayototalekaka nsɛna edja, mbayotalekaka mfula ngandji kokaso Nzambi. Ande lowando lele laso otsha le Jehowa la Yeso lo woho watoshawɔ daka di’ɔnɛ sho koka ndjɔsɛna pondjo pondjo lo paradiso lee!
OSAMBO 22 Diolelo diekɔ lo mbolɛ—Diɔ diaye!
a Onde wɛ kanyiyaka mbala la mbala woho wayonga lɔsɛnɔ lo paradiso? Ekɔ dui di’ekeketshelo nsala ngasɔ. Lam’ayototalekaka nkana yimba lo kɛnɛ kendana la Jehowa, mbayototalekaka monga l’osalosalo etena ketshaso anto akina kɛnɛ kendana l’andja w’oyoyo. Sawo nɛ diayotokimanyiya dia sho nkeketsha mbetawɔ kaso lo daka dia Yeso diendana la paradiso ka lo nshi yayaye.
b ELEMBETSHIYELO W’ESATO: Ɔnangɛso ɔmɔtshi lalongamɛ ndjetsha anto wayolɔ ekɔ lo mbetsha anto akina ɛlɔ kɛnɛ.