SAWO DIA WEKELO 35
OSAMBO 123 Toyelake ɛlɔmbwɛlɔ ka teokrasi la kɔlamelo tshɛ
Woho wakoka dikumanyi nkimanyiya wanɛ wakanyɛma oma l’etshumanelo
“Ɔngɛnɔngɛnɔ efula l’olongo dikambo dia otshi wa pɛkato 1 wamboyatshumoya, oleki dikambo dia anto w’ɛlɔlɔ 99 wele bu l’ohomba wa ndjatshumoya.”—LUKA 15:7.
KƐNƐ KAYOTEKA
Ɔkɔkɔ wahomba anto amɔtshi minyɛma oma l’etshumanelo ndo woho wakoka dikumanyi nkimanyiya anto asɔ dia ndjatshumoya ndo mbetawɔma nto le Jehowa.
1-2. a) Ngande wayaoka Jehowa lo dikambo dia wanɛ wasala pɛkato ko hawoyatshumoya? b) Kakɔna kalongamɛ Jehowa di’atshi wa pɛkato tshɛ nsala?
JEHOWA bu Nzambi kadiha washo lo kɛnɛ kele kɔlɔ; nde petshaka pɛkato. (Os. 5:4-6) Jehowa nongamɛka dia sho nkitanyiya ɛlɛmbɛ ande wele lo Bible. Koko, Jehowa mbeyaka dia sho bu kokele ndo hatokoke mbokitanyiya lo yoho ya kokele. (Os. 130:3, 4) L’etena kakɔ kaamɛ, nde hetawɔ “anto wa kɔlɔ wakadimola ɔlɔlɔ waheyama mbɛdika waki Nzambi kaso oko yɛkɛ nɛndɛ ya ndjasha lo lɔkɛwɔ la fumbɔ nsɔnyi.” (Judɛ 4) Bible tɛkɛtaka dia “elanyelo k’anto wa kɔlɔ” lo ta dia Aramangɛdɔna.—2 Pe. 3:7; Ɛny. 16:16.
2 Koko, Jehowa halange dia kaanga onto ɔtɔi ndanyema. Oko wakatɛnyi l’asawo w’etatelo wa lo Tshoto nyɛ, Bible mbutaka hwe dia nde “nangaka dia anto tshɛ nkondja diaaso dia ndjatshumoya.” (2 Pe. 3:9) L’ɛnyɛlɔ ka Jehowa, dikumanyi di’Akristo mongaka la solo dia lotutsha etena kakimanyiyawɔ otshi wa pɛkato dia ndjatshumoya ndo mbetawɔma nto le Jehowa. Koko tena dimɔtshi, aha atshi wa pɛkato tshɛ mbayatshumoya. (Isa. 6:9) Amɔtshi kɔkɔmalaka lo nsala kɔlɔ kaanga mbadja dikumanyi welo mbala la mbala dia mbakimanyiya dia ndjatshumoya. L’etena kɛsɔ, dikumanyi ahombawɔ nsala?
“NYONYA KANGA KƆLƆ”
3. a) Lo ndjela Bible, ahomba salema naka otshi wa pɛkato hayatshumoya? b) Lande na kakokaso mbuta dia lo yɛdikɔ mɔtshi, otshi wa pɛkato ambɔsɔna ndamɛ dia minyɛma oma l’etshumanelo?
3 Etena katona otshi wa pɛkato dia ndjatshumoya, ndooko kakoka dikumanyi nsala laadiko dia nkamba l’ɛlɔmbwɛlɔ kele lo 1 Kɔrɛtɔ 5:13 kata ɔnɛ: “Nyonya kanga kɔlɔ ɔsɔ oma l’atei anyu.” Lo yɛdikɔ mɔtshi, otshi wa pɛkato ndamɛ mbolangi dui sɔ; nde ekɔ lo mina kɛnɛ kakandonɛ.a (Ngal. 6:7) Lande na kataso ngasɔ? Nɛ dia nde halange ntshika lɔkɛwɔ lande la kɔlɔ kaanga mbadja dikumanyi welo mbala la mbala dia mbokimanyiya dia ndjatshumoya. (2 Nku. 17:12-15) Nde ambɛnya oma l’etsha ande dia nde halange nkitanyiya ɛlɛmbɛ wa Jehowa.—Eoh. 30:19, 20.
4. Lande na kashama diewoyelo di’ɔnɛ otshi wa pɛkato wahayatshumoya ambonyɛma oma l’etshumanelo?
4 Etena kanyɛma otshi wa pɛkato wahayatshumoya oma l’etshumanelo, diewoyelo mbishamaka l’etshumanelo ɔnɛ nde aya bu Ɔmɛnyi wa Jehowa.b Oyango wa diewoyelo sɔ bu wa mbisha otshi wa pɛkato nsɔnyi. Koko di’ase etshumanelo ndjela dako di’oma l’Afundelo dia “ntshika mbekesanɛ” l’onto akɔ ndo aha “ndɛ kaanga ndɛ la onto ɔsɔ.” (1 Kɔr. 5:9-11) Ɔkɔkɔ w’oshika wekɔ wakasha Jehowa dako sɔ. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafunde ate: “Yema ya wodoya tshitshɛ mbidoyaka ofushi tshɛ wa lɔsɔha.” (1 Kɔr. 5:6) Naka onto lahayatshumoya hanyɛmi oma l’etshumanelo, anto akina mbeyaka ndjɔsa dia ndooko ohomba nkitanyiya wadjango wa Jehowa.—Tok. 13:20; 1 Kɔr. 15:33.
5. Ngande wahombaso mbɔsa onto lambonyɛma oma l’etshumanelo ndo lande na?
5 Ko ngande wahombaso mbɔsa osekaso ombetawudi lambonyɛma oma l’etshumanelo? Kaanga mbahatatekesanɛ la nde, sho pombaka mbɔɔsa oko ɔkɔkɔ wamboshishɔ. Elongamelo kekɔ di’ɔkɔkɔ wamboshishɔ nkalola lo lokoto. Tohɔ di’ɔkɔkɔ wamboshishɔ ɔsɔ akayakimɔ le Jehowa. Lonyangu ko nde hayɔsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la ndjakimɔ kande ndo dui sɔ diekɔ kɔlɔ efula. (Ɛzk. 18:31) Koko lam’ele etena kekekɔ ndo Jehowa mbokanaka kɛtshi, elongamelo kekɔ k’ɔnɛ nde ayotshikitanya lɔkɛwɔ lande. Ko ngande wakɛnɛmɔla dikumanyi elongamelo kɛsɔ otsha le otshi wa pɛkato wahayatshumoya wambonyɛma oma l’etshumanelo?
WOHO WAKIMANYIYA DIKUMANYI WANƐ WAMBONYƐMA OMA L’ETSHUMANELO
6. Kakɔna kayosala dikumanyi dia nkimanyiya ɔnɛ lakanyɛma oma l’etshumanelo?
6 Etena kanyɛma onto ɔmɔtshi oma l’etshumanelo, onde dikumanyi tshikaka mbokimanyiya dia nde nkalola le Jehowa? Ndooko! Etena kewoyawɔ otshi wa pɛkato wahayatshumoya dia nde ayanga minyɛma oma l’etshumanelo, kɔmite ka dikumanyi mbowɛnyaka wanya wahombande ntakola dia nkalola l’etshumanelo. Ndo dikumanyi hawokomɛ laasɔ ato. Mbala efula, vɔ mbutɛka otshi wa pɛkato dia wayohomana la nde nto l’ɔkɔngɔ wa ngɔndɔ ngana dia menda kana nde ambokadimola otema. Naka l’ɔkɔngɔ wa ngɔndɔ ngana, onto ɔsɔ ambetawɔ dia mpomana la dikumanyi, vɔ wayowokeketsha dia nde ndjatshumoya ndo nkalola l’etshumanelo. Oyadi kaanga polo laasɔ ko nde atakadimola otema, dikumanyi wayodja welo dia mpomana la nde nto lo nshi y’otsha la ntondo ndo mbokeketsha dia ndjatshumoya.
7. Ngande wokoya dikumanyi kɛtshi ka Jehowa lo diɔtɔnganelo diawɔ l’onto lambonyɛma oma l’etshumanelo? (Jɛrɛmiya 3:12)
7 Dikumanyi salaka la wolo dia mbokoya kɛtshi kele la Jehowa lo diɔtɔnganelo diawɔ l’onto lakanyɛma oma l’etshumanelo. Ɛnyɛlɔ, lo nshi y’edjedja, Jehowa kokonga dia paka ekambi ande, mbuta ate Isariyɛlɛ w’edjedja wamboyatshumoya ko nde ndjaakimanyiya. Koko nde akaatomɛ amvutshi ande la ntondo ka kaanga vɔ ndjatshumoya. Oko wakatɛnyi lo sawo dia hende dia l’asawo anɛ, Jehowa akɛnya kɛtshi kande lo nkamba l’ɛnyɛlɔ kakandatɛ omvutshi Hɔsɛya dia dimanyiya wadɛnde ndo mbowɔsa kaanga mbele laasɔ ko nde aakasale loseka. (Hɔs. 3:1; Mal. 3:7) L’ɛnyɛlɔ ka Jehowa, dikumanyi di’Akristo kombolaka l’otema ɔtɔi di’otshi wa pɛkato ndjatshumoya ndo vɔ mbokimanyiyaka dia nsala dui sɔ.—Adia Jɛrɛmiya 3:12.
8. Ngande waleka wɛɛla wa Yeso w’ɔna lakashishɔ mbidja dikako vɔlɛ lo kɛtshi kele la Jehowa? (Luka 15:7)
8 Tohɔ wɛɛla w’ɔna lakashishɔ wakatɛkɛtama lo sawo dia hende dia l’asawo anɛ. Kam’akɛnyi papa kɛsɔ ɔnande ayakalola, nde “akalawɔ otsha le nde, akookumbatɛ ndo akawosha bizɛ.” (Luka 15:20) Tolembete dia papa kɛsɔ kokonga dia paka ɔnande tokɔɔlɔmba edimanyielo. Koko papa kɛsɔ mbakɔshi yɛdikɔ l’ɔtɛ wa ngandji k’ɔna. Dikumanyi salaka la wolo dia monga la dionga dia ngasɔ otsha le wanɛ wambotakɔ mboka. Vɔ nangaka di’ɛkɔkɔ wamboshishɔ ɛsɔ “nkalola lo lokoto.” (Luka 15:22-24, 32) Ɔngɛnɔngɛnɔ mongaka l’olongo etena kakalola otshi wa pɛkato ndo ngasɔ mbahombadiɔ monga l’etshumanelo!—Adia Luka 15:7.
9. Kakɔna kakeketsha Jehowa atshi wa pɛkato dia nsala?
9 Tambɛna polo lanɛ dia Jehowa hetawɔ di’atshi wa pɛkato wahayatshumoya ntshikala l’etshumanelo. Koko nde hoke atshi wa pɛkato ɔkɔngɔ. Nde nangaka dia vɔ nkalola. Woho wayaoka Jehowa lo dikambo di’atshi wa pɛkato wayatshumoya tɛkɛtama lo Hɔsɛya 14:4 ɔnɛ: “Dimi layowakɔnɔla ko vɔ hawotoshisha kɔlamelo nto. Dimi layowalanga la lolango lami hita, nɛ dia nkɛlɛ kami kambomɔ oma le nde.” Lo mbeya woho wayaoka Jehowa, dikumanyi salaka tshɛ dia mɛna tolembelo tɛnya di’onto ambotatɛ ndjatshumoya. Ndo ɛtɛkɛta ɛsɔ pombaka nshikikɛ onto tshɛ lakaangana la Jehowa ɔnɛ Nde mbowokaka ngandji ndo nangaka nde nkalola.
10-11. Ngande wahomba dikumanyi nkimanyiya wanɛ wakanyɛma oma l’etshumanelo ambeta ɛnɔnyi efula?
10 Ko kayotota di’anto wakanyɛma oma l’etshumanelo, ondo ambeta ɛnɔnyi efula? Koka monga ko anto asɔ wambootshikaka nsala pɛkato kakawanyɛma l’ɔtɛ atɔ. Tena dimɔtshi, vɔ hawoyohɔ kaanga mbohɔ ɔkɔkɔ wakawanyɛma l’etshumanelo. Oyadi edja ka ngande kambeta, dikumanyi wayoyanga anto asɔ ndo mbaembola. Dikumanyi koka kaanga nɔmba l’anto asɔ lo wembwelo ɛsɔ ndo mbakeketsha dia vɔ nkalola l’etshumanelo. Naka aya edja efula kambonyɛma onto oma l’etshumanelo, kete ndooko onyake nde aya wɔdu lo nyuma. Laasɔ, naka nde nangaka nkalola l’etshumanelo, dikumanyi koka nkongɛ di’onto ɔmɔtshi mbeka la nde Bible, oyadi kaanga nde atakaloyama. Lo weho akɔ tshɛ, paka dikumanyi mbahomba nkongɛ dia wekelo ɔsɔ salema.
11 Dikumanyi nyangaka dia mbokoya kɛtshi ndo ngandji kooka Jehowa anto. Laasɔ anangɛso asɔ nyangaka anto tshɛ wakaangana la Jehowa dia mbakeketsha dia vɔ nkalola le Nde. Naka otshi wa pɛkato amboyatshumoya ndo ambotshika lɔkɛwɔ lande la kɔlɔ, nde koka kaloyama l’etshumanelo aha l’etena k’otale mbeta.—2 Kɔr. 2:6-8.
12. a) Awui akɔna walɔmbama dia dikumanyi monga la shɛnɔdi y’efula? b) Lande na kahatahombe mbɔsa di’anto wakasale weho ɛmɔtshi wa pɛkato hawokamaki kɛtshi nto oma le Jehowa? (Enda ndo nɔtɛ.)
12 Lo tena dimɔtshi, dikumanyi pombaka monga la shɛnɔdi ya wolo la ntondo ka nkaloya onto ɔmɔtshi l’etshumanelo. Ɛnyɛlɔ onto lakeyana l’ɔna dikɛnda la wolo, ɔpɔsta kana lakakongɛ awui dia ndjaka diwala. Le onto la ngasɔ, dikumanyi pombaka ndjashikikɛ dia kana mɛtɛ nde amboyatshumoya. (Mal. 2:14; 2 Tim. 3:6) Vɔ pombaka nkokɛ etshumanelo. L’etena kakɔ kaamɛ, sho pombaka mbeya dia Jehowa mbetawɔka di’otshi wa pɛkato wamboyatshumoya l’otema ɔtɔi ndo wambotshikitanya lɔkɛwɔ lande kaloyama. Diakɔ diele, kaanga mbayonga dikumanyi la yewo otsha le wanɛ wakakese anto akina, dikumanyi hawohombe ntamba elelo lo mbɔsa di’anto wa ngasɔ hawokamaki nto pondjo kɛtshi oma le Jehowa.c—1 Pe. 2:10.
KƐNƐ KAKOKA ETSHUMANELO NSALA
13. Otshikitanu akɔna wele lam’asa dionga diaso otsha le onto lakalongola lohango oma le dikumanyi la ɔnɛ lambonyɛma oma l’etshumanelo?
13 Oko wakatɛnyi lo sawo di’etshi, tena dimɔtshi diewoyelo mbishamaka ɔnɛ kapanda ambolongola lohango. Lo dikambo dia ngasɔ, sho koka ntetemala mbekesanɛ la nde, nɛ dia nde ambotshika lɔkɛwɔ lande la kɔlɔ. (1 Tim. 5:20) Nde ekekɔ paka l’etshumanelo ndo ekɔ l’ohomba w’ekeketshelo kaya lo monga la diɔtɔnganelo l’anangɛso l’akadiyɛso. (Hɛb. 10:24, 25) Koko aha ngasɔ mbele awui lo dikambo di’onto lambonyɛma oma l’etshumanelo. Sho tshikaka “mbekesanɛ” l’onto ɔsɔ ndo ‘hatole kaanga ndɛ la onto ɔsɔ.’—1 Kɔr. 5:11.
14. Ngande wakoka Okristo nkamba la nkum’otema kande kambekiyama oma lo Bible lo diɔtɔnganelo diande la wanɛ wakanyɛma oma l’etshumanelo? (Enda ndo osato.)
14 Onde kɛnɛ kambotɛna nangaka mbuta dia hatohombe monga kaanga la yema ya losambi l’onto lambonyɛma oma l’etshumanelo? Aha ngasɔ. Ekɔ mɛtɛ dia hatohombe mbekesanɛ la nde. Koko Akristo koka nkamba la nkum’otema kawɔ kambekiyama oma lo Bible dia mbɔsa yɛdikɔ ya kana vɔ koka mbelɛ onto lakanyɛma oma l’etshumanelo, lele ondo owotɔ kana ɔngɛnyi awɔ, oya lo nsanganya ya l’etshumanelo. Ayotosala naka nde amboya lo nsanganya? Lo nshi yakete, takatashaka onto ɔsɔ mɔyɔ. Lanɛ nto, Okristo tshɛ pombaka nkamba la nkum’otema kande kambekiyama oma lo Bible lo dikambo sɔ. Anto amɔtshi koka nanga mbosha mɔyɔ kana mboyayola lo nsanganya. Koko, hatohombe nsawola la nde asawo w’etale kana monga la nde la lɔngɛnyi la ma ma.
Okristo pombaka nkamba la nkum’otema kande kambekiyama oma lo Bible dia kana nde koka mbelɛ onto lakanyɛma oma l’etshumanelo lo nsanganya kana mbolongola lo nsanganya lo mbosha mɔyɔ (Enda odingɔ 14)
15. Weho akɔna w’atshi wa pɛkato wɔtɛkɛtami lo 2 Joani 9-11? (Enda ndo kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Onde woho wa pɛkato ɔtɔi mbakatɛkɛta Joani la Pɔɔlɔ?”)
15 Anto amɔtshi koka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde Bible hate dia Okristo washa onto ɔsɔ mɔyɔ amboyasha kaamɛ la nde lo etsha ande wa kɔlɔ?’ (Adia 2 Joani 9-11.) Ɛlɔmbwɛlɔ kele l’avɛsa anɛ mendanaka la waa apɔsta kana wanɛ watshutshuya anto dia nsala awui wa kɔlɔ. (Ɛny. 2:20) Laasɔ, naka onto ekɔ lo nsukɛ wetshelo wa waa apɔsta kana awui akina wa kɔlɔ, dikumanyi hawotɔsa yɛdikɔ ya towembola. Koko elongamelo kekekɔ k’ɔnɛ nde koka ndjatshumoya. L’edja tshɛ kende atayatshumoya, hatotowosha mɔyɔ kana mbelɛ dia ndjɔtɔ lo nsanganya ya l’etshumanelo.
TOKOYA KANDJI NDO KƐTSHI KELE LA JEHOWA
16-17. a) Kakɔna kalanga Jehowa di’atshi wa pɛkato nsala? (Ɛzk. 18:32) b) Ngande wakoka dikumanyi nkamba kaamɛ la Jehowa etena kadjawɔ welo dia nkimanyiyaya atshi wa pɛkato dia ndjatshumoya?
16 Kakɔna kamboteka l’asawo atanu wa lo Tshoto nyɛ? Jehowa halange dia kaanga onto ɔtɔi ndanyema! (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 18:32.) Nde nangaka di’atshi wa pɛkato nyomookana la nde. (2 Kɔr. 5:20) Diakɔ diele l’ɔkɔndɔ w’otondo w’anto, mbala la mbala Jehowa okokeketshaka anto, oyadi kaanga ɛtɔlɔki dia ndjatshumoya ndo nkalola le nde. Dikumanyi dia l’etshumanelo wekɔ la diɛsɛ dia nkamba kaamɛ la Jehowa etena kadjawɔ welo dia nkimanyiya atshi wa pɛkato dia ndjatshumoya.—Rɔmɔ 2:4; 1 Kɔr. 3:9.
17 Ohokanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ wonga l’olongo etena kayatshumoya atshi wa pɛkato! Jehowa, Shɛso lele l’olongo mbokaka ɔlɔ wa ngasɔ mbala tshɛ kakalola ɔkɔkɔ ɔmɔtshi wakashishɔ l’etshumanelo. Ngandji kokaso Jehowa tetemalaka mfula etena kakanaso yimba lo kɛtshi kande ndo l’ɔlɔlɔ ande wayehama mbɛdika.—Luka 1:78.
OSAMBO 111 Ɛkɔkɔ wa monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ
a Lo sawɔ nɛ, tayɔtɛkɛta di’otshi wa pɛkato oko pami. Koko, awui wayotɔkɛtshanya mendanaka ndo la wamato.
b Hatoyota nto ɔnɛ anto asɔ wambotshanyema. Lo ndjela ɛtɛkɛta wa Pɔɔlɔ wele lo 1 Kɔrɛtɔ 5:13, tayanga mbutaka ɔnɛ wambonyɛma oma l’etshumanelo.
c Lo ndjela Bible, pɛkato kahadimanyiyama bu pɛkato ko pɛkato, koko pɛkato kasalema l’okonda tshɛ, kalɔshana pondjo pondjo la Nzambi. Sho hatokoke nshikikɛ di’onto ɔmɔtshi ambosala pɛkato ka ngasɔ.—Makɔ 3:29; Hɛb. 10:26, 27.