Woho wa mbisha alako

1. Ele l’ohomba w’alako? Lembetshiya.

ONDE wɛ nangaka mbisha anto akina alako? Anto amɔtshi ngɛnangɛnaka nsala dui sɔ. Anto akina mengengaka dia mbisha anto akina alako ndo vɔ hawoyaoke dimɛna etena kashawɔ anto akina alako. Oyadi woho akɔna tshɛ wayaokaso, sho tshɛ tekɔ l’ohomba wa mbisha anto akina alako tena la tena. Lande na? Nɛ dia ɔsɔ ekɔ yoho yakokaso mɛnya anangɛso l’akadiyɛso ngandji. Yeso akate dia sho pombaka mbokana ngandji lam’asaso, naka sho talanga monga ambeki ande. (Jni. 13:35) Ndo nto, Bible mbutaka dia etena kashaso onto ɔmɔtshi “dako dia l’otema ɔtɔi,” sho keketshaka lɔngɛnyi laso la nde.—Tok. 27:9.

2. Kakona kahomba dikumanyi monga l’akoka wa nsala, ndo lande na? (Enda kiombo yele otɛ a dui ɔnɛ “Alako wa lo losanganya la l’atei wa lomingu.”)

² Lo yoho ya laande, dikumanyi pombaka mbeya woho wa mbisha anto akina alako w’amɛna. Oma lo tshimbo ya Yeso, Jehowa akasha apami asɔ ɔkɛndɛ wa nama etshumanelo. (1 Pe. 5:​2, 3) Yoho mɔtshi yasalawɔ dikambo sɔ ele, lo mbisha alako wohikami lo Bible lo tshimbo y’asawo wa l’etshumanelo. Vɔ pombaka nto mbisha alako l’onto ndo l’onto mbidja ndo le wanɛ wambangana l’etshumanelo. Ngande wakoka dikumanyi ndo sho tshɛ l’atei aso, mbisha anto akina alako w’amɛna?

3. a) Kakɔna kakokaso nsala dia monga andaki w’amɛna? (Isaya 9:6; enda ndo kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Okoya Yeso etena kashayɛ alako.”) b) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

³ Sho koka nkondja wetshelo lo woho wa monga andaki w’amɛna, lo mbeka bɛnyɛlɔ di’anto wofundami lo Bible, lo yoho ya laande, ɛnyɛlɔ ka Yeso. Lokombo la lɔtɛtɛmɔla lele l’atei wa kombo yakawawosha ele “Ondaki wa Mamba.” (Adia Isaya 9:6.) Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola kɛnɛ kakokaso nsala etena katɔlɔmbawɔ dia mbisha dako ndo kɛnɛ kakokaso nsala etena kalangaso mbisha onto ɔmɔtshi dako aha la nde tɔlɔmba. Tayɔsɛdingola nto woho wa mbisha dako l’etena ka dimɛna ndo lo yoho ya dimɛna.

ETENA KATƆLƆMBAWƆ DIA MBISHA DAKO

4-5. Etena katɔlɔmba onto ɔmɔtshi dia mbosha dako, ambola akɔna wahombaso ntondo ndjaoka? Sha ɛnyɛlɔ.

⁴ Etena katɔlɔmba onto ɔmɔtshi dia mbosha dako, ahombaso nsala ntondo? Sho mbeyaka mbowandola ndo nyanga dia mbokimanyiya esadi eto. Koko, sho pombaka ndjambola ntondo ɔnɛ: ‘Onde dimi lekɔ l’akoka wa mbosha dako lo dikambo nɛ?’ Lo tena dimɔtshi, yoho yoleki dimɛna yakokaso mbokimanyiya ele, aha mbosha dako koko, mbɔlɔmbɔla otsha le onto ɔmɔtshi lambohokɔ akambo, lakoka mbosha dako lo dikambo diakɔ.

⁵ Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kɛnɛ. Ohɔsa di’ɔngɛnyi ayɛ ɔmɔtshi w’oshika ambondama la hemɔ ka wolo. Nde ambokotɛ dia nde ekɔ lo nyanga toho tɔmɔtshi t’esakelo takoka mbokimanyiya. Ko nde ambokɔlɔmba dia wɛ mbosha kanyi lo yoho y’esakelo yele dimɛna le nde, koyanga mbakokayɛ nkombola dia nde nongola yoho y’esakelo yalangayɛ, koko wɛ bu dɔkɔtɛlɛ ndo wɛ kondowanyema dia sakɛka anto. L’etena kɛsɔ, yoho yoleki dimɛna yakokayɛ nkimanyiya ɔngɛnyi ayɛ ele lo mbookimanyiya dia ntana onto ɔmɔtshi lakoka mbosakɛ.

6. Lande na kahombaso nkonga la ntondo ka mbisha dako?

⁶ Kanga mbeso l’akoka wa mbisha alako lo dui dimɔtshi shikaa, sho pombaka nkonga yema la ntondo ka nkadimola onto lotɔlɔmbi dako. Lande na? Tokedi 15:28 mbutaka ɔnɛ: “Onto ɔlɔlɔ kanaka yimba la ntondo ka nkadimola.” Ko kayotota naka sho tekɔ l’okadimwelo? Sho koka mɛna ohomba wa mbɔsa yema y’etena ka nsala eyangelo, ka nɔmba ndo ka nkana yimba lo dikambo diakɔ. Laasɔ tayonga l’eshikikelo k’efula ɔnɛ, okadimwelo aso wayɔtɔnɛ la tokanyi ta Jehowa lo dikambo diakɔ. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ k’omvutshi Natana.

7. Kakɔna kamboyeka oma l’ɛnyɛlɔ k’omvutshi Natana?

⁷ Etena kakandatɛkɛtaka l’omvutshi Natana, nkumekanga Davidɛ akate dia nde nangaka mbikɛɛ Jehowa tɛmpɛlɔ. Natana akawotɛ mbala kakɔ ɔtɔi dia nde nsala dui sɔ. Koko, Natana akahombe tokɔsa ntondo etena ka mimbola Jehowa. Lande na? Nɛ dia Jehowa konanga dia Davidɛ mbika tɛmpɛlɔ. (1 Ɛk. 17:​1-4) Oko wɛnya ɔkɔndɔ ɔnɛ, etena kalɔmbamaso dia mbisha onto ɔmɔtshi dako, ayonga dui dia lomba le so dia monga “ɔkɔkɛ dia ntɛkɛta.”—Jak. 1:19.

8. Naa ɔkɔkɔ okina wɛnya lande na kahombaso monga la yewo etena kashaso onto okina dako?

⁸ Tɔsɛdingole ɔkɔkɔ okina wɛnya lande na kahombaso monga la yewo etena kashaso onto okina dako. Naka tambosha onto ɔmɔtshi dako, ko dako diakɔ diamonga l’etombelo wa kɔlɔ, kete ndo sho lawɔ mbeyaka monga l’onongo l’ɔtɛ w’etombelo wa kɔlɔ ɛsɔ. Ɔnkɔnɛ, tekɔ mɛtɛ l’ɔkɔkɔ w’oshika wa nkana yimba la ntondo ka mbisha onto ɔmɔtshi dako.

WOHO WA MBISHA DAKO AHA L’ONTO TƆLƆMBA

9. La ntondo ka mbisha dako, lo dui diakɔna diahomba dikumanyi monga l’eshikikelo? (Ngalatiya 6:1)

⁹ Tena la tena, dikumanyi pombaka mbɔsa yɛdikɔ ya mbisha ɔnangɛso kana kadiyɛso kambotatɛ “ntakɔ mboka” alako. (Adia Ngalatiya 6:1.) Onto la ngasɔ koka “nsala ɛsɔnwɛlɔ wa nkɔlɔ wakoka ndjowokonya dia nsala pɛkato ka woke.” Oyango wele la dikumanyi ele wa nkimanyiya onto ɔsɔ dia ntshikala lo mboka katɔla otsha lo lɔsɛnɔ la pondjo. (Jak. 5:​19, 20) Koko, dia alako awɔ monga w’eshika, vɔ pombaka ntondo monga l’eshikikelo dia onto akɔ ambotakɔ mɛtɛ mboka. Jehowa mbetawɔka di’onto tshɛ la l’atei aso mbɔsa tɛdikɔ lo ndjela nkum’otema kande. (Rɔmɔ 14:​1-4) Koko, naka dikumanyi wamboshihodia di’onto ɔmɔtshi akatakɔ mboka ndo ambosala dui dimɔtshi diakoka ndanya diɔtɔnganelo diasande la Jehowa, ngande wakokawɔ mbolaka?

10-12. Etena kalangawɔ mbisha onto lahawalɔmbi dako, kakɔna kahomba dikumanyi nsala la ntondo? Sha ɛnyɛlɔ. (Enda ndo esato.)

¹⁰ Bu yana ya dikambo le dikumanyi dia mbisha onto ɔmɔtshi lele hawalɔmbi dako. Lande na? Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akate dia onto koka ntakɔ mboka aha la nde mbeya dia kɛnɛ kosadinde kekɔ kɔlɔ. La ntondo ka tosha onto ɔmɔtshi dako, ekɔ awui amɔtshi w’ohomba wahomba dikumanyi nsala dia onto ɔsɔ monga suke dia mpokamɛ alako akɔ.

¹¹ Mbisha alako wahawatɔlɔmbi, koka monga oko onto lahemba monɛ esongo lo nkɛtɛ ya wolo. La ntondo k’okambi wa dikambɔ monɛ, nde fusolaka ntondo nkɛtɛ. Tshelo shɔ nɛndjalɛndjaka nkɛtɛ ndo ndjilɔngɔsɔlaka lo dikambo dia wonelo wa ntɔngɔ. Oma laasɔ, nde monɛka ntɔngɔ. L’ekomelo, nde mbitɛka ashi lo lɔtɔngɔ dia lɔ mbola. Woho akɔ waamɛ mbele, ekɔ awui amɔtshi wakoka ekumanyi nsala dia nkimanyiya ɔnangɛso dia mpokamɛ alako. Ɛnyɛlɔ, ekumanyi kongaka etena koleki dimɛna ndo mbutɛka ɔnangɛso dia nde ndjakiyanyaka efula lo dikambo diande ndo nde ekɔ la dui dimɔtshi diakombolande vɔ nsawola. Naka ondaki monga la lokumu l’onto lokana ngandji ndo ɔlɔlɔ, kete ayonga wɔdu le anto akina dia mbetawɔ alako ande.

¹² L’etena k’ɔkɛtshanyelo, ekumanyi kokaka ntetemala nɛndjalɛndja akambo lo mbowokiya dia onto tshɛ salaka munga ndo mongaka l’ohomba w’alako tena la tena. (Rɔmɔ 3:23) La dui dia wɔlamu ndo diolodi la dilɛmiyɛlɔ, ekumanyi kokaka mbowɛnya oma lo tshimbo y’afundelo dia nde akatakɔ mboka. Etena kashihodia ɔnangɛso dia nde akasale munga, ekumanyi “monɛka lɔtɔngɔ” lo mbolembetshiya l’ɛtɛkɛta wa wɔdu kɛnɛ kahombande nsala dia nɔngɔsɔla dikambo diakɔ. L’ekomelo, ekumanyi “ayotɛ” ashi lo lɔtɔngɔ lo mandola ɔnangɛso ndo lo nɔmba kaamɛ la nde.—Jak. 5:15.

13. Ngande wakoka dikumanyi monga l’eshikikelo ɔnɛ onto akahokame alako?

¹³ Tena dimɔtshi, kɛnɛ kata ondaki ndo kɛnɛ kooka ɔnɛ lahokamɛ alako, ekɔ awui ahende wotshikitanyi. Kakɔna kakoka dikumanyi nsala dia mbewɔ diaha dikambo dia ngasɔ salema? Vɔ koka ntondja awui woleki ohomba, lo mboka ambola la dilɛmiɛlɔ ndo l’ɔkɔmi tshɛ. (Ond. 12:11) Ekadimwelo ayokimanyiya dia ondaki nshihodia di’onto akɔ amboka dako diolongodinde.

WOHO WA MBISHA ALAKO L’ETENA KA DIMƐNA NDO LO YOHO YA DIMƐNA

14. Onde ekɔ dimɛna mbisha alako etena keso la nkɛlɛ? Lembetshiya.

¹⁴ Sho tshɛ ndoko onto lele kokele. Laasɔ, lo tena dimɔtshi sho koka mbuta kana nsala dui dimɔtshi diayonyangiya anto akina. (Kɔl. 3:13) Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbutaka dia lo tena dimɔtshi onto koka mbuta kana nsala dui dimɔtshi diakoka toomadia. (Ɛf. 4:26) Koko, sho hatohombe mbisha onto dako etena keso la nkɛlɛ. Lande na? Nɛ dia “nkɛlɛ k’onto hela losembwe laki Nzambi.” (Jak. 1:20) Naka sho mbisha onto dako etena keso la nkɛlɛ, kete sho mbeyaka ndeka nkonya dikambo wolo lo dihole dia dilɔngɔsɔla. Kɛsɔ halembetshiya dia hatokoke mbutɛ onto lakatoomadia tokanyi taso ndo woho wayaokaso. Koko, sho koka ndjosawola la nde dimɛna, naka nkɛlɛ kaso kambotutala. Tende ɛnyɛlɔ kaki Elihu, ondaki wa kɔlamelo waki Jɔbɔ.

15. Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɛnyɛlɔ kaki Elihu? (Enda ndo osato.)

¹⁵ L’edja ka nshi efula, Jɔbɔ akahembe dia mingola angɛnyi ande asato wa kashi lo dikambo diande. Elihu akahokamɛka kɛnɛ kakate Jɔbɔ ndo akawoke kɛtshi. Koko, Elihu akomala efula l’ɔtɛ wakatɛkɛta Jɔbɔ kɔlɔ lo dikambo dia Jehowa ndo kakandaleke ndjakiyanya paka lo dikambo diande ndaamɛ. Kaanga mbediɔ ngasɔ, Elihu akakonge etena kande ndo akatɛkɛta la dilɛmiɛlɔ di’efula etena kakandalakaka Jɔbɔ. (Jɔbɔ 32:2; 33:​1-7) Ɛnyɛlɔ k’Elihu tetshaka dui dimɔtshi dia mɛtɛ di’ohomba: Ekɔ dimɛna mbisha onto dako l’etena ka dimɛna, lo wonya wa dimɛna, la dilɛmiyɛlɔ di’efula ndo la ngandji.—Ond. 3:​1, 7.

TETEMALA MBISHA ALAKO NDO ETAWƆ ALAKO

16. Wetshelo akɔna wambotokondja oma lo Osambo 32:8?

¹⁶ Divɛsa diɔsami ɔtɛ wa sawo nɛ mbutaka dia ‘Jehowa ayotolakaka ndo ayotookaka sso.’ (Adia Osambo 32:8.) Kɛsɔ mɛnyaka dia nde ayotoshaka osukɔ weso lawɔ ohomba. Nde hatosha tsho alako, koko tokimanyiyaka nto lo woho wa nkamba la wɔ. Ande ɛnyɛlɔ ka dimɛna le so lee! Etena kalongolaso diɛsɛ dia mbisha anto akina alako, sho koka mbokoya Jehowa lo ntetemala mbaokaka sso ndo lo mbashaka osukɔ wewɔ lawɔ ohomba dia ntondoya.

17. Etena kasha dikumanyi anto akina alako wa shikaa ndo wohikami lo Bible, vɔ mɛnyaka dia wekɔ oko na? (Isaya 32:​1, 2)

¹⁷ Nshi nyɛ kambotoleka monga l’ohomba wa mbisha ndo nongola alako w’amɛna. (2 Tim. 3:1) Dikumanyi diasha anto akina alako wa shikaa wohikami lo Bible wekɔ “oko ɛkɛdi w’ashi lo nkɛtɛ y’ofumbo.” (Adia Isaya 32:​1, 2.) Angɛnyi weya kɛnɛ kalangaso mboka koko watotɛ kɛnɛ keso l’ohomba wa mboka wekɔ lo tosha woshasha wele la nɛmɔ di’efula wele oko “elowa wa pɔmɛ ya paonyi lo efundelo wa mfɛsa.” (Tok. 25:11) Nyɛsɔ sho tshɛ totetemale nkɛnɛmɔla lomba lele la so l’ohomba dia mbisha ndo nongola alako w’amɛna.