Wekelo 8
Yɛdikɔ ya dui yakoka
NAKA ɔtɛkɛtshi hatɛkɛta la dui diahombama, kete ampokami amɔtshi koka tatɛ nyingɔnyingɔ djɔ. Naka opandjudi tɛkɛta ɔkɔkɛ wamboleka l’esambishelo, kete nde hatokotola yambalo y’onto latɛkɛta la nde. Lo nsanganya, naka ampokami hawosha kɔmatɛrɛ la dui diokɛma dimɛna, kete anto wele lɔkɔ hawotokondja ekeketshelo kahombama. (Heb. 10:24, 25) Lo wedi okina, naka ɔtɛkɛtshi mbidiya dui l’etena kahakoke, kete ondo ampokami hawotɔngɛnangɛna, ndo wayɔsa dikambo sɔ oko ofutanya.—Tuk. 27:14.
Sɛdingola ampokami ayɛ. La ntondo k’anto akɔna wayangayɛ tɛkɛta? onde la ntondo k’onto ɔtɔi? ka nkumbo kɛmɔtshi? ka djui mɔtshi y’anto yalanga tomba l’esambishelo? k’etshumanelo k’otondo? kana ka lemba la woke l’anto wotshumanyi? Ekɔ mɛtɛ dia yɛdikɔ ya dui yakoka lo wonya ɔmɔtshi koka monga kɔlɔ lo wonya okina.
Lo waaso efula, ekambi waki Nzambi wakatɛkɛta la ntondo ka lemba l’anto. L’osapwelo wa tɛmpɛlɔ ka la Jerusalɛma lo nshi yaki Sɔlɔmɔna, vɔ komonga la dihomɔ diadiya wendjo wa dui. Ɔnkɔnɛ, Sɔlɔmɔna akadɛ lo lɔyɛnga l’otale ndo akatshɔkɔla anto ‘la dui dia wolo.’ (1 Khum. 8:55; 2 Ek. 6:13) L’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi nkama ndo l’ɔkɔngɔ w’otshulwelo wa nyuma k’ekila lo Pɛntɛkɔsta ka l’ɔnɔnyi 33 T.D., lemba l’anto lele amɔtshi waki la nsaki, ndo akina waki amɔnyɔdi, wakadinge djui ya tshitshɛ y’Akristo la Jerusalɛma. Lo mɛnya lomba l’oshika laki lande, Petero “akemala . . . akedia diui diandi.” (Etsha 2:14) Anto wakasambishama dimɛna efula.
Ngande wakokɛ shikikɛ dia kana yɛdikɔ ya dui yakamba layɛ kokaka la diaaso diatɛkɛtayɛ? Woho wasala ampokami wonya watɛkɛtayɛ mbaleka mɛnya dia kana pombaka mbidiya kana kitshakitsha dui. Naka wɛ ambɛna di’ampokami amɔtshi wekɔ lo sala la wolo dia mboka kɛnɛ katayɛ, kete wɛ la dia sala tshɛ dia mbidiya dui.
Oyadi la ntondo k’onto ɔtɔi kana ka djui y’anto mbatɛkɛtaso, ekɔ ɔlɔlɔ sho mbeya la ntondo k’anto akɔna watɛkɛtaso. Naka onto ɔmɔtshi ekɔ la pâ dia mboka, kete wɛ koka mbidiya dui diayɛ. Koko naka wɛ tɛkɛta ewelewele, kete esombe w’anto hawotɔngɛnangɛna nɛ dia ondo hawotokoyela dimɛna. Dui sɔ koka ndjɛnya di’oko wɛ bu la loshilambo. L’ahole amɔtshi, tɛkɛta la wolo wamboleka ekɔ djembetelo yɛnya ɔnɛ onto ambomala kana aya bu la solo dia lotutsha.
Dja yimba lo mindjo yafukutanya. Lam’eyɛ l’esambishelo, awui wahomana layɛ koka kɔlɔmba dia mbidiya kana kitshakitsha dui. Wɛ koka ndɔshana la mindjo y’ambetshetshi, ekoko w’ana, ehangohango wa waa mfɔ, mishiki wa wolo, kana awui akina. Lo wedi okina, l’ahole wokakatanyi mvudu, wɛ koka fukutanya asukanyi naka wɛ tɛkɛta la dui dia wolo diakoka kotola yambalo yawɔ.
Anangɛso washa asawo l’etshumanelo kana lo nsanganya ya weke pomanaka vɔ lawɔ l’awui efula wotshikitanyi. Tɛkɛta la ntondo k’anto lo dihole dia tshɛnɛkɔ, tshikitana efula la mbisha sawo l’etei ka mbalasa lɛnɛ ele dui hadiohandjɔnɛ lo sɛkɛ. Lo Amérique latine, misiɔnɛrɛ ehende wakasha sawo dimɔtshi lo sɛkɛ dia lokombo laki onto ɔmɔtshi lakayashaka l’awui wa mɛtɛ etena kele anto wa lo lokombo lakasukana la wɔ wakafukutanyaka ndo l’ekeka lɔmɔtshi lakekaka suke la wonya tshɛ!
Wonya washama sawo, londjo lɔmɔtshi koka tomba lakoka nɔmba ɔtɛkɛtshi dia nde memala edja ndo londjo lakɔ lamboshila kana dia nde mbidiya dui. Ɛnyɛlɔ, naka losanganya lekɔ lo salema lo luudu l’anyandja, ngembe ka mvula ka shashimoya koka mbisha ampokami pâ dia vɔ mboka kɛnɛ kata ɔtɛkɛtshi. Ekoko w’ɔna kana ofukutanu wa wanɛ wakoma l’ɔkɔngɔ koka nto shimba anto dia mboka kɛnɛ kata ɔtɛkɛtshi dimɛna. Eka kɛnɛ kahombayɛ sala wonya watomba awui asɔ di’ampokami ayɛ kondja wahɔ efula oma lo wetshelo washayɛ.
Dihomɔ diadiya wendjo wa dui koka kimanyiya efula naka diekɔ, koko diɔ hadioshimbe ɔtɛkɛtshi dia mbidiya dui wonya wele dikambo sɔ ohomba. L’ahole amɔtshi wahembɔhembɔ kura mbala efula, atɛkɛtshi nɔmbamaka dia tetemala mbisha sawo diawɔ aha l’ekimanyielo ka mikro.
Sɛdingola awui wɔmbɔlayɛ. Weho w’awui wele lo sawo diayɛ koka nto kɛnya yɛdikɔ ya dui yahomba kamba layɛ. Naka dui diɔmbɔlayɛ nɔmbaka dia tɛkɛta la wolo, kete todietɛke ɔlɛlɔ lo kitshakitsha dui amboleka. Ɛnyɛlɔ, naka wɛ ekɔ lo mbadia awui wendana la dombwelo oma l’Afundelo, wɛ la dia tɛkɛta la dui dia wolo, koko aha oko onto ladia dako dimɔtshi diɛnya woho wa mboka anto ngandji. Ɔtɔnganyiya dui diayɛ l’awui wɔmbɔlayɛ, koko paka wɛ menda ɔlɔlɔ wonya wasalayɛ dui sɔ di’aha ndjokotola yambalo y’anto oya le yɛ wɛmamɛ.
Sɛdingola oyango wele layɛ. Naka wɛ nangaka keketsha ampokami dia monga l’ohetoheto l’olimu, kete wɛ koka tɛkɛta la yema ya dui dia wolo. Naka wɛ nangaka tshikitanya yoho yawɔ ya kana yimba, kete tekolake yimba yawɔ lo tɛkɛta la dui diamboleka wolo. Naka wɛ ekɔ lo sala tshɛ dia mbasamba, kete mbala efula dui di’ɔkɔkɛ ndeka dimɛna.
Woho wa mbidiya dui lo yoho ya dimɛna. Etena kalangɛ kotola yambalo y’onto lele la wesanu efula, mbala efula wodiyelo wa dui kimanyiyaka. Ambutshi mbeyaka dikambo sɔ, ɔnkɔnɛ, vɔ mbidiyaka dui etena kelɛwɔ anawɔ dia vɔ tshika tɔkɛnyɔ. Wodiyelo wa dui koka nto monga ohomba etena kalanga ɔnɔmbɔdi wa losanganya lɔmɔtshi la l’etshumanelo kana la woke nɔmba ampokami dia mbidjasɛ l’ahole awɔ. Etena kele apandjudi l’esambishelo, vɔ mbishaka anto wele l’andja wa lokombo mɔyɔ naka waya suke la wɔ.
Kânga l’ɔkɔngɔ wa wɛ kotola yambalo y’onto ekɔ ohomba tetemala tɛkɛta la dui diokɛma. Naka ɔtɛkɛtshi tɛkɛta la dui diamboleka l’ɛse, kete anto koka fɔnya dia nde hayalɔngɔsɔdi dimɛna kana bu l’eshikikelo l’awui watɛkɛtande.
Naka dako diekɔ ndo la didjango, kete wɛ koka tshutshuya anto dia vɔ kamba la diɔ lo mbidiya yema ya dui. (Etsha 14:9, 10) Woho akɔ wamɛ mbele anto koka mbewɔ mpokoso kɛmɔtshi naka wɛ mbidiya dui. Lo wodja wa Filipi, onami ɔmɔtshi wa lokanu aki suke la ndjadiaka nɛ dia nde akafɔnya di’ase lokanu walamande wambolawɔ. “Paulo akahangohango ati: Tuyatshelaki kolo! shu ane teko.” Kɛsɔ mbakatsha onto ɔsɔ di’aha nde ndjadiaka. Oma lâsɔ, Paulo nde la Silasi wakasambisha onami wa lokanu ɔsɔ ndo anto wa lo luudu lande, ko vɔ tshɛ waketawɔ akambo wa mɛtɛ.—Etsha 16:27-33.
Woho wa ndowanya yɛdikɔ ya dui diayɛ. Amɔtshi nɔmbamaka dia mbidja welo efula dia mbeka woho wa kamba la yɛdikɔ ya dui yakoka. Onto koka tɛkɛta la dui di’ɛlɛmbalɛmba l’ɔtɛ wende kema la dui dia wolo. Koko, lo sala la wolo, nde koka ndjalowanya, kânga mbayondɔtɛkɛtaka la dui dia l’ɛse. Dja yimba l’ɔhɛngɛlɔ ndo lo kiongamu yayɛ. Oholaka lodjasɛ ndo lemala. Sala yema y’enanu, ndo hɛnga efula. Sala la wolo dia ndodja lumu l’etenyi ka l’ɛse k’asasa ayɛ. Lumu lɔsɔ lamboyodja lo yɛdikɔ yakoka mbayokokimanyiya dia mbeya nama yɛdikɔ ya dui etena katɛkɛtayɛ.
Le akina, okakatanu wele lawɔ ele vɔ tɛkɛtaka la dui dia wolo amboleka. Ondo vɔ wamboyonga la mbekelo kɛsɔ l’ɔtɛ wakambawɔ olimu lo dihole dia tshɛnɛkɔ kana l’ɔtɛ wa londjo ladja anto wa lo dihole diodjashiwɔ. Lo wedi okina, ondo vɔ ndja oma l’ahole wekɛ anto tɛkɛta la dui dia wolo ndo wakumana anto ɔtɛkɛta. Lâsɔ, vɔ fɔnyaka ɔnɛ dia vɔ mbasha ɔtɛkɛta paka vɔ tɛkɛta la wolo oleki anto akina tshɛ. Koko lam’ayowoyakitanyiyaka dako dia lo Bible dialɔmba dia ndjalɔtsha l’“etema wa ketshi, la wa memakana, la wa ndjakitshakitsha, la [solo dia lotutsha],” vɔ wayoyotshikitanya yɛdikɔ ya dui yakamba lawɔ etena kasawolawɔ l’anto akina.—Kol. 3:12.
Ndjalɔngɔsɔla dimɛna, diewo diaya oma l’esambishelo ka mbala la mbala ndo dɔmbɛlɔ le Jehowa ayokokimanyiya dia tɛkɛtaka la yɛdikɔ ya dui yahombama. Oyadi lo lɔyɛnga mbatɛkɛtayɛ kana onto mbasambishayɛ, sala la wolo dia tɔtɔmiya tokanyi tayɛ lo woho wakoka onto okina kondja wahɔ lo kɛnɛ katɛkɛtayɛ.—Tuk. 18:21.