TSHAPITA 19
“Lomba laki Nzambi lo sheke y’ekila”
1, 2. “Sheke y’ekila” yakɔna yahombaso nyanga dia mbeya ndo lande na?
MBALA efula sho anto mongaka l’okakatanu dia momba toseke nɛ dia tɔ mambiyaka, mbidjaka anto otema laadiko ndo mbidjaka onto l’okandokando. Koko Bible mbuta ɔnɛ: “Nama dikambo sheke ekɔ lotombo la Nzambi.” (Tokedi 25:2) Eelo, oko wende Omboledi Waheme Tshɛ ndo Otungi, Jehowa ekɔ mɛtɛ la lotshungɔ la mbishɛ anto akambo amɔtshi ko ndjowasholɛwɔ paka l’etena kalangande.
2 Koko, ekɔ sheke mɔtshi yahiya otema laadiko ndo ya diambo yakatosholɛ Jehowa l’Ɔtɛkɛta ande. Yɔ mbelamɛka ɔnɛ: “Sheke y’ekila ya lolango [la Nzambi].” (Ɛfɛsɔ 1:9) Wekelo wa sheke shɔ hashidiya tsho nsaki kayɛ ka mbeya akambo koko vɔ koka ndo kosalɛ awui akina efula wakoka kokonya lo panda ndo kosha kanyi lo kɛnɛ kendana la lomba laki Jehowa laheyama mbɛdika.
Yakayashɔmaka yema yema
3, 4. Elongamelo kakɔna kasha prɔfɛsiya kele lo Etatelo 3:15, ndo naa ehekesa kana “sheke y’ekila” yele lɔkɔ?
3 Lam’akasale Adama la Eva pɛkato, akɛnama dioko sangwelo diaki Jehowa di’anto wa kokele mbidjasɛ lo Paradiso ka la nkɛtɛ hadiotokotshama nto. Koko Nzambi akɔshi yɛdikɔ mɔtshi esadi eto dia nɔngɔsɔla dikambo sɔ! Nde akate ate: “Dimi layodja lohetsho lam’asayɛ la womoto ndo lam’asa kanula yayɛ la kanula yande. Nde ayokominola lo ɔtɛ ndo wɛ ayowolumata lo etshindji.”—Etatelo 3:15.
4 Ɔsɔ aki ɛtɛkɛta w’okandokando ndo wa wolo mana mfundo. Aki womoto ɔsɔ? Aki oloyi? Aki “kanula” yakahombe ndjominola ɔtɛ wa oloyi? Adama la Eva wakakoke tsho fɔnya akambo asɔ lɔfɔnya. Koko, ɛtɛkɛta waki Nzambi ɛsɔ wakasha elongamelo le ɔna tshɛ la kɔlamelo lakahombe mbota atshukanyi waki komonga la kɔlamelo asɔ. Losembwe lakahombe mbidja otshumba. Sangwelo diaki Jehowa diakahombe kotshama. Lo woho akɔna? Ɔsɔ aki mɛtɛ ehekesa ka dikambo! Bible mbetaka dikambo sɔ ɔnɛ: “Lomba laki Nzambi lo sheke y’ekila, lomba lakashɛma.”—1 Kɔrɛtɔ 2:7.
5. La nkamba l’ɛnyɛlɔ, lembetshiya lande na kakayasholaka Jehowa sheke yande yema yema.
5 Oko wende “Ombishodi wa toseke,” Jehowa akahombe ndjoshola akambo wa ohomba wendana la okotshamelo wa sheke shɔ. (Danyɛlɛ 2:28) Koko nde akahombe ndjayisholaka yema yema. Tɔshi ɛnyɛlɔ k’ɔna pami lambola she ate: “Papa ngande akamatongama?” Ombutshi wa lomba ayotɛ ɔna paka kɛnɛ kakokande nshihodia. Koko, lam’ayole ɔna ɔsɔ nde ayoyakotshaka elembetshiyelo ekina. Woho akɔ waamɛ mbele Jehowa sɔnaka etena ka mbisholɛ ekambi ande lolango lande ndo sangwelo diande.—Tokedi 4:18; Danyɛlɛ 12:4.
6. a) Oyango akɔna wele la sheke kana shinyatirɛ? b) Lande na kele woho wakadje Jehowa l’anto toseke ekɔ dui dia diambo?
6 Ngande wakashola Jehowa akambo asɔ? Dia mbishola akambo efula, nde akakambe la toseke kana tɔkɔhi efula takayahɔnaka. Ondo ambokokomɛka dia wɛ sinya shinyatirɛ mɔtshi, ondo dia nsomba luudu, dia nsɔmba kana dia nsɔndja falanga. Shinyatirɛ ya ngasɔ mbishaka onto lotshungɔ la shikikɛ ɔnɛ awui wokanyiwɔ wayokotshama. Ko lande na kakɛnyi Jehowa ohomba dia mbidja toseke kana sinya shinyatirɛ ya shikaa l’anto? Onde Ɔtɛkɛta ande oto hawokoke shikikɛ alaka ande? Eelo, vɔ shikikɛka, koko mbala efula nde sukɛka Ɔtɛkɛta ande l’ɔlɔlɔ tshɛ lo nsala toseke ta shikaa. Oko weso anto wele bu kokele, waokanelo wa pondjo asɔ keketshaka wɛkamu aso l’alaka waki Jehowa.—Hɛbɛru 6:16-18.
Sheke yakandadje la Abrahama
7, 8. a) Naa sheke ya diambo yakadje Jehowa la Abrahama, ndo elembetshiyelo akɔna wakasha sheke yakɔ lo kɛnɛ kendana la sheke y’ekila? b) Ngande wakayasholaka Jehowa ɔkɔndɔ wa eotwelo kaki Kanula yakalakema?
7 Ɛnɔnyi ndekana nunu dihende, l’ɔkɔngɔ wa nde mbitshanya onto oma lo Paradiso, Jehowa akatɛ okambi ande Abrahama ate: “Layofudia tokanula tayɛ oko tɔɔtɔ ta l’olongo. . . . Ndo nto, wedja tshɛ wa la nkɛtɛ wayoyakondjɛ ɔtshɔkɔ lo tshimbo ya kanula yayɛ, nɛ dia wɛ ambokitanyiya dui diami.” (Etatelo 22:17, 18) Ɔsɔ komonga tsho daka di’anyanya nɛ dia lo dikambo sɔ Jehowa akadje sheke ya shikaa yahakoke nanyema ndo akashikikɛ lo tshiba dia hayilanyaki pondjo. (Etatelo 17:1, 2; Hɛbɛru 6:13-15) Ekɔ mɛtɛ dikambo dia diambo lo woho wakadje Nkumadiɔndjɔ tshondo ya sheke dia tshɔkɔla anto!
“Layofudia kanula yayɛ oko tɔɔtɔ ta l’olongo”
8 Sheke yakandadje la Abrahama yakɛnya dia Kanula yakalakema shɔ yakahombe monga onto l’oma lo nkumbo kaki Abrahama. Ko akɔna akahombe monga onto ɔsɔ? L’edjedja ka wonya, Jehowa akayewoyaka dia kanula shɔ yakahombe ntomba oma lo nkumbo kaki Isaka wa ɔnaki Abrahama. Oma laasɔ, l’atei w’ana ahende waki Isaka, Jakɔba mbakayɔsɔnama. (Etatelo 21:12; 28:13, 14) L’ɔkɔngɔ, Jakɔba akatɛ ɔnande ɔmɔtshi l’atei w’anande 12 ɛtɛkɛta wa prɔfɛsiya ɛnɛ ate: “Danga dia lowandji hadiomɔki le Juda ndo danga dia nkumekanga hadiomɔki l’ekolo ande polo lam’ayoya Shilo [“Ɔnɛ lele Kangadiɔ; Ɔnɛ ladikanga, nɔtɛ] ɔnɛ lele anto tshɛ wayowokitanyiya.” (Etatelo 49:10) Oma laasɔ, akeyama dia kanula shɔ yakahombe monga nkumekanga kakahombe ndjotomba oma lo dioho dia Juda!
Sheke yakandadje la Isariyɛlɛ
9, 10. a) Sheke yakɔna yakadje Jehowa la wodja wa Isariyɛlɛ, ndo sheke shɔ yakasha ekokelo kakɔna? b) Ngande wakɛnyaka Ɛlɛmbɛ dia anto waki l’ohomba wa tshungo?
9 L’ɔnɔnyi 1513 N.T.D., Jehowa akalɔngɔsɔla ekongelo kakahombe nyomoshola awui akina wendana la sheke y’ekila. Nde akadje sheke la tokanula ta Abrahama, mbuta ate wodja wa Isariyɛlɛ. Kaanga mbele sheke y’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ yaya bu la nɛmɔ ɛlɔ kɛnɛ, yɔ yaki dikambo di’ohomba efula lo sangwelo diaki Nzambi diendana l’oyelo wa kanula yakalakema. Lo woho akɔna na? Lo toho tosato. Yoho ya ntondo ele Ɛlɛmbɛ waki oko ehele k’ekokelo. (Ɛfɛsɔ 2:14) Wadjango wa Ɛlɛmbɛ waki oko lokombo lam’asa ase Juda la ase Wedja. Ɔnkɔnɛ, Ɛlɛmbɛ wakakokɛka wodja wakahombe ndjotomba kanula yakalakema. Diɛsɛ oma l’ekokelo kɛsɔ mbakatshikala wodja ɔsɔ polo l’etena kakashikikɛ Nzambi dia Mɛsiya mbotɔ lo dioho dia Juda.
10 Yoho ya hende ele Ɛlɛmbɛ wakɛnya hwe dia anto wekɔ l’ohomba wa tshungo. Oko wakiwɔ Ɛlɛmbɛ wa kokele, vɔ wakɛnyaka dia akanga a pɛkato hawokoke nkitanyiya oseka kiambokambo tshɛ ya lɔkɔ. Vɔ “wakakotshama dia ntondja kɔlɔ sɛkɛ polo ndo lam’akahombe ndja kanula, ɔnɛ lakawalake daka.” (Ngalatiya 3:19) Ɛlɛmbɛ wakakimanyiyaka di’anto dimanyiyama pɛkato lo tshanda mɔtshi oma l’elambo wa nyama. Koko, lam’ele “dikila dia ngɔmbɛ la dia mbudi hadiokoke minya pɛkato” oko wakadifunde Pɔɔlɔ, elambo ɛsɔ waki tsho didjidji di’olambo wa tshungo waki Kristo. (Hɛbɛru 10:1-4) Ɔnkɔnɛ, le ase Juda wa kɔlamelo, sheke y’ɛlɛmbɛ shɔ yaki “olami aso wakatɔlɔmbɔla polo le Kristo.”—Ngalatiya 3:24.
11. Elongamelo kakɔna ka lotombo kakakondja Isariyɛlɛ oma lo sheke y’Ɛlɛmbɛ, ko lande na kele wodja ɔsɔ lo tshɛ kawɔ wakashisha elongamelo kɛsɔ?
11 Yoho ya sato ele sheke shɔ yakashaka wodja wa Isariyɛlɛ elongamelo ka lotombo. Jehowa akawatɛ dia naka vɔ monga la kɔlamelo lo sheke shɔ, kete wayonga “diolelo di’ɛlɔmbɛdi ndo wodja w’ekila.” (Etombelo 19:5, 6) Ase Isariyɛlɛ amɔtshi wa l’emunyi mbakayonga anto wa ntondo wa lo diolelo dia l’olongo dia ɛlɔmbɛdi. Koko, oko wakawatɔmbɔkwɛ sheke y’Ɛlɛmbɛ, ndo wakawatone kanula yakonge Mɛsiya, wodja wa Isariyɛlɛ lo tshɛ kawɔ wakashisha elongamelo kɛsɔ. Laasɔ, waa na wakahombe ndjokotsha lofulo l’anto wa lo diolelo dia ɛlɔmbɛdi sɔ? Ndo ngande wakahombe kakatana “wodja w’ekila” ɔsɔ la kanula yakalakema? Akambo wendana la sheke y’ekila asɔ wakahombe ndjoshɔma l’etena kakashikikɛ Nzambi.
Sheke yakandadje la Davidɛ dikambo dia Diolelo
12. Sheke yakɔna yakadje Jehowa la Davidɛ, ndo elembetshiyelo akɔna washayɔ lo kɛnɛ kendana la sheke y’ekila?
12 Lo ntambe ka 11 N.T.D., Jehowa akashola akambo akina nto wendana la sheke y’ekila oma lo sheke kina yakandadje. Nde akalake Davidɛ laki nkumekanga ka kɔlamelo ate: “Dimi layotondja ɔnayɛ l’ɔkɔngɔ ayɛ, . . . dimi layoshikikadia diolelo diande nge . . . dimi layoshikikadia kiti kande ka lowandji pondjo pondjo.” (2 Samuɛlɛ 7:12, 13; Osambo 89:3) Kanula yakahombe ndjotomba lo nkumbo ka Davidɛ. Ko onde onto k’onto akakoke mbolɛ “pondjo pondjo”? (Osambo 89:20, 29, 34-36) Ndo onde nde akakoke tshungola anto oma lo pɛkato la nyɔi?
13, 14. a) Lo ndjela Osambo 110, daka diakɔna diakasha Jehowa Nkumekanga k’okitami w’esɔ kakandasɔnɛ? b) Kakɔna kakashola Jehowa nto lo tshimbo y’amvutshi ande lo dikambo dia kanula yakahombe ndja?
13 Oma lo wolo wa nyuma ka Nzambi, Davidɛ akafunde ate: “Jehowa akatɛ Nkumɛmi ate: ‘Djasɛ lo lonya lami l’omi polo lam’ayomokitsha atunyi ayɛ oko kihona k’ekolo ayɛ.’ Jehowa akatshibe, ndo nde hatotshikitanya kanyi yande ate: ‘Wɛ ekɔ ɔlɔmbɛdi pondjo pondjo oko Mɛlɛkisɛdɛkɛ!’” (Osambo 110:1, 4) Ɛtɛkɛta wa Davidɛ wakendanaka la kanula yakalakema, mbuta ate Mɛsiya. (Etsha 2:35, 36) Aha oma la Jɛrusalɛma mbakahombe Nkumekanga kɛsɔ mbolɛ, koko oma l’olongo, lo ‘lonya l’omi’ laki Jehowa. Dihole sɔ diakahombe mbosha wolo laadiko dia nkɛtɛ k’otondo koko aha la Jɛrusalɛma oto. (Osambo 2:6-8) Dikambo dikina diakashɔma nto lanɛ. Jehowa akatshibe lo mbuta ate Mɛsiya ayonga “ɔlɔmbɛdi . . . oko Mɛlɛkisɛdɛkɛ.” Oko Mɛlɛkisɛdɛkɛ, laki nkumekanga ndo ɔlɔmbɛdi lo nshi yaki Abrahama, kanula yakahombe ndja akasɔnama oma le Nzambi ndamɛ dia monga Nkumekanga ndo Ɔlɔmbɛdi!—Etatelo 14:17-20.
14 L’edja k’ɛnɔnyi, Jehowa akakambe l’amvutshi dia mbishola awui akina wendana la sheke yande y’ekila. Ɛnyɛlɔ, Isaya akewoya dia kanula shɔ yakahombe mvɔ nyɔi k’olambo. (Isaya 53:3-12) Mika akewoya dihole diakahombe Mɛsiya mbotɔ. (Mika 5:2) Danyɛlɛ lo wedi ande akewoya etena shikaa kakahombe kanula yakɔ mɛnama ndo ndjakema.—Danyɛlɛ 9:24-27.
Sheke y’ekila yamboshɔ!
15, 16. a) Ngande wakayotɔka Ɔna Jehowa “oma le womoto”? b) Lotshungɔ lakɔna lakakondja Yeso oma le ambutshi ande wa l’emunyi, ndo etena kakɔna kakandaye oko kanula yakalakema?
15 Woho wakahombe prɔfɛsiya shɔ kotshama akatshikala ehekesa ka dikambo polo lam’akayɛnama kanula. Ngalatiya 4:4 mbutaka ɔnɛ: “Koko lam’akakoke etena kakashikikɛma, Nzambi akatome Ɔnande lakotɔ oma le womoto.” L’ɔnɔnyi 2 N.T.D., ondjelo akewoya osekaseka w’emuma w’ose Juda wakawelɛka Mariya ɔnɛ: “Eenda, wɛ ayotshɔ diemi, ayota ɔna pami, kowɔlɛ ɔnɛ Yeso. Nde ayoyala woke, wayowelɛ vate Ɔna aki Ɔnɛ-Laheme-Tshɛ ndo Jehowa Nzambi ayowosha kiti ka lowandji ka Davidɛ she,. . . . Nyuma k’ekila kayoya le yɛ ndo wolo wa Ɔnɛ-Laheme-Tshɛ wayokokomba. Diakɔ diele ɔna layotɔ ayelamɛ ɔnɛ ekila, Ɔna Nzambi.”—Luka 1:31, 32, 35.
16 L’ɔkɔngɔ wa laasɔ, Jehowa akasangola lɔsɛnɔ l’ɔnande oma l’olongo ko lidja l’otema waki Mariya woho wa nde mbotɔ oma le womoto. Mariya aki womoto lele bu kokele, koko Yeso kompowɔ eongelo kele bu kokele kɛsɔ nɛ dia nde aki “Ɔna Nzambi.” Lo wedi okina, Yeso akakondja lotshungɔ la monga okitɔ waki Davidɛ oyadi lo ndjela dioho kana ɛlɛmbɛ nɛ dia ambutshi wakinde wa l’emunyi waki tokanula ta Davidɛ. (Etsha 13:22, 23) Lam’akalongola Yeso batismu lo ɔnɔnyi 29 T.D., Jehowa akookite esɔ ka nyuma k’ekila ndo akate ate: “Ɔnɛ ele Ɔnami, lokami ngandji.” (Mateo 3:16, 17) Etena kɛsɔ mbakaye kanula shɔ mɛtɛ! (Ngalatiya 3:16) Etena kakakoke ka mbishola akambo akina wendana la sheke y’ekila.—2 Timɔte 1:10.
17. Elembetshiyelo akɔna wakashama lo dikambo dia prɔfɛsiya ka lo Etatelo 3:15?
17 Etena kakandakambaka olimu ande w’esambishelo, Yeso akɛnya dia oloyi watɛkɛtama lo Etatelo 3:15 ndo kanula yande nembetshiyaka Satana l’anto ande. (Mateo 23:33; Joani 8:44) L’ɔkɔngɔ diko, wakayosholaka woho wayowolanyema vɔ tshɛ lo pondjo. (Ɛnyɛlɔ 20:1-3, 10, 15) Ndo akɛnyama dia womoto kɛdikɛdi “Jɛrusalɛma ya la diko,” mbuta ate okongamelo wa l’olongo waki Jehowa wele oko wadɛnde wokengami la ditongami dia lo nyuma.a—Ngalatiya 4:26; Ɛnyɛlɔ 12:1-6.
Sheke y’oyoyo
18. Naa oyango wa “sheke y’oyoyo”?
18 Ondo la dikɔlɔ dia la ntondo ka nyɔi kande mbakashola Yeso sheke y’ekila lo yoho yoleki tshɛ diambo etena kakandatɛ ambeki ande wa kɔlamelo dikambo dia “sheke y’oyoyo.” (Luka 22:20) Oko waki sheke y’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ yakadjama la ntondo, sheke y’oyoyo shɔ yaki l’oyango wa ntondja “dioho di’ɛlɔmbɛdi.” (Etombelo 19:6; 1 Petero 2:9) Koko otshikitanu wakikɔ ele sheke y’oyoyo shɔ kotondja wodja wa l’emunyi, koko wodja wa lo nyuma, mbuta ate “Isariyɛlɛ wa Nzambi” wokengami paka l’ambeki wa kɔlamelo w’akitami w’esɔ waki Kristo ato. (Ngalatiya 6:16) Anto asɔ wa lo sheke y’oyoyo wayokimanyiya Yeso dia mbisha anto ɛtshɔkɔ!
19. a) Ngande watondoya sheke y’oyoyo dia ntondja “diolelo di’ɛlɔmbɛdi”? b) Lande na kelamɛ Akristo w’akitami w’esɔ ɔnɛ “etongelo k’oyoyo,” ndo anto angana wayonga kaamɛ la Kristo l’olongo?
19 Ko ngande watondoya sheke y’oyoyo dia ntondja “diolelo di’ɛlɔmbɛdi” dia mbisha anto ɛtshɔkɔ? Lo dihole dia mbisha ambeki waki Kristo dilanya lo woho wewɔ atshi wa pɛkato, diɔ kimanyiyaka dia vɔ nkondja edimanyielo ka pɛkato yawɔ oma l’olambo waki Yeso. (Jɛrɛmiya 31:31-34) Etena kakomawɔ pudipudi lo washo waki Jehowa, nde mbaetawɔka oko ana wa yanyi lo nkumbo kande ka l’olongo ndo mbaakitaka nyuma k’ekila. (Rɔmɔ 8:15-17; 2 Kɔrɛtɔ 1:21) Ɔnkɔnɛ, vɔ mongaka la “elongamelo kasɛna . . . l’olongo.’ (1 Petero 1:3, 4) Lam’ele dihole dia laadiko sɔ diekɔ dikambo di’oyoyo le ana w’anto, Akristo w’akitami w’esɔ wakotɔ le nyuma mbelamɛka “etongelo k’oyoyo.” (2 Kɔrɛtɔ 5:17) Bible mɛnyaka dia l’ekomelo anto 144000 mbayolɛ l’olongo dia nɔmbɔla anto wakatshungɔma.—Ɛnyɛlɔ 5:9, 10; 14:1-4.
20. a) Dikambo diakɔna diendana la sheke y’ekila diakashɔma lo 36 T.D.? b) Waa na wayokondja ɛtshɔkɔ wakawalake Abrahama?
20 Akitami w’esɔ asɔ vɔ la Yeso komaka “kanula ya Abrahama.”b (Ngalatiya 3:29) Anto wa ntondo wakasɔnama waki ase Juda wa l’emunyi. Koko l’ɔnɔnyi 36 T.D., dikambo dikina diendana la sheke y’ekila diakashɔma: Ase Wedja mbuta ate wanɛ waki komonga ase Juda, wakalongola vɔ la wɔ elongamelo k’otsha l’olongo. (Rɔmɔ 9:6-8; 11:25, 26; Ɛfɛsɔ 3:5, 6) Onde paka akitami w’esɔ ato mbakahombe nkondja ɛtshɔkɔ wakawalake Abrahama? Ndooko, nɛ dia Yeso akakimɔ olambo ande dikambo di’anto wa l’andja w’otondo. (1 Joani 2:2) Jehowa akewoya dia “olui a woke w’anto” waheyama mbala wayohandɔ l’ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo diaki Satana. (Ɛnyɛlɔ 7:9, 14) Anto akina efula wayolɔ wele l’elongamelo ka ndjɔsɛna pondjo pondjo lo Paradiso!—Luka 23:43; Joani 5:28, 29; Ɛnyɛlɔ 20:11-15; 21:3, 4.
Lomba la Nzambi ndo sheke y’ekila
21, 22. Ngande wɛnya sheke y’ekila yaki Jehowa lomba lande?
21 Sheke y’ekila ekɔ ɔkɛnɛmwɛlɔ wa diambo wa “lomba laki Nzambi lɛnama lo toho efula ka mamba.” (Ɛfɛsɔ 3:8-10) Woho wakalɔngɔsɔla Jehowa sheke nyɛ ndo wakandayayisholaka yema yema ekɔ mɛtɛ dikambo dia lomba efula! La lomba tshɛ, nde akadje yimba l’elelo wele l’anto, ndo akaatshikɛ etena ka vɔ kɛnɛmɔla kɛnɛ kele l’etema awɔ.—Osambo 103:14.
22 Jehowa akɛnya nto lomba laheyama mbɛdikama lo woho wakandasɔnɛ Yeso oko Nkumekanga. L’andja w’otondo, ndooko onto lakoka Jehowa mbɛkɛ otema le nde ko ndeka woho wɛkɛnde le Ɔnande. Oko wakandasɛnɛ oko onto lele la emunyi la dikila, ndo wakandahomana la weho w’ekakatanu efula, nde mbeyaka ekakatanu wahomana l’anto dimɛna. (Hɛbɛru 5:7-9) Ko kayotota lo dikambo di’anto wayolɛ kaamɛ la Yeso? L’edja k’ɛnɔnyi, apami la wamato wele la weho wa nkoho tshɛ, w’ɛtɛkɛta tshɛ ndo w’oma l’ahole tshɛ wakasɔnama dia kitama esɔ. Ndooko kaanga dikambo ɔtɔi diele amɔtshi l’atei awɔ kopomana la diɔ ndo koditondoya. (Ɛfɛsɔ 4:22-24) Ayonga mɛtɛ ɔlɔ efula dia monga l’ɛse k’ɛlɔmbwɛlɔ ka nkumi ya dikanga la ɛlɔmbɛdi ɛsɔ wele la kɛtshi!
23. Diɛsɛ diakɔna diele l’Akristo lo kɛnɛ kendana la sheke y’ekila?
23 Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafunde ate: “Sheke y’ekila yakashɛma oma ko akongɛ w’akambo wakete ndo oma ko nɔnga yakete . . . yamboshɔma le ekilami ande.” (Kɔlɔsayi 1:26) Ekilami waki Jehowa, mbuta ate akitami ande w’esɔ wakashihodia mɛtɛ akambo efula wendana la sheke y’ekila, ndo vɔ wambewoya miliyɔ y’anto ewo kɛsɔ. Ande diɛsɛ diele laso sho tshɛ lee! Jehowa ‘ambotewoya sheke y’ekila ya lolango lande.’ (Ɛfɛsɔ 1:9) Sho la wɔ tewoya anto akina sheke ya diambo shɔ dia mbakimanyiya ndo vɔ dia sɛdingola lomba laki Jehowa Nzambi laheyama mbɛdika!
a “Sheke y’ekila y’omamemelo wa Nzambi” yakashɔma ndo le Yeso. (1 Timɔte 3:16) Onde onto ɔmɔtshi koka monga la kɔlamelo ya kokele otsha le Jehowa? Dimbola sɔ diakatshikala dikambo dia sheke kana di’ehekesa edja efula. Yeso akayosha okadimwelo lo nama olowanyi la ntondo k’ehemba tshɛ wakohembe Satana.—Mateo 4:1-11; 27:26-50.
b Yeso akadje nto “sheke dikambo dia diolelo” nde la djui yakɔ yaamɛ shɔ. (Luka 22:29, 30) Sheke shɔ yakalɔmbaka dia anto wa lo “leemba la tshitshɛ” tolɛ kaamɛ la nde l’olongo oko etenyi kekina ka kanula ya Abrahama.—Luka 12:32.