Todje Satana l’elimu ande otshumba
“Okone nyukitanyiaki awui wa [Nzambi, “NW”]. Nyosemaneli [la Diabolo, “NW”], ku ndi ayunyulawo.”—JAKOBA 4:7.
1. Woho akɔna wokadia “anya [wa kanga kɔlɔ, NW]” anto wâle nshi nyɛ na?
JƆBƆ akate l’ɔlɔlɔ tshɛ ate: “Kete yambukimwama lu anya [wa kanga kɔlɔ, NW].” (Jobo 9:24) Ɛlɔ kɛnɛ, tekɔ lo sɛna lo tena dioleki wolo dia l’ɔkɔndɔ w’anto. Lande na? Nɛ dia nshi nyɛ yekɔ “nshi y’ekumelu” y’ɛlɔmbwɛlɔ ka ngala kaki Satana lanɛ la kɛtɛ. Kema dui dia diambo naka, la shɛngiya y’oma le Satana, ‘anto wa kɔlɔ la wanɛ wakesana wayotahamaka lo kɔlɔ, watanganyiya anto ndo watanganɛ.’ (2 Timote 3:1, 13) Lâdiko dia lâsɔ, ɛhɛnyɔhɛnyɔ, wɛngiya, akambo wa ngala, odiakanelo, ekakatanu w’endana l’ekondjelo, hemɔ yahakɔnɔ, asui wa lo nshi y’osombe, ɔkɔmwɛlɔ l’akambo akina kokaka monga ekiyanu aso a weke.
2. Ɛsɔmbwɛlɔ akɔna wakokaso kondja oma le Satana ɛlɔ kɛnɛ na?
2 Satana Diabolo, ɔndɔshi a woke ekɔ lo tɔlɔnganya ɛsɔmbwɛlɔ ande oya le anto, djekoleko oya le atɛmɔdi a mɛtɛ wa Nzambi. Oyango ande ele dia mingola anto tshɛ wakoka ndjâla akanga wa kɔlamelo oma le Nzambi ndo mbaɛdiya otsha l’elanyelo kayondoyokondja nde l’andjelo ande w’ɛdiɛngɛ. Koko, tamboyashikikɛ dia, naka tayohika tanga la kɔlamelo tshɛ, kete Diabolo ayotolawɔ etale efula. Oko wakadisale Yeso, sho kokaka ‘mbeka dia monga l’okitanyiya’ otsha le Nzambi oma lo fɔnu yɛnaso ko ndjokondja lɔsɛnɔ la pondjo oma l’ekimanyielo ka ngandji Kande ka mamba.—Heberu 5:7, 8; Jakoba 4:7; 1 Petero 5:8-10.
3, 4. (a) Naa ehemba wa l’andja wakakomɛ Paulo na? (b) Dia dikambo diakɔna diakayakiyanyaka Paulo oko wakinde ekumanyi ka l’etshumanelo k’Akristo na?
3 Ndo ɔpɔstɔlɔ Paulo mbakahembama lo weoho efula. Lam’akandɛnyaka woho akɔna wakinde okambi waki Kristo, nde akafunde ate: “Dimi lambâleka lu elimu wuleki efula, lu mvudu ya kanu yuleki efula, lu dikomoki diaheyama mbala, lasuki la nyoi tena efula. Asi Juda wakankomola tena tanu, dia eshingo akumi anei akumi anei; tshikima etena otoi, kaki kundjala akumi anei. Dimi lakakomwama ehamba tena satu; wakambuki ave etena otoi; lakasuwi tena satu lam’akaditi watu; laki l’ungunda w’ashi utshu otoi la yanyi otoi. Lu kendo tena efula, lu akambu wa wulu lu ekedi, lu akambu wa wulu le apotodi, lu akambu wa wulu le anyami, lu akambu wa wulu le asi wedja, lu akambu wa wulu lu esumba, lu akambu wa wulu lu esui, lu akambu wa wulu lu ashi a waki, lu akambu wa wulu l’atei anyasu akanga a kashi. Lu asui la akambu wa pa, lu esenaki tena efula, la ndjala la pusa, lu dikilelu dia mbu ya nde tena efula, lu tshitshi la utakataka.
4 “Ladiku dia akambu aso wa dimba, dimi la dikambu dieli wutshu le mi la lushi la lushi, ne dia nkanela ekelizia tshe. Akona eli wodu, ku dimi hayala la ndi wodu? Akona ambutakanyema, ku dimi [haloke kɛlɛ, NW]?” (2 Koreto 11:23-29) Ɔnkɔnɛ, Paulo akalame kɔlamelo yande la ntondo k’ɛhɛnyɔhɛnyɔ ndo k’ehemba wakoyɛka oma l’andja, ndo oko wakinde ekumanyi ka l’etshumanelo k’Akristo, nde akayakiyanyaka efula dia keketsha anangɛso l’akadiyɛso wa wɛɔdu waki l’atei w’etshumanelo ndo akakimanyiyaka dia vɔ nama kɔlamelo yawɔ. Ande ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ le dikumanyi dia nshi nyɛ dia l’etshumanelo k’Akristo lee!
Wambolama Kɔlamelo la Ntondo k’Ɛhɛnyɔhɛnyɔ
5. Kakɔna kayotokokɛ lam’ahɛnyahɛnyamaso lo demba na?
5 Weoho akɔna a keso yakamba Satana layɔ olimu dia nanya kɔlamelo y’Akristo na? Oko wakataditɛkɛtshi, yoho mɔtshi yoleki wâle yakamba Satana layɔ olimu ele pɛnyahɛnya onto lo demba, koko woho wa ndjakokɛ wekɔ. Efeso 6:10, 11 toshaka dako nɛ: “Nyukikitali le Khumadiondjo, ndu lu wulu wa wulu andi tshe. Nyolote eloto tshe wa ta wa [Nzambi, NW], dia nyu mbeya nshikikala la ntundu ka kesu tshe ya [Diabolo, NW].”
6. Woho akɔna akokaso mɛnya ɔnɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa ‘wakadje otshumba wa pondjo na’?
6 Mbala efula, lo nshi y’ekomelo nyɛ, Ɛmɛnyi wa Jehowa wakahombe ntokomɛ ehemba. Diɔ diakɔ diakokaso mbuta kâmɛ la Paulo ɔnɛ: “Lo akambo asɔ tshɛ, sho tambodja otshumba wa pondjo, oma le ɔnɛ lakatolange.” (Romo 8:37, NW) Kɛsɔ mbɛnya ɔkɔndɔ w’endana la kɔlamelo y’Ɛmɛnyi wa Jehowa lo pango ya kanu ya l’Allemagne, l’Autriche, la Pologne ndo la Yougoslavie etena kakahɛtahɛtaka hiadi y’ase Nazie l’asa 1933 la 1945, la tshina di’ɔsɔkishelo waki wa Kɔministɛ la mputu k’ehotwelo ka wonya l’asa 1945 la 1989, ndo la ntondo k’ɛhɛnyɔhɛnyɔ weke ka mbokadia anto wâle lo bɛkɛ dimɔtshi dia l’Afrika ndo l’Amerika wa lo Suda.
7. Diɛnyɛlɔ diakɔna dia kɔlamelo diatoyɛ oma l’Ethiopie na?
7 Ɛmɛnyi wa Jehowa wa l’Ethiopie waki di’ɛnyɛlɔ di’eshika dia kɔlamelo l’asa 1974 la 1991. Ɔndɛlɛ ɔmɔtshi wa l’atei w’olui ɔmɔtshi wa pɔlikikɛ wakande ɔnangɛso akawotɛ ate: “Ndeka ɔlɔlɔ tshungola kimbwe oma lo lohango lande la ntondo ka kokimɔ!” Nkumehangɔhangɔ shɔ yakahɛnyahɛnya ekambi wa Jehowa woho wa kɔlɔ ko l’ekomelo k’ɛnɔnyi efula, Tuminadi tɔmɔtshi takayoshaka dikimɔ dia vɔ ndjakema. Odo w’ɔnangɛso ɔmɔtshi akânema lo sɛkɛ oko ɛnyɛlɔ ka pɛmɔla anto akina. Anangɛso akina wakatshungwama oma le Tuminadi tokina takôkaka akambo l’ɔkɔngɔ wa vɔ mbafundɛ nyɔi, ndo amɔtshi a l’atei w’anto akɔ wa kɔlamelo “wakalɛmbia” asɔ wakayɔkɔndɔlaka kɛnɛ kakete lo losanganya la distrikɛ “Wetshelo w’Oma le Nzambi,” losanganya lakasalema lo Addis-Abéba l’etatelo ka 1994.a—Joani 16:33 (NW); ɛdika la 1 Koreto 4:9.
8. Woho akɔna wahemba kamba Satana olimu la “wɛdiɛlɔ wa dibila” na?
8 Satana kombidja dia nanya kɔlamelo y’anangɛso l’akadiyɛso asɔ lo mbahɛnyahɛnya lo demba. Naa weoho ekina wa keso yakambande layɔ olimu na? Ɔnkɔnɛ mbata Enyelo 12:12 lo dikambo dia nshi y’ekomelo: “Fono kayuyala la kete ndu l’ashi a wuki, ne dia [Diabolo, NW] akayi le nyu. Ndi eko la kele ka wuki; ndi mbeyaka ati: Etena kami kambusukana.” Lam’ele nde kokoka shila ekambi a Nzambi wa kɔlamelo oshiki oma l’ɛhɛnyɔhɛnyɔ ande, lo kɛlɛ kele lande, nde ekɔ lo pemba dia shila wedja w’etondo oshiki, aha la tâmu, ele la kanyi ya ndjaka ndo ekambi wa Jehowa. Kɛnɛ kelɛwɔ ɔnɛ: ɛdiɛlo ka dibila kɛsɔ akashile la mɛnama lo tenyi dia wodja wa Yougoslavie y’edjedja, ndo l’ohembelo wa shila dioho dimɔtshi di’anto oshiki lo Libéria, lo Burundi ndo lo Rwanda.
9. Lande na kele tolonga taki Satana mbetaka oso mbala efula na? Sha diɛnyɛlɔ.
9 Koko, akadikadi waki Satana tolekaka mbukumɛ wanɛ wâhɔhɔla, dikambo dia, lo menda asui wahɛnyahɛnyamawɔ, anto wele l’etema w’ɛlɔlɔ mbetawɔka ɔnɛ elongamelo ɔtɔi kele lawɔ ko Diolelo diaki Nzambi diasambisha Ɛmɛnyi wa Jehowa l’ohetoheto tshɛ. (Mateu 12:21) Mɛtɛ, wanɛ wele l’etema w’ɛlɔlɔ wekɔ lo kɔngɔsana oya lo Diolelo! Ɛnyɛlɔ, la Bosnie-Herzégovine, etenyi ka wodja kambɔhɛnyahɛnyama l’ata, losanganya l’Eohwelo ka nyɔi ka Yeso lakatshumanya anto 1307 lo Asasa a ndjoko 26, 1994, mbuta ate: anto 291 oleki ɔnɔnyi wakete la ntondo. Lofulo la woke l’ampokami lakâlema la Sarajevo (414), la Zenica (223), la Tuzla (339), la Banja Luka (255), ndo l’esomba ekina. La Croatie, wodja wosukanyi lawɔ, lofulo l’ampokami lakadɛ efula polo ndo l’anto 8326. Ɔsɔkishelo wele l’Ɛmɛnyi wa Jehowa wa lo wedja akɔ kombashimba dia vɔ ‘tetemala la sanya nyɔi ka Nkumadiɔndjɔ edja ndo lam’ayondoya.’—1 Koreto 11:26.
Lo Sui dia Wolo dia lo Rwanda
10, 11. (a) Kakɔna kakete lo Rwanda, wodja wayasɛma ɔnɛ Akristo mbewɔ na? (b) Woho akɔna wakɛnya wa misiyɔnɛrɛ wa kɔlamelo lokanyi lawɔ na?
10 Lo Rwanda, wodja waki l’apandjudi wa Diolelo 2080 lo 1993, anto 4 075 mbakɔtɔ lo losanganya la distrikɛ “Wetshelo w’Oma le Nzambi” ndo anto 230 wakalongola batismu. L’atei awɔ, anto 142 wakɔsɛ olimu w’ombatshi mboka wa tshanda etena kakɔ kâmɛ. Lofulo l’ambeki wa Bible wakalɔmbwamaka lawakawɔ lakadɛ polo ndo lo 7 655 lo 1994—mɛtɛ, ohamelo ɔsɔ kôkoka ngɛnyangɛnya Satana kânga yema! Kânga mbayata efula k’anto wa lo wodja akɔ ɔnɛ Akristo mbewɔ, odiakanelo wa l’asa kabila la kabila wakatatɛ. Jurunalɛ L’Osservatore Romano ya lo Vatican yaketawɔ ɔnɛ: “mɛtɛ, ɔsɔ ekɔ oshilelo wa dioho dimɔtshi di’anto oshiki, lonyangu ko, kânga aseka Mupɛ wekɔ l’onongo lo dikambo diakɔ.” Akafɔnyama oko etenyi ka l’ahende ka miliyɔ k’apami la amato ndo ana mbakavu, ndo suke la miliyɔ hiende y’anto mbakashisha mvudu yawɔ kana ndawɔ. Etena kakiwɔ lo nama kɔlamelo ya lomangemange lawɔ l’Akristo di’aha ndjadja l’akambo w’odiakanelo, Ɛmɛnyi wa Jehowa wakadje weolo dia mbidjasɛ kâmɛ. Kama la kama y’anangɛso l’akadiyɛso wakadiakema. Koko, l’etshumanelo kɛmɔtshi kaki l’apandjudi wa Diolelo 65 ko 13 wakadiakema, lofulo l’ampokami lo sanganya lakayodɛka polo ndo l’anto 170 lo Loseketanya 1994. Ekimanyielo kakatomama oma le Ɛmɛnyi wa lo wedja ekina kaki l’atei a kɛnɛ kakakome ntondo lɛkɔ. Tekɔ lo nɔmbɛ wanɛ wakake.—Romo 12:12; 2 Tesalonika 3:1, 2; Heberu 10:23-25.
11 L’atei w’akambo wa wɔma wa ngasɔ, misiyɔnɛrɛ esato waki lo Rwanda wakake. Vɔ wakafunde ɔnɛ: “Sho mbeyaka ɔnɛ anangɛso wa l’andja w’otondo wekɔ lo ntokomɛ akambo a woho wa nganɛ, kana woleki lânɛ, ndo sho mbeyaka di’akambo anɛ tshɛ wekɔ l’atei a wanɛ watonga djembetelo ya nshi y’ekomelo ya dikongɛ dia kɔlɔ nɛ. Koko, wonya wakondja onto woho a dikambo dia nganɛ ndamɛmɛ, kandji k’efula mɛnamaka la washo ndo etena kakɔ ohomba a lɔsɛnɔ totombaka sɛkɛ. Avɛsa amɔtshi wa Bible mongaka l’olembetshiyelo w’oyoyo le so, ndo têkɔ lo konga l’asolo lokoloko etena keso hatotôhɔ akambo w’edjedja nto. Kem’edja nto, sho kombolaka tetemala la ndjasha l’olimu waki Jehowa.”
Ɛlɔngɔlɔngɔ Walama Kɔlamelo Yawɔ
12, 13. (a) Woho akɔna wakalame osekaseka ɔmɔtshi kɔlamelo yande na? (b) Lende akoka ɛlɔngɔlɔngɔ kondja ekeketshelo ɛlɔ kɛnɛ na?
12 Yeso akɛnya dia wanɛ watshanyema oma le nkumbo yawɔ l’ɔkɔkɔ wa mɛtɛ, wayofutama “tena lokama.” (Mako 10:29, 30) Dui sɔ diakɛnama mɛtɛ lo dikambo diaki Entellia, osekaseka ɔmɔtshi w’ɛnɔnyi dikumi w’ose Afrika wa Nɔrdɛ wakalange lokombo la Nzambi Jehowa kam’akandalioke. Nde akeke Bible l’Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo akakɛndakɛndaka wonya w’otondo a tango l’etenyi lo ntshɔ ndo lo kalola lo losanganya kânga mbakatonaka nkumbo kande, mbala efula wakôdihɛka luudu l’okalwelo ande. Lam’akandayala l’ɛnɔnyi 13, nde akatatɛ la sambisha lo luudu la luudu ko ɔhɛnyɔhɛnyɔ w’oma le nkumbo kande wakatɛkɔya. Lushi lɔmɔtshi, anto amɔtshi w’otɔ lande wakokeleka anya l’ekolo ko wakawetanya lo yanyi ya kombekombe wenya a tango esambele w’etondo, wawotɛ ashi a mindo mbala la mbala. Wakokule lodî l’efula lakinde suke la mbolɛ sso, ekomelo ko wakayowotshanyaka oma la ngelo. Koko, nde akatokondjaka olimu lo lopitadi lɔmɔtshi ko akatolongolaka ndo dipɔlɔmɛ di’ɔfɛlɛmɛ. Lam’akandayala l’ɛnɔnyi 20, nde akalongola batismu ndo akatatɛ olimu w’ombatshi mboka wa tshanda kâwɔ. Lam’akawɛnyi kɔlamelo yande ya mamba, nkumbo kande wakatowɔsaka nto ndo anto divua a l’atei awɔ wakatatɛ la mbeka Bible.
13 Entellia akakondja ekeketshelo ka mamba oma l’Osambu 116, djekoleko lo divɛsa 1-4, avɛsa wakinde lo mbala esangɔ efula: “Dimi latukaka [Jehowa] ngandji, ne dia ndi atukaka diui diami, ndu osengosengo ami. Ndi atumpukelaka tui ku dimi layolombaka nshi tshe ya lumu lami. Ekodi wa nyoi wakanyingi, ndu toshoko ta diumbu takamundi; dimi lakenyi pa ndu shoko. Ku dimi laketi lukumbu la [Jehowa] nti: [Jehowa] li, lambukosengasenga nti: ushimbeli lumu lami!” Jehowa mbokaka weoho w’alɔmbɛlɔ wa ngasɔ!
14. Woho akɔna wa kɔlamelo ya lânde yakɛnya Ɛmɛnyi wa la Pologne na?
14 Oko waki lo nshi ya Yeso, Satana tokambaka olimu l’akanga a tolangalanga t’akambo w’ɔtɛmwɛlɔ dia nde pɛtshahɛtsha ɔhɛnyɔhɛnyɔ—koko, nde tokitaka tatala. Annuaire des Témoins de Jéhovah 1994 ekɔ lo kɔndɔla ɛnyɛlɔ k’anangɛso amɔtshi wa la Pologne. Oyadi kânga takunyakɛnda wakahombe mɛnya kɔlamelo yawɔ. Lo 1946, wakafundɛ osekaseka ɔmɔtshi w’ɛnɔnyi 15 dui nɛ: “Funda paka lokombo la mbapa loto. Endaka aha ɔsɔku kete disashi mbakokongɛ!” Oko wakandalame kɔlamelo yande, wakakotɔna lande otsha l’okonda, wakɔhɛnyahɛnya woho wa kɔlɔ, ko wakayodiakaka l’okoma l’ɔkɔngɔ diko.—Ɛdika la Mateu 4:9, 10.
Weoho Ekina a Keso Yaki Satana
15, 16. (a) Shalemba yakɔna ya kɔlɔ efula yatodjaka Satana ndo woho akɔna wakokaso mbôshikɛ ekolo na? (b) Lande na kele ɛlɔngɔlɔngɔ aso kema l’ohomba wa nkɔ na?
15 Mɛtɛ, shalemba yaki Satana l’ɛdiɛngɛ ande ko “mbahemɛ kana nanya”! Mpata kande ndola la bɔngɛ efula dia kɔlɔ. Hatokoke mamba lo dikambo di’ɔhɛmwɛlɔ wakatosha ɔpɔstɔlɔ Paulo ate: “Ne dia shu hatolo ta la emunyi la dikila, keli tambolo la waulelu la akambu wa wulu, la embuledi wa la kete wa udjima one, la elui w’edienge wa lu ahuli wa l’ulungu. Uma lu dikambu so, nyose eloto tshe wa ta wa [Nzambi, NW], dia nyu mbeya nshikikala lu lushi la kolo, la memala lam’ayunyushidiya akambu aku tshe.” (Efeso 6:12, 13) Mposa k’okundji, lɔngɔ la kɔlɔ la tɔkɛnyɔ ta sɔnyi, mishiki wembɛwɔ Satana, shɛngiya y’oma le anyaso wa la kalasa, ɔnwɛlɔ a kândji kâmɛ ndo edjwelo ka wanu—awui asɔ tshɛ ekɔ etakanya wakoka tokomɛ lo nsɛnɔ yaso. Diɔ diakɔ diatetemala ɔpɔstɔlɔ la tolaka ate: “Lu akambu tshe, nyukimeli engawo ka mbetawo, okone nyayeya nyima akuwa tshe wa dja wa kanga kolo.”—Efeso 6:16.
16 Dui sɔ diekɔ ohomba efula djekoleko ɛlɔ kɛnɛ kele, Satana ambolodja andja ɔnɛ la mishiki wetola saki ya demba. Lo tena dimɔtshi, mishiki akɔ tɛmɔlaka Satana lo sɛkɛ. Ɔnkɔnɛ mbalaso lo alapɔlɔ ɔmɔtshi w’oma lo bilo k’apulushi wa lo dihata dia San Diego (Etats-Unis) ɔnɛ: “Lam’akembamaka mishiki l’atei w’osomba, olui w’eyaka wakasokoya ɛlɔngɔlɔngɔ 15 000 dia vɔ memba ‘Natas’ mbala ko mbala, mbuta ate: lokombo la Satana lo lofabe.” Ɔtɛmwɛlɔ wa Satana akalembetshiyama oko difuku diatɔkɔ̂ka ana w’akɛnda “dikambo dia vɔ têkêkɔka aha l’elongamelo, wele la kɛlɛ ndo watadjasɛ vɔamɛ dipoko.” Ɛlɔngɔlɔngɔ wa l’atei w’etshumanelo le, nyu hanyohombe nkɔ! Jehowa nyoshaka ɛlɔtɔ wa ta wahombama wele Satana hakokaki mbâtondola pondjo.—Osambu 16:8, 9.
17. Woho akɔna wakokaso ntokomɛ ɔkɔmwɛlɔ na?
17 Akuwa wahɛtahɛta waki Satana wakalɔngɔswama dia munanda saki y’etema aso. Oma lo tshimbo y’ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ, ɔndɔshi aso kokaka sokoya anto amɔtshi dia vɔ ndjaoka ɔnɛ ohomba awɔ kema nto lo lɔsɛnɔ etena kandamawɔ la hemɔ kana l’ɔkɔmwɛlɔ a wolo. Okristo ɔmɔtshi kokaka tɛtɔ otema naka nde kema l’akoka wa mbetsha wenya efula l’olimu a Nzambi kana dikambo dia nde pandjaka sanganya mɔtshi ya l’etshumanelo. Ekimanyielo koludi la ngandji k’oma le dikumanyi kana k’oma le anangɛso l’akadiyɛso akina wele l’etema w’ɛlɔlɔ kokaka mbokimanyiya dia nde nɛmbia ekakatanu wa kandji ɛsɔ. Tôhɔke nshi tshɛ dia Jehowa mbokaka ekambi ande wa kɔlamelo ngandji. (1 Joani 4:16, 19) Osambu 55:22 mbutaka ɔnɛ: “Ukitsha wutshu aye le [Jehowa], ku ndi ayukembelawo. Ndi hetawo untu ololo nsutshasutshama.”
18. Naa elimu ɛmɔtshi waki Satana wahomba anto amɔtshi ntokomɛ na?
18 “Elimu” ekina wa keso waki Satana wêke ka tomba lo woho okina nto. Lo wedja ɛmɔtshi, epalanga efula wakongaka tena tshɛ la tokanyi takawaetawoyaka la wolo ɔnɛ: lam’akiwɔ weke akɛnda, wakɛnyi pâ efula l’akambo w’esehe w’oma l’ɛtɛmwɛlɔ wa Satana. Oma lende aya weoho wa tokanyi tɔsɔ na? Kânga mbakasalema eyangelo efula, wa nomb’ewo wekɔ la tokanyi totshikitanyi. Amɔtshi mbɔsaka tokanyi tɔsɔ ɔnɛ: suvɛnilɛ ya mɛtɛ mbetɔ, koko akina mbɔsaka tokanyi takɔ oko akambo a lɔfɔnya—mbala mɔtshi awui akɔ wakɛnyama oma le asaki wa hemɔ ya l’ɔtɛ, wanɛ wakandakanda—ndo le akina nto, vɔ fɔnyaka ɔnɛ ɔsɔ eko woho ɔmɔtshi wa wɔma wakatɔngɔ oma lo dui dimɔtshi diakatombe lo nshi yaki onto akɔ eke dikɛnda.
19. (a) Tokanyi takɔna takalɔshanaka la Jɔbɔ na? (b) Woho akɔna wakoka dikumanyi ndjela ɛnyɛlɔ k’Elihu na?
19 Tolembete dia Jɔbɔ, okambi a Nzambi, akahombe ntokomɛ weoho wa ‘tokanyi tatshindja ɔtɛ’ takosutshasutsha Satana oma lo tshimbo yaki Elifaza la Zofara. (Jobo 4:13-18; 20:2, 3) Diɔ diakɔ diakandama Jobo la “ohenyohenyo,” dui diakokonya lo nde ndjotondja “aui utundjatundja” lo kɛnɛ k’endana la “woma wa mamba” wakahɛnyahɛnyaka yimba yande. (Jobo 6:2-4; 30:15, 16) Elihu akalonge Jɔbɔ ɔlɔlɔ ndo akokimanyiya l’otema ɔtɔi dia nde mpotɔ woho akɔna wakɛnaka Jehowa dui diakɔ lo lomba lande l’aha l’ekomelo. Woho akɔ wâmɛ mbele ɛlɔ kɛnɛ, dikumanyi dioka akambo mɛnyaka dia vɔ kimanyiyaka amɛnyi fɔnu lo ndjâlama di’aha mbâkotshɛ “wutshu.” Koko, oko Elihu, vɔ pombaka mbâlonga la lotutsha ndo mbâkita esɔ ka yɔ̂yɔ, Dui Nzambi. (Jobo 33:1-3, 7; Jakoba 5:13-15) Oko Jɔbɔ, Okristo wasowa la pâ ya lo tokanyi, oyadi ta mɛtɛ kana ta lɔfɔnya, kana ɔnɛ ‘l’atɛ asolo lo alɔ . . . kana lôka wɔma wa waɛnɛlɔ’ mbeyaka kondja ekimanyielo l’atei w’etshumanelo oma lo tshimbo y’Afundelo.—Jobo 7:14; Jakoba 4:7.
20. Woho akɔna wakoka Akristo wadiɛnɛ l’asui kondja ekimanyielo dia nama lonyuma lawɔ nge na?
20 Mbeyaka monga di’ɛlɔ kɛnɛ, Okristo ɔmɔtshi ndjashikikɛka ɔnɛ: lo wedi ɔmɔtshi kana okina, Satana mbele kiɔkɔ ya tokanyi tôkiyana wɔma tɔsɔ. Naka anto amɔtshi wa l’atei w’etshumanelo wasowakɔ woho ɔsɔ, kete ekɔ dui di’ɔlɔlɔ le wɔ dia vɔ mbɔsa waɛnɛlɔ a wɔma asɔ oko ɛhɛnyɔhɛnyɔ wa lo demba w’oma le Satana dia sutshasutsha lonyuma lawɔ. Vɔ wekɔ l’ohomba wa kimanyiama la lotutsha ndo la eokelo k’ɔlɔlɔ oma lo tshimbo y’Afundelo. Lo nɔmbaka Jehowa ndo oma l’okokelo w’elami w’ɛkɔkɔ wa lo nyuma, wanɛ wa diɛnɛ la wâle ɔmɔtshi wayokondja wolo woleki wɔnɛ wokôngaka l’anto k’anto. (Isaya 32:2; 2 Koreto 4:7, 8) Ɔnkɔnɛ, wayokoka mbikikɛ la kɔlamelo tshɛ ndo hawototshikɛ tokanyi ta kɔlɔ etena ka tɔ fukutanya ki ka l’atei w’etshumanelo. (Jakoba 3:17, 18) Eelo, honga wolo dia vɔ shikɛ Diabolo ekolo, wɛnya woho akɔ wâmɛ a yɛdikɔ yakɔsɛ Yeso etena kakandate ate: “Satana, mo!”—Mateu 4:10; Jakoba 4:7.
21. L’ɛtɛkɛta akɔna watɔhɛmɔla Afundelo oma lo lokeso laki Satana na?
21 Sho mbeyaka di’oyango wele la Satana ele dia nanya tokanyi taso lo weoho akɔ tshɛ, oko wɛnaso oma l’ɔhɛmwɛlɔ wakasha ɔpɔstɔlɔ Paulo lo 2 Koreto 11:3: “Keli dimi lambuka woma nti: Uku akadimbiya ului Eva la lukesu landi, tukanyi tanyu tatukulana uma l’uluwanyi a mete la pudipudi utsha le Kristu.” Ofukutanu a lɔkɛwɔ l’ɛngɔ tshɛ kasɛna ɛlɔ kɛnɛ, mbuta ate: tshunda di’anto di’anganyi la Nzambi tôholaka ofukutanu a lɔkɛwɔ wakahɔhɔla “Ahangamende” mbuta ate: ditongami di’akongote, dia kɔlɔ ndo dia dengalenga diakotɔ oma l’awala wa l’asa andjelo l’anto lo nshi ya Nɔa. (Etatelo 6:4, 12, 13; Luka 17:26) Hatokoke mamba dia Satana kambaka olimu la lokeso dia mbela kɛlɛ kande, djekoleko oya le ekambi wa Nzambi.—1 Petero 5:8; Enyelo 12:17.
22. Ɛtshɔkɔ akɔna wayotokondja etena kayonyema Satana na?
22 Satana hadimwama kânga yema tshitshɛ lo totshapita t’ekomelo ta lo dibuku dia Jɔbɔ. Jɔbɔ akôkonya ewo lo tɔfwɛfwɛ tande ta kɔlɔ ndo ta kashi tɔ̂nɛ: ndoko onto lakoka nama kɔlamelo yande otsha le Nzambi lam’ahembamande. Woho akɔ wâmɛ mbele, kem’edja nto, lo nshi yayaye, etena kayoya “ului a wuki” w’anto walama kɔlamelo yawɔ oma lo ‘fɔnu ka woke,’ Satana ayodjama lo difuku di’aha l’ekomelo. Apami la amato wele la mbetawɔ kâmɛ ndo Jɔbɔ kanga kɔlamelo, wayosangana la “ului a wuki” akɔ dia ngɛnangɛna ɛtshɔkɔ wa lo paradiso kakɔ, ɛɛ, ɛtshɔkɔ w’amɛna woleki wɛnɛ wakafutama Jɔbɔ!—Enyelo 7:9-17; 20:1-3, 11-13; Jobo 14:13.
[Footnote]
a Enda lo Annuaire des Témoins de Jéhovah 1992, lɛkɛ 177.
Wembola w’Ovuswelo
◻ Diɛnyɛlɔ diakɔna di’ɔlɔlɔ dia kɔlamelo diakatotshikɛ Jɔbɔ, Yeso la Paulo na?
◻ Woho akɔna wakatokomɛ anto wa kɔlamelo Satana na?
◻ Woho akɔna wakoka ɛlɔngɔlɔngɔ mbikɛ keso yaki Satana ekolo na?
◻ Akokaso ntsha dia ntokomɛ elimu waki Satana na?
[Caption]
L’Ethiopie, Meswat nde la Yoalan wekɔ lo kambɛ Jehowa olimu wa lo tena ndo lo tena ɛlɔ kɛnɛ lo ndjela ɛnyɛlɔ ka shɛwɔ lakadiakema
[Caption]
Entellia, osekaseka wa kɔlamelo w’ose Afrika wa Nɔrdɛ