Ɔkɛndɛ wele la nyuma k’ekila lo okotshamelo wa sangwelo diaki Jehowa

“Diui diatutumbaka uma l’unyo ami . . . diatushidiyaka kene kakamasanguya.”—IS. 55:11.

1. Sha ɛnyɛlɔ kɛnya otshikitanu wele lam’asa ekongelo la sangwelo.

TƆSHI dia apami ahende wekɔ lo ndjalɔngɔsɔla dia munda lɔkɛndɔ lo mutuka. Pami ka ntondo ambosanga mboka kɛnya otsha lɛnɛ atandatshu lo kartɛ. Pami ka hende mbeyaka dimɛna otsha lɛnɛ atandatshu ndo nde mbeyaka towokawoka totshikitanyi tatɔla otsha lɛkɔ. Nde amboyalɔngɔsɔla dia teta lo mboka nkina naka ayonga ohomba. Lo yɛdikɔ mɔtshi, toho totshikitanyi takamba la apami ahende asɔ mɛnyaka otshikitanu wele lam’asa ekongelo la sangwelo. Nkongɛ akambo koka mbɛdikama la nsanga mboka kahomba onto mbidjɛ dia nkoma lo dihole dimɔtshi, koko sangwelo mendanaka la monga l’oyango ɔmɔtshi lo yimba aha la nsɔna yoho shikaa yayokotsha onto oyango akɔ.

2, 3. a) Sangwelo diaki Jehowa mendanaka la na, ndo etena kakasale Adama la Eva pɛkato, ngande wakandakandola dui sɔ? b) Lande na kahombaso mbidja yimba lo okotshamelo wa sangwelo diaki Jehowa?

² Dia nkotsha lolango lande, Jehowa hakambe la ekongelo, koko nde kambaka la sangwelo. (Ef. 3:11) Sangwelo sɔ mendanaka la woho wakandalɔngɔsɔla oma k’etatelo dia nkɛtɛ k’otondo nkadimɔ paradiso lɛnɛ ayodjasɛ anto wa kokele lo wɔladi ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ pondjo pondjo. (Etat. 1:28) Etena kakasale Adama la Eva pɛkato, Jehowa akakandola dui sɔ lo nsala kɛnɛ kaki ohomba dia lolango lande kotshama. (Adia Etatelu 3:15.) Jehowa akate dia womoto ande la didjidji akahombe mbota ‘kanula’ kana Ɔna pami lakahombe ndjodiaka Satana ndo ndjonya akambo wa kɔlɔ tshɛ wakandela.—Heb. 2:14; 1 Joa. 3:8.

³ Ndoko ɛngɔ kele l’olongo kana kele la nkɛtɛ kakoka nshimba Jehowa dia nde nkotsha sangwelo diande. (Is. 46:9-11) Lande na kataso ngasɔ? Nɛ dia nyuma k’ekila mendanaka la diɔ. Wolo wahadjama anya ɔsɔ toshikikɛka dia sangwelo diaki Nzambi ‘diayokotshama ndoko onyake.’ (Is. 55:10, 11) Sho pombaka mbidja yimba tshɛ lo tshɛ lo okotshamelo wa sangwelo diaki Nzambi nɛ dia elongamelo kaso ka lɔsɛnɔ la lo nshi yayaye nemanɛka l’okotshamelo adiɔ. Lâdiko dia lâsɔ, mbetawɔ kaso keketshamaka lo mɛna woho wakamba Jehowa la nyuma kande k’ekila. Ɔkɔnɛ, nyɛsɔ tɔsɛdingole ɔkɛndɛ waki la nyuma k’ekila lo nshi yakete, wele la tɔ nshi nyɛ ndo wayonga la tɔ lo nshi yayaye l’okotshamelo wa sangwelo diaki Jehowa.

Ɔkɛndɛ waki la nyuma k’ekila lo nshi yakete

4. Ngande wakayasholaka Jehowa sangwelo diande yema yema?

⁴ Lo nshi yakafundamaka Bible, Jehowa akayasholaka sangwelo diande yema yema. L’etatelo, Ɔnɛ lakahombe ndjonga Kanula yakalakema akatshikala ‘sheke y’ekila.’ (1 Kor. 2:7) Jehowa akayɔtɛkɛta nto dikambo dia kanula l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi oko 2 000. (Adia Etatelu 12:7; 22:15-18.) Jehowa akalake Abarahama daka diaki la ekotshamelo ka woke. Etelo k’ɔnɛ ‘lo tshimbo ya kanula yayɛ’ mɛnyaka hwe dia Kanula shɔ yakahombe ndjotɔ oko onto l’ɔlɔndji wa Abarahama. Tekɔ l’eshikikelo dia Satana akadjaka yimba lo woho wakayeyamaka ɔlɔndji wakahombe Kanula shɔ ndjotɔ. Aha la tâmu, Otunyi ɔsɔ akayangaka dia ndanya ɔlɔndji wa Abarahama diaha sangwelo diaki Nzambi kotshama. Koko, dui sɔ kokoka nsalema nɛ dia nyuma kaki Nzambi kahɛnama kakakambaka olimu. Lo toho takɔna?

5, 6. Ngande wakakambe Jehowa la nyuma kande dia nkokɛ anto wa l’ɔlɔndji wakahombe Kanula ndjotɔ?

⁵ Jehowa akakambe la nyuma kande dia nkokɛ anto wa l’ɔlɔndji wakahombe Kanula ndjotɔ. Jehowa akatɛ Abarama (Abarahama) ate: “Dimi leli engawu kaye.” (Etat. 15:1) Ɔsɔ komonga ɛtɛkɛta w’anyanya. Ɛnyɛlɔ, tɔsɛdingole kɛnɛ kakatombe oya lo 1919 N.T.D. etena kakatodjasɛka Abarahama nde la Sara lo tshanda mɔtshi la Ngɛrara. Aha la mbeya dia Sara aki wadi aki Abarahama, Abimelɛkɛ nkumekanga ka Ngɛrara akɔshi Sara dia nde monga wadɛnde. Onde Satana mbakahembaka dia mfukutanya akambo diaha Sara mbotɛ Abarahama kanula? Bible hate ndoko dikambo. Koko, tɔ totɛka dia Jehowa akekɛ lonya. Nde akewola Abimelɛkɛ lo dɔ diaha nde munanda Sara.—Etat. 20:1-18.

⁶ Koko aha lâsɔ ato. Jehowa akatshungola Abarahama nde l’ase nkumbo kande lo waaso efula. (Etat. 12:14-20; 14:13-20; 26:26-29) Ɔnkɔnɛ, omembi w’esambo akate lo kɛnɛ kendana la Abarahama nde la tokanula tande ate: “Ndi [Jehowa] kumbetawo antu mbatshela kolo. Ndi akahangwela khumi ya dikanga dia dikambu diawo, ati: Tanyunandaki wane wakamakiti iso, ndu tanyutshelaki amvutshi ami kolo!”—Osam. 105:14, 15.

7. Lo toho takɔna takakokɛ Jehowa wodja w’Isariyɛlɛ?

⁷ Lo tshimbo ya nyuma kande, Jehowa akakokɛ wodja w’Isariyɛlɛ wakahombe Kanula ndjotɔ lɔkɔ. Lo tshimbo ya nyuma kande, Jehowa akasha wodja w’Isariyɛlɛ Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ wakakokɛka ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ ndo ase Juda diaha vɔ mbɔtɔ mindo lo nyuma, lo lɔkɛwɔ ndo lo demba. (Etum. 31:18; 2 Kor. 3:3) Lo nshi y’Embadi, nyuma kaki Jehowa kakasha apami amɔtshi wolo wa vɔ ntshungola ase Isariyɛlɛ oma le atunyi awɔ. (Emb. 3:9, 10) Lo ntambe yaki la ntondo ka Yeso, mbuta ate etenyi ka ntondo ka kanula ya Abarahama mbotɔ, nyuma k’ekila kakakambe olimu dia kokɛ Jerusalɛma, Bɛtɛlɛhɛma ndo tɛmpɛlɔ, nɛ dia ahole asɔ wakahombe ndjonga ohomba efula l’okotshamelo wa prɔfɛsiya yakendanaka la Yeso.

8. Kakɔna kɛnya dia nyuma k’ekila kakakimanyiya Ɔna Nzambi lo lɔsɛnɔ ndo l’olimu ande?

⁸ Nyuma k’ekila kakakimanyiya Yeso lo lɔsɛnɔ ndo l’olimu ande. Nyuma k’ekila kakasale dikambo diahatasalemaka ndoko lushi lo otema waki Mariya womoto l’emuma. Tɔ kakakonya dia womoto lele kema kokele ntshɔ diemi ndo mbota Ɔna pami la kokele lakiwɔ kofundɛ kibawo ka nyɔi. (Luka 1:26-31, 34, 35) L’ɔkɔngɔ diko, nyuma kakayokokɛka Yeso etena kakinde eke dikɛnda diaha nde mvɔ nyɔi k’osondjo. (Mat. 2:7, 8, 12, 13) Etena kaki Yeso suke l’ɛnɔnyi 30, Nzambi akokite nyuma k’ekila ko akɔ̂sɔnɛ dia nde monga okitɔ lo kiti ka diolelo dia Davidi ndo akawosha ɔkɛndɛ wa nsambisha. (Luka 1:32, 33; 4:16-21) Nyuma k’ekila kakasha Yeso wolo wa nde nsala ahindo, ɛnyɛlɔ nkɔnɔla akanga a hemɔ, ndesha elui w’anto ndo mbolola wanɛ wakavu. Ahindo asɔ waki didjidji di’ɛtshɔkɔ wayotokondja l’ɛlɔmbwɛlɔ ka Yeso.

9, 10. a) Ngande wakɛnaka anto dia ambeki waki Yeso wa lo ntambe ka ntondo wekɔ la nyuma k’ekila? b) Naa dui dia mamba diendana la okotshamelo wa sangwelo diaki Jehowa diakashɔma lo ntambe ka ntondo T.D.?

⁹ Oma lo Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D., Jehowa akakambe la nyuma kande dia nkita wanɛ wakenga etenyi ka hende ka kanula ya Abarahama nyuma, wanɛ wele efula ka l’atei awɔ komonga tokanula ta Abarahama ta mɛtɛ mɛtɛ. (Romo 8:15-17; Ngal. 3:29) Mɛnamaka dia ambeki waki Yeso wa lo ntambe ka ntondo waki la nyuma k’ekila ndo tɔ kakâkimanyiya dia vɔ nsambisha l’ohetoheto ndo nsala akambo wa diambo. (Etsha 1:8; 2:1-4; 1 Kor. 12:7-11) Lo tshimbo ya weshasha wa lo dihindo ɛsɔ, nyuma k’ekila kakashola dui dimɔtshi dia mamba diendana la okotshamelo wa sangwelo diaki Jehowa. Jehowa kokamba nto la tɛmpɛlɔ ka la Jerusalɛma oko dihole diakahombe anto mbɔtɛmɔlaka. Nde akatone ase Isariyɛlɛ ko aketawɔ etshumanelo k’Akristo k’oyoyo. Oma k’etena kɛsɔ, Jehowa ekɔ lo nkamba la etshumanelo k’akitami kɛsɔ l’okotshamelo wa sangwelo diande.

¹⁰ Toho tɔmɔtshi takakambe Jehowa la nyuma kande k’ekila lo nshi yakafundamaka Bible dia sangwelo diande kotshama ele nkokɛ ekambi ande, mbasha wolo ndo mbasɔna. Ko kayotota dia nshi yaso nyɛ? Ngande wakamba Jehowa la nyuma kande nshi nyɛ dia sangwelo diande kotshama? Lam’ele sho nangaka nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma kɛsɔ, sho pombaka mbeya awui asɔ. Nyɛsɔ tɔsɛdingole toho tɔnɛi takamba Jehowa la nyuma kande nshi nyɛ.

Ɔkɛndɛ wele la nyuma k’ekila nshi nyɛ

11. Kakɔna kɛnya dia nyuma k’ekila kimanyiyaka ekambi waki Nzambi dia vɔ monga pudipudi, ndo ngande wakokaso mɛnya dia sho nɔmbwamaka la nyuma?

¹¹ Ntondotondo, nyuma k’ekila kimanyiyaka ekambi waki Nzambi dia vɔ monga pudipudi. Wanɛ wele l’ɔkɛndɛ lo sangwelo diaki Nzambi pombaka monga la lɔkɛwɔ la pudipudi. (Adia 1 Koreto 6:9-11.) Anto amɔtshi waya Akristo wa mɛtɛ ɛlɔ kɛnɛ wakasalaka akambo wa mindo wele oko monanyi, loseka ndo dieyanelo dia pami la pami kana womoto la womoto. Nsaki yota pɛkato koka monɛma wolo efula. (Jak. 1:14, 15) Koko, Akristo asɔ ‘wakɛdiama,’ mbuta ate wakasale etshikitanu wahombama lo nsɛnɔ yawɔ dia ngɛnyangɛnya Nzambi. Kakɔna kakoka nkimanyiya onto lalanga Nzambi dia nde nshika ekolo la ntondo ka nsaki ka nsala awui wa kɔlɔ? 1 Koreto 6:11 kadimolaka ɔnɛ: “Nyuma ka [Nzambi k]asu.” Naka sho nama lɔkɛwɔ la pudipudi, kete tayɛnya dia sho mbetawɔka dia nyuma nɔmbɔla nsɛnɔ yaso.

12. a) Lo ndjela ɛnɛlɔ kakɛnyi Ezekiyɛlɛ, ngande walɔmbɔla Jehowa okongamelo ande? b) Ngande wakokaso mɛnya ɔnɛ tekɔ lo nɔmbwama la nyuma?

¹² Dui dia hende ele, Jehowa kambaka la nyuma kande dia nɔmbɔla okongamelo ande otsha lɛnɛ alangande dia vɔ ntshɔ. Etenyi ka l’olongo k’okongamelo waki Jehowa mɛnyama lo ɛnɛlɔ kaki Ezekiyɛlɛ oko pusupusu ka l’olongo katatshu dia tokotsha sangwelo diaki Jehowa. Kakɔna katshutshuya pusupusu kɛsɔ dia nsekesɔ otsha lo lɛkɛ lɔmɔtshi? Ele nyuma k’ekila. (Ezek. 1:20, 21) Tatohɛke dia okongamelo wa Jehowa kengama la tenyi pende diele etenyi kɛmɔtshi kekɔ l’olongo ndo kekina la nkɛtɛ. Tenyi diakɔ pende nɔmbwamaka la nyuma k’ekila. Naka sho monga la okitanyiya ndo la kɔlamelo lo ɛlɔmbwɛlɔ katosha etenyi ka la nkɛtɛ k’okongamelo waki Nzambi, kete tayɛnya dia tekɔ lo takɛndakɛnda kâmɛ la pusupusu ka l’olongo kaki Jehowa ndo tekɔ lo nɔmbwama la nyuma kande k’ekila.—Heb. 13:17.

13, 14. a) Waa na wakenga “lolonga lone” lakatɛkɛta Yeso? b) Sha ɛnyɛlɔ kɛnya dia nyuma k’ekila kekɔ lo tokimanyiya dia sho nshihodia akambo wa mɛtɛ wa lo Bible. (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Onde tekɔ lo nkɛndakɛnda l’osase watafulanɛ?”)

¹³ Dui dia sato ele, nyuma kekɔ lo tokimanyiya dia sho nshihodia akambo wa mɛtɛ wa lo Bible. (Tuk. 4:18) Aya edja efula kakamba ‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’ la periodikɛ kɛnɛ oko ehomɔ ka ntondo dia tangamulaka osase yema yema. (Mat. 24:45) Ɛnyɛlɔ, tɔsɛdingole eokelo kele la so lo dikambo dia wanɛ wakenga “lolonga lone” lakatɛkɛta Yeso. (Adia Mateu 24:32-34.) Naa lɔlɔnga lakatɛkɛta Yeso? Sawo diaki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Wôngelo waki Kristo, alembetshiyawɔ le yɛ?” diakalembetshiya dia Yeso akatɛkɛtaka dia ambeki ande waki suke la nkitama nyuma k’ekila koko aha dia anto wa kɔlɔ.a Ambeki w’akitami wa Yeso wa lo ntambe ka ntondo ndo wa lo nshi yaso nyɛ mbakahombe ndjɛna djembetelo ndo nshihodia kitshimudi yayɔ y’ɔnɛ Yeso “aya ka suku.”

¹⁴ Kitshimudi yakɔna yele la elembetshiyelo ɛsɔ le so? Kânga mbahatakoke mbadia lofulo l’ɛnɔnyi shikaa lɔsa “lolonga lone,” tatohɛke dia tshɛkɛta “lɔlɔnga” mendanaka mbala efula la anto wele l’ɛnɔnyi wotshikitanyi wasɛna l’etena kɛmɔtshi ka lânde, lɔ halɔshi ɛnɔnyi wamboleka efula ndo lɔ lekɔ l’ekomelo. (Etum. 1:6) Lâsɔ, ɛtɛkɛta waki Yeso wendana la “lolonga lone” alembetshiyawɔ? Mɛnamaka dia nde akalangaka mbuta dia akitami waki la lɔsɛnɔ etena kakatatɛ djembetelo mɛnama lo 1914 wakahombe nsɛna l’etena kâmɛ la akitami wayɛna etatelo ka fɔnu ka woke. Lɔlɔnga lɔsɔ laki la etatelo ndo lɔ mɛtɛ layonga la ekomelo. Okotshamelo w’akambo wotshikitanyi wendana la djembetelo mɛnyaka hwe dia fɔnu kɛsɔ kaya suke. Naka sho ntetemala nsala akambo la shamanya ndo sungukalaka, kete tayɛnya dia tekɔ lo takɛndakɛnda l’osase ndo tekɔ lo nɔmbwama la nyuma k’ekila.—Mako 13:37.

15. Kakɔna kɛnya dia nyuma k’ekila mbatosha wolo wa nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ?

¹⁵ Dui dia nɛi ele, nyuma k’ekila toshaka wolo wa nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ. (Etsha 1:8) Onde lokumu l’ɔlɔlɔ koka sambishama lo nkɛtɛ k’otondo aha l’ekimanyielo ka nyuma k’ekila? Ohotokokana yimba lo dikambo sɔ. Ondo ndo wɛ mbele l’atei w’anto wakate ɔnɛ ‘hatshɔki pondjo dia tosambisha lo luudu la luudu’ l’ɔtɛ w’ɔsɔnyi w’efula kana wa wɔma waki la yɛ. Koko, kakianɛ wɛ osha lonya l’olimu ɔsɔ l’ohetoheto tshɛ.b Ɛmɛnyi wa Jehowa efula wa kɔlamelo wakatetemala nsambisha kânga la ntondo k’ɔlɔshamelo kana k’ɔhɛnyɔhɛnyɔ. Paka nyuma k’ekila kaki Nzambi mbakoka tosha wolo wa ntondoya wekamu wa mamba ndo nsala akambo wahatakoke nsala la wolo aso hita. (Mika 3:8; Mat. 17:20) Naka sho ndjasha tshɛ l’olimu w’esambishelo, kete tayɛnya dia sho nɔmbwamaka la nyuma.

Ɔkɛndɛ wayonga la nyuma k’ekila lo nshi yayaye

16. Lande na kakokaso ndjashikikɛ dia Jehowa ayokokɛ ekambi ande lo fɔnu ka woke?

¹⁶ Lo nshi yayaye, Jehowa ayokamba la nyuma k’ekila lo toho ta diambo dia nkotsha sangwelo diande. Ntondotondo, nyɛsɔ tɔtɛkɛtɛ dikambo di’ekokelo. Oko wakatadiɛnyi, Jehowa akakambe la nyuma kande lo nshi yakete dia nkokɛ ase Isariyɛlɛ amɔtshi ndo wodja w’Isariyɛlɛ w’otondo. Ɔnkɔnɛ, tekɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika wa mbetawɔ dia nde ayokamba la nyuma kakɔ kâmɛ dia nkokɛ ekambi ande lo fɔnu ka woke kaya suke. Hatohombe ndjambola lo kɛnɛ kendana la woho shikaa wayotokokɛ Jehowa, koko tokongɛke nshi yayaye la wɛkamu tshɛ teya dia Jehowa hohɛki pondjo wanɛ wawoka ngandji ndo nde ayowashaka nyuma kande k’ekila.—2 Ek. 16:9; Osam. 139:7-12.

17. Ngande wayokamba Jehowa la nyuma kande k’ekila l’andja w’oyoyo?

¹⁷ Ngande wayokamba Jehowa la nyuma kande k’ekila l’andja w’oyoyo wayaye? Nyuma kɛsɔ mbayokimanyiya dia wɛɔmbɔ w’eyoyo wayofɔma l’etena kɛsɔ fundama. (Eny. 20:12) Kakɔna kayonga lo wɛɔmbɔ ɛsɔ? Ondo wadjango waki Jehowa wayototokitanyiya l’edja k’ɛnɔnyi kinunu. Onde tekɔ lo kongɛ etena kayotoyɔsɛdingola awui wele lo wɛɔmbɔ ɛsɔ? Tekɔ lo kongɛ andja w’oyoyo ɔsɔ l’asolo walomɔlomɔ. Hatokoke nshihodia oma ko kakianɛ woho wayonga lɔsɛnɔ etena kayotɔtshɔkɔla Jehowa lam’ayondokamba la nyuma kande k’ekila dia nkotsha sangwelo diande diendana la nkɛtɛ ndo l’anto wodjashi lɔkɔ.

18. Yɛdikɔ yakɔna yambotɔsa?

¹⁸ Tatohɛke pondjo dia sangwelo diaki Jehowa diayokotshama ndoko onyake nɛ dia nde ekɔ lo nkamba la nyuma kande k’ekila, mbuta ate wolo woleki tshɛ l’andja w’otondo dia dikotsha. Sangwelo sɔ mendanaka la so. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ toyashikikɛ dia nsɛngasɛnga Jehowa dia nde tosha nyuma kande ndo tetawɔ dia nɔmbwama la tɔ. (Luka 11:13) Lo ntsha ngasɔ, tayonga l’elongamelo ka ndjɔsɛna pondjo pondjo lo Paradiso ka la nkɛtɛ oko wakasangoya Jehowa lo dikambo di’anto.

[Nɔtɛ ya l’ɛse ka dikatshi]

Onde wɛ âkohɔ?

• Lo toho takɔna takakambe Jehowa la nyuma kande k’ekila lo nshi yakafundamaka Bible dia sangwelo diande ntshɔ otsha la ntondo?

• Ngande wakamba Jehowa la nyuma kande lo nshi yaso nyɛ?

• Ngande wayokamba Jehowa la nyuma kande lo nshi yayaye dia nkotsha sangwelo diande?

[Kiombo ya lo lɛkɛ 10]

Onde tekɔ lo nkɛndakɛnda l’osase watafulanɛ?

Jehowa ekɔ lo ntetemala mpɛtshɛ ekambi ande osase. Naa etshikitanu ɛmɔtshi wendana la wetshelo wambotondjama lo Tshoto y’etangelo?

▪ Naa wetshelo wa dimɛna wele lo wɛɛla waki Yeso wendana la wodoya lo kɛnɛ kendana l’ohamelo wa lo nyuma? (Mat. 13:33)—Ngɔndɔ k’esambele 15, 2008, lɛkɛ 19-20.

▪ Etena kakɔna kayokomɛ ɔsɔnwɛlɔ w’Akristo wele la leeta l’otsha l’olongo?—Ngɔndɔ ka ntondo 15, 2008, lɛkɛ 22-23.

▪ Ntɛmɔla Jehowa “lu nyuma” kɛdikɛdi na? (Joa. 4:24)—Ngɔndɔ k’enanɛi 1, 2002, lɛkɛ 12.

▪ Lo sɛkɛ dia tɛmpɛlɔ diakɔna diakamba olui a woke olimu? (Eny. 7:15)—Ngɔndɔ ka tanu 1, 2006, lɛkɛ 13.

▪ Etena kakɔna kayosalema okakitwelo w’ɛkɔkɔ la mbudi? (Mat. 25:31-33)—Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi 1, 1995, lɛkɛ 10-20.