SIOPE
1 Naʻe ʻi ai ha tangata ʻi he fonua ko ʻUsá ko hono hingoá ko Siope.*+ Ko ha tangata faitotonu mo anga-tonu ia;*+ naʻá ne manavahē ki he ʻOtuá mo fakamamaʻo mei he meʻa naʻe koví.+ 2 Naʻe fanauʻi kiate ia ha foha ʻe toko fitu mo ha ʻofefine ʻe toko tolu. 3 Ko ʻene fanga monumanú naʻe feʻunga mo e sipi ʻe 7,000, kāmeli ʻe 3,000, pulu ʻe 1,000,* mo e ʻasi* ʻe 500, fakataha mo ha fuʻu kau sevāniti tokolahi, ko ia naʻá ne hoko ko e tokotaha lahi taha ia ʻi he kotoa ʻo e kakai ʻo e Hahaké.
4 Naʻe fai ʻe hono foha taki taha ha kātoanga ʻi hono falé ʻi hono ʻaho naʻe vaheʻi ki aí.* Naʻa nau fakaafeʻi honau fanga tuofāfine ʻe toko tolú ke nau kai mo inu fakataha mo kinautolu. 5 ʻI he kakato ʻa e ngaahi ʻaho hokohoko ʻo ʻenau kātoangá, naʻe fekau atu ʻe Siope ke nau haʻu koeʻuhí ke fakamāʻoniʻoniʻi kinautolu. Naʻá ne tuʻu pongipongia hake leva ʻo ne ʻoatu ha ngaahi feilaulau tutu+ maʻá e tokotaha taki taha ʻo kinautolu. He naʻe pehē ʻe Siope: “Kuo faiangahala mo laukovi nai ʻa hoku ngaahi fohá ki he ʻOtuá ʻi honau lotó.” Ko e meʻa ia naʻe fai maʻu pē ʻe Siopé.+
6 Pea naʻe hoko leva ʻa e ʻaho naʻe hū atu ai ʻa e ngaahi foha ʻo e ʻOtua moʻoní*+ ke nau tuʻu ʻi he ʻao ʻo Sihová,+ pea naʻe hū atu foki ʻi honau lotolotongá+ ʻa Sētane.+
7 Pea naʻe folofola ange ʻa Sihova kia Sētane: “Ko hoʻo haʻu ena mei fē?” Naʻe tali ange ʻe Sētane kia Sihova: “Mei heʻeku takamilo holo ʻi he māmaní mo feʻaluʻaki holo ai.”+ 8 Pea naʻe folofola ange ʻa Sihova kia Sētane: “Kuó ke fakatokangaʻi atu ʻa ʻeku* sevāniti ko Siopé? ʻOku ʻikai ha taha ʻe hangē ko iá ʻi he māmaní. Ko ha tangata faitotonu mo anga-tonu ia,*+ pea manavahē ki he ʻOtuá mo fakamamaʻo mei he meʻa ʻoku koví.” 9 Naʻe tali ange ai ʻe Sētane kia Sihova: “ʻOku manavahē tuʻungaʻa pē koā ʻa Siope ki he ʻOtuá?+ 10 ʻIkai kuó ke ʻaaʻi malu takai ia mo hono falé+ mo e meʻa kotoa pē kuó ne maʻú? Kuó ke tāpuakiʻi ʻa e ngāue ʻa hono nimá+ pea kuo mafola atu ʻene fanga monumanú ʻi he fonuá. 11 Ka ko eni, mafao atu muʻa ho nimá peá ke taaʻi ʻa e meʻa kotoa pē ʻokú ne maʻú, pea te ne laukovi moʻoni kiate koe ʻi ho fofongá tonu.” 12 Naʻe folofola ange leva ʻa Sihova kia Sētane: “Vakai! Ko e meʻa kotoa pē ʻokú ne maʻú ʻoku ʻi ho nimá ia.* Ko e meʻá pē ke ʻoua ʻe ala ho nimá kiate ia!” Ko ia naʻe hū ʻa Sētane ki tuʻa mei he ʻao* ʻo Sihová.+
13 Pea ʻi he ʻaho naʻe kai ai mo inu uaine ʻa hono ngaahi fohá mo hono ngaahi ʻofefiné ʻi he fale ʻo e foha lahi tahá,+ 14 naʻe haʻu ha talafekau kia Siope ʻo ne pehē: “Naʻe fai ʻa e palau ʻa e fanga pulú pea naʻe kaikai ʻa e fanga ʻasí ʻi honau tafaʻakí 15 ʻi he taimi naʻe haʻu ai ʻa e kau Sepeaní ʻo ʻohofi pea ʻave kinautolú, pea naʻa nau tāmateʻi ʻa e kau sevānití ʻaki ʻa e heletā. Ko au toko taha pē naʻe hao mai ke tala atu ia kiate koé.”
16 Lolotonga ʻene kei leá, naʻe toe haʻu ha tokotaha ʻo ne pehē: “Naʻe tō hifo mei hēvani ha afi mei he ʻOtuá* ki he fanga sipí mo e kau sevānití ʻo ne keina kinautolu! Ko au toko taha pē naʻe hao mai ke tala atu ia kiate koé.”
17 Lolotonga ʻene kei leá, naʻe toe haʻu ha tokotaha ʻo ne pehē: “Naʻe haʻu ʻa e kau Kalitiá+ ʻi he kongakau ʻe tolu ʻo nau ʻohofi ʻa e fanga kāmelí ʻo ʻave kinautolu, pea nau tāmateʻi ʻa e kau sevānití ʻaki ʻa e heletā. Ko au toko taha pē naʻe hao mai ke tala atu ia kiate koé.”
18 Lolotonga ʻene kei leá, naʻe toe haʻu ha tokotaha ʻo ne pehē: “Naʻe fai ʻa e kai mo e inu uaine ʻa ho ngaahi fohá mo ho ngaahi ʻofefiné ʻi he fale ʻo e foha lahi tahá. 19 Fakafokifā naʻe haʻu ha fuʻu matangi mei he toafá, ʻo ne faʻaki ki he tuliki ʻe fā ʻo e falé, ko ia naʻe holo hifo ia ʻi hoʻo fānaú pea nau mate ai. Ko au toko taha pē naʻe hao mai ke tala atu ia kiate koé.”
20 Naʻe tuʻu hake ai ʻa Siope ʻo ne hae ʻa hono kofú pea kosi hono ʻulú; naʻá ne tō hifo leva ki he kelekelé ʻo ne punou 21 peá ne pehē:
“Naʻá ku haʻu telefua mei he manava ʻo ʻeku faʻeé,
Pea te u foki telefua pē.+
Ko Sihova kuó ne foakí,+ pea ko Sihova kuó ne toʻó.
Tuku ke fakahīkihikiʻi ai pē ʻa e huafa ʻo Sihová.”
22 ʻI he kotoa ʻo e meʻá ni, naʻe ʻikai fai ʻe Siope ha angahala pe tukuakiʻi ʻa e ʻOtuá ki hono fai ha meʻa ʻoku hala.*
2 ʻI he hili iá, naʻe hoko mai ʻa e ʻaho naʻe hū atu ai ʻa e ngaahi foha ʻo e ʻOtua moʻoní*+ ke nau tuʻu ʻi he ʻao ʻo Sihová,+ pea naʻe hū atu foki ʻi honau lotolotongá ʻa Sētane ke ne tuʻu ʻi he ʻao ʻo Sihová.+
2 Pea naʻe folofola ange ʻa Sihova kia Sētane: “Ko hoʻo haʻu ena mei fē?” Naʻe tali ange ʻe Sētane kia Sihova: “Mei heʻeku takamilo holo ʻi he māmaní mo feʻaluʻaki holo ai.”+ 3 Pea naʻe folofola ange ʻa Sihova kia Sētane: “Kuó ke fakatokangaʻi atu ʻa ʻeku* sevāniti ko Siopé? ʻOku ʻikai ha taha ʻe hangē ko iá ʻi he māmaní. Ko ha tangata faitotonu mo anga-tonu ia,*+ pea manavahē ki he ʻOtuá mo fakamamaʻo mei he meʻa ʻoku koví. ʻOkú ne kei puke maʻu pē ʻene anga-tonú,+ neongo hoʻo feinga ke ueʻi au ke u fai ha meʻa kiate ia+ ke fakaʻauha* ia taʻeʻiai hano ʻuhingá.” 4 Ka naʻe tali ange ʻe Sētane kia Sihova: “Ko e kili pē ki he kili. ʻE tuku atu ʻe ha tangata ʻa e meʻa kotoa ʻokú ne maʻú koeʻuhí ko ʻene moʻuí. 5 Ka ko eni, mafao atu muʻa ho nimá peá ke taaʻi ʻa hono huí mo hono kakanó, pea te ne laukovi moʻoni kiate koe ʻi ho fofongá tonu.”+
6 Naʻe folofola ange leva ʻa Sihova kia Sētane: “Vakai! ʻOkú ne ʻi ho nimá!* Ko e meʻá pē ke ʻoua te ke toʻo ʻene moʻuí!” 7 Ko ia naʻe hū ʻa Sētane ki tuʻa mei he ʻao* ʻo Sihová ʻo ne taaʻi ʻa Siope ʻaki ʻa e ngaahi hangatāmaki langa lahi*+ mei hono ʻaofivaʻé ki hono tumuʻakí. 8 Pea naʻe toʻo ʻe Siope ha mapakiʻi ipu ʻumea ke ne vaku ʻaki ia, pea naʻá ne tangutu ʻi he loto efuefú.+
9 Faifai atu pē naʻe pehē ange ʻe hono uaifí kiate ia: “ʻOkú ke kei puke maʻu pē koā ʻa hoʻo anga-tonú? Laukovi ki he ʻOtuá ka ke mate!” 10 Ka naʻá ne pehē ange kiate ia: “ʻOku hangē hoʻo leá ko e taha ʻo e kau fefine taʻeʻatamaí. Te tau tali pē koā ʻa e meʻa ʻoku leleí mei he ʻOtua moʻoní pea ʻikai tali mo e meʻa ʻoku koví?”+ ʻI he kotoa ʻo e meʻá ni, naʻe ʻikai fai ʻe Siope ha angahala ʻaki hono loungutú.+
11 Naʻe fanongo ʻa e ngaahi kaungāmeʻa* ʻe toko tolu ʻo Siopé ʻo fekauʻaki mo e kotoa ʻo e ngaahi tuʻutāmaki kuo hoko kiate iá, pea naʻe haʻu ʻa e tokotaha taki taha mei hono feituʻu ʻoʻona—ko ʻElifasi+ mei Tīmani, Pilitati+ mei Suaʻa,+ mo Sofaʻā+ mei Naʻamá. Ko ia naʻa nau loto ke nau fakataha ke nau ō ʻo fakahāhā ha kaungāongoʻi kia Siope mo fakafiemālie kiate ia. 12 ʻI heʻenau sio kiate ia mei he mamaʻó, naʻe ʻikai te nau mei ʻiloʻi ia. Naʻe kamata ke nau tangi leʻo-lahi mo hae honau ngaahi kofú, pea naʻa nau tolo ʻa e efú ki he ʻataá pea ki honau ʻulú.+ 13 Naʻa nau tangutu fakataha leva mo ia ʻi he kelekelé ʻi he ʻaho ʻe fitu mo e pō ʻe fitu. Naʻe ʻikai leaʻaki ʻe ha taha ha foʻi lea ʻe taha mātē kiate ia, he naʻa nau sio naʻá ne fuʻu langa mamahi ʻaupito.+
3 ʻI he hili ʻa e meʻá ni naʻe kamata ke lea ʻa Siope ʻo ne fai ha laukovi ki he ʻaho ʻo hono fanauʻí.*+ 2 Naʻe pehē ʻe Siope:
3 “Tuku ke mole atu ʻa e ʻaho hoku fanauʻí,+
Pehē ki he pō naʻe pehē ai ʻe ha taha: ‘Kuo feitamaʻi ha tama tangata!’
4 Tuku ke hoko ko e koto fakapoʻuli ʻa e ʻaho ko iá.
Ke ʻoua naʻa tokanga ki ai ʻa e ʻOtua ʻi ʻolungá;
Ke ʻoua naʻa ulo mai ki ai ʻa e māmá.
5 Tuku ke maʻu ia ʻe he fakapoʻulilōloó.*
Ke toka ki ai ha konga ʻao fakapōpōʻuli.
Ke fakamanavaheeʻi ia ʻe ha meʻa pē ʻokú ne ʻai ke fakapoʻuli ʻa e ʻahó.
6 Ko e pō ko iá—tuku ke maʻu ia ʻe he poʻulí;+
Ke ʻoua naʻa kau ia ʻi he fiefia ʻo e ngaahi ʻaho ʻo e taʻú,
Pea ke ʻoua naʻa kau ia ʻi he lau ʻo e ngaahi māhiná.
7 ʻIo! Tuku ke paʻa ʻa e pō ko iá;
Ke ʻoua naʻa ongona ai ha kaikaila fiefia.
8 Tuku ki he faʻahinga ʻoku nau talatukiʻi ʻa e ʻahó ke nau talatukiʻi ʻa e ʻaho ko iá,
9 Tuku hono ngaahi fetuʻu pongipongí ke hoko ʻo fakapoʻuli;
Ke kulanoa ʻene tatali ki he maama ʻo e ʻahó,
Pea ke ʻoua naʻá ne mamata ki he ngaahi huelo ʻo e mafoa ʻa e atá.
10 He naʻe ʻikai te ne tāpuni ʻa e matapā ʻo e manava ʻo ʻeku faʻeé;+
Pe fufū ʻa e faingataʻá mei hoku matá.
11 Ko e hā naʻe ʻikai te u mate ai ʻi hoku fanauʻí?
Ko e hā naʻe ʻikai te u ʻauha ai ʻi heʻeku hū mai mei manavá?+
12 Ko e hā naʻe tali ai au ʻe heʻeku faʻeé ʻi hono ongo tuí?
Mo fakahuhu au ʻi hono ongo huhú?
13 Pehení kuó u tokoto atu ʻo ʻikai ha fakahohaʻasi;+
ʻO u mohe pē mo mālōlō+
14 Fakataha mo e ngaahi tuʻi ʻo e māmaní mo honau kau faleʻí,
ʻA ia naʻa nau langa ha ngaahi feituʻu moʻonautolu kuo ʻauha he taimí ni,*
15 Pe fakataha mo e kau pilinisi* naʻe ʻi ai ʻenau koulá,
Pea naʻe fakafonu honau falé ʻaki ʻa e silivá.
16 Pe ko e hā naʻe ʻikai te u tatau ai mo ha tamatō kuo ʻikai ʻiloʻí,
Hangē ha fānau kuo teʻeki ai te nau mamata ʻi he māmá?
17 ʻI he faʻitoká naʻa mo e kau fulikivanú kuo ngata ʻenau hohaʻá;
ʻI aí ʻoku mālōlō ai ʻa e ongosiá.+
18 ʻI aí ʻoku mālōlō fakataha ai ʻa e kau pōpulá;
ʻOku ʻikai te nau ongona ʻa e leʻo ʻo e tokotaha ʻokú ne fakamālohiʻi kinautolu ke fai ʻa e ngāué.
19 ʻOku tatau pē ʻi ai ʻa e iiki mo e lalahi,+
Pea ko e tamaioʻeikí ʻoku tauʻatāina mei hono pulé.
20 Ko e hā ʻokú ne ʻoange ai ʻa e māmá ki he faingataʻaʻiá
Mo e moʻuí kiate kinautolu ʻoku nau mamahi lahí?+
21 Ko e hā ʻoku nau fakaʻamua ai ʻa e maté, ka ʻoku ʻikai ke hokó?+
ʻOku nau keli ki ai ʻo laka ange ia ʻi he keli ki he koloa fufuú,
22 ʻA e faʻahinga ʻoku lahi ʻenau fiefiá,
ʻOku nau fiefia ʻi heʻenau ʻilo ha faʻitoká.
23 Ko e hā ʻokú ne ʻoange ai ʻa e māmá ki ha tangata kuo hē,
ʻA ia kuo ʻaaʻi takai ʻe he ʻOtuá?+
25 He ko e meʻa naʻá ku manavasiʻi ki aí kuo hoko ia kiate au,
Pea ko e meʻa naʻá ku ilifia ki aí kuo tō mai ia kiate au.
26 Kuo ʻikai te u maʻu ha melino, nonga, mo ha mālōlō,
Ka ʻoku kei haʻu pē ʻa e faingataʻá.”
4 Naʻe tali ange leva ʻe ʻElifasi+ mei Tīmaní ʻo pehē:
2 “Kapau ʻe feinga ha tokotaha ke lea atu kiate koe, te ke kina koā?
He ko hai ʻe lava ke ne taʻofi ʻene leá?
3 Ko e moʻoni, kuó ke fakatonutonu ha tokolahi,
Peá ke faʻa fakaivimālohiʻi ʻa e ngaahi nima vaivaí.
4 Ko hoʻo ngaahi leá kuó ne fokotuʻu hake ha taha kuo humu,
Peá ke fakaivimālohiʻi ʻa e faʻahinga kuo ngāvaivai honau tuí.
5 Ka ko eni kuo hoko ia kiate koe, pea kuo lōmekina ai koe;*
ʻOkú ne faʻaki kiate koe, pea ʻokú ke puputuʻu ai.
6 ʻOku ʻikai koā ke ʻoatu kiate koe ʻe hoʻo fakaʻapaʻapa ki he ʻOtuá ha falala pau?
ʻOku ʻikai koā ke ʻoatu ʻe hoʻo ʻaʻeva ʻi he anga-tonú+ ha ʻamanaki kiate koe?
7 Manatu muʻa: Ko hai ha tangata tonuhia kuo ʻauha?
Naʻe ʻanefē hano fakaʻauha ʻa e faitotonú?
8 Ko e meʻa kuó u vakai ki aí ko e faʻahinga ʻoku nau ngoueʻi* ʻa e meʻa ʻoku koví
Pea mo e faʻahinga ʻoku nau tō ʻa e faingataʻá te nau utu pē ʻa e meʻa ko iá.
9 ʻI he mānava ʻa e ʻOtuá ʻoku nau ʻauha ai,
Pea ʻi ha pā mai ʻene houhaú ʻoku nau ʻosi ai.
10 ʻOku ngungulu ʻa e laioné, pea ʻoku tangi ʻa e laione muí,
Ka naʻa mo e nifo ʻo e fanga laione mālohí ʻoku motu ia.
11 ʻOku mate ha laione ʻi he siʻi ʻene meʻakaí,
Pea ʻoku movetevete ʻa e ʻuhiki ʻo e laioné.
12 Naʻe ʻi ai ha lea naʻe ʻomi fakapulipuli kiate au,
Pea naʻe aʻu mai ki hoku telingá hono vanavanaikí.
13 ʻI he hohaʻatuʻu ʻeku fakakaukaú lolotonga ʻeku vīsone poʻulí,
Lolotonga ʻa e māʻumohe ʻa e kakaí,
14 Naʻe tō ha fuʻu manavahē kiate au,
ʻO fakafonu hoku ngaahi huí kotoa ʻaki ʻa e ilifia.
15 Naʻe maʻali hake ha laumālie ʻi muʻa ʻi hoku matá;
Pea naʻe tuʻu ʻa e fulufulu ʻo hoku sinó.
16 Naʻe tuʻu leva ia,
Ka naʻe ʻikai te u fakatokangaʻi ʻa hono fōtungá.
Ko ha ʻata pē naʻe ʻi muʻa ʻi hoku matá;
Naʻe ʻi ai ha nonga, pea naʻá ku fanongo leva ki ha leʻo:
17 ‘ʻE lava ki ha tangata ko ha meʻa noa pē ke lahi ange ʻene māʻoniʻoní ʻi he ʻOtuá?
ʻE maʻa ange ha tangata ʻi hono Tokotaha-Ngaohí?’
18 Vakai! ʻOku ʻikai haʻane falala ki heʻene kau sevānití,
Pea ʻokú ne fakasio ʻa e faihala ʻa ʻene kau ʻāngeló.*
19 Huanoa ange ai ʻa e faʻahinga ʻoku nofo ʻi he ngaahi fale ʻumeá,
ʻOku nau fakavaʻe ʻi he efu+ pē,
ʻA ia ʻoku laikingofua ʻo hangē ha kiʻi muú!
20 ʻOku laiki ʻosi kinautolu mei he pongipongi ki he efiafi;
ʻOku nau ʻauha ʻo taʻengata, pea ʻoku ʻikai tokanga ki ai ha taha.
21 ʻIkai ʻoku nau hangē ha tēniti kuo toʻo hono ngaahi afó?
ʻOku nau mate ʻo ʻikai ha poto.
5 “Ui muʻa! ʻOku fai mai ʻe ha taha ha tali kiate koe?
Ko hai ʻi he kau māʻoniʻoní* te ke hanga ki aí?
2 He ko e ʻitá te ne tāmateʻi ʻa e tokotaha valé,
Pea ko e mānumanú te ne tāmateʻi ʻa e tokotaha hehemangofuá.
3 Kuó u sio ki he faiaka ʻa e tokotaha valé,
Kae fakafokifā pē kuo hoko ha mala ki hono nofoʻangá.
4 Ko hono ngaahi fohá ʻoku nau mamaʻo mei he nofo malú,
Pea ʻoku laiki kinautolu ʻi he matapā ʻo e koló,+ ʻo ʻikai ha taha ke ne fakahaofi kinautolu.
5 Ko ʻene utu-taʻú ʻoku kai ia ʻe he tokotaha fiekaiá,
ʻOku aʻu ʻo ne toʻo ia mei he lotolotonga ʻo e ʻakau talatalá,
Pea ʻoku maʻu ʻe he tauhelé ʻa ʻenau koloá.
6 He ko e ngaahi meʻa fakatupu maumaú ʻoku ʻikai te nau tupu mai mei he efú,
Pea ʻoku ʻikai tupu ʻa e faingataʻá mei he kelekelé.
7 He ko e tangatá ʻoku fanauʻi mai ki he faingataʻá,
ʻO hangē tofu pē ko e mofisi hake ʻa e afí ki ʻolungá.
8 Ka te u tangi ki he ʻOtuá,
Pea ko e ʻOtuá te u ʻave ki ai ʻeku meʻa ke fakamāuʻí,
9 Ki he Tokotaha ʻokú ne fai ʻa e ngaahi meʻa lalahi mo ʻikai lava ke fakatotoloá,
ʻA e ngaahi meʻa fakaofo ʻoku taʻefaʻalauá.
10 ʻOkú ne foaki ʻa e ʻuhá ki he māmaní
Pea tuku atu ʻa e vaí ki he fonuá.
11 ʻOkú ne hiki hake ʻa e māʻulaló ke māʻolunga,
Pea ʻokú ne hakeakiʻi ʻa e tokotaha loto-mafasiá ke fakamoʻui.
12 ʻOkú ne veuki ʻa e ngaahi faʻufaʻu ʻa e kākaá,
Ke ʻoua naʻa lavameʻa ʻa e ngāue ʻa honau nimá.
13 ʻOkú ne maʻungamālie ʻa e kau potó ʻi heʻenau filioʻi kākā pē ʻa kinautolú,+
Ke fakafehālaakiʻi ai ʻa e ngaahi palani ʻa e kau olopotó.
14 ʻOku nau fetaulaki mo e fakapoʻulí lolotonga ia ʻa e ʻahó,
Pea ʻoku nau taufā holo ʻi he hoʻatā mālié ʻo hangē ia ʻoku poʻulí.
15 ʻOkú ne fai ʻa e fakahaofi mei he heletā ʻo honau ngutú,
ʻO fakahaofi ʻa e masivá mei he nima ʻo e mālohí,
16 Ko ia ʻoku maʻu ai ʻe he māʻulaló ha ʻamanaki,
Ka ʻoku tāpuni ʻa e ngutu ʻo e taʻemāʻoniʻoní.
17 Vakai! He fiefia ē ka ko e tangata ʻoku valokiʻi ʻe he ʻOtuá;
Ko ia ʻoua ʻe talitekeʻi ʻa e akonekina ʻoku fai ʻe he Māfimafi-Aoniú!
18 He ʻokú ne fakatupunga ʻa e mamahi, ka ʻokú ne haʻihaʻi ʻa e laveá;
ʻOkú ne motuhi, ka ʻokú ne fakamoʻui ʻaki ʻa hono ongo nimá.
19 Te ne fakahaofi koe mei he faingataʻa ʻe ono,
Naʻa mo hono fitú ʻe ʻikai te ne fai ha maumau kiate koe.
20 Lolotonga ʻa e hongé te ne huhuʻi koe mei he maté,
Pea mei he mālohi ʻo ha heletā lolotonga ʻa e taú.
21 ʻE maluʻi koe mei he tā ʻoku fai ʻe he ʻeleló,+
Pea ʻe ʻikai te ke ilifia ki he ʻauhá ʻi heʻene hoko maí.
22 Te ke kata ki he fakaʻauhá mo e fiekaiá,
Pea ʻe ʻikai te ke ilifia ki he fanga manu fekai ʻo e māmaní.
23 He ko e ngaahi maka ʻo e vaó ʻe ʻikai te ne fai ha kovi kiate koe,*
Pea ko e fanga manu fekai ʻo e vaó ʻe melino mo koe.
24 Te ke ʻilo ʻoku malu* pē ho tēnití,
Pea ʻi hoʻo vakaiʻi ʻa hoʻo kaikaiʻangá ʻe ʻikai ke mole ha meʻa.
25 Te ke maʻu ha fānau tokolahi,
Pea ko ho hakó ʻe hangē hono lahí ko e mohuku ʻo e māmaní.
26 Te ke kei mālohi pē ʻi hoʻo ʻalu ki faʻitoká,
Hangē ko e ngaahi haʻinga uité ʻi hono tānaki ʻi honau faʻahitaʻú.
27 Vakai! Kuo mau fakatotoloʻi ʻa e meʻá ni, pea ʻoku peheni.
Fanongo pea tali ia.”
6 Naʻe tali ange ʻe Siope ʻo pehē:
2 “Taumaiā naʻe lava ke fua kakato ʻa hoku mamahí+
Pea fua fakataha ia mo ʻeku faingataʻaʻiá ʻi he meʻafuá!
3 He ʻi he taimi ní ʻoku mamafa ange ia ʻi he ʻoneʻone ʻo e tahí.
Ko e ʻuhinga ia ʻoku hoko ai ʻeku ngaahi leá ko e lea taʻefakakaukauʻí.*+
4 He kuo hokaʻi au ʻe he ngaahi ngahau ʻa e Māfimafi-Aoniú,
Pea ʻoku inu ʻe hoku laumālié ʻa honau koná;+
Ko e ngaahi meʻa fakamanavahē mei he ʻOtuá ʻoku nau fakaʻotu mai ke ʻohofi au.
5 ʻE tangi koā ha ʻasi kaivao+ ʻi heʻene maʻu ha musié,
Pe ko ha pulu ʻi heʻene maʻu ha mohukú?
6 ʻOku kai taʻemāsima koā ʻa e meʻakai ʻoku ʻikai hano ifó,
Pe ʻoku ʻi ai koā ha ifo ʻi he huhuʻa aape ʻo ha ʻakau?
7 Kuó u fakafisi ke ala ki he ngaahi meʻa peheé.
ʻOku nau hangē ha meʻa ʻoku kona ʻi heʻeku meʻakaí.
8 Pehē ange mai ʻe hoko ʻo moʻoni ʻa ʻeku kolé
Pea ke ʻomi ʻe he ʻOtuá ʻeku fiemaʻú!
9 Ke loto-lelei ʻa e ʻOtuá ke ne fakaʻauha au,
Pea ke mafao mai hono nimá ʻo ne tāmateʻi au!+
10 He naʻa mo e meʻá ni te ne ʻomai ʻa e fiemālie kiate au;
ʻO u puna fiefia neongo ʻa ʻene langa hokohokó,
He kuo ʻikai te u fakataleʻi ʻa e ngaahi folofola ʻa e Tokotaha Māʻoniʻoní.+
11 ʻOku ou maʻu koā ha mālohi ke u kei tatali ai pē?+
Pea ko e hā ʻa e ʻamui ʻoku tatali mai kiate aú, ke u kei moʻui atu aí?*
12 ʻOku ou mālohi ʻo hangē ha maká?
Pe ko hoku kakanó naʻe ngaohi mei he kopá?
13 ʻOku ʻi ai ha founga ʻoku lava ke u tokoniʻi ai au
ʻI he mole meiate au ʻa e meʻa kotoa naʻá ne poupouʻi aú?
14 Ko ha taha pē ʻokú ne taʻofi ʻa e ʻofa mateakí mei he tokotaha kehé+
Te ne siʻaki ʻa e manavahē ki he Māfimafi-Aoniú.+
15 Ko hoku fanga tokouá tonu kuo nau faikākā+ ʻo hangē ha vaitafe ʻo e faʻahitaʻu momokó,
Hangē ko e mātuʻu ʻa e vai ʻo e ngaahi vaitafe ʻi he faʻahitaʻu momokó.
16 ʻOku fakapōpōʻuliʻi ia ʻe he ʻaisí,
Pea ʻoku fufū ʻi ai ʻa e sinou ʻoku vaiá.
17 Ka ʻi hono faʻahitaʻú ʻoku nau hoko ʻo mātuʻu pea maha;
ʻI heʻene māfaná, ʻoku nau pakukā.
18 Ko honau halangá ʻoku afeʻi;
ʻOku nau tafe atu ki he toafá pea mole atu.
19 ʻOku kumi kiate kinautolu ʻa e kau fononga ʻo Teimá;+
20 ʻOku nau mā ʻi he fehālaaki ʻenau falalá;
ʻOku tōnoa ʻenau ʻamanakí ʻi heʻenau aʻu ki aí.
21 He kuo mou hangē ko e meʻá ni kiate au;+
Kuo mou sio ki he fakamanavahē ʻa hoku faingataʻaʻiá, pea mou ilifia.+
22 Kuó u pehē atu, ‘ʻOmi ha meʻa kiate au,’
Pe kole atu ke ʻomi mei hoʻomou koloá ha meʻaʻofa kiate au?
23 Kuó u kole atu ke fakahaofi au mei he nima ʻo ha fili
Pe ke fakahaofi* au mei ha kau fakafeʻātungia?
24 Fakahinohinoʻi au, pea te u fakalongo pē;+
Tokoniʻi au ke u mahinoʻi ʻa ʻeku fehālaakí.
25 Ko e ngaahi lea faitotonú ʻoku ʻikai langa mamahi!+
Ka ko e hā ha ʻaonga ʻe lava ke maʻu ʻi hoʻomou valokí?+
26 ʻOku mou faʻufaʻu ke valokiʻi ʻeku ngaahi leá,
ʻA e ngaahi lea ʻa ha tangata feifeingavale,+ ʻa ia ʻoku puhiʻi atu ʻe he matangí?
28 Ko ia mou tafoki ʻo hanga mai kiate au,
Koeʻuhi heʻikai te u loi ʻi homou matá tonu.
29 Kātaki ʻo toe fakakaukauʻi ange—ʻoua ʻe fakamaauhalaʻi aú—
ʻIo, toe fakakaukauʻi ange, he ʻoku kei tuʻu pē ʻa ʻeku māʻoniʻoní.
30 ʻOku lea taʻetotonu ʻa hoku ʻeleló?
ʻOku ʻikai koā ke ʻilo ʻe hoku ʻaoʻingutú ʻoku ʻi ai ha meʻa ʻoku hala?
7 “ʻIkai ko e moʻui ʻa e tangata ko e meʻa noa pē ʻi he māmaní, ʻoku hangē ia ko ha ngāue kuo fakamālohiʻi ke faí,
Pea ʻikai ko hono ngaahi ʻahó ʻoku hangē ko e ngaahi ʻaho ʻo ha tokotaha ngāue totongí?+
2 ʻI he hangē ko ha pōpulá, ʻokú ne fakaʻamu ki he malumalú,
Pea ʻi he hangē ko ha tokotaha ngāue totongí, ʻokú ne tatali ki heʻene vahé.+
3 Ko ia kuo vaheʻi mai kiate au ʻa e ngaahi māhina ʻo e nofo muna pē,
Pea kuo fakalau mai kiate au ʻa e ngaahi pō ʻo e mamahi.+
4 ʻI heʻeku tokoto hifó ʻoku ou ʻeke, ‘Ko ʻafē nai te u tuʻu hake aí?’+
Ka ʻi he faai atu ʻa e poó, ʻoku ou fetafokifokiʻaki ʻi he taʻemanonga ʻo aʻu ki he mafoa ʻa e atá.*
5 Ko hoku kakanó ʻoku ʻufiʻufi ʻe he ʻuangá mo e fetefete fakafoʻikelekele;+
Ko hoku kilí ʻoku fonu ʻi he mongumangu mo e pela.+
6 Ko hoku ngaahi ʻahó ʻoku mole vave ange ia ʻi he vilo ʻa e takaiʻanga filo ʻa ha tokotaha lālanga,+
Pea ʻoku nau hoko ʻo ngata taʻeʻiai ha ʻamanaki.+
8 Ko e mata ko ia ʻoku sio kiate au he taimi ní ʻe ʻikai ke toe sio kiate au;
Ko ho matá te ne fakasio kiate au, ka te u puli atu.+
9 Hangē ko ha ʻao ʻoku mole mo puli atú;
Ko e tokotaha ʻoku ʻalu hifo ki he Faʻitoká* ʻoku ʻikai ke toe ʻalu hake.+
11 Ko ia ai, ʻe ʻikai te u taʻotaʻofi ʻa hoku ngutú.
Te u lea ʻi he mamahi ʻa hoku laumālié;
Te u lāunga ʻi heʻeku mamahi lahí!+
12 Ko e tahí au pe ko ha fuʻu manu ʻo e tahí,
Ke ke fokotuʻu ai ha leʻo kiate au?
13 ʻI heʻeku pehē, ‘Ko hoku tokotoʻangá te ne fakafiemālieʻi aú;
Ko hoku mohengá ʻe tokoni ki hono fakanonga ʻeku mamahí,’
14 ʻOkú ke fakailifiaʻi leva au ʻaki ʻa e ngaahi misi
Pea fakamanavaheeʻi au ʻaki ʻa e ngaahi vīsone,
15 Ko ia te u fili ai ke u mate fulutāmakia,
16 ʻOku ou fehiʻa ʻi heʻeku moʻuí;+ ʻoku ʻikai te u loto ke u kei moʻui atu.
Tukunoaʻi ange au, he ko hoku ngaahi ʻahó ʻoku hangē ha mānavá.+
17 Ko e hā ʻa e tangata ko e meʻa noa peé ke ke tokanga ai kiate ia,
18 Ko e hā ʻokú ke sivisiviʻi ai ia ʻi he pongipongi kotoa pē
Pea ʻahiʻahiʻi ia ʻi he mōmeniti kotoa peé?+
19 ʻE ʻikai koā te ke hanga kehe meiate au
Pea tukunoaʻi ange au ʻi ha kiʻi mōmeniti ke u folo ʻa hoku fāvaí?+
20 Kapau kuó u faiangahala, ʻe lava fēfē ke u fai ha maumau kiate koe, ʻa e Tokotaha ʻokú ne siofi ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá?+
Ko e hā kuó ke hanga taha mai ai pē kiate aú?
Kuó u hoko koā ko ha kavenga kiate koe?
21 Ko e hā ʻoku ʻikai te ke fakamolemoleʻi ai ʻeku laka halá
Pea kātakiʻi ʻeku faihalá?
He kuo vavé ni ke u tokoto hifo ʻi he efú,+
Pea te ke fakasio kiate au, ka te u puli atu.”
8 Naʻe tali leva ʻa Pilitati+ ko e hako ʻo Suaʻá+ ʻo pehē:
2 “ʻE tuku ʻafē hoʻo hanganaki lea pehení?+
Ko e ngaahi lea ʻa ho ngutú ko ha matangi mālohi!
3 ʻE pikoʻi koā ʻe he ʻOtuá ʻa e fakamaau totonú,
Pe ʻe pikoʻi koā ʻe he Māfimafi-Aoniú ʻa e māʻoniʻoní?
4 Kapau naʻe faiangahala ho ngaahi fohá kiate ia,
Naʻá ne tuku kinautolu ke tauteaʻi ko ʻenau angatuʻú;
5 Ka ʻo kapau naʻá ke hanga pē ā ki he ʻOtuá,+
Pea kōlenga ki he Māfimafi-Aoniú ki ha hōifua,
6 Pea kapau moʻoni naʻá ke maʻa mo faitotonu,+
Te ne tokanga kiate koe*
Pea toe fakafoki koe ki ho tuʻunga totonú.
7 Pea neongo ko ho kamataʻangá naʻe siʻisiʻi,
Ko ho kahaʻú ʻe lahi.+
8 ʻEke muʻa ki he toʻutangata ki muʻá,
Pea tokanga ki he ngaahi meʻa naʻe ʻilo ʻe heʻenau ngaahi tamaí.+
9 He naʻe toki fanauʻi pē kitautolu ʻaneafi, pea ʻoku ʻikai ke tau ʻilo ha meʻa ʻe taha,
Koeʻuhi ko hotau ngaahi ʻaho ʻi he māmaní ko ha ʻata pē.
10 ʻIkai te nau fakahinohinoʻi koe
Pea tala atu kiate koe ʻa e meʻa ʻoku nau ʻiló?*
11 ʻE tupu koā ha fuʻu pepailo* ʻo fuʻu lahi ʻi ha feituʻu ʻoku ʻikai ha ano?
ʻE tupu koā ha kaho ʻo fuʻu lahi taʻeʻiai ha vai?
12 Lolotonga ʻene kei motó, ʻo teʻeki ai ke tutuʻú,
ʻE tomuʻa mōmoa ia ʻi ha ʻakau kehe pē.
13 Ko e ikuʻanga* eni ʻo e faʻahinga kotoa ko ē ʻoku nau fakangaloʻi ʻa e ʻOtuá,
He ko e ʻamanaki ʻa e tokotaha anga-taʻefakaʻotuá* ʻe ʻauha,
14 ʻA ia ko e meʻa ʻokú ne falala ki aí ko e koto muna pē
Pea ko e meʻa ʻokú ne falala ki aí ʻoku ngāvaivai hangē ha matamatakupenga* ʻo e hiná.
15 Te ne falala atu ki hono falé, ka ʻe ʻikai ke kei tuʻu ia;
Te ne feinga ke piki ki ai, ka ʻe ʻikai ke tuʻu maʻu ia.
16 Ko ha fuʻu ʻakau hauhau ia ʻi he ulo ʻa e laʻaá,
Pea ko hono ngaahi hulí ʻoku mafola atu ʻi he ngoué.+
17 ʻOku hoko ʻo takatakai hono ngaahi aká ʻi ha fokotuʻunga maka;
ʻOkú ne fakasio ki ha fale ʻi he ngaahi maká.*
18 Ka ʻi he taimi ʻoku taʻaki ai ia mei hono feituʻú,
ʻE fakaʻikaiʻi ia ʻe he feituʻu ko iá ʻo pehē, ‘Kuo teʻeki ai ʻaupito te u sio ʻiate koe.’+
19 ʻIo, ko e anga ia ʻo ʻene puli atú;+
ʻE tupu hake leva ʻa e ngaahi ʻakau kehe mei he efú.
20 Ko hono moʻoní heʻikai siʻaki ʻe he ʻOtuá ʻa e faʻahinga ko ia ʻoku tauhi anga-tonú;*
Pea heʻikai te ne poupou ki he* kau tangata koví,
21 He te ne toki fakafonu ho ngutú ʻaki ʻa e kata
Pea mo ho loungutú ʻaki ʻa e kaikaila fiefia.
22 Ko e faʻahinga ʻoku fehiʻa ʻiate koé ʻe fakakofu kinautolu ʻaki ʻa e mā,
Pea ko e tēniti ʻo e kau fulikivanú ʻe ʻikai ke toe ʻi ai.”
9 Naʻe tali ʻe Siope ʻo pehē:
2 “Ko hono moʻoní ʻoku ou ʻiloʻi ʻoku pehē ia.
Ka ʻe lava fēfē ke tonuhia ha tangata ko e meʻa noa peé ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá?+
3 Kapau ʻoku loto ha taha ke ne fakakikihi mo Ia,*+
ʻE ʻikai lava ʻe he tokotaha ko iá ke ne tali ha taha ʻi he ʻEne ngaahi fehuʻi ʻe taha afé.
4 ʻOkú ne poto* pea māfimafi ʻi he mālohí.+
Ko hai ʻe lava ke ne fakafepakiʻi ia pea mavahe mai ʻoku ʻikai ke lavea?+
5 ʻOkú ne hiki* ʻa e ngaahi moʻungá ʻo ʻikai ʻilo ki ai ha taha;
ʻOkú ne fulihi kinautolu ʻi heʻene houhaú.
6 ʻOkú ne luluʻi ʻa e māmaní mei hono tuʻuʻangá,
Ko ia ʻoku ngalulululu ai ʻa hono ngaahi poú.+
7 ʻOkú ne tuʻutuʻuni ki he laʻaá ke ʻoua ʻe ulo mai
Pea silaʻi ʻa e maama mai ʻa e ngaahi fetuʻú;+
8 ʻOkú ne folahi atu ʻa e ngaahi langí ʻe ia tokotaha pē,+
Pea ʻokú ne hāʻele ʻi he ngaahi peau māʻolunga ʻo e tahí.+
9 Naʻá ne ngaohi ʻa e ngaahi pupunga fetuʻu ko ʻAsa,* Kēsili,* pea mo Kimaá,*+
Pea mo e ngaahi pupunga fetuʻu ʻo e langí ʻi he tafaʻaki fakatongá;*
10 ʻOkú ne fai ʻa e ngaahi meʻa lalahi mo ʻikai lava ke fakatotoloa,+
Ko e ngaahi meʻa fakaofo ʻoku ʻikai malava ke lau.+
11 ʻOkú ne ʻalu hake ʻi hoku tafaʻakí, pea ʻoku ʻikai lava ke u sio kiate ia;
ʻOkú ne ngaʻunu ʻo fakalaka ʻiate au, ka ʻoku ʻikai ke u ʻiloʻi ia.
12 ʻI heʻene hamusi ha meʻá, ko hai ʻe lava ke ne fakafepakiʻi iá?
Ko hai ʻe lava ke ne pehē kiate ia, ‘Ko e hā ʻa e meʻa ʻokú ke faí?’+
13 ʻE ʻikai taʻofi ʻe he ʻOtuá ʻene houhaú;+
14 Huanoa ange ai ʻa e taimi te u fai ai ha tali kiate iá
ʻA e pau ke u filifili lelei ʻeku ngaahi lea ke u alea ai mo iá!
15 Neongo kapau naʻá ku tonuhia, heʻikai te u fai ha tali kiate ia.+
Ko e meʻa pē te u lavá ko e tautapa ki ha meesi ki hoku fakamāú.*
16 Kapau te u ui atu kiate ia, te ne fai mai koā ha tali kiate au?
ʻOku ʻikai te u tui te ne fanongo mai ki hoku leʻó,
17 He ʻokú ne laiki au ʻaki ha afā
Pea fakalahi hoku ngaahi kafó taʻeʻiai ha ʻuhinga.+
18 ʻOku ʻikai te ne tuku au ke fakatau ʻeku mānavá;
ʻOkú ne hanganaki fakafonu au ʻaki ʻa e ngaahi meʻa fakamamahi.
19 Ka lau ki he mālohí, ko ia ʻa e tokotaha mālohí.+
Ka lau ki he fakamaau totonú, ʻokú ne pehē: ‘Ko hai te ne kounaʻi au ke u fai ange ha fakamatalá?’*
20 Kapau naʻá ku tonuhia, ʻe fakahalaiaʻi pē au ʻe hoku ngutú;
Neongo kapau ʻoku ou tauhi ʻeku anga-tonú,* te ne tala ʻoku ou halaia.*
21 Neongo kapau ʻoku ou tauhi ʻeku anga-tonú,* ʻoku ʻikai te u falala kiate au;
ʻOku ou siʻaki ʻa ʻeku* moʻuí ni.
22 ʻOku kei tatau ai pē. Ko e ʻuhinga ia ʻoku ou pehē ai,
‘ʻOkú ne fakaʻauha ʻa e taʻehalaiá* ʻo tatau pē mo e fulikivanú.’
23 Ka hoko fakafokifā ha tāfea ʻo tupu ai ha mate mutukia,
ʻE kata manuki ia ʻi he ʻikai toe felave ha meʻa ki he taʻehalaiá.
Kapau leva ʻoku ʻikai ko ia, pea ko hai leva?
25 Pea ko hoku ngaahi ʻahó ʻoku vave ange ia ʻi ha tokotaha ʻoku lele;+
ʻOku nau puli atu ʻoku teʻeki ke nau sio ki ha lelei.
26 ʻOku nau ngaholo ʻo hangē ha ngaahi vaka kahó,
Hangē ha fanga ʻīkale ʻoku nau tūʻulu hifo ki heʻenau meʻakaí.
27 Kapau te u pehē, ‘Te u fakangaloʻi ʻa ʻeku lāungá,
Te u liliu ʻeku fakafōtungá peá u hoko ʻo fiefia,’
28 Te u kei ilifia pē koeʻuhí ko e kotoa ʻo hoku ngaahi mamahí,+
Pea ʻoku ou ʻilo heʻikai te ke lau au ʻoku ou tonuhia.
29 Te u kei halaia* pē.
Ko ia ko e hā ke u fakaongosia noa aí?+
30 Kapau te u kaukau ʻi ha vai mei he sinou kuo vaiá,
Peá u fanofano hoku nimá ʻaki ʻa e koa,+
31 Te ke fakauku leva au ʻi ha luo,
Ko ia naʻa mo hoku ngaahi kofú te nau fakaliliʻa kiate au.
32 He ʻoku ʻikai ko ha tangata ia ʻo hangē ko aú ke u lava ʻo fai ha tali kiate ia,
Ke ma ō ki he fakamaauʻangá.+
33 ʻOku ʻikai ha taha ke faituʻutuʻuni* ʻi homa vahaʻá,
ʻA ia ʻe lava ke hoko ko ha fakamaau kiate kimaua.*
34 Kapau te ne tuku ʻene tā aú*
Pea ʻoua ʻe fakaʻatā ʻene meʻa fakamanavaheé ke ne fakailifiaʻi au,+
35 Te u lea taʻemanavahē leva kiate ia,
He ʻoku ʻikai ko hoku angá ia ke u lea ʻi he manavahē.
10 “ʻOku ou fakaliliʻa ki heʻeku moʻuí.+
Te u laku atu ʻeku ngaahi lāungá.
Te u lea atu ʻi hoku fuʻu mamahí!
2 Te u pehē ki he ʻOtuá: ‘ʻOua ʻe lau au ʻoku ou halaia.
Tala mai ʻa e ʻuhinga ʻokú ke fakakikihi ai mo aú.
3 ʻOku ʻaonga kiate koe ʻa hoʻo fakaaoaó,
Ke ke fehiʻa ʻi he ngāue ʻa ho nimá+
Ka ke leleiʻia koe ʻi he faleʻi ʻa e kau fulikivanú?
4 ʻOkú ke maʻu ʻa e mata ʻo e tangatá,*
Pe ʻoku hangē hoʻo sió ko e sio ʻa e tangata ko e meʻa noa peé?
5 ʻOku hangē ho ngaahi ʻahó ko e ngaahi ʻaho ʻo e faʻahinga ko e meʻa noa peé,
Pe ko ho ngaahi taʻú ko e ngaahi taʻu ʻo ha tangata,+
6 Ke ke kumi ai ki heʻeku faihalá
Pea hanganaki fakasio ki heʻeku angahalá?+
7 ʻOkú ke ʻilo ʻoku ʻikai ke u halaia;+
Pea ʻoku ʻikai ha taha ʻe lava ke ne fakahaofi au mei ho nimá.+
8 Ko ho nimá kuó ne fakafuo aú mo ngaohi aú,+
Ka ko eni te ke fakaʻauhamālie au.
9 Manatu muʻa naʻá ke ngaohi au mei he kelekele ʻumea,+
Ka ko eni kuó ke ʻai au ke u foki ki he efú.+
10 ʻIkai naʻá ke huaʻi au hangē ha huʻakaú
Pea ʻai au ke fatu hangē ha ngaohi sīsí?
11 Kuó ke fakakofu au ʻaki ʻa e kili mo e kakano,
Pea kuó ke lalanga fakataha au ʻaki ʻa e hui mo e uoua.+
12 Kuó ke ʻomi kiate au ʻa e moʻui mo e ʻofa mateaki;
13 Ka naʻá ke palani fakapulipuli ke fai ʻa e ngaahi meʻá ni.*
ʻOku ou ʻilo ko e ngaahi meʻá ni ko e haʻu meiate koe.
14 Kapau te u faiangahala, te ke vakai kiate au,+
Pea ʻe ʻikai te ke fakatonuhiaʻi au mei heʻeku faihalá.
15 Kapau te u halaia, ko e kovi pē ia kiate au!
Pea naʻa mo ʻeku tonuhiá, ʻe ʻikai lava ke u hiki hake hoku ʻulú,+
He ʻoku ou fonu ʻi he taʻefakaʻapaʻapaʻia mo e faingataʻaʻia.+
16 Kapau te u hiki hake hoku ʻulú, te ke tuli kiate au hangē ha laioné+
Peá ke toe fakahaaʻi mai ai ho mālohí kiate au.
17 ʻOkú ke ʻomi ha kau fakamoʻoni foʻou kiate au
Pea fakalahi hoʻo houhaú kiate au,
Lolotonga ʻa e hoko taufetongi mai ʻa e faingataʻá kiate aú.
18 Ko ia ko e hā naʻá ke ʻomi ai au mei he manavá?+
Naʻe totonu ke u mate ki muʻa ke mamata ha mata kiate aú.
19 Naʻe mei hangē ia naʻe ʻikai ʻaupito te u moʻuí;
Ne mei ʻave hangatonu pē au ia mei he manavá ki he faʻitoká.’
20 ʻIkai ʻoku siʻi pē ʻa hoku ngaahi ʻahó?+ ʻAi ange muʻa ia ke ne tukunoaʻi au;
ʻAi muʻa ia ke ne hanga kehe meiate au koeʻuhi ke u maʻu ha kiʻi fiemālie*+
21 Ki muʻa ke u ʻalu atu—pea ʻikai toe foki mai+—
Ki he fonua ʻo e fakapoʻulilōloó,*+
22 Ki he fonua ʻo e fakapoʻulituʻu,
Ko ha fonua ʻo e fakapoʻuli matolu mo e maveuveu,
ʻA e feituʻu ʻa ia naʻa mo e māmá ʻoku tatau pē ia mo e fakapoʻulí.”
11 Naʻe tali ange ʻe Sofaʻā+ mei Naʻamá ʻo pehē:
2 “ʻE ʻalu taʻetali mai ʻa e ngaahi leá ni kotoa,
Pe ʻe ʻai koā ʻe he lahi ʻo e lea ʻa ha taha ke ne tonuhia?*
3 ʻE fakasīlongoʻi ʻa e kakaí ʻe hoʻo talanoa maumau taimí?
ʻE ʻikai koā valokiʻi koe ʻe ha taha ʻi hoʻo ngaahi lea manukí?+
5 Ka ʻo ka toki folofola ʻa e ʻOtuá
Peá ne fakaava hono ngutú kiate koe!+
6 Te ne fakahaaʻi atu leva kiate koe ʻa e ngaahi fakalilolilo ʻo e potó,
He ko e poto ʻaongá ʻoku lahi hono ngaahi tafaʻakí.
Te ke toki ʻilo ai ʻoku fakaʻatā ʻe he ʻOtuá ke fakangaloʻi ha niʻihi ʻo hoʻo faihalá.
7 ʻE lava ke ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi meʻa loloto ʻa e ʻOtuá
Pe ʻiloʻi ʻa e meʻa kotoa pē fekauʻaki mo e* Māfimafi-Aoniú?
8 ʻOku māʻolunga ange ia ʻi he langí. Ko e hā ʻa e meʻa te ke lavá?
ʻOku loloto ange ia ʻi he Faʻitoká.* Ko e hā ʻe lava ke ke ʻiló?
9 ʻOku lōloa ange ia ʻi he māmaní
Mo fālahi ange ia ʻi he tahí.
10 Kapau te ne fakalaka hake ʻo ne puke ha taha ʻo ʻave ki he fakamaauʻangá,
Ko hai ʻe lava ke ne fakafepakiʻi iá?
11 He ʻokú ne ʻafioʻi ʻa e taimi ʻoku kākā ai ʻa e tangatá.
ʻI heʻene vakai ki he meʻa ʻoku koví, ʻikai te ne fakatokangaʻi ia?
12 Ka ʻe toki maʻu ʻa e mahinó ʻe ha tangata ʻatamai-māngoa
ʻI ha toki lava ke fanauʻi ʻe ha ʻasi kaivao ha tangata.
13 Kapau pē te ke teuʻi ho lotó
Pea mafao atu ho nimá kiate ia.
14 Kapau ʻoku fai ʻe ho nimá ha meʻa ʻoku hala, tuku ia ke mamaʻo,
Pea ʻoua ʻe fakaʻatā ʻa e taʻemāʻoniʻoní ke nofo ʻi ho ngaahi tēnití.
15 He te ke toki lava ai ke hanga hake ho matá ʻo ʻikai hano mele;
ʻE lava ai ke ke tuʻu maʻu, ʻo ʻikai manavahē.
16 He ʻe toki ngalo ai ʻiate koe ʻa hoʻo faingataʻaʻiá;
Te ke manatuʻi ia ʻo hangē ha vai kuo tafe ʻo fakalaka atu meiate koé.
17 ʻE hoko leva hoʻo moʻuí ʻo maamangia ange ʻi he hoʻatā mālié;
Naʻa mo ʻene fakapoʻulí ʻe hangē ia ko e pongipongí.
18 Te ke hoko ʻo loto-maʻu koeʻuhí ʻoku ʻi ai ʻa e ʻamanaki,
Pea te ke vakai takai holo peá ke tokoto hifo ʻi he malu.
19 Te ke tokoto hifo, ʻo ʻikai ha taha te ne ʻai koe ke ke ilifia,
Pea ʻe feinga ʻa e kakai tokolahi ke maʻu ʻa hoʻo leleiʻiá.
20 Ka ko e mata ʻo e kau fulikivanú ʻe vaivai;
Pea heʻikai te nau maʻu ha potu ke nau hao ki ai,
Pea ko ʻenau ʻamanakí pē ʻa e maté.”+
12 Naʻe tali leva ʻe Siope ʻo pehē:
2 “Ko kimoutolu moʻoni ʻa e kakai ʻoku mou ʻiló,
Pea te mou mate fakataha pē mo e potó!
3 Ka ʻoku ou maʻu foki ʻe au ʻa e mahinó.*
ʻOku ʻikai te u siʻi hifo au ʻiate kimoutolu.
Ko hai ia ʻoku ʻikai te ne ʻilo ʻa e ngaahi meʻá ni?
4 Kuó u hoko ko ha meʻa fakakata ʻa hoku ngaahi kaungāmeʻá,+
Ko ha tokotaha ʻoku tautapa ki he ʻOtuá ki ha tali.+
Ko ha tangata māʻoniʻoni mo taʻemele ko ha meʻa fakakata ia.
5 Ko e tokotaha nongá ʻokú ne manuki ki he faingataʻá,
ʻO ne fakakaukau ko e meʻa pē ia ki he faʻahinga ʻoku ʻikai tuʻu maʻu honau vaʻé.*
6 Ko e ngaahi tēniti ʻo e kau kaihaʻá ʻoku nonga pē,+
Pea ko e faʻahinga ʻoku fakatupu houhau ki he ʻOtuá ʻoku nau malu pē,+
ʻA e faʻahinga ʻoku ʻi honau nimá ʻa honau ʻotuá.
7 Kae kehe, ʻeke muʻa ki he fanga manú pea te nau fakahinohinoʻi koe;
Pehē ki he fanga manupuna ʻo e langí, pea te nau tala atu kiate koe.
8 Pe fai ha tokanga* ki he māmaní, pea te ne fakahinohinoʻi koe;
Pea ʻe fakahā atu ia ʻe he ika ʻo e tahí kiate koe.
9 Ko hai ia ʻi he ngaahi meʻá ni kotoa ʻoku ʻikai te ne ʻilo
Ko e nima ʻo Sihová kuó ne fai ení?
11 ʻIkai ʻoku siviʻi ʻe he telingá ʻa e ngaahi leá
12 ʻIkai ʻoku maʻu ʻa e potó ʻi he lotolotonga ʻo e kau taʻumotuʻá,+
Pea ʻikai ʻoku haʻu fakataha ʻa e mahinó mo e moʻui fuoloá?
14 ʻI heʻene holoki ha meʻá, ʻe ʻikai lava ke toe langa;+
Ko e meʻa kuó ne tāpuní, ʻe ʻikai lava ʻe ha tangata ke fakaava.
15 ʻI heʻene taʻofi ʻa e ngaahi vaí, ʻoku pakupaku ai ʻa e meʻa kotoa pē;+
ʻI heʻene tuku ange mai iá, ʻoku lōmakiʻi ai ʻa e māmaní.+
16 ʻOku ʻiate ia ʻa e ivi mo e poto ʻaonga;+
ʻOku ʻaʻana ʻa e tokotaha ʻoku heé mo e tokotaha ʻokú ne fai ʻa e takihēʻí;
17 ʻOkú ne ʻai ʻa e kau faleʻí ke nau mā,
Pea ʻokú ne ʻai ʻa e kau fakamāú ke nau hā ngalivale.+
18 ʻOkú ne vete ʻa e ngaahi haʻi ʻoku ʻai ʻe he ngaahi tuʻí,+
Peá ne noʻo ha leta ʻi honau kongalotó.
19 ʻOkú ne ʻai ʻa e kau taulaʻeikí ke nau ʻalu laʻivaʻe ke fakamaaʻi kinautolu,+
Pea ʻokú ne ikunaʻi ʻa e faʻahinga kuo fokotuʻu maʻu honau mafaí;+
20 ʻOkú ne ʻai ke honge lea ʻa e kau faleʻi falalaʻangá
Pea toʻo ʻa e fakakaukau lelei ʻa e kau tangata matuʻotuʻá;*
21 ʻOkú ne huaʻi ki he kau houʻeikí ʻa e taʻetokaʻi,+
Pea ʻokú ne ʻai ke vaivai ʻa e faʻahinga ʻoku mālohí;*
22 ʻOkú ne fakaeʻa ʻa e ngaahi meʻa lolotó mei he fakapoʻulí,+
Peá ne ʻomi ʻa e fakapoʻuli matolú ki he māmá;
23 ʻOkú ne ʻai ke mālohi ʻa e ngaahi puleʻangá koeʻuhí ke fakaʻauha kinautolu;
ʻOkú ne fakalahi ʻa e ngaahi puleʻangá, ke ne ʻave fakamālohi kinautolu.
24 ʻOkú ne toʻo ʻa e mahino ʻa e* kau taki ʻo e kakaí
Pea ʻai ke nau hē holo ʻi he ngaahi toafa ʻoku ʻikai ʻi ai hano hala.+
25 ʻOku nau taufā holo ʻi he fakapoʻulí,+ ʻa ia ʻoku ʻikai ʻi ai ha maama;
ʻOkú ne ʻai ke nau hē takai holo hangē ha kau tangata konaá.+
13 “ʻIo, kuo sio ʻa hoku matá ki he ngaahi meʻá ni kotoa,
Kuo fanongo ʻe hoku telingá ʻo ne mahinoʻi ia.
2 Ko e meʻa ʻoku mou ʻiló, ʻoku ou ʻilo ʻe au;
ʻOku ʻikai te u siʻi hifo au ʻiate kimoutolu.
3 Ko e meʻa kiate aú, ʻe laka ange ke u lea ki he Māfimafi-Aoniú tonu;
ʻOku ou loto ke u aleaʻi ʻa e meʻa ʻaʻakú mo e ʻOtuá.+
4 Ka ʻoku mou lauʻikoviʻi au ʻaki ʻa e ngaahi loi;
Ko e kotoa ʻo kimoutolú ko e kau faitoʻo taʻeʻaonga.+
5 Kapau pē te mou mātuʻaki fakalongolongo,
ʻE fakahaaʻi ai hoʻomou potó.+
6 Fanongo muʻa ki heʻeku ngaahi fakaʻuhingá,
Pea tokanga ki he ngaahi tautapa ʻa hoku loungutú.
7 Te mou lea taʻetotonu koā maʻá e ʻOtuá,
Pea te mou lea kākā koā maʻana?
8 Te mou kau koā ki heʻene faʻahí,*
Te mou feinga ke taukapoʻi ʻa e meʻa ʻa e ʻOtua moʻoní?
9 ʻE iku ki ha lelei kapau naʻá ne siviʻi kimoutolu?+
Te mou kākaaʻi ia ʻo hangē ko haʻamou fai ki ha tangata ko e meʻa noa peé?
10 Te ne valokiʻi moʻoni kimoutolu
Kapau ʻoku mou feinga fakafufū ke fakahaaʻi ha filifilimānako.+
11 ʻIkai ʻe fakamanavaheeʻi kimoutolu ʻe hono ngeiá tonu
Pea ʻoku tō kiate kimoutolu ʻa e manavahē kiate iá?
12 Ko hoʻomou ngaahi lea fakapotó* ko e koto palōveepi efuefu pē;
Ko hoʻomou ngaahi taukapó* ʻoku vaivai ʻo hangē ha ʻumeá.
13 Hanganaki fakalongolongo ʻi hoku ʻaó, koeʻuhí ka u lea.
Pea tuku ke hoko mai ha meʻa pē ʻe hoko mai kiate aú!
14 Ko e hā ʻoku ou ʻai ai au ki ha tuʻunga fakatuʻutāmakí*
Peá u pukepuke ʻa ʻeku moʻuí ʻi hoku nimá?
15 Neongo ka ne tāmateʻi au, te u kei tatali pē;+
Te u aleaʻi ʻa e meʻa ʻaʻakú* ʻi hono fofongá tonu.
16 Te ne toki hoko ai ko hoku fakamoʻui,+
He ʻoku ʻikai ha tokotaha anga-taʻefakaʻotua* ʻe lava ke hū ki hono ʻaó.+
17 Fanongo lelei mai ki heʻeku leá;
Tokanga ki heʻeku fakamatalá.
18 Vakai mai, kuó u teuteu ke taukapoʻi au;
ʻOku ou ʻilo ʻoku ou tonuhia.
19 Ko hai ʻe fakakikihi mo aú?
Te u mate ʻo kapau te u fakalongolongo ai pē!*
20 ʻE ʻOtua, ko e meʻa pē ʻe ua ke ke fai kiate aú,*
Koeʻuhí ke ʻoua te u fufū au mei ho ʻaó:
21 Toʻo atu ke mamaʻo ho nima kāfakafá meiate au,
Pea ʻoua naʻa tuku ʻa e manavahē kiate koé ke ne fakailifiaʻi au.+
22 Ke ke folofola mai pea te u tali atu,
Pe ko hoʻo tuku mai ke u lea, peá ke tali mai.
23 Ko e hā ʻa ʻeku ngaahi faihalá mo ʻeku ngaahi angahalá?
Fakahaaʻi mai kiate au ʻa ʻeku laka halá mo ʻeku angahalá.
25 Te ke feinga ke fakailifiaʻi ha lauʻiʻakau ʻoku vilingia atu ʻi he matangí
Pe tuli ki ha tuketukeʻi uite mōmoa?
26 He ʻokú ke hanganaki hiki ʻa e ngaahi tukuakiʻi kovi fekauʻaki mo au,
Pea ʻokú ke ʻai au ke u fai ha tali ki he ngaahi angahala ʻo ʻeku kei talavoú.
27 Kuó ke ʻai hoku vaʻé ki he ʻakau-kīʻí,
ʻOkú ke sivi fakalautelau ʻa hoku ngaahi ʻalungá kotoa,
Pea ʻokú ke fakatotoloʻi ʻa ʻeku laka taki taha.
28 Ko ia ʻoku ʻaunga ʻa e tangatá* ʻo hangē ha meʻa ʻoku popó,
Hangē ha kofu kuo kai ʻe he ané.
4 ʻE lava ʻe ha tokotaha taʻemaʻa ʻo fanauʻi mai ha tokotaha maʻa?+
Heʻikai lava ʻe ha taha!
5 He kapau kuo fakapapauʻi hono ngaahi ʻahó,
Ko e lahi ʻo hono ngaahi māhiná ʻoku ʻiate koe;
Kuó ke fokotuʻu hano ngataʻanga ke ʻoua naʻa toe fakalaka atu ai.+
6 Hanga kehe muʻa meiate ia koeʻuhi ka ne mālōlō,
Kae ʻoua kuó ne fakaʻosi hono ʻahó, ʻo hangē ha tokotaha ngāue totongí.+
7 He naʻa mo ha ʻakau ʻoku ʻi ai ha ʻamanaki ki ai.
Kapau ʻe tuʻusi, ʻe toe tā-huli mai,
Pea ko hono ngaahi hulí ʻe hokohoko atu ʻenau tupú.
8 Kapau ʻoku motuʻa hono ngaahi aká ʻi he kelekelé
Pea mate ʻa hono sinó ʻi he kelekelé,
9 ʻE huli ia ʻi heʻene nāmuʻi pē ʻa e vaí;
Pea ʻe tupu mai hono ngaahi vaʻá ʻo hangē ha fuʻu ʻakau toki tupú.
10 Ka ʻoku mate ha tangata peá ne tokoto ʻo ʻikai toe lava ha meʻa;
ʻI he mate ha tangata, ko fē ia?+
11 ʻOku puli atu ʻa e vaí mei he tahí,
Pea maha ha vaitafe ʻo ne pakukā.
12 ʻOku tokoto foki ha tangata ʻo ʻikai toe tuʻu hake.+
ʻE ʻikai te nau ʻā hake kae ʻoua ke mole ʻa e langí,
Pea ʻe ʻikai fafangu kinautolu mei heʻenau mohé.+
13 Pehē ange mai ke ke fufū au+ ʻi he Faʻitoká,*
Ke ke fufū au kae ʻoua ke fakalaka atu hoʻo houhaú,
Ke ke fokotuʻu ha taimi fakangatangata kiate au pea manatu mai kiate au!+
14 Kapau ʻe mate ha tangata, te ne toe moʻui koā?+
15 Te ke ui, pea te u tali atu kiate koe.+
Te ke holi* ki he ngāue ʻa ho nimá.
16 Ka ko eni, ʻokú ke hanganaki lau ʻeku laka kotoa pē;
ʻOkú ke fakasio pē ki heʻeku angahalá.
17 Ko ʻeku laka halá ʻoku silaʻi maʻu ia ʻi ha tangai,
Pea ʻokú ke fakamaʻu ʻeku faihalá ʻaki ʻa e kulū.
18 Hangē ko e holo ha moʻunga ʻo movete atú
Pea mo ha makatuʻu kuo matoʻo mei hono tuʻuʻangá,
19 Hangē ko hono keina ʻe he vaí ʻa e maká
Pea ʻauhia ʻa e kelekele ʻo e māmaní ʻi hono ngaahi ʻau mālohí,
ʻOku pehē ʻa hoʻo fakaʻauha ʻa e ʻamanaki ʻa e tangata ko e meʻa noa peé.
20 ʻOkú ke hanganaki lōmekina ia kae ʻoua kuó ne ʻauha;+
ʻOkú ke liliu ʻa hono fōtungá, peá ke tuku ange atu ia.
21 ʻOku fakalāngilangiʻi hono ngaahi fohá, ka ʻoku ʻikai te ne ʻiloʻi ia;
ʻOku nau hoko ʻo ʻikai hanau mahuʻinga, ka ʻoku ʻikai te ne fakatokangaʻi ia.+
22 ʻOkú ne ongoʻi pē ʻa e langá ʻi heʻene kei kakanó;
ʻOkú ne mamahí pē ʻi heʻene kei moʻuí.”
15 Naʻe tali ʻe ʻElifasi+ mei Tīmaní ʻo pehē:
2 “ʻE tali ʻe ha tokotaha poto ʻaki ha ngaahi fakaʻuhinga launoa,
Pe te ne fakafonu hono keté ʻaki ʻa e matangi hahaké?
3 Ko e valoki ʻaki ʻa e ngaahi leá ʻoku taʻeʻaonga,
Pea ko e leá ʻataʻatā pē ʻoku ʻikai hano ʻaonga.
4 He ʻokú ke fakavaivaiʻi ʻa e manavahē ki he ʻOtuá,
Pea ʻokú ke fakasiʻisiʻi ha tokanga pē ʻoku fai ki he ʻOtuá.
5 He ko hoʻo faihalá ʻokú ne tuʻutuʻuniʻi ʻa e meʻa ʻokú ke leaʻakí,*
Pea ʻokú ke fili ʻa e lea olopoto kākaá.
6 ʻOku fakahalaiaʻi koe ʻe ho ngutú tonu, ʻo ʻikai ko au;
Ko ho loungutú tonu ʻoku fakamoʻoni ki hoʻo halá.+
7 Ko koe koā ʻa e fuofua tangata naʻe fanauʻi maí,
Pe ko ho fanauʻí naʻe ki muʻa ia ʻi hono fokotuʻu ʻo e ngaahi moʻungá?
8 ʻOkú ke fanongo ki he talanoa fufū ʻa e ʻOtuá,
Pe ʻokú ke fakangatangata pē ʻa e potó kiate koe?
9 Ko e hā ʻokú ke ʻilo ka ʻoku ʻikai te mau ʻiló?+
Ko e hā ʻokú ke mahinoʻi ka ʻoku ʻikai te mau mahinoʻí?
10 ʻOku ʻiate kimautolu fakatouʻosi ʻa e kau ʻulu hinaá mo e kau taʻumotuʻá,+
Ko e kau tangata ʻoku nau taʻumotuʻa ange ʻi hoʻo tamaí.
11 ʻOku ʻikai feʻunga ʻa e ngaahi fakanonga ʻa e ʻOtuá kiate koe,
Pe ko e ngaahi lea naʻe lea fakaoloolo ʻaki kiate koé?
12 Ko e hā ʻoku ʻai ai koe ʻe ho lotó ke ke ʻafungí,
Pea ko e hā ʻokú ke mata ʻita aí?
13 He ʻokú ke hoko ʻo ʻita* ki he ʻOtuá tonu,
Peá ke fakaʻatā ʻa e ngaahi lea ko iá ke ʻalu atu mei ho ngutú tonu.
14 Ko e hā ʻa e tangata ko e meʻa noa peé ke ne hoko ʻo maʻa,
Pe ko ha taha ʻoku fanauʻi ʻe ha fefine ke ne hoko ʻo māʻoniʻoni?+
15 Vakai! ʻOku ʻikai te ne falala ki heʻene kau māʻoniʻoní,
Pea naʻa mo hēvani ʻoku ʻikai maʻa ʻi heʻene vakaí.+
16 Huanoa ai ʻa e pehē ʻa ha tokotaha ʻoku fakalielia mo mele,+
Ha tangata ʻokú ne inu ʻa e taʻemāʻoniʻoní hangē ha vaí!
17 Te u fakahā atu kiate koe; fanongo mai!
Te u fakamatala ʻa e meʻa kuó u mātaá,
18 Ko e meʻa kuo fakamatala ʻe he kau tangata potó mei heʻenau ngaahi tamaí,+
Ko e ngaahi meʻa kuo ʻikai te nau fufū.
19 Ko kinautolu pē naʻe foaki ange ki ai ʻa e fonuá,
Pea naʻe ʻikai ha muli ʻe fou atu ʻi honau lotolotongá.
20 ʻOku tofanga ha tokotaha fulikivanu ʻi he mamahi ʻi hono ngaahi ʻahó kotoa,
ʻI he kotoa ʻo e ngaahi taʻu ʻoku tuku tauhi maʻá e tokotaha ʻoku pule kakahá.
21 ʻOku ʻi hono telingá ʻa e ngaahi ongo fakamanavahē;+
ʻI he taimi ʻo e melinó, ʻoku ʻohofi ia ʻe he kau kaihaʻa fakamālohí.
22 ʻOku ʻikai te ne tui te ne hao mei he fakapoʻulí;+
ʻOku tuku tauhi ia ki ha heletā.
23 ʻOkú ne hē holo ʻo kumi meʻakai*—ko fē ia?
ʻOkú ne ʻiloʻi lelei ʻoku maluʻaki mai ʻa e ʻaho ʻo e fakapoʻulí.
24 Ko e faingataʻá mo e mamahí ʻokú ne hanganaki fakailifiaʻi ia;
ʻOku nau lōmekina ia ʻo hangē ha tuʻi ʻoku mateuteu ke ne fai ha ʻohofí.
25 He ʻokú ne hiki hono nimá ki he ʻOtuá tonu
Peá ne feinga ke poleʻi* ʻa e Māfimafi-Aoniú;
26 ʻOkú ne ʻoho taʻeʻunua atu kiate Ia,
Mo ʻene pā matolu mo mālohí;
27 ʻOku ʻufiʻufi hono matá ʻe he ngakó,
Pea ngeʻengeʻe hono kongalotó;
28 ʻOkú ne nofo ʻi he ngaahi kolo ʻe hoko ʻo ʻauha,
ʻI he ngaahi fale ʻe ʻikai ke nofo ai ha taha,
ʻA ia ʻe hoko ko e ngaahi fokotuʻunga maka.
29 ʻE ʻikai te ne tuʻumālie, pea ko ʻene koloá ʻe ʻikai fokotuʻuna,
Pea ʻe ʻikai ke movete atu ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ne maʻú ʻi he fonuá.
30 ʻE ʻikai te ne hao mei he fakapoʻulí;
ʻE hanga ʻe ha afi ʻo ʻai ke mōmoa ʻa hono hulí,*
Pea te ne mole atu ʻi ha mānava mei he fofonga ʻo e ʻOtuá.*+
31 ʻE ʻikai totonu ke ne ʻalu hē pea falala ki he meʻa ʻoku muna peé,
He ko e totongi te ne maʻu mei aí ko e muna pē;
32 ʻE hoko ia ki muʻa ʻi hono ʻahó,
Pea ko hono ngaahi vaʻá ʻe ʻikai ʻaupito ke tupu ʻāfaʻafa.+
33 Te ne hangē ha fuʻu kālepi ʻoku ngangana hono fuá teʻeki motuʻa,
Pea hangē ha fuʻu ʻōlive ʻoku ʻauhia hono fisí.
34 He ko e fakatahataha ʻa e kau anga-taʻefakaʻotuá* ʻoku ʻikai hano fua,+
Pea ʻe keina ʻe ha afi ʻa e ngaahi tēniti ʻo e totongi fufuú.
35 ʻOku nau tuʻituʻiaʻi ʻa e faingataʻá pea fanauʻi mai ʻa e meʻa ʻoku koví,
Pea ʻoku fakatupu mai ʻe honau manavá ʻa e kākā.”
16 Naʻe tali ʻe Siope ʻo pehē:
2 “Kuó u fanongo ʻi he ngaahi meʻa lahi hangē ko ení ki muʻa.
Ko kimoutolu kotoa ko e kau fakafiemālie fakatupu mamahi!+
3 ʻE toe ngata ʻa e ngaahi lea maumau taimí?
Ko e hā ʻokú ne langaʻi koe ke ke fai ha tali pehení?
4 ʻE lava foki ke u fai ʻa e lea ʻoku mou faí.
Kapau naʻa mou ʻi hoku tuʻungá,
ʻE lava ke u fai ha ngaahi lea fakatupu tuipau ʻo tukuakiʻi ʻaki kimoutolu
Peá u kalokalo atu hoku ʻulú kiate kimoutolu.+
5 Ka neongo ia, te u fakaivimālohiʻi kimoutolu ʻaki ʻa e ngaahi lea ʻa hoku ngutú,
Pea ko e fakanonga ʻa hoku loungutú te ne ʻoatu ʻa e fakafiemālie.+
6 Kapau te u lea, ʻoku ʻikai nonga ai hoku mamahí,+
Pea kapau ʻe tuku ʻeku leá, ʻe holo fēfē ai hoku mamahí?
8 ʻOkú ke puke foki au, pea kuo hoko ia ko e fakamoʻoni,
Ko ia kuo hoko ai ʻa ʻeku tutué ni ko ha fakamoʻoni tamaki kiate au.
9 Ko ʻene houhaú kuó ne hae au ʻo kongokonga, pea ʻokú ne tukulotoa ʻa e tāufehiʻa kiate au.+
ʻOkú ne ʻūʻūnifo mai kiate au.
ʻOku māsila ʻa e hila mai kiate au ʻa e mata ʻo hoku filí.+
10 Kuo mātuʻaki fakamanga mai ʻa honau ngutú kiate au,+
Pea kuo nau sipiʻi manuki ʻa hoku kouʻahé;
ʻOku nau tuʻu tokolahi mai kiate au.+
11 ʻOku tuku ange atu au ʻe he ʻOtuá ki ha tamaiki tangata,
Pea ʻokú ne fakapuna atu au ki he nima ʻo e kau fulikivanú.+
12 Naʻá ku nofo nonga, ka naʻá ne haveki au;+
Naʻá ne puke au ʻi hoku tuʻakiá ʻo ne laiki au;
Peá ne fokotuʻu leva au ko ʻene tāketi.
13 ʻOku takatakai kiate au ʻa ʻene kau fana ngahaú;+
ʻOkú ne hokaʻi ʻa hoku kofuuá+ ʻo ʻikai ha ongoʻi manavaʻofa;
ʻOkú ne lilingi atu hoku ʻahú ki he kelekelé.
14 ʻOkú ne toutou avangi au ʻo hangē ha ʻaá;
ʻOkú ne ʻohofi au ʻo hangē ha pāteʻi taú.
16 ʻOku kula hoku matá ʻi he tangí,+
Pea ʻoku ʻi hoku laumatá ʻa e fakapoʻuli,*
17 Neongo kuo ʻikai fai ʻe hoku nimá ha fakamālohi
Pea ʻoku maʻa ʻa ʻeku lotú.
18 ʻE kelekele, ʻoua te ke ʻufiʻufi hoku totó!+
Pea ʻai ke ʻoua naʻa ʻi ai ha mālōlōʻanga ki heʻeku tangí!
19 Naʻa mo e taimí ni, ʻoku ʻi langi ʻa ʻeku fakamoʻoní;
Ko e tokotaha ʻe lava ke ne faifakamoʻoni maʻakú ʻokú ne ʻi he taukakapá.
21 Tuku ki ha taha ke faifakamaau ʻi he vahaʻa ʻo ha tangata mo e ʻOtuá,
ʻO hangē ko e faifakamaau ʻa ha taha ʻi he vahaʻa ʻo ha tangata mo ha taha kehe.+
22 He ko e ngaahi taʻu siʻi pē ʻoku toe ke hoko maí,
Pea te u ʻalu atu ʻi he hala ʻo e ʻikai toe foki maí.+
17 “Kuo fasi ʻa hoku laumālié, ko hoku ngaahi ʻahó kuo ʻosiʻosingamālie;
ʻOku fakatatali mai ʻa faʻitoka kiate au.+
2 ʻOku takatakai kiate au ʻa e kau manukí,+
Pea kuo pau ke sio fakamamaʻu* ʻa hoku matá ki heʻenau tōʻonga angatuʻú.
3 Palōmesi mai muʻa te ke poupou kiate au.
Ko hai ha toe taha te ne tokoniʻi aú?+
4 He kuó ke fufū ʻa e ʻiloʻiló mei honau lotó;+
Ko e ʻuhinga ia ʻoku ʻikai ai te ke hakeakiʻi kinautolú.
5 ʻE talaʻofa nai ha taha ke fevahevaheʻaki mo hono ngaahi kaungāmeʻá,
Lolotonga ia ʻa e mataʻi tāvaivaia ʻa ʻene fānaú.
6 Kuó ne ʻai au ko ha lumaʻanga* ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi kakaí,+
Ko ia naʻá ku hoko ai ko e taha ʻoku nau ʻanuhi hono matá.+
7 ʻOku nenefu hoku matá tupu mei he loto-mamahí,+
Pea ko hoku ngaahi kupú kotoa ko ha ʻata pē.
8 ʻOku ofoofo ʻa e kakai faitotonú ʻi heʻenau sio ki he meʻá ni,
Pea ʻoku hohaʻatuʻu ʻa e tokotaha tonuhiá koeʻuhi ko e anga-taʻefakaʻotuá.*
9 ʻOku piki maʻu ʻa e māʻoniʻoní ki hono ʻalungá,+
Pea ʻoku fakaʻau ke toe mālohi ange ʻa e tokotaha ʻoku maʻa hono nimá.+
10 Kae kehe, mou haʻu kotoa ʻo toe kamata hoʻomou fakakikihí,
He kuo ʻikai te u maʻu ha taha poto ʻiate kimoutolu.+
11 Ko hoku ngaahi ʻahó kuo ʻosi;+
Ko ʻeku ngaahi palaní, mo e ngaahi holi ʻo hoku lotó, kuo movetevete.+
12 ʻOku nau hanganaki liliu ʻa e poʻulí ko e ʻaho,
ʻO nau pehē, ‘Kuo ofi mai ʻa e māmá koeʻuhí he ʻoku fakapoʻuli.’
13 Kapau te u tatali, ʻe hoko ʻa Faʻitoka* ko hoku ʻapi;+
Te u folahi atu hoku mohengá ʻi he fakapoʻulí.+
14 Te u ui atu ki he luó,*+ ‘Ko ʻeku tamaí koe!’
Ki he ʻuangá, ‘Ko ʻeku faʻē mo hoku tuofefine!’
15 Ko fē leva ʻeku ʻamanakí?+
Ko hai ʻe lava ke sio ʻoku ʻi ai ha ʻamanaki kiate au?
16 ʻE ʻalu hifo ia* ki he ngaahi matapā tāpuni malu ʻo Faʻitoká*
ʻI heʻetau ʻalu kotoa hifo ki he efú.”+
18 Naʻe tali ʻe Pilitati+ mei Suaʻá ʻo pehē:
2 “ʻE ngata ʻafē ʻa hoʻomou fai ʻa e ngaahi lea peheé?
Fakahaaʻi muʻa ha mahino koeʻuhí ka mau toki lea.
3 Ko e hā ʻoku mou vakai mai ai ko e monumanu kimautolú+
Pea lau ko e vale* kimautolu ʻi hoʻomou vakaí?
4 Naʻa mo haʻo hae kongokonga koe ʻi hoʻo ʻitá,
ʻE tuku liʻaki koā ʻa e māmaní koeʻuhi ko koe,
Pe ʻe hiki ʻa e fuʻu maká mei hono tuʻuʻangá?
5 ʻIo, ko e maama ʻa e kau fulikivanú ʻe tāmateʻi,
Pea ko e ulo ʻo ʻene afí ʻe ʻikai maama.+
6 Ko e maama ʻi hono tēnití ʻe hoko moʻoni ʻo fakapoʻuli,
Pea ko e maama ʻoku tuʻu ʻi ʻolunga ʻiate iá ʻe tāmateʻi.
7 Ko ʻene ngaahi laka longomoʻuí ʻe nounou pē ia,
Pea ko ʻene akonakí tonu te ne ʻai ia ke ne tō ki lalo.+
8 He ko hono vaʻé te ne taki ia ki ha kupenga,
Pea te ne takamilo atu ki hono matakupengá.
9 ʻE maʻu ʻe ha tauhele hono muivaʻé;
ʻE puke ia ʻe ha tauhele.+
10 ʻOku fufū ha maea kiate ia ʻi he kelekelé,
ʻOku fakatoka ha tauhele ʻi hono halá.
11 ʻOku fakailifiaʻi ia ʻe he ngaahi meʻa fakamanavaheé ʻi he ngaahi tapa kotoa pē+
Pea tuli atu ʻo molomolo-muivaʻe kiate ia.
13 Ko hono kilí ʻoku ʻauʻauha atu ia;
Ko e mahaki fakatupu mate tahá* te ne keina ʻa hono ngaahi kupú.
16 Ko hono ngaahi aká ʻe mōmoa ia ʻi lalo ʻiate ia,
Pea ko hono ngaahi vaʻá ʻe mae ia ʻi ʻolunga ʻiate ia.
17 Ko e manatu kiate iá ʻe mole atu ia mei he māmaní,
Pea ʻi he halá ʻe ʻikai ke ʻilo ai ʻa hono hingoá.*
18 ʻE kapusi ia mei he māmá ki he poʻulí
Pea ʻe tuli ia mei he fonua mahú.
19 ʻE ʻikai haʻane fānau mo hano hako ʻi he lotolotonga hono kakaí,
Pea ʻe ʻikai haʻane tokotaha ʻe hao ʻi he feituʻu ʻokú ne nofo aí.*
20 ʻI he hoko mai hono ʻahó, ko e kakai ʻi he Hihifó te nau fakalilifuʻia
Pea ko e kakai ʻi he Hahaké ʻe maʻu kinautolu ʻe he manavaheé.
21 Ko e meʻa eni ʻe hoko ki he ngaahi tēniti ʻo ha tokotaha faihala
Pea ki he feituʻu ʻo e tokotaha ʻoku ʻikai te ne ʻilo ʻa e ʻOtuá.”
19 Naʻe tali ʻe Siope ʻo pehē:
3 Kuo tuʻo hongofulu eni hoʻomou valokiʻi* aú;
ʻO ʻikai te mou mā ʻi hoʻomou anga-fakamamahi kiate aú.+
4 Pea kapau moʻoni kuó u fai ha fehālaaki,
Ko ʻeku faihalá ʻe nofo pē mo au.
5 Kapau te mou tuʻukāivi ʻi hono ʻai kimoutolu ke mou māʻolunga ange ʻiate aú,
ʻO taukaveʻi ʻoku totonu ʻa e ngaahi tukuakiʻi ʻoku fai kiate aú,
6 Mou ʻiloʻi leva ko e ʻOtuá ia kuó ne takihalaʻi aú,
Pea kuó ne maʻu au ʻi heʻene kupenga tulimanú.
7 Vakai! ʻOku ou toutou kaila, ‘Ko e fakamālohi!’ Ka ʻoku ʻikai ha tali;+
ʻOku ou toutou kaila ki ha tokoni, ka ʻoku ʻikai ha fakamaau totonu.+
8 Kuó ne tāpuni hoku halá ʻaki ha ʻā maka, pea ʻoku ʻikai lava ke u fakalaka atu;
Kuó ne ʻufiʻufi hoku ngaahi ʻalungá ʻaki ʻa e fakapoʻuli.+
9 Kuó ne toʻo meiate au ʻa hoku lāngilangí
Pea ʻave ʻa e kalauní mei hoku ʻulú.
10 ʻOkú ne maumauʻi au mei he tafaʻaki kotoa kae ʻoua ke u ʻauha;
ʻOkú ne taʻaki mo e aka ʻa ʻeku ʻamanakí hangē ha fuʻu ʻakaú.
11 ʻOku kakaha ʻene ʻitá kiate au,
Pea ʻokú ne vakai kiate au ko hono fili.+
12 Ko ʻene kau taú ʻoku nau tuʻu fakataha ʻo ʻākoloʻi au,
Pea ʻoku nau ʻapitanga takatakai ki hoku tēnití.
13 Kuó ne tuli hoku fanga tokouá tonu ke mamaʻo meiate au,
Pea ko e faʻahinga ʻoku nau ʻiloʻi aú kuo nau mahuʻi meiate au.+
14 ʻOku mole atu ʻa hoku ngaahi kaungāmeʻa ofí,*
Pea ko e faʻahinga naʻá ku ʻilo leleí kuo ʻikai te nau toe manatuʻi au.+
15 ʻOku lau au ko e sola ʻe he kau fakaafe ʻi hoku falé+ mo ʻeku kau kaunangá;
Ko e muli au ʻi heʻenau vakaí.
16 ʻOku ou ui ki heʻeku sevānití, ka ʻoku ʻikai te ne tali mai;
Ko hoku ngutú ʻoku kōlenga kiate ia ki ha manavaʻofa.
17 Ko ʻeku mānavá tonu kuo fakaliliʻa ai hoku uaifí,+
Pea ʻoku ou hoko ko ha meʻa namukū ki hoku fanga tokouá tonu.*
18 Naʻa mo e fānau īkí ʻoku nau taʻetokaʻi au;
ʻI heʻeku tuʻu haké, ʻoku nau kamata fakakataʻaki au.
19 Ko e kotoa ʻo hoku ngaahi kaungāmeʻa ofí ʻoku nau fakaliliʻa ʻiate au,+
Pea ko e faʻahinga naʻá ku ʻofaʻí kuo nau fakafepaki kiate au.+
21 Fakahaaʻi mai ha meesi kiate au, siʻoku ngaahi kaungāmeʻa, fakahaaʻi muʻa ha meesi kiate au,
He ko e nima tonu ʻo e ʻOtuá kuó ne ala kiate au.+
22 Ko e hā ʻoku mou toutou fakatangaʻi ai au ʻo hangē ko ia ʻoku fai ʻe he ʻOtuá,+
23 Kapau pē ā naʻe tohi ʻeku ngaahi leá,
Kapau pē ā naʻe lava ke hiki ʻi ha tohi!
24 Taumaiā ke tongi ia ʻi ha maka ʻo taʻengata,
ʻAki ha tutuʻu ukamea pea fakafonu ʻaki ʻa e pulu!
25 He ʻoku ou ʻilo pau ko hoku tokotaha huhuʻí*+ ʻoku moʻui;
Te ne toki haʻu ʻamui ʻo ne tuʻu ʻi he māmaní.*
26 Hili ia hono fakaʻauha peheni hoku kilí,
Lolotonga ʻeku kei kakanó, te u mamata ki he ʻOtuá,
27 ʻA e tokotaha te u mātā tonú,
ʻA e tokotaha ʻe sio tonu ki ai ʻa hoku matá, ʻo ʻikai ko ha taha kehe.+
Ka ʻi loto ʻiate aú ʻoku ou ongoʻi lōmekina!*
28 He ʻoku mou pehē, ‘ʻOku anga-fēfē ʻemau fakatangaʻi iá?’+
He ko au ʻa e tefito ʻo e palopalemá.
29 Mou manavahē telia ʻa e heletaá,+
He ko e heletaá ʻokú ne ʻomi tautea ki he faihalá;
ʻOku totonu ke mou ʻilo ʻoku ʻi ai ha fakamaau.”+
20 Naʻe tali ʻe Sofaʻā+ mei Naʻamá ʻo pehē:
2 “Ko e ʻuhinga eni ʻoku ueʻi ai au ʻe heʻeku ngaahi fakakaukau puputuʻú ke u fai ha talí
Koeʻuhí ko ʻeku ongoʻi hohaʻá.
3 Kuó u fanongo ki ha valoki ʻokú ne fakamamahiʻi au;
Pea ʻoku ueʻi au ʻe heʻeku mahinó ke u fai ha tali.
4 Kuo pau naʻá ke ʻiloʻi maʻu pē eni,
He kuo peheni talu mei hono tuku ʻa e tangatá* ʻi he māmaní,+
5 Ko e kalanga fiefia ʻa e kau fulikivanú ʻoku nounou pē
Pea ko e fiefia ʻa e tokotaha anga-taʻefakaʻotuá* ʻoku lau mōmeniti pē.+
6 Neongo ʻoku ʻalu hake ʻa hono lahí ki langi
Pea aʻu hono ʻulú ki he ngaahi ʻaó,
7 Te ne ʻauha ʻo taʻengata ʻo hangē ko hono kinohaʻa pē ʻoʻoná;
Ko e faʻahinga naʻa nau faʻa sio kiate iá te nau pehē, ‘Ko fē ia?’
8 Te ne puna atu hangē ha misí, pea heʻikai te nau maʻu ia;
Te ne mole atu ʻo hangē ha vīsone poʻulí.
9 Ko e mata naʻe sio kiate iá ʻe ʻikai ke toe mamata kiate ia,
Pea ko hono feituʻú ʻe ʻikai te nau toe sio kiate ia.+
10 Ko ʻene fānaú tonu te nau feinga ke leleiʻia mai ʻa e masivá,
Pea ʻe fakafoki ʻe hono nimá tonu ʻa ʻene koloá.+
11 Ko hono huí naʻe fonu ʻi he mālohi fakatalavoú,
Ka te ne tokoto fakataha mo ia* ʻi he efú.
12 Kapau ko e koví ʻe ifo melie ʻi hono ngutú,
Kapau te ne fufū ia ʻi hono lalo ʻeleló,
13 Kapau ʻokú ne ifoʻia ai ʻo ʻikai te ne tuku ange ia
Ka ne tuku maʻu pē ia ʻi hono ngutú,
14 Ko ʻene meʻakaí ʻe hoko ia ʻo tamala ʻi loto ʻiate ia;
ʻE hoko ia ʻo hangē ko e kona* ʻo ha ngata ʻi loto ʻiate ia.
15 Kuó ne folofua ʻa koloa, ka te ne puʻaki mai ia;
ʻE fakamaha ia ki tuʻa ʻe he ʻOtuá mei hono keté.
16 Te ne mimisi ʻa e huhuʻa kona ʻo ha ngata;
ʻE tāmateʻi ia ʻe he ʻelelo ʻo ha ngata huhu kona.
17 ʻE ʻikai ʻaupito te ne toe sio ki ha vai ʻoku tafe,
Ki he tafe mālohi ʻa e honé mo e patá.
18 Te ne fakafoki ʻene koloá ʻo ʻikai te ne fakaʻaongaʻi ia;*
Heʻikai te ne fiefia ʻi he koloa mei heʻene fefakatauʻakí.+
19 He kuó ne laiki pea liʻaki ʻa e masivá;
Kuó ne puke ʻa e fale naʻe ʻikai te ne langá.
20 Ka heʻikai te ne ongoʻi ha nonga ʻi loto ʻiate ia;
Ko ʻene koloá ʻe ʻikai te ne tokoniʻi ia ke ne hao.
21 ʻOku ʻikai ha meʻa ʻe toe kiate ia ke ne hamu;
Ko e ʻuhinga ia heʻikai ke tolonga ai ʻa ʻene tuʻumālié.
22 ʻI he aʻu ʻene tuʻumālié ki hono tumutumú, ʻe maʻu ia ʻe he loto-moʻuá;
Ko e mālohi kakato ʻo malá te ne ʻohofi ia.
23 ʻI heʻene fakafonu hono keté,
ʻE tuku atu ʻe he ʻOtuá ʻene houhau kakahá kiate ia,
ʻO fakaʻuha hifo ia ki hono keté.
24 ʻI heʻene hola mei he ngaahi meʻatau ukameá,
ʻE hokaʻi ia ʻe ha ngaahi ngahau ʻo ha kaufana kopa.
25 ʻOkú ne taʻaki ha ngahau mei hono tuʻá,
Ha ngahau fetapaki mei hono ʻahú,
Pea ʻoku maʻunimā ia ʻe he manavaheé.+
26 ʻOku tatali ha fakapoʻulilōlō ki heʻene ngaahi koloá;
ʻE keina ia ʻe ha afi ʻoku ʻikai tapili ʻe ha taha;
ʻOku tatali mai ʻa e fakamamahí ki ha taha pē ʻoku toe ʻi hono tēnití.
27 ʻE fakahaaʻi ʻe he langí ʻa ʻene faihalá;
ʻE tuʻu hake ʻa e māmaní ʻo fakafepaki kiate ia.
28 ʻE tafiʻi atu ʻe ha tāfea ʻa hono falé;
ʻE hoko ia ko ha tāfea lahi ʻi he ʻaho ʻo e houhau ʻa e ʻOtuá.
29 Ko e ʻinasi eni ʻo e tangata fulikivanú mei he ʻOtuá,
Ko e tofiʻa kuo tuʻutuʻuni ʻe he ʻOtuá kiate ia.”
21 Naʻe tali ʻe Siope ʻo pehē:
2 “Fanongo lelei mai ki he meʻa te u leaʻakí;
Tuku ke hoko ia ko e fakafiemālie ʻoku mou fai mai kiate aú.
3 Mou kātaki ka u lea atu;
ʻI he hili ʻeku leá, pea toki fai leva hoʻomou manukiʻi aú.+
4 ʻOku fai ʻeku lāungá ki ha tangata?
Ka ne pehē, ʻikai ʻe ʻosi ʻeku kātakí?*
5 Tokanga mai kiate au pea mou sio mo ofoofo;
ʻAi homou nimá ki homou ngutú.
6 ʻI heʻeku fakakaukau fekauʻaki mo iá, ʻoku ou hohaʻa,
Pea ʻoku tete hoku sinó kotoa.
8 ʻOku ʻi honau ʻaó maʻu pē ʻenau fānaú,
Pea ʻoku aʻu ʻo nau sio ʻi honau ngaahi hakó.
9 ʻOku malu honau ngaahi falé, ʻoku nau ʻatā mei he manavaheé,+
Pea ʻoku ʻikai tautea kinautolu ʻe he ʻOtuá ʻaki hono tokotokó.
10 ʻOku fakafanau maʻu pē ʻenau fanga pulu tangatá;
ʻOku fāʻele ʻenau fanga pulu fefiné ʻo ʻikai tō hanau ʻuhiki.
11 ʻOku lele holo ʻenau fānau tangatá ʻi tuʻa ʻo hangē pē ha tākanga sipí,
Pea ʻoku hopohopo holo ʻenau fānaú.
12 ʻOku nau hiva fakataha mo e tā nafa mo e haʻape
Pea ʻoku nau fiefia ʻi he leʻo ʻo e fulutá.+
14 Ka ʻoku nau pehē ki he ʻOtua moʻoní, ‘Tukunoaʻi ange kimautolu!
ʻOku ʻikai te mau loto ke ʻilo ki hoʻo ngaahi foungá.+
15 Ko hai ʻa e Māfimafi-Aoniú ke mau tauhi ai kiate ia?+
Ko e hā ha meʻa te mau maʻu ʻi he hoko ʻo maheni mo iá?’+
16 Ka ʻoku ou ʻiloʻi ʻoku ʻikai te nau puleʻi ʻenau lakalakaimonuú.+
Ko e fakakaukau* ʻa e kau fulikivanú ʻoku mamaʻo ia meiate au.+
17 Kuo tuʻo fiha hono tāmateʻi+ ʻa e maama ʻa e kau fulikivanú?
Kuo tuʻo fiha ʻa e hoko mai kiate kinautolu ʻa e fakatamakí?
Kuo tuʻo fiha hono ʻoatu ʻe he ʻOtuá ʻa e fakaʻauhá kiate kinautolu ʻi heʻene houhaú?
18 Kuo faifai ange pea nau hangē ha kauʻi uite mōmoa ʻi he ʻao ʻo e matangí
Pea hangē ha kafukafu ʻoku puhiʻi atu ʻe ha matangi mālohi?
19 ʻE tuku tauhi ʻe he ʻOtuá ʻa e tautea ʻo ha tangata ki heʻene fānaú tonu.
Kae ʻofa ke totongi ʻe he ʻOtuá kiate ia koeʻuhi ke ne ʻilo ia.+
20 ʻOfa ke sio hono matá tonu ki heʻene ʻauhá,
Pea ʻofa ko ia ʻa e tokotaha te ne inu mei he houhau ʻa e Māfimafi-Aoniú.+
21 He ko e hā te ne tokanga ai ki ha meʻa ʻe hoko ki hono falé ʻi he hili ʻene maté
22 ʻE lava ʻe ha taha ke ne akoʻi ʻa e ʻiló ki he ʻOtuá,*+
Lolotonga ia ko Ia ʻa e tokotaha ʻokú ne fakamāuʻi naʻa mo e faʻahinga ʻoku māʻolunga tahá?+
23 ʻOku mate ha tangata ʻoku kei kakato hono iví+
Pea ʻoku ʻikai ʻaupito haʻane hohaʻa pea ʻokú ne nonga,+
24 ʻOku fonu hono ongo alangá ʻi he ngakó
Pea kei mālohi hono ngaahi huí.*
25 Ka ʻoku mate ha tangata ia ʻe taha mo faingataʻaʻia lahi,*
Kuo ʻikai ʻaupito te ne ʻahiʻahiʻi ha ngaahi meʻa lelei.
27 Vakai! ʻOku ou ʻiloʻi ʻa e meʻa tofu pē ʻoku mou fakakaukau ki aí
Pea mo e ngaahi filioʻi kovi ʻoku mou faʻufaʻu mai kiate aú.*+
28 He ʻoku mou pehē, ‘Ko fē ʻa e fale ʻo e tangata tuʻu-ki-muʻá,
Pea ko fē ʻa e tēniti naʻe nofo ai ʻa e tokotaha fulikivanú?’+
29 Kuo ʻikai koā te mou fehuʻi ki he kau fefonongaʻakí?
Kuo ʻikai te mou ako fakalelei ʻa e anga ʻenau vakaí,*
30 ʻA ia ko ha tangata kovi ʻoku fakahaofi ia ʻi he ʻaho ʻo e fakatamakí
Pea fakahaofi ʻi he ʻaho ʻo e houhaú?
31 Ko hai te ne ʻeke kiate ia ʻo fekauʻaki mo ʻene foungá,
Pea ko hai te ne totongi kiate ia ʻa e meʻa kuó ne faí?
32 ʻI hono fata ia ki he faʻitoká,
ʻE tuku ha leʻo ke ne leʻohi hono fonualotó.
33 Ko e kelekele ʻo e teleʻá* ʻe melie kiate ia,+
Pea ko e kotoa ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá te nau muimui kiate ia*+
Hangē ko e fuʻu tokolahi taʻefaʻalaua naʻe ʻi muʻa ʻiate iá.
34 Ko ia ko e hā ʻoku fai mai ai kiate au ʻa e fakafiemālie taʻeʻaongá?+
Ko e koto kākā pē ʻoku ʻi hoʻomou ngaahi talí!”
22 Naʻe tali ʻe ʻElifasi+ mei Tīmaní ʻo pehē:
2 “ʻE lava ke ʻaonga ha tangata ki he ʻOtuá?
ʻE ʻaonga kiate ia ha taha ʻokú ne maʻu ha vavanga fakaefakakaukau?+
3 ʻOku tokanga koā ʻa e Māfimafi-Aoniú ki* hoʻo māʻoniʻoní,
Pe ʻoku maʻu haʻane meʻa ʻi hoʻo muimui ki he ʻalunga ʻo e anga-tonú?+
4 Te ne tautea koe
Pea fakamāuʻi koe koeʻuhí ko hoʻo ʻapasia ki he ʻOtuá?
5 ʻIkai koeʻuhí ʻoku fuʻu lahi ʻa hoʻo anga-fulikivanú
Pea heʻikai toe ngata ʻa hoʻo faihalá?+
6 He ʻokú ke faʻao tuʻungaʻa pē ha meʻa maluʻi mei ho fanga tokouá,
Pea ʻokú ke toʻo ʻa e ngaahi kofu ʻo e kakaí, ʻo tuku telefua kinautolu.*+
7 ʻOku ʻikai te ke ʻoange ha vai ke inu ʻe he tokotaha ʻoku ongosiá,
Pea ʻokú ke mamaeʻi ʻa e meʻakaí mei he kau fiekaiá.+
8 ʻOku maʻu ʻa e fonuá ʻe he tangata ivi lahí,+
Pea ʻoku nofo ai ʻa e tokotaha ʻoku fakahaaʻi ki ai ʻa e leleiʻiá.
9 Ka ʻokú ke tuku ange atu ʻa e uitoú ʻo ʻikai ʻoange ha meʻa,
Pea ʻokú ke laiki ʻa e nima ʻo e fānau tamai-maté.*
10 Ko e ʻuhinga ia ʻoku takatakaiʻi ai koe ʻe he ngaahi tauhelé,*+
Pea fakailifiaʻi koe ʻe he ngaahi meʻa fakamanavahē ʻoku hoko fakatuʻupakeé;
11 Ko e ʻuhinga ia ʻoku fakapoʻulituʻu ai ʻo ʻikai lava ke ke sió,
Pea ʻufiʻufi koe ʻe ha lōmaki vaí.
12 ʻIkai ko e ʻOtuá ʻokú ne ʻi he ngaahi feituʻu māʻolunga ʻo e langí?
Pea vakai ange ki he māʻolunga fau ʻa e ngaahi fetuʻú kotoa.
13 Ka kuó ke pehē: ‘Ko e hā koā ʻoku ʻiloʻi ʻe he ʻOtuá?
ʻE lava ke ne faifakamaau ʻi he fakapoʻuli matolú?
14 ʻOku puipuiʻi ia ʻe he ngaahi ʻaó ʻo ʻikai lava ke ne sio
ʻI heʻene hāʻele holo ʻi he ngaahi ngataʻanga* ʻo e langí.’
15 Te ke muimui ʻi he ʻalunga motuʻá
ʻA ē naʻe ʻaʻeva ai ʻa e kau tangata fulikivanú,
16 ʻA e kau tangata kuo hamusi* ki muʻa ke hoko honau taimí,
17 Naʻa nau pehē ki he ʻOtua moʻoní: ‘Tukunoaʻi ange kimautolu!’
Pea ‘Ko e hā ʻe lava ke fai ʻe he Māfimafi-Aoniú kiate kimautolú?’
18 Lolotonga ia, ko ia ʻa e Tokotaha naʻá ne fakafonu honau falé ʻaki ʻa e ngaahi meʻa leleí.
(ʻOku ʻikai ha fakakaukau kovi pehē ʻiate au.)
19 ʻE vakai ʻa e māʻoniʻoní ki he meʻá ni ʻo nau fiefia,
Pea ko e tonuhiá te ne manuki kiate kinautolu ʻo pehē:
20 ‘Kuo fakaʻauha ʻa e kau fakafili maí,
Pea ko ʻenau meʻa ʻoku toé ʻe keina ia ʻe ha afi.’
21 Feinga ke ʻilo kiate Ia, pea te ke maʻu ha nonga;
ʻE hoko mai leva kiate koe ʻa e ngaahi meʻa leleí.
22 Tali ʻa e laó mei hono fofongá,
Pea tauhi ʻa ʻene ngaahi leá ʻi ho lotó.+
23 Kapau te ke foki ki he Māfimafi-Aoniú, ʻe toe fakafoki mai hoʻo ngaahi meʻá;+
Kapau te ke tuku ange ʻa e taʻemāʻoniʻoní mei ho tēnití,
24 Kapau te ke laku hoʻo koulá* ki he efú
Pea mo e koula ʻo ʻŌfelí+ ki he ngaahi teleʻa* makaʻiá,
25 ʻE hoko leva ʻa e Māfimafi-Aoniú ko hoʻo koulá* ia,
Pea ko ia ʻa hoʻo siliva lelei tahá.
26 He ʻe toki hoko ai ʻa e Māfimafi-Aoniú ko ho fiefiaʻangá ia,
Pea ʻe hanga hake ho matá ki he ʻOtuá.
27 Te ke tautapa kiate ia, pea te ne fanongo atu;
Pea te ke fakaai hoʻo ngaahi fuakavá.
28 ʻIlonga ha meʻa te ke fili ke fai ʻe lavameʻa ia,
Pea ʻe ulo atu ha maama ki ho halá.
29 He ʻe tuku hifo koe ʻi hoʻo lea hīkisiá,
Ka te ne fakahaofi ʻa e anga-fakatōkilaló.
30 Te ne fakahaofi ʻa e faʻahinga ʻoku tonuhiá;
Ko ia kapau ʻoku maʻa ho nimá, ko e moʻoni ʻe fakahaofi koe.”
23 Naʻe tali ʻe Siope ʻo pehē:
2 “Naʻa mo e ʻahó ni te u tuʻukāivi pē ʻi heʻeku lāungá;*+
Ko hoku iví kuo maha koeʻuhi ko ʻeku toʻé.
3 Taumaiā naʻá ku ʻilo ʻa e feituʻu ke u kumi ai ki he ʻOtuá!+
Te u ʻalu ki he feituʻu ʻokú ne ʻafio aí.+
4 Te u ʻoatu ʻeku meʻá ke fakamāuʻi ʻi hono ʻaó
Pea fakafonu hoku ngutú ʻaki ʻa e ngaahi fakaʻuhingá;
5 Te u ʻiloʻi ai ʻa e founga ʻo ʻene tali ʻe fai kiate aú
Pea tokanga ki he meʻa ʻokú ne folofola mai ʻaki kiate aú.
6 Te ne fakakikihi mo au ʻo ngāueʻaki hono fuʻu mālohí?
ʻIkai, ko e moʻoni te ne fanongo mai kiate au.+
7 ʻE lava ai ʻe he tokotaha faitotonú ʻo fakatonutonu ʻa e ngaahi meʻá mo ia,
Pea ʻe toki fakaʻatā fakaʻaufuli ai au ʻe hoku Fakamāú.
8 Ka ʻo kapau te u ʻalu ki he hahaké, ʻoku ʻikai te ne ʻi ai;
Pea ʻi heʻeku foki maí ʻoku ʻikai te u ʻilo ia.
9 ʻI heʻene ngāue ʻi he toʻohemá, ʻoku ʻikai lava ke u sio kiate ia;
Peá ne tafoki ki he toʻomataʻú, ka ʻoku ʻikai pē te u sio kiate ia.
10 Ka ʻokú ne ʻilo ʻa e hala naʻá ku fou aí.+
ʻI he hili ʻene siviʻi aú, te u hoko ʻo hangē ha koula haohaoá.+
11 Kuó u molomolo-muivaʻe ʻi heʻene ngaahi laká;
Kuó u pīkitai ki hono halá ʻo ʻikai te u afe.+
12 Kuo ʻikai te u mavahe mei he ngaahi fekau ʻa hono fofongá.
Kuó u koloaʻaki ʻene ngaahi leá+ ʻo mahulu atu ia ʻi he meʻa naʻe fiemaʻu meiate aú.*
13 ʻI heʻene fakapapauʻi ke fai ha meʻá, ko hai ʻe lava ke ne fakafepakiʻi ia?+
ʻI heʻene loto ke fai ha meʻá, ʻokú ne fai ia.+
14 He te ne fakahoko kakato ʻa e meʻa kuo fakapapauʻi* fekauʻaki mo aú,
Pea ʻoku lahi ʻa e ngaahi meʻa pehē ʻokú ne tuku tauhi mai.
15 Ko e ʻuhinga ia ʻoku ou hohaʻa aí koeʻuhí ko ia;
ʻI he taimi ʻoku ou fakakaukau ai kiate iá, ʻoku fakalalahi ʻeku ilifiá.
16 Kuo ʻai au ʻe he ʻOtuá ke u loto-siʻi,
Pea ko e Māfimafi-Aoniú kuó ne ʻai au ke u manavahē.
17 Ka kuo ʻikai ke fakasīlongoʻi au ʻe he fakapoʻulí
Pe ko e poʻuli kuó ne ʻufiʻufi ʻa hoku matá.
24 “Ko e hā kuo ʻikai fokotuʻu ai ha taimi ʻe he Māfimafi-Aoniú?+
Ko e hā ʻoku ʻikai sio ai ʻa e faʻahinga ʻoku nau ʻiloʻi iá ki hono ʻahó?*
2 ʻOku ʻunuaki ʻe he kakaí ʻa e ngaahi fakaʻilonga ngataʻanga ʻo e ʻapí;+
ʻOku nau kaihaʻa ʻa e fanga sipi ki heʻenau kaikaiʻangá.
3 ʻOku nau ʻave ʻa e ʻasi ʻa e fānau tamai-maté
Pea puke ʻa e pulu ʻa e uitoú ʻo maluʻi ʻaki ha nō.+
4 ʻOku nau fakamālohiʻi ʻa e masivá ke nau mavahe mei he halá;
Ko e faʻahinga ʻo e māmaní ʻoku ʻikai hanau tokoní kuo pau ke nau toitoi meiate kinautolu.+
5 ʻOku hahalu ʻa e masivá ki ha meʻakai ʻo hangē ha fanga ʻasi kaivaó+ ʻi he toafá;
ʻOku nau kumi ki ha meʻakai ʻi he toafá maʻa ʻenau fānaú.
6 Kuo pau ke nau utu-taʻu ʻi ha ngoue kehe*
Pea tufi ʻi he ngoue kālepi ʻa e fulikivanú.
7 ʻOku nau mohe telefua ʻi he poʻulí ʻo ʻikai ha vala;+
ʻOku ʻikai hanau kafu ʻi he momokó.
8 ʻOku nau pīponu ʻi he ngaahi ʻuha ʻo e moʻungá;
ʻOku nau pīkitai ki he ngaahi maká ko e ʻikai ha toitoiʻangá.
9 ʻOku hamusi ʻa e kiʻi tamasiʻi tamai-maté mei he huhu ʻo ʻene faʻeé;+
Pea ko e ngaahi kofu ʻo e masivá ʻoku ʻave ia ko ha maluʻi nō,+
10 Pea fakamālohiʻi ai kinautolu ke nau ʻalu telefua holo ʻo ʻikai ha vala,
Mo fiekaia, lolotonga ʻenau toʻo ʻa e ngaahi haʻinga uité.
11 ʻOku nau fakaongosia ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi ʻā ʻo e ngoué ʻi he vela ʻo e ʻahó;*
ʻOku nau molomoloki ʻa e ngaahi tataʻoʻanga uainé, ka ʻoku nau kei fieinua pē.+
12 ʻOku hokohoko atu ʻa e toʻe ʻa e faʻahinga ʻoku meimei maté ʻi he koló;
Ko e kau lavea lalahí ʻoku nau tangi ki ha tokoni,+
Ka ʻoku ʻikai ke lau ʻe he ʻOtuá ʻoku taʻetotonu ʻa e meʻá ni.*
13 ʻOku ʻi ai ʻa e faʻahinga ʻoku nau angatuʻu ki he māmá;+
ʻOku ʻikai te nau fakatokangaʻi hono ngaahi halá,
Pea ʻoku ʻikai te nau muimui ʻi hono ngaahi ʻalungá.
14 ʻOku tuʻu hake ʻa e tokotaha fakapoó ʻi he maʻa ʻa e ʻahó;
ʻOkú ne tāmateʻi ʻa e tokotaha ʻoku ʻikai hano tokoní mo e masivá,+
Ka ʻi he poʻulí ʻokú ne fai ha kaihaʻa.
15 Ko e mata ʻo e tokotaha tonó ʻoku tatali ke mamalu ʻa e poʻulí,+
Peá ne pehē, ‘ʻE ʻikai lava ke sio mai ha taha!’+
Pea ʻokú ne fakapuli hono matá.
16 ʻI he fakapoʻulí ʻoku nau hū fakamālohi* ki he ngaahi falé;
ʻI he ʻahó ʻoku nau tāpuni kinautolu ʻi loto.
Ko e kau muli kinautolu ki he māmá.+
17 He ko e pongipongí ʻoku tatau pē mo e fakapoʻulilōloó kiate kinautolu;
ʻOku nau maheni mo e ngaahi meʻa fakamanavahē ʻo e poʻuli lōloó.
18 Ka ʻoku tafiʻi vave atu kinautolu ʻe he ngaahi vaí.*
Ko honau konga fonuá ʻe fakamalaʻiaʻi.+
ʻE ʻikai te nau toe foki ki heʻenau ngaahi ngoue kālepí.
19 ʻI he hangē ko hono toʻo atu ʻe he laʻalaʻaá mo e velá ʻa e sinou ʻoku vaiá,
20 ʻE ngalo ia ʻi heʻene faʻeé;* ʻe kai kātoanga ʻa e ʻuangá ʻiate ia.
ʻE ʻikai ke toe manatua ia.+
Pea ko e taʻemāʻoniʻoní ʻe tuʻusi ia hangē ha fuʻu ʻakaú.
21 ʻOkú ne kai ʻa e moʻui ʻa e fefine paʻá,
Pea ngaohikoviʻi ʻa e uitoú.
22 ʻE ngāueʻaki ʻe he ʻOtuá hono fuʻu iví ke fakaʻauha ʻa e faʻahinga mālohí;
Neongo te nau lakalakaimonū, ʻoku ʻikai ha fakapapauʻiʻanga te nau moʻui.
23 ʻOku tuku ʻe he ʻOtuá kinautolu ke nau hoko ʻo loto-pau mo ongoʻi malu,+
24 ʻOku hakeakiʻi kinautolu ʻi ha kiʻi taimi siʻi pē, pea ʻoku ʻikai te nau toe ʻi ai.+
ʻOku fakamāʻulaloʻi+ kinautolu pea tānaki ʻo hangē ko e tokotaha kotoa pē;
ʻOku tuʻusi kinautolu ʻo hangē ko e ngaahi ʻuluʻi uité.
25 Ko hai leva te ne fakamoʻoniʻi mai ko e tokotaha loi au
Pe fakaʻikaiʻi ʻa ʻeku leá?”
25 Naʻe tali ʻe Pilitati+ mei Suaʻá ʻo pehē:
2 “ʻOku ʻaʻana ʻa e pulé mo e mālohi fakamanavaheé;
ʻOkú ne fokotuʻu ʻa e melinó ʻi hēvani.*
3 ʻE lava ke lau ʻene ngaahi kongakaú?
Ko hai ia ʻoku ʻikai hopo ki ai ʻene māmá?
4 Ko ia ʻe lava fēfē ki he tangata ko e meʻa noa peé ke ne māʻoniʻoni ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá,+
Pe ʻe lava fēfē ki ha taha ʻoku fanauʻi ʻe ha fefine ke ne tonuhia?*+
5 Naʻa mo e māhiná ʻoku ʻikai ngingila
Pea ko e ngaahi fetuʻú ʻoku ʻikai maʻa ʻi heʻene vakaí,
6 Huanoa ai ʻa e tangata ko e meʻa noa peé, ʻa ia ko ha ʻuangá,
Mo e foha ʻo e tangatá, ʻa ia ko ha kelemutu peé!”
26 Naʻe tali ʻe Siope ʻo pehē:
2 “He tokoni lahi ē kuó ke fai ki he tokotaha ʻoku ʻikai hano mālohí!
He fakahaofi lahi ē kuó ke fai ki he nima ʻoku ʻikai hano iví!+
3 He faleʻi lelei ē kuó ke fai ki he tokotaha ʻoku masiva potó!+
He fakahaaʻi lahi moʻoni ia ʻe koe ʻa ho poto ʻaongá!*
4 Ko hai ʻokú ke feinga ke ke lea ki aí,
Pea ko hai ia naʻá ne fakamānavaʻi koe ke ke leaʻaki ʻa e ngaahi meʻa peheé?*
5 Ko e faʻahinga kuo mole honau mālohí ʻi he maté ʻoku nau tetetete;
ʻOku nau māʻulalo hifo ʻi he ngaahi vaí mo e faʻahinga ʻoku ʻi aí.
6 ʻOku telefua ʻa Faʻitoka* ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá,*+
Pea ko e feituʻu ʻo e ʻauhá* ʻoku tekelei taʻeʻiai hano ʻufiʻufi.
7 ʻOkú ne folahi atu ʻa e langi fakatokelaú* ki he ʻataá noa pē,+
Pea tautau ʻa e māmaní ki he halaʻataá;
8 ʻOkú ne kofukofu ʻa e ngaahi vaí ʻi heʻene ngaahi ʻaó,+
Ke ʻoua naʻa mafaʻa ʻa e ngaahi ʻaó ʻi heʻenau mamafá;
9 ʻOkú ne tāpuniʻi ʻa e vakai atu ki hono taloní,
ʻO ne folahi ki ai ʻene ʻaó.+
10 ʻOku ne fakaʻilongaʻi ʻa e tafatafaʻakilangí* ʻi he fukahi vaí;+
ʻOkú ne ʻai ha ngatangataʻanga ʻi he vahaʻa ʻo e māmá mo e poʻulí.
11 ʻOku ngalulu ʻa e ngaahi pou ʻo e langí;
ʻOku nau moʻutāfuʻua ʻi heʻene valokí.
12 ʻOkú ne ueʻi ʻa e tahí ʻaki hono mālohí,+
Pea koeʻuhi ko e mahino ʻokú ne maʻú ʻokú ne laiki ke kongokonga+ ʻa e fuʻu manu ʻo e tahí.*
13 ʻOkú ne ʻai ke maʻa ʻa e langí ʻaki ʻene mānavá;*
Ko hono nimá ʻokú ne hokaʻi ʻa e ngata ʻoku pukengataʻá.*
14 Vakai! Ko e ngaahi meʻá ni ko e hikuhiku pē ia ʻo ʻene ngaahi foungá;+
Ko ha vanavanaiki pē kuo ongo mai ʻo kau kiate iá!
Ko ia ko hai ia ʻe lava ke ne mahinoʻi ʻa ʻene fuʻu mana mālohí?”+
27 Naʻe hoko atu ʻe Siope ʻene leá* ʻo ne pehē:
2 “ʻOku ou fuakava ʻi he ʻOtua moʻuí, ʻa ia kuo ʻikai te ne fakaai kiate au ʻa e fakamaau totonú,+
ʻOku ou fuakava ʻi he moʻui ʻa e Māfimafi-Aoniú, ʻa ia kuó ne fakamamahiʻi aú,+
3 ʻI he lolotonga ʻa e kei ʻiate au ʻeku mānavá
Pea ʻi hoku avaʻi ihú+ ʻa e laumālie mei he ʻOtuá,
4 ʻE ʻikai lea taʻemāʻoniʻoni ʻa hoku loungutú;
Pe muhumuhu ʻaki ʻe hoku ʻeleló ha kākā!
5 Mole ke mamaʻo haʻaku lau kimoutolu ko ha kau tangata māʻoniʻoni!
ʻE ʻikai te u tuku ange* ʻeku anga-tonú+ ʻo aʻu ki haʻaku mate!
6 Te u tauhi maʻu ʻeku māʻoniʻoní pea ʻe ʻikai ʻaupito te u tuku ange ia;+
ʻE ʻikai ke fakahalaiaʻi* au ʻe hoku lotó ʻi he lolotonga ʻeku kei moʻuí.*
7 ʻOfa ke hoko hoku filí ʻo hangē ko e fulikivanú,
Mo e faʻahinga ʻoku nau ʻohofi aú ke nau hangē ko e taʻemāʻoniʻoní.
8 He ko e hā ʻa e ʻamanaki ʻoku maʻu ʻe he tangata anga-taʻefakaʻotuá* ʻi hono fakaʻauha iá,+
ʻI hono toʻo ʻe he ʻOtuá ʻene moʻuí?
9 ʻE fanongo ʻa e ʻOtuá ki heʻene tangí
ʻI he hoko kiate ia ʻa e faingataʻá?+
10 Pe te ne maʻu ha fiefia ʻi he Māfimafi-Aoniú?
Te ne ui ki he ʻOtuá ʻi he taimi kotoa pē?
11 Te u akoʻi kimoutolu ʻo kau ki he mālohi* ʻo e ʻOtuá;
Heʻikai te u fufū ha meʻa fekauʻaki mo e Māfimafi-Aoniú.
12 Vakai! Kapau naʻa mou mata vīsone kotoa,
Ko e hā ʻoku hoko ai hoʻomou ngaahi leá ko e koto launoa ʻataʻatā peé?
13 Ko e ʻinasi eni ʻo e tangata fulikivanú mei he ʻOtuá,+
Ko e tofiʻa ʻoku maʻu ʻe he kau pule kakahá mei he Māfimafi-Aoniú.
14 Kapau ʻe tokolahi hono ngaahi fohá, te nau tō ʻi he heletā,+
Pea ko hono hakó ʻe ʻikai te nau maʻu ha meʻakai feʻunga.
15 Ko e faʻahinga ʻe toe ʻiate iá ʻe tanu ʻe he mahaki fakaʻauhá,
Pea ko ʻenau kau uitoú ʻe ʻikai te nau tengihia kinautolu.
16 Neongo kapau te ne tānaki ʻo fokotuʻunga ʻa e silivá ʻo hangē ko e efú
Pea tānaki ha ngaahi teunga lelei ʻo hangē ha fokotuʻunga ʻumeá,
17 Neongo te ne tānaki ia,
ʻE tui ia ʻe he tangata māʻoniʻoní,+
Pea ʻe vahevahe ʻe he tonuhiá ʻa ʻene silivá.
18 Ko e fale ʻokú ne langá ʻoku vaivai ʻo hangē ko e nofoʻanga ʻo e muú heʻene kei ʻunufé,
Hangē ko ha fakapalepale+ kuo ngaohi ʻe ha tangata leʻó.
19 Te ne tokoto ʻo mohe ʻi he koloaʻia ka ʻe halaʻatā ha meʻa te ne tānaki;
ʻI he ʻā hake hono matá, ʻe ʻikai ha meʻa ʻe taha.
20 Ko e manavaheé te ne lōmekina ia hangē ha tāfeá;
ʻE hamusi atu ia ʻe ha afā ʻi he poʻulí.+
21 ʻE ʻave ia ʻe ha matangi mei he hahaké, pea te ne puli atu ai pē;
Te ne tafiʻi atu ia mei hono feituʻú.+
22 Te ne faʻaki atu kiate ia ʻo ʻikai ha manavaʻofa+
ʻI heʻene feifeingavale ke hola mei hono mālohí.+
28 “ʻOku ʻi ai ha feituʻu ki he keliʻanga silivá
Mo ha feituʻu ʻoku nau sivi ai ʻa e koulá;+
2 ʻOku toʻo ʻa e ʻaioné mei he kelekelé,
3 ʻOku ikunaʻi ʻe he tangatá ʻa e fakapoʻulí;
ʻOkú ne tutui atu ki he ngataʻangá ʻi he poʻuli matolú mo e kaupōʻulí,
ʻO kumi ki he maká.
4 ʻOkú ne keli ha luo hūʻanga ki ai ʻo mamaʻo mei he feituʻu ʻoku nofo ai ʻa e kakaí,
ʻI he ngaahi feituʻu kuo ʻikai toe manatua, ʻo mamaʻo mei he feituʻu ʻoku feʻaluʻaki ai ʻa e kakaí;
ʻOku ʻalu hifo ai ha kau tangata ʻi ha maea.
5 ʻOku tupu ʻa e meʻakaí ʻi he funga ʻo e māmaní;
Ka ʻi lolofonua, ʻoku ʻi ai ha feliuliuaki lahi ai ʻo hangē ko ha tupu mei he afí.*
6 ʻOku ʻi hono ngaahi maká ʻa e sāfaia,
Pea ko e efuefú ʻoku ʻi ai ʻa e koula.
7 ʻOku ʻikai ʻilo ʻe he manupuna fekaí ʻa e hala ki aí;
Kuo teʻeki ke sio ai ʻa e mata ʻo e lofa ʻuliʻulí.
8 Kuo ʻikai ha fanga manu fekai kuo nau mala ai;
Ko e laione muí kuo teʻeki ke ne totolo holo ai.
9 ʻOku tā ʻe he tangatá ʻa e maka fefeká ʻaki hono nimá;
ʻOkú ne fulihi ʻa e ngaahi moʻungá ʻi honau ngaahi tuʻuʻangá.
10 ʻOkú ne foa ʻa e ngaahi halanga vai+ ʻi he maká;
ʻOku fakatokangaʻi ʻe hono matá ʻa e meʻa mahuʻinga kotoa pē.
11 ʻOkú ne tāpuni ʻa e ngaahi matavai ʻo e ngaahi vaitafé
Pea ʻomi ʻa e meʻa naʻe fufuú ki he māmá.
13 ʻOku ʻikai ʻiloʻi ʻe ha tangata ʻa e mahuʻinga ʻo e meʻa ko iá,+
Pea ʻe ʻikai lava ke maʻu ia ʻi he fonua ʻo e kau moʻuí.
14 ʻOku pehē ʻe he moana lolotó, ‘ʻOku ʻikai ʻiate au ia!’
Pea ʻoku pehē ʻe he tahí, ‘ʻOku ʻikai ʻiate au!’+
15 Heʻikai lava ke fakatauʻaki ia ʻa e koula haohaoá;
Pe fua ʻa e mamafa ʻo e silivá ke fakafetongiʻaki ia.+
16 Heʻikai lava ke fakatauʻaki ia ʻa e koula ʻo ʻŌfelí+
Pe ko e ʻōnike mo e sāfaia hāhāmolofiá.
17 Heʻikai lava ke fakatatau ki ai ʻa e koulá mo e sioʻatá;
18 Ko e maka feó mo e kilisitalá ʻoku ʻikai taau ke fai ha lave ki ai,+
He ko ha kato ʻoku fonu ʻi he potó ʻoku mahuʻinga ange ia ʻi ha kato ʻoku fonu ʻi he ngaahi mataʻitofé.
19 Ko e tōpasi+ ʻo Kusá heʻikai lava ke fakatatau ki ai;
Naʻa mo e koula haohaoá heʻikai lava ke fakatauʻaki ia.
20 Ka ʻoku haʻu mei fē ʻa e potó,
Pea ko fē ʻa e matavai ʻo e mahinó?+
21 Kuo fūfuuʻi ia mei he mata ʻo e meʻamoʻui kotoa pē+
Pea kuo fakapuliki mei he fanga manupuna ʻo e langí.
22 ʻOku pehē ʻe ʻauha mo mate,
‘Kuo fanongo pē ʻa homa telingá ki ha fakamatala ʻo ia.’
23 ʻOku mahinoʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e hala ke maʻu ai iá;
Ko ia pē ʻokú ne ʻiloʻi ʻa e feituʻu ʻoku nofo ai iá,+
24 He ʻokú ne sio ʻo aʻu ki he ngaahi ngataʻanga ʻo e māmaní,
Pea ʻokú ne ʻafioʻi ʻa e meʻa kotoa pē ʻi he lalo langí.+
25 ʻI heʻene fokotuʻu ʻa e mālohi* ʻo e matangí+
Pea fua mo e ngaahi vaí,+
26 ʻI heʻene fokotuʻu ha tuʻutuʻuni ki he ʻuhá+
Mo ha hala ki he afā lōvai mo mana fatulisí,+
27 Naʻá ne sio leva ki he potó peá ne fakamatalaʻi ia;
Naʻá ne fokotuʻu maʻu ia ʻo ne siviʻi.
28 Pea naʻá ne pehē ki he tangatá:
29 Naʻe hoko atu ʻe Siope ʻene leá* ʻo ne pehē:
2 “Pehē ange mai naʻá ku ʻi he ngaahi māhina kuo maliu atú,
ʻI he ngaahi ʻaho naʻe maluʻi ai au ʻe he ʻOtuá,
3 ʻI he taimi naʻá ne ʻai ai ʻa ʻene māmá ke ulo mai ki hoku ʻulú,
ʻI he taimi naʻá ku ʻaʻeva ai ʻi he fakapoʻulí ʻaki ʻene māmá,+
4 ʻI he taimi naʻá ku ʻi hoku tuʻunga* mālohi tahá aí,
ʻI he taimi naʻe lotolotoi ai ʻa e kaumeʻa mo e ʻOtuá ʻi hoku tēnití,+
5 ʻI he taimi naʻe kei ʻiate au ai ʻa e Māfimafi-Aoniú,
ʻI he taimi naʻe takatakai ai kiate au ʻa ʻeku fānaú,*
6 ʻI he taimi naʻe ʻufiʻufi ai ʻa hoku ngaahi lakaʻangá ʻe he patá,
Pea lilingi mai ʻe he ngaahi maká ʻa e ngaahi tafenga loló.+
7 ʻI he taimi ko ia naʻá ku faʻa ʻalu ai ki he matapā ʻo e koló+
Peá u nofo ki hoku nofoʻanga ʻi he malaʻe fakakoló,*+
8 Naʻe sio kiate au ʻa e kau talavoú pea nau ʻunu ki he tafaʻakí,*
Pea naʻa mo e kau tangata taʻumotuʻá naʻa nau mālanga hake ʻo nau tuʻu ai pē.+
9 Ko e kau houʻeikí naʻa nau fakamaʻumaʻu ʻenau leá;
Naʻa nau ʻai honau nimá ki honau ngutú.
10 Naʻe sīlongo ʻa e leʻo ʻo e kau tangata tuʻu-ki-muʻá;
Naʻe maʻu honau ʻeleló ki honau ʻaoʻingutú.
11 Ko ha taha pē naʻe fanongo kiate au naʻá ne lea lelei fekauʻaki mo au,
Pea ko e faʻahinga naʻa nau sio kiate aú naʻa nau fai ha fakamoʻoni maʻaku.
12 He naʻá ku fakahaofi ʻa e masiva ko ia naʻe tangi ki ha tokoní,+
Fakataha mo e kiʻi tama tamai-maté pea mo ha taha pē naʻe ʻikai hano tokoní.+
13 Ko e tokotaha naʻe tei maté naʻá ne faitāpuekina au,+
Pea naʻá ku ʻai ke fiefia ʻa e loto ʻo e uitoú.+
14 Naʻá ku ʻai ʻa e māʻoniʻoní ko hoku kofú ia;
Ko ʻeku fakamaau totonú naʻe hangē ia ha pulupulu* mo ha faʻufaʻú.
15 Naʻá ku hoko ko e mata ki he kuí
Mo e vaʻe ki he heké.
16 Naʻá ku hoko ko ha tamai ki he masivá;+
Naʻá ku fakatotolo ki he fakamāuʻi ʻo e faʻahinga naʻe ʻikai te u ʻilo ki aí.+
17 Naʻá ku maumauʻi ʻa e kaungao ʻo e tokotaha faihalá+
Pea naʻá ku hamusi mei hono nifó ʻa e tokotaha naʻá ne maʻukoviá.
18 Naʻá ku faʻa pehē, ‘Te u mate ʻi hoku ʻapí tonu,*+
Pea ko hoku ngaahi ʻahó ʻe lahi ʻo hangē ko e ʻoneʻoné.
19 ʻE mafola atu hoku ngaahi aká ki he ngaahi vaí,
Pea ʻe nofo ʻa e hahaú ʻi he poó kotoa ʻi hoku ngaahi vaʻá.
20 ʻOku hokohoko fakafoʻou ʻa hoku lāngilangí,
Pea ʻe kei fana atu pē ʻa e kaufana ʻoku ʻi hoku nimá.’
21 Naʻe fanongo ʻa e kakaí mo e fakatuʻamelie,
ʻO tatali fakalongo pē ki heʻeku faleʻí.+
22 ʻI he hili ʻeku leá, naʻe ʻikai ha meʻa ke nau toe leaʻaki;
Naʻe tō lelei* ʻa ʻeku ngaahi leá ki honau telingá.
23 Naʻa nau tatali kiate au ʻo hangē ha tali ki ha ʻuhá;
Naʻa nau fakamanga lahi honau ngutú ʻo hangē ko e fai ki ha ʻuha ʻi he faʻahitaʻu failaú.+
24 ʻI he taimi naʻá ku malimali ai kiate kinautolú, naʻe faingataʻa ke nau tui ki ai;
Ko ʻeku mata fiefiá naʻá ne fakanonga kinautolú.*
25 Naʻá ku ʻoange kiate kinautolu ha tataki ʻi hoku tuʻunga ko honau ʻulú,
Pea naʻá ku nofo hangē ha tuʻí ʻi he lotolotonga ʻo ʻene ngaahi kongakaú,+
Hangē ha taha ʻokú ne fakafiemālieʻi ʻa e kau tangí.+
30 “Pea ʻoku nau kataʻi au+
—ʻA e kau tangata ʻoku taʻu siʻi ange ʻiate aú,
ʻA ia ko ʻenau ngaahi tamaí ʻe ʻikai te u tali
Ke nau kau fakataha mo e fanga kulī ʻoku nau leʻohi ʻa ʻeku tākangá.
2 Ko e hā hano ʻaonga ʻa e mālohi honau nimá kiate aú?
Kuo ʻauha honau iví.
3 Kuo mole honau iví tupu mei he masivá mo e fiekaiá;
ʻOku nau ngau ʻa e kelekele pakukā
ʻA ia kuo taʻeʻaonga mo lalá.
4 ʻOku nau paki ʻa e fanga kiʻi lauʻiʻakau konokona mei he ʻakau ʻo e vaó;
Ko ʻenau meʻakaí ko e aka ʻo e ʻuluʻakau ʻo e vaó.
5 ʻOku kapusi kinautolu mei he koló;+
ʻOku kailaʻi kinautolu ʻe he kakaí ʻo hangē ha kaihaʻá.
6 ʻOku nau nofo ʻi he ngaahi ngutungutu ʻo e ngaahi teleʻá,*
ʻI he ngaahi luo ʻi he kelekelé pea ʻi he ngaahi maká.
7 ʻOku nau kalanga mai mei he vao ʻakaú
Pea ʻoku nau pupunga fakataha ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi ʻakau talatalá.
8 ʻI heʻenau hoko ko e ngaahi foha ʻo e kau valé mo e kau taʻeʻiloá,
Kuo kapusi* ai kinautolu mei he fonuá.
9 Ka ko eni ʻoku nau lumaʻi au naʻa mo e ʻi heʻenau ngaahi hivá;+
10 ʻOku nau fakaliliʻa ʻiate au mo fakamamaʻo meiate au;+
ʻOku ʻikai te nau toumoua ke ʻanuhi ʻa hoku matá.+
11 Koeʻuhí kuo hanga ʻe he ʻOtuá ʻo toʻo ʻeku meʻataú* mo fakamāʻulaloʻi au,
ʻOku ʻikai te nau taʻotaʻofi kinautolu* ʻi heʻenau ngaohikoviʻi aú.
12 ʻI hoku toʻomataʻú ʻoku nau tuʻu hake ʻo hangē ha fuʻu pupunga kakai fakamoveuveú;
ʻOku nau tuku au ke u hola
Pea nau fokotuʻu ha ngaahi ʻā ʻo e fakaʻauha ʻi hoku halá.
13 ʻOku nau maumauʻi ʻa hoku halá
Pea ʻai ke toe kovi ange ʻa hoku mamahí,+
ʻO ʻikai ha taha ke ne taʻofi kinautolu.*
14 ʻOku nau haʻu ʻo hangē haʻanau hū mai ʻi ha fuʻu ava ʻi he ʻaá;
ʻOku nau ngaʻunu mai ʻi he lotolotonga ʻo e ʻauhá.
15 ʻOku lōmekina au ʻe he manavaheé;
ʻOku mole atu hoku ngeiá ʻo hangē ko e matangí,
Pea ko hoku fakamoʻuí ʻoku puli atu ʻo hangē ha ʻaó.
16 Ko eni ʻoku fakaʻaʻau ke ʻosi atu ʻeku moʻuí meiate au;+
ʻOku puke au ʻe he ngaahi ʻaho ʻo e faingataʻá.+
17 Ko e langá ʻokú ne hokohokaʻi hoku ngaahi huí* ʻi he poʻulí;+
Ko e langa feʻolá ʻoku ʻikai ʻaupito ke ʻosi.+
18 Kuo hanga ʻe ha fuʻu mālohi lahi ʻo fakamatamatakoviʻi ʻa hoku kofú;*
ʻOkú ne sisina au ʻo hangē ko e kola ʻo hoku kofú.
19 Kuo lī au ʻe he ʻOtuá ki he pelepelá;
Kuó u hoko ko e efu mo e efuefu.
20 ʻOku ou tangi kiate koe ki ha tokoni, ka ʻoku ʻikai te ke fai mai ha tali kiate au;+
ʻOku ou tuʻu hake, ka ʻokú ke siosio mai pē.
21 Kuó ke tafoki hake ʻo fakamamahiʻi au;+
ʻOkú ke ʻohofi au ʻaki ʻa e mālohi kakato ʻo ho nimá.
22 ʻOkú ke ʻohake au ʻo ke tuku ke ʻave ʻe he matangí;
Peá ke tupeʻi au ʻi he afaá.*
23 He ʻoku ou ʻiloʻi te ke ʻohifo au ki he maté,
Ki he fale ʻa ia ʻe fakataha ki ai ʻa e tokotaha kotoa pē ʻoku moʻuí.
24 Ka ʻe ʻikai taaʻi ʻe ha taha ha tangata kuo fasifasi*+
ʻI heʻene tangi ki ha tokoni lolotonga ʻa e taimi ʻo ʻene faingataʻaʻiá.
25 ʻIkai kuó u tangi koeʻuhi ko e faʻahinga kuo nau tō ʻi he ngaahi taimi faingataʻá?*
ʻIkai naʻá ku tengihia ʻa e masivá?+
26 Neongo naʻá ku ʻamanaki ki ha lelei, ko e koví ia naʻe hoko maí;
Naʻá ku ʻamanekina ʻa e maama, ka naʻe hoko mai ʻa e fakapoʻulí ia.
27 Ko e hohaʻatuʻu ʻi loto ʻiate aú naʻe ʻikai ke ʻosi;
Naʻe fakafetaulaki mai kiate au ʻa e ngaahi ʻaho ʻo e mamahí.
28 ʻOku ou ʻalu fakaumiuminoa holo;+ ʻoku ʻikai ha maama.
ʻI he lotolotonga ʻo e fuʻu fakatahá, ʻoku ou tuʻu hake peá u tangi ki ha tokoni.
29 Kuó u hoko ko ha tokoua ʻo e fanga siakalí
Mo ha kaungāmeʻa ʻo e ngaahi ʻofefine ʻo e ʻositalesí.+
31 Ko ʻeku haʻapé ʻoku ngāueʻakí pē ki he tengihia,
Pea ko ʻeku fulutá ki he leʻo ʻo e tangi.
31 “Kuó u fai ha fuakava mo hoku matá.+
Ko ia ʻe lava fēfē ke u fakahaaʻi ha tokanga taʻetotonu ki ha fefine kehe?+
2 Ko e hā leva hoku ʻinasi mei he ʻOtua ʻi ʻolungá,
Ko e hā ha tofiʻa mei he Māfimafi-Aoniu ʻi ʻolungá?
3 ʻIkai ʻoku fakatatali mai ʻa e fakatamakí ki he tokotaha faihalá
Mo e faingataʻá ki he faʻahinga ʻoku nau fai ʻa e meʻa ʻoku koví?+
4 ʻIkai ʻokú ne ʻafioʻi ʻa hoku ngaahi halá+
Mo lau ʻa e kotoa ʻo ʻeku ngaahi laká?
5 Kuo faifai ange peá u ʻaʻeva ʻi he loí?*
Kuo fakavave ʻa hoku vaʻé ke fai ha kākā?+
7 Kapau kuo hē ʻeku ngaahi laká mei he halá+
Pe muimui ʻa hoku lotó ki hoku matá+
Pe kuo ʻuliʻi ʻa hoku nimá,
8 Tuku ke u tūtuuʻi ʻe au ʻa e tengá kae kai+ ʻe ha taha kehe,
Pea tuku ke taʻakifuʻu ʻa e meʻa ʻoku ou toó.*
9 Kapau kuo fakataueleʻi ʻe ha fefine+ ʻa hoku lotó
Peá u toi ʻo tatali+ ʻi he matapā ʻo hoku kaungāʻapí,
10 Tuku ke momosi uite ʻa hoku uaifí ki ha tangata kehe,
11 He ko ha tōʻonga fakamā ia,
Ko ha faihala ʻoku tuha ke tautea ʻe he kau fakamāú.+
12 Ko ha afi ia ʻokú ne keina mo fakaʻauha,*+
ʻO ne keina ʻo aʻu ki he ngaahi aka ʻo e* fua kotoa ʻoku ou maʻú.
13 Kapau te u fakataleʻi ʻa e fakamaau totonú mei heʻeku kau tamaioʻeikí mo ʻeku kau kaunangá
ʻI haʻanau lāunga* fekauʻaki mo au,
Ko e hā haʻaku tali ʻe fai kiate ia ʻi haʻane ui au ke u fai ha fakamatalá?+
15 ʻIkai ko e Tokotaha naʻá ne ngaohi au ʻi he manavá naʻá ne ngaohi foki mo kinautolu?+
ʻIkai ko e Tokotaha tatau pē ia naʻá ne faʻu kimautolu ki muʻa ʻi homau fanauʻí?*+
16 Kapau naʻá ku fakafisi ke foaki ki he masivá ʻa e meʻa naʻa nau fiemaʻú+
Pe fakatupunga ke mole ʻa e ʻamanakí mei he mata ʻo e uitoú;+
17 Kapau naʻá ku kai toko taha pē ʻeku konga meʻakaí
ʻO ʻikai te u vahevahe ia mo e kau paeá;+
18 (He naʻá ku tupu fakataha hake mo e paeá talu mei heʻeku kei siʻí ʻo hangē naʻá ku hoko ko haʻane tamaí,
Pea naʻá ku hoko ko ha tataki maʻá e uitoú talu mei heʻeku kei siʻí.*)
19 Kapau naʻá ku sio ki ha taha naʻe mei mate ʻi he momokó koeʻuhi ko e masiva kofu
Pe ko ha tangata masiva naʻe ʻikai hano kafu;+
20 Kapau naʻe ʻikai te ne faitāpuekina au+
ʻI heʻene māfana ʻi he fulufuluʻisipi mei heʻeku sipí;
21 Kapau naʻá ku fakaene atu hoku tuké ki he paeá+
ʻI heʻene fiemaʻu ʻeku tokoní ʻi he matapā ʻo e koló;*+
22 Tuku ke homo hifo hoku nimá mei hoku umá,
Pea tuku ke motu ʻa hoku nimá ʻi he tuiʻinimá.*
23 He naʻá ku manavasiʻi telia ha fakatamaki mei he ʻOtuá,
Pea heʻikai lava ke u tuʻu ʻi he ʻao ʻo hono ngeiá.
24 Kapau naʻe tuʻu ʻeku falalá ʻi he koulá
Pe lea ki he koula leleí, ‘Ko koe ʻa hoku maluʻangá!’+
25 Kapau naʻá ku maʻu ʻeku fiefiá ʻi he lahi ʻeku koloá+
Koeʻuhí ko e ngaahi koloa lahi naʻá ku maʻú;+
26 Kapau naʻá ku sio ki he ulo mai ʻa e laʻaá*
Pe ko e ngaʻunu ʻa e māhiná ʻi hono lāngilangí;+
27 Pea fakataueleʻi fakafufū ai ʻa hoku lotó,
Peá u ʻuma ki hoku nimá ʻi he lotu kiate kinaua;+
28 ʻE hoko ia ko ha faihala ʻoku tuha mo e tautea ʻe he kau fakamāú,
He ʻe ʻuhinga iá kuó u fakaʻikaiʻi ai ʻa e ʻOtua moʻoni ʻi ʻolungá.
29 Kuo faifai ange peá u fiefia ʻi hono fakaʻauha ʻa hoku filí+
Pe hākahaka koeʻuhi ko e kovi kuo tō kiate iá?
30 Kuo ʻikai ʻaupito te u fakaʻatā hoku ngutú ke faiangahala
ʻI haʻaku fuakava+ ʻo kole ke toʻo ʻene moʻuí.
31 ʻIkai kuo pehē ʻe he kau tangata ʻi hoku tēnití,
‘Ko hai ʻe lava ke ne ʻilo ha taha kuo ʻikai mākona ia ʻi heʻene meʻakaí?’*+
32 Naʻe ʻikai ha sola* ʻe mohe ʻi tuʻa;+
Naʻá ku fakaava ʻa hoku ngaahi matapaá ki he tokotaha fonongá.
33 Kuo faifai ange peá u feinga ke ʻufiʻufi ʻeku ngaahi laka halá, ʻo hangē ko e kau tangata kehé,+
ʻAki ʻeku fufū ʻeku faihalá ʻi he kato ʻo hoku kofú?
34 Kuó u manavahē koā ki he anga ʻo e fakafeangai mai ʻa ha fuʻu kakai,
Pe kuó u ilifia ki ha manuki mai ʻa e ngaahi fāmili kehé,
ʻO ne ʻai au ke u sīlongo mo ilifia ke hū ki tuʻa?
35 Pehē ange mai naʻe fanongo mai ha taha kiate au!+
Te u fakamoʻoni hingoa ki he meʻa kuó u leaʻakí.*
Tuku ki he Māfimafi-Aoniú ke ne fai mai ha tali kiate au!+
Pehē ange mai naʻe hiki ʻe hoku tokotaha talatalaakí ʻa e ngaahi tukuakiʻí ʻi ha tohi!
36 Te u fua ia ʻi hoku umá,
Pea te u haʻi takai ia ʻi hoku ʻulú ʻo hangē ha kalauní.
37 Te u ʻoange kiate ia ha fakamatala ki he laka kotoa pē naʻá ku faí;
Te u fakaofiofi atu kiate ia ʻi he loto-maʻu, ʻo hangē ha ʻeikí.
38 Kapau kuo tangi ʻa hoku kelekelé tonu ʻi he lāunga koeʻuhi ko au
Pea fetāngihi fakataha ʻa hono ngaahi ʻotu ne palaú;
39 Kapau naʻá ku kai ʻa hono fuá ʻo ʻikai ha totongi,+
Pe fakatupunga ʻa e faʻahinga ʻoku ʻonautolu iá ke nau loto-mamahi;+
40 Tuku ke tupu mai maʻaku ʻa e ʻakau talatalá kae ʻikai ko e uite
Mo e vao namukuú kae ʻikai ko e paʻale.”
Ko e ngataʻanga eni ʻo e ngaahi lea ʻa Siopé.
32 Ko ia naʻe tuku ʻe he kau tangata ʻe toko tolú ni ʻenau feinga ke fai ha tali kia Siopé, koeʻuhí he naʻá ne tuipau ʻiate ia ʻokú ne māʻoniʻoni pē.*+ 2 Ka naʻe ʻita lahi ʻaupito ʻa ʻIlaiū ko e foha ʻo Palakela ko e hako ʻo Pusa+ mei he fāmili ʻo Lamé. Naʻe kakaha ʻa ʻene ʻitá kia Siope ʻi heʻene feinga ke fakamoʻoniʻi ʻokú ne tonu ange ʻi he ʻOtuá.+ 3 Naʻá ne toe ʻita lahi ʻaupito ki he ngaahi kaungāmeʻa ʻe toko tolu ʻo Siopé koeʻuhi ko e ʻikai te nau maʻu ha tali ka nau fakahaaʻi ʻoku fulikivanu ʻa e ʻOtuá.+ 4 Naʻe tatali ʻa ʻIlaiū ke ne fai ha tali kia Siope, koeʻuhí naʻa nau taʻumotuʻa ange ʻiate ia.+ 5 ʻI he vakai ʻa ʻIlaiū kuo ʻikai ha toe tali ʻa e kau tangata ʻe toko tolú, naʻe toe mapuna hake ʻene ʻitá. 6 Ko ia naʻe kamata ke lea ʻa ʻIlaiū ko e foha ʻo Palakela ko e hako ʻo Pusá ʻo pehē:
Ko ia naʻá ku fakaʻapaʻapa pē ʻo tatali,+
Pea naʻe ʻikai te u fakatoʻotoʻa ke tala atu ʻa e meʻa ʻoku ou ʻiloʻí.
7 Naʻá ku fakakaukau, ‘Ke lea ʻa e taʻumotuʻá,*
Pea tuku ki he laui taʻú ke ne fakahā ʻa e potó.’
8 Ka ko e laumālie ia ʻoku ʻi he kakaí,
ʻA e mānava ʻa e Māfimafi-Aoniú, ʻokú ne ʻoange kiate kinautolu ʻa e mahinó.+
9 Ko e taʻumotuʻá ʻataʻatā pē* ʻoku ʻikai te ne ʻai ha taha ke poto,
Pea ʻoku ʻikai ko e kau tangata taʻumotuʻá pē ʻoku nau mahinoʻi ʻa e meʻa ʻoku totonú.+
10 Ko ia ʻoku ou pehē, ‘Fanongo mai kiate au,
Pea te u tala atu foki ʻa e meʻa ʻoku ou ʻiló.’
11 Vakai! Naʻá ku tatali ki hoʻomou ngaahi leá;
Naʻá ku hanganaki fanongo ki hoʻomou fakaʻuhingá+
ʻI hoʻomou kumi ki he ngaahi meʻa ke leaʻakí.+
12 Naʻá ku fanongo tokanga kiate kimoutolu,
Ka naʻe ʻikai ha taha ʻo kimoutolu te ne fakamoʻoniʻi ʻoku hala ʻa Siope*
Pe fai ha tali ki heʻene ngaahi fakaʻuhingá.
13 Ko ia ʻoua te mou pehē, ‘Kuo mau maʻu ʻa e potó;
Ko e ʻOtuá ʻokú ne fakamoʻoniʻi ia ʻoku halá, ʻo ʻikai ko e tangatá.’
14 Naʻe ʻikai ke ne fakahanga ʻene ngaahi leá kiate au,
Ko ia ʻe ʻikai te u tali kiate ia ʻaki hoʻomou ngaahi fakaʻuhingá.
15 ʻOku nau manavasiʻi, ʻoku ʻikai haʻanau toe tali;
Kuo ʻikai ha meʻa ke nau toe leaʻaki.
16 Kuó u tatali, ka ʻoku ʻikai ke toe hoko atu ʻenau leá;
ʻOku nau tuʻu pē, ʻo ʻikai ha toe lea.
17 Ko ia te u ʻoatu foki ʻe au ha tali;
Te u fakahā foki ʻe au ʻa e meʻa ʻoku ou ʻiló,
18 He ʻoku lahi ʻa e ngaahi meʻa ke u leaʻakí;
Ko e laumālie ʻoku ʻiate aú ʻokú ne ueʻi aú.
19 ʻI loto ʻiate aú ʻoku hangē ia ha uaine ʻoku ʻikai hano kiʻi fakamanavá,
Hangē ha hina kiliʻimanu ʻaiʻanga uaine foʻou ʻoku meimei pā.+
20 Tuku muʻa ke u lea kae lava ke u maʻu ha fiemālie!
Te u fakaava hoku ngutú pea ʻoatu ha tali.
21 Heʻikai te u filifilimānako ki ha taha pē;+
Pe te u fakahekeheke* ki ha faʻahinga taha pē,
22 He ʻoku ʻikai ke u ʻilo ʻa e meʻa ko e fakahekeheke;
Kapau naʻá ku ʻilo, ne vave hano tafiʻi atu au ʻe hoku Tokotaha-Ngaohí.
33 “Ka ko eni, ʻe Siope, fanongo mai muʻa ki heʻeku ngaahi leá;
Fanongo mai ki he meʻa kotoa te u leaʻakí.
2 Vakai mai muʻa! Kuo pau ke u fakaava hoku ngutú;
Kuo pau ke lea hoku ʻeleló.*
3 ʻOku fakahaaʻi ʻe heʻeku ngaahi leá ʻa e totonu ʻo hoku lotó,+
Pea ʻoku tala totonu ʻe hoku loungutú ʻa e meʻa ʻoku ou ʻiló.
4 Ko e laumālie ʻo e ʻOtuá tonu naʻá ne ngaohi aú,+
Pea ko e mānava ʻa e Māfimafi-Aoniú tonu naʻá ne ʻomai kiate au ʻa e moʻuí.+
5 Fai mai ha tali kiate au kapau ʻokú ke lava;
Fakahaaʻi mai hoʻo ngaahi fakaʻuhingá ʻi hoku ʻaó; tuʻu mateuteu mai.
6 Vakai! ʻOku ou hangē tofu pē ko koé ʻi he ʻao ʻo e ʻOtua moʻoní;
Naʻe fakafuo foki mo au mei he ʻumeá.+
7 Ko ia ʻoku ʻikai totonu ke fakamanavaheeʻi koe ʻe he ilifia kiate aú,
Pea ʻoku ʻikai totonu ke lōmekina koe ʻe he mamafa ʻo ʻeku leá.
8 Ka naʻá ke lea ʻo u fanongo ki ai,
ʻIo, naʻá ku toutou fanongo ki he ngaahi leá ni,
9 ‘ʻOku ou haohaoa, ʻo ʻikai ha laka hala;+
ʻOku ou maʻa, ʻo ʻikai ha faihala.+
10 Ka ʻoku maʻu ʻe he ʻOtuá ha ngaahi ʻuhinga ke fakafepakiʻi ʻaki au;
ʻOkú ne lau au ko hono fili.+
11 ʻOkú ne ʻai hoku vaʻé ki he ʻakau-kīʻí;
ʻOkú ne sivi fakalautelau ʻa hoku ngaahi ʻalungá kotoa.’+
12 Ka ʻoku ʻikai totonu ʻa hoʻo lea ko iá, ko ia te u fai atu ha tali kiate koe:
ʻOku lahi mamaʻo ange ʻa e ʻOtuá ʻi he tangata ko e meʻa noa peé.+
13 Ko e hā ʻokú ke lāunga ai kiate Iá?+
ʻOku ʻuhinga iá ko e ʻikai te ne tali mai ʻa e kotoa ʻo hoʻo ngaahi leá?+
14 He ʻoku folofola mai ʻa e ʻOtuá, ʻo tuʻo taha pea tuʻo ua,
Ka ʻoku ʻikai ha taha ʻe tokanga ki ai,
15 ʻI ha misi, ʻi ha vīsone ʻi he poʻulí,+
ʻI he taimi ʻoku tō ai ʻa e kakaí ʻo māʻumohé
Lolotonga ʻenau mohe ʻi honau mohengá.
16 Ko e taimi ko iá ʻokú ne fakaava honau telingá+
Peá ne fakamaʻu* ʻene fakahinohinó kiate kinautolu,
17 Ke fakatafokiʻi ha tokotaha mei he faihalá+
Pea ke maluʻi ha tangata mei he pōlepolé.+
19 ʻOku valokiʻi foki ʻe he mamahí ha tokotaha ʻi hono mohengá
Pea mo e ngaahi mamahi hokohoko ʻo hono ngaahi huí,
20 Ko ia ʻoku fakaliliʻa ai ʻa ʻene moʻuí ʻi he maá,
Pea aʻu ʻo ne fehiʻa ʻi he meʻakai leleí.+
21 ʻOku ʻauʻauha hono kakanó ʻo ʻikai toe ʻiloa,
Pea kuo ʻasi* mai leva hono ngaahi huí, ʻa e ngaahi hui naʻe ʻikai ke hā maí.
22 ʻOku fakaofiofi atu ʻene moʻuí ki he luó;*
ʻA ʻene moʻuí ki he faʻahinga ʻoku nau ʻomi ʻa e maté.
23 Kapau ʻoku ʻi ai ha tokotaha talafekau* kiate ia,
Ha tokotaha taukapo ʻe toko taha mei ha toko afe,
Ke tala ki he tangatá ʻa e meʻa ʻoku totonú,
24 ʻE toki fakahā ʻe he ʻOtuá ʻa e hōifuá kiate ia ʻo pehē,
Kuó u maʻu ha huhuʻi!+
25 Tuku ke hoko ʻa hono kakanó ʻo foʻou ange* ia ʻi he taimi ʻo ʻene kei talavoú;+
Tuku ke ne toe foki ki he ngaahi ʻaho ʻo hono mālohi fakatalavoú.’+
26 Te ne tautapa ki he ʻOtuá,+ ʻa ia te ne tali ia,
Pea te ne sio ki Hono fofongá fakataha mo e kaila fiefia,
Pea te Ne fakafoki ʻEne māʻoniʻoní ki he tangata ko e meʻa noa peé.
27 ʻE toki fakahā* ʻe he tokotaha ko iá ki he kakaí,
‘Kuó u faiangahala+ mo pikoʻi ʻa e meʻa ʻoku totonú,
Ka naʻe ʻikai fai kiate au ʻa e meʻa naʻe tuha mo aú.*
29 Ko hono moʻoní, ko e ngaahi meʻá ni kotoa ʻoku fakahoko ia ʻe he ʻOtuá
ʻO tuʻo ua, mo tuʻo tolu ki ha tangata,
30 Ke fakafoki mai ia mei he luó,*
Koeʻuhí ke fakamaama ia ʻaki ʻa e maama ʻo e moʻuí.+
31 Tokanga mai, ʻe Siope! Fanongo mai kiate au!
Fakalongolongo pē, kae hoko atu ʻeku leá.
32 Kapau ʻoku ʻi ai ha meʻa ke ke lea ki ai, lea mai kiate au.
Lea mai, he ʻoku ou loto ke fakamoʻoniʻi ʻa hoʻo totonú.
33 Pea kapau ʻoku ʻikai ha meʻa ke ke lea ki ai, ʻoku totonu ke ke fanongo mai kiate au;
Fakalongolongo pē, pea te u akoʻi ʻa e potó kiate koe.”
34 Ko ia naʻe hoko atu ʻa ʻIlaiū ʻo ne tali ʻo pehē:
2 “Fanongo mai ki heʻeku ngaahi leá, ʻa kimoutolu ʻoku potó;
Fanongo mai kiate au, ʻa kimoutolu ʻoku lahi hoʻomou ʻiló.
3 He ʻoku siviʻi ʻe he telingá ʻa e ngaahi leá
ʻO hangē tofu pē ko hono ʻahiʻahiʻi ʻe he ʻeleló* ʻa e meʻakaí.
4 Tuku ke tau vakaiʻi angé maʻatautolu ʻa e meʻa ʻoku totonú;
Tau fili ange ʻiate kitautolu ʻa e meʻa ʻoku leleí.
5 He kuo pehē ʻe Siope, ‘ʻOku ou tonu au,+
Ka kuo ʻikai fakaai ʻe he ʻOtuá ʻa e fakamaau totonú kiate au.+
6 Te u loi ʻo fekauʻaki mo e fakamaau ʻoku totonu ke fai kiate aú?
Ko hoku laveá ʻoku ʻikai ala faitoʻo, neongo ʻa e ʻikai ha laka halá.’+
7 Ko hai ha tangata ʻoku hangē ko Siopé,
ʻA ia ʻokú ne inu ʻa e manukí hangē ha vaí?
8 ʻOkú ne takanga mo e kau faihalá
Pea feohi mo e kau tangata fulikivanú.+
9 He kuó ne pehē, ‘ʻOku ʻikai maʻu ʻe ha tangata ha ʻaonga
Mei heʻene feinga ke fakahōifuaʻi ʻa e ʻOtuá.’+
10 Ko ia fanongo mai kiate au, ʻa kimoutolu kau tangata ʻo e mahinó:
Mole ke mamaʻo ha fai ʻe he ʻOtua moʻoní ha tōʻonga fulikivanu,+
Pe ko ha faihala ʻa e Māfimafi-Aoniú!+
11 He te ne totongi ki ha tangata ʻo fakatatau ki he meʻa ʻokú ne faí+
Pea ʻomi kiate ia ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo hono ngaahi ʻalungá.
12 He ko hono moʻoní, ʻoku ʻikai fai ʻe he ʻOtuá ha tōʻonga fulikivanu;+
ʻOku ʻikai pikoʻi ʻe he Māfimafi-Aoniú ʻa e fakamaau totonú.+
13 Ko hai naʻá ne fokotuʻu ia ko e pule ki he foʻi māmaní,
Pea ko hai naʻá ne fakanofo ia ke pule ki he kotoa ʻo māmaní?*
14 Kapau te ne fakahangataha ʻene tokangá* kiate kinautolu,
Kapau te ne tānaki mai kiate ia honau laumālié mo ʻenau mānavá,+
15 ʻE ʻauha fakataha kotoa ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá,*
Pea ʻe foki ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ki he efú.+
16 Ko ia kapau ʻokú ke maʻu ʻa e mahinó, tokanga ki he meʻá ni;
Fanongo lelei mai ki he meʻa ʻoku ou leaʻakí.
17 ʻOku totonu ki ha taha ʻoku fehiʻa ki he fakamaau totonú ke ne hoko ʻo pule,
Pe te ke fakahalaiaʻi ha tokotaha maʻu mafai lahi ʻoku māʻoniʻoni?
18 Te ke pehē ki ha tuʻi, ‘Ko ha tokotaha taʻeʻaonga koe,’
Pe ki he houʻeikí, ‘ʻOkú ke fulikivanu’?+
19 ʻOku ʻi ai ha Tokotaha ʻoku ʻikai te ne filifilimānako ki he kau houʻeikí
Pea ʻoku ʻikai te ne leleiʻia ange ʻi he koloaʻiá ʻi he masivá,*+
He ko kinautolu kotoa ko e ngāue ʻa hono nimá.+
20 ʻOku nau mate fakafokifā nai,+ ʻi he tuʻapō mālié;+
ʻOku nau mātuʻaki tetetete pea nau mole atu;
Naʻa mo e faʻahinga ʻoku mālohí ʻoku toʻo atu kinautolu, ka ʻoku ʻikai fai ʻaki ha nima ʻo ha tangata.+
21 He ko e fofonga ʻo e ʻOtuá ʻoku ʻi he ngaahi ʻalunga ʻo ha tangata,+
Pea ʻokú Ne ʻafioʻi ʻa e kotoa ʻo ʻene ngaahi laká.
23 He ko e ʻOtuá kuo ʻikai te ne fokotuʻu ha taimi kotofa ki ha tangata
Ke ne hā ai ʻi hono ʻaó ki ha fakamaau.
24 ʻOkú ne laiki ʻa e faʻahinga mālohí ʻo ʻikai toe fiemaʻu ke fai hano fakatotoloʻi
Pea fokotuʻu ha niʻihi kehe ko honau fetongi.+
25 He ʻokú ne ʻafioʻi ʻa e meʻa ʻoku nau faí;+
ʻOkú ne ikunaʻi kinautolu ʻi he lolotonga ʻa e poʻulí, pea ʻoku nau havehave ai.+
26 ʻOkú ne taaʻi kinautolu koeʻuhi ko ʻenau fulikivanú,
ʻI ha feituʻu ʻoku malava ke sio kotoa ki ai,+
27 Koeʻuhi kuo nau tafoki mei he muimui kiate iá+
Pea ʻikai te nau tokaʻi ha taha ʻo ʻene ngaahi foungá;+
28 ʻOku nau fakatupunga ʻa e masivá ke tangi kiate ia,
Ko ia ʻokú ne fanongo ki he hanu ʻa e tokotaha ʻoku ʻikai hano tokoní.+
29 Lolotonga ʻa e fakalongolongo ʻa e ʻOtuá, ko hai ʻe lava ke ne fakahalaiaʻi iá?
ʻI heʻene fufū ʻa hono fofongá, ko hai ʻe lava ke sio kiate ia?
Tatau pē pe ko e fai ki ha puleʻanga pe ko ha tangata, ʻoku kei tatau pē ʻa e olá,
30 Koeʻuhi ke ʻoua naʻa pule ha tokotaha anga-taʻefakaʻotua*+
Pe te ne fakatoka ha ngaahi tauhele ki he kakaí.
31 He ʻe pehē ʻe ha taha ki he ʻOtuá,
‘Kuo tauteaʻi au, neongo kuo ʻikai te u fai ha hia;+
32 Akoʻi mai kiate au ʻa e meʻa kuo ʻikai malava ke u sio ki aí;
Kapau kuó u fai ha meʻa ʻoku hala, heʻikai ke u toe fai ia’?
33 Te ne totongi atu koā kiate koe ʻo fakatatau ki hoʻo fakakaukaú lolotonga ia ʻokú ke talitekeʻi ʻa ʻene fakamāú?
Kuo pau ke ke fai ʻa e filí, ʻo ʻikai ko au.
Ko ia tala mai ʻa e meʻa ʻokú ke ʻiloʻi leleí.
34 Ko e kau tangata ʻo e mahinó te nau pehē mai kiate au
—ʻIlonga ha tangata poto ʻokú ne fanongo kiate au—
35 ‘ʻOku lea ʻa Siope ʻi he taʻeʻilo,+
Pea ko ʻene ngaahi leá ʻoku masiva he ʻiloʻiló.’
36 Tuku ke siviʻi* ʻa Siope ki he taupotu tahá
Koeʻuhi ko ʻene ngaahi talí ʻoku hangē ko e ngaahi tali ʻa e kau tangata fulikivanú!
37 ʻOkú ne tānaki mai ʻa e angatuʻú ki heʻene angahalá;+
ʻOkú ne pasipasi ʻi he manuki ʻi homau ʻaó
Mo fakalahi ai pē ʻene ngaahi lea fakafepaki ki he ʻOtua moʻoní!”+
35 Naʻe hoko atu ʻe ʻIlaiū ʻene talí:
2 “ʻOkú ke mātuʻaki tui fakapapau ʻokú ke tonu ʻi hoʻo pehē,
‘ʻOku ou māʻoniʻoni ange ʻi he ʻOtuá’?+
3 He ʻokú ke pehē, ‘Ko e hā hono mahuʻinga kiate koé?*
Naʻe mei lelei ange koā hoku tuʻungá kapau naʻá ku faiangahala pē au?’+
4 Te u fai atu ha tali kiate koe
Pea ki ho ngaahi kaungāmeʻa+ ʻoku ʻiate koé.
6 Kapau ʻokú ke faiangahala, ʻoku anga-fēfē hoʻo fakamamahiʻi iá?+
Kapau ʻoku lōlahi hoʻo laka halá, ko e hā ʻokú ke fai kiate iá?+
8 Ko hoʻo fulikivanú ʻokú ne uesia pē ha tangata hangē ko koé,
Pea ko hoʻo māʻoniʻoní, ko e foha pē ʻo e tangatá ʻoku ʻaonga ki aí.
9 ʻOku tautapa hake ʻa e kakaí ʻi hono mātuʻaki ngaohikovia kinautolú;
ʻOku nau tangi ke fakafiemālieʻi kinautolu mei he pule ʻa e* kau mālohí.+
10 Ka ʻoku ʻikai pehē ʻe ha taha, ‘Ko fē ʻa e ʻOtuá, ʻa hoku Tokotaha-Ngaohi Maʻongoʻongá,+
ʻA e tokotaha ʻokú ne ʻai ha ngaahi hiva ke hivaʻi ʻi he poʻulí?’+
11 ʻOkú ne akoʻi kitautolu+ ʻo mahulu hake ʻi he fanga manu ʻo e māmaní,+
Pea ʻokú ne ʻai kitautolu ke tau poto ange ʻi he fanga manupuna ʻo e langí.
12 ʻOku tangi hake ʻa e kakaí, ka ʻoku ʻikai te ne fai mai ha tali,+
Koeʻuhí ko e pōlepole ʻa e kau fulikivanú.+
13 Ko e moʻoni ʻoku ʻikai fanongo ʻa e ʻOtuá ki he tangi taʻeʻiai hano ʻuhingá;*+
ʻOku ʻikai tokanga ki ai ʻa e Māfimafi-Aoniú.
14 Huanoa ai ʻa hoʻo lāunga ʻoku ʻikai te ke sio kiate iá!+
Ko hoʻo meʻa ke fakamāuʻí ʻoku ʻi hono ʻaó, ko ia ʻoku totonu ke ke tatali ʻi he tailiili kiate ia.+
15 He kuo ʻikai te ne houhau ʻo ne kounaʻi mai ke fai ange ha fakamatala;
Pe ko haʻane fakatokangaʻi ʻa e tōtuʻa hoʻo loto-ʻohó.+
16 ʻOku mātuʻaki fakamanga ʻe Siope ʻa hono ngutú ʻi he muna pē;
ʻOkú ne fakalahi ʻene leá ʻi he taʻeʻilo.”+
36 Naʻe hoko atu ʻa ʻIlaiū:
2 “Kātakiʻi ange au ʻi ha kiʻi taimi ka u fakamatala atu,
He ʻoku kei lahi ʻa e ngaahi lea ke u leaʻaki maʻá e ʻOtuá.
3 Te u lea fakaikiiki ʻo fekauʻaki mo e meʻa ʻoku ou ʻiló,
Pea te u tuku ʻa e māʻoniʻoní ki hoku Tokotaha-Ngaohí.+
4 Ko e moʻoni ko ʻeku ngaahi leá ʻoku ʻikai loi;
Ko e Tokotaha haohaoa ʻi he ʻiló+ ʻoku ʻi heni ʻi ho ʻaó.
5 Ko hono moʻoní, ʻoku mālohi ʻa e ʻOtuá+ pea ʻoku ʻikai te ne siʻaki ha taha;
ʻOkú ne maʻu ʻa e mahino loloto.
6 Heʻikai te ne fakahaofi ʻa e moʻui ʻa e kau fulikivanú,+
Ka ʻokú ne ʻoatu ʻa e fakamaau totonú ki he faingataʻaʻiá.+
7 ʻOku ʻikai ke hiki hono fofongá mei he māʻoniʻoní;+
ʻOkú ne fakanofo kinautolu ko e ngaahi tuʻi,*+ pea ʻoku hakeakiʻi kinautolu ʻo taʻengata.
8 Ka ʻo kapau ʻe haʻi sēini kinautolu
Pea maʻu ʻi he ngaahi maea ʻo e faingataʻá,
9 ʻOkú ne fakahā kiate kinautolu ʻa e meʻa kuo nau faí,
ʻA ʻenau ngaahi laka hala naʻe tupu mei heʻenau hīkisiá.
10 ʻOkú ne fakaava honau telingá ke fai honau fakatonutonú
Pea tala kiate kinautolu ke nau tafoki mei he faihalá.+
11 Kapau te nau talangofua pea tauhi kiate ia,
Te nau moʻui ʻi honau ngaahi ʻahó ʻi he lakalakaimonū,
Pea ko honau ngaahi taʻú ʻe fakaʻofoʻofa.+
12 Ka ʻo kapau heʻikai te nau talangofua, ʻe fakaʻauha kinautolu ʻaki ʻa e heletā*+
Pea te nau mate ʻo ʻikai maʻu ʻa e ʻiló.
13 Ko e tokotaha anga-taʻefakaʻotuá* te ne tukulotoa ʻa e ʻitá.
Heʻikai te nau tangi ki ha tokoni naʻa mo ʻene haʻi kinautolú.
14 ʻOku nau mate kei talavou pē,+
ʻI heʻenau fakamoleki* ʻenau moʻuí ʻi he lotolotonga ʻo e kau tangata feʻauaki ʻi he temipalé.+
15 Ka ʻoku fakahaofi ʻe he ʻOtuá ʻa e faingataʻaʻiá lolotonga ʻenau faingataʻaʻiá;
ʻOkú ne fakaava honau telingá ʻi he taimi ʻo honau lōmekiná.
16 ʻOkú ne ʻave koe ke mamaʻo mei he ngutuluo ʻo e tuʻutāmakí+
Ki ha feituʻu ʻataʻatā, ʻoku tauʻatāina mei he fakangatangatá,+
Fakataha mo e meʻakai lelei ʻi hoʻo tēpilé ko ha fakafiemālie.+
17 Pea te ke fiemālie leva ʻi he fakamaau kuo fai ki he fulikivanú+
ʻI hono fakahoko ʻa e fakamāú pea ʻi hono pouaki ʻa e fakamaau totonú.
18 Ka ke tokanga ke ʻoua naʻa taki koe ʻe he ʻitá ki he tāufehiʻá,*+
Pea ʻoua naʻa tuku ha fuʻu totongi fufū ke ne takiheeʻi koe.
19 ʻE hanga ʻe hoʻo tangi ki ha tokoní
Pe ko ha taha ʻo hoʻo ngaahi feinga mālohí ʻo fakahaofi koe mei he fakatamakí?+
20 ʻOua naʻá ke nofo fakaʻamu ki he poʻulí,
ʻI he taimi ʻoku puli ai ʻa e kakaí mei honau feituʻú.
21 Tokanga ke ʻoua naʻá ke tafoki ʻo faihala,
ʻO fili ʻa e meʻá ni kae ʻikai ko e kātakiʻi ʻa e faingataʻaʻiá.+
22 Vakai! Ko e ʻOtuá ʻoku hakeakiʻi lahi ia ʻi hono mālohí;
Ko hai ha faiako ʻe hangē ko iá?
25 Kuo vakai ki ai ʻa e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá,
Ko e tangata ko e meʻa noa peé ʻokú ne vakai ki ai mei he mamaʻó.
26 ʻIo, ko e ʻOtuá ʻoku lahi ange ia ʻi he meʻa ʻoku lava ke tau ʻiloʻí;+
Ko e lahi ʻo hono ngaahi taʻú ʻoku ʻikai malava ke makupusi.*+
27 ʻOkú ne ʻohake ʻa e ngaahi tulutā vaí;+
ʻO liliu mei heʻene maó ko e ʻuha;
28 Pea ʻoku lilingi hifo ia ʻe he ngaahi ʻaó;+
ʻOku tō hifo ia ki he faʻahinga ʻo e tangatá.
29 ʻOku malava ha taha ke ne mahinoʻi ʻa e mafola atu ʻa e ngaahi ʻaó,
30 Vakai ki heʻene ʻai ke mafola atu ki ai ʻa ʻene ʻuhilá*+
Pea ʻufiʻufi ʻa e ngaahi loloto* ʻo e tahí.
31 Ko e ngaahi meʻa ia ʻokú ne tokoniʻi* ʻaki ʻa e ngaahi kakaí;
ʻOkú ne ʻoange kiate kinautolu ʻa e meʻakai lahi ʻaupito.+
32 ʻOkú ne ʻufiʻufiʻaki hono nimá ʻa e ʻuhilá,
Pea ʻokú ne fakahanga atu ia ki he meʻa ʻoku tāketi ki aí.+
33 Ko e ʻuʻulu mai ʻo ʻene maná ʻoku lea fekauʻaki mo ia,
Naʻa mo e fanga manú ʻoku nau tala ʻa e tokotaha* ʻoku haʻú.
37 “ʻI he meʻá ni ʻoku tatū ai hoku mafú
Pea ʻoku ngatupe mei hono feituʻú.
2 Fanongo lelei ki he ʻuʻulu ʻa hono leʻó
Pea mo e mana ʻoku haʻu mei hono fofongá.
3 ʻOkú ne tuku ange mai ia ki he lalo langí fakakātoa
Pea tuku atu ʻene ʻuhilá+ ki he ngaahi ngataʻanga ʻo e māmaní.
4 ʻI he hili iá ʻoku ongo mai ha ʻuʻulu;
ʻOkú ne mana mai ʻaki ha leʻo lāngilangiʻia,+
Pea ʻoku ʻikai te ne taʻofi ia ʻi he ongo mai hono leʻó.
5 ʻOku mana mai ʻaki ʻe he ʻOtuá hono leʻó+ ʻi ha founga fakaofo;
ʻOkú ne fai ha ngaahi meʻa lalahi ʻoku mahulu atu ia ʻi heʻetau mahinó.+
6 He ʻokú ne folofola ki he sinoú, ‘Tō hifo ki he māmaní,’+
Pea ki he ʻuha lōvaí, ‘Haʻaki mālohi hifo.’+
7 ʻOku hanga ʻe he ʻOtuá ʻo taʻofituʻu ʻa e ngāue kotoa ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá*
Koeʻuhí ke ʻilo ʻa ʻEne ngāué ʻe he tangata ko e meʻa noa peé.
8 ʻOku ʻalu ʻa e fanga manu ʻo e vaó ki honau ngaahi ʻaná
ʻO nofo ʻi honau ngaahi toitoiʻangá.
9 ʻOku angi ʻa e matangi mālohí mei hono lokí,+
Pea ʻoku haʻu ʻa e momokó mei he ngaahi matangi tokelaú.+
10 ʻI he mānava ʻa e ʻOtuá, ʻoku tupu mai ai ʻa e ʻaisí,+
Pea ʻoku hoko ʻa e ngaahi vai lalahí ko e konga ʻaisi.+
11 ʻIo, ʻokú ne ʻai ke mamafa ʻa e ngaahi konga ʻaó ʻi he ngaahi tulutā vaí;
ʻOkú ne ʻai ke mafola atu ʻene ʻuhilá+ ʻi he ngaahi konga ʻaó;
12 ʻOku nau vilo takai ʻi he feituʻu ʻokú ne tataki kinautolu ki aí;
ʻOku nau fakahoko ha meʻa pē ʻokú ne tuʻutuʻuni+ ʻi he funga ʻo e māmani ʻoku nofoʻí.*
13 Tatau ai pē pe ko hono fai iá ko ha tautea*+ pe ki ha lelei maʻá e fonuá
Pe ko e ʻofa mateaki, ʻokú ne fakatupunga ia ke hoko.+
14 Fanongo ki he meʻá ni, Siope;
Kiʻi tuʻu hifo ʻo fakakaukau fakalelei ki he ngaahi ngāue fakaofo ʻa e ʻOtuá.+
15 ʻOkú ke ʻilo ʻa e anga hono puleʻi* ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi konga ʻaó
Pea mo e founga ʻokú ne ʻai ai ʻene ʻuhilá ke tapa mei heʻene ʻaó?
16 ʻOkú ke ʻilo ʻa e anga ʻo e tētē ʻa e ngaahi konga ʻaó?+
Ko e ngaahi ngāue fakaofo eni ʻa e Tokotaha ʻoku haohaoa ʻi he ʻiló.+
17 Ko e hā ʻoku mafana ai ho kofú
ʻI he malū ʻa e māmaní koeʻuhi ko e matangi tongá?+
18 ʻE lava ke ke kau mo ia ʻi hono ʻai ke mafola atu* ʻa e langí+
ʻO fefeka ʻo hangē ha sioʻata ukameá?
19 Tala mai ʻa e meʻa ʻoku totonu ke mau leaʻaki kiate iá;
ʻOku ʻikai lava ke mau fai ha tali koeʻuhi ʻoku mau ʻi he fakapoʻulí.
20 ʻOku totonu ke tala kiate ia ʻo pehē ʻoku ou fie fai atu ha lea?
Pe kuo leaʻaki ʻe ha taha ha meʻa ʻoku totonu ke fakahoko kiate ia?+
21 ʻOku aʻu ʻo ʻikai lava ke nau mamata ki he māmá,*
Neongo ʻene ngingila ʻi he langí,
Kae ʻoua kuo fakalaka hake ha matangi ʻo ne tafiʻi atu ʻa e ngaahi konga ʻaó.
22 ʻOku haʻu mei he tokelaú ha huelo koula,
ʻOku fakamanavahē ʻa e ngeia ʻo e ʻOtuá.+
23 Ko hono mahinoʻi ʻo e Māfimafi-Aoniú ʻoku ʻikai lava ke tau maaʻusia;+
ʻOkú ne lahi ʻi he māfimafi,+
Pea ʻoku ʻikai ʻaupito te ne maumauʻi ʻa ʻene fakamaau totonú+ mo ʻene māʻoniʻoni lahi faú.+
24 Ko ia ai, ʻoku totonu ke manavahē ʻa e kakaí kiate ia.+
He ʻoku ʻikai te ne leleiʻia ʻi ha faʻahinga ʻoku nau fakakaukau ʻoku nau poto.”*+
38 Pea naʻe tali ʻe Sihova kia Siope mei he loto taufá:+
3 Ke ke tuʻu mateuteu muʻa ke ngali tangata;
Te u fehuʻi atu, peá ke fakamatala mai kiate au.
4 Naʻá ke ʻi fē ʻi he taimi naʻá ku tanupou ai ʻa e māmaní?+
Tala mai, kapau kuó ke pehē ʻokú ke mahinoʻi.
5 Ko hai naʻá ne fokotuʻu ʻa hono ngaahi fuá, kapau ʻokú ke ʻilo,
Pe ko hai naʻá ne falō ki ai ha afo fuá?
6 ʻOku ʻalu hifo ʻa hono ngaahi poú ʻo tuʻu ʻi he hā,
Pe ko hai naʻá ne fakatoka ʻa hono maka-tulikí,+
7 ʻI he taimi naʻe kalanga fiefia fakataha ai ʻa e ngaahi fetuʻu pongipongí,+
Pea kamata kaila fakahīkihiki ai ʻa e ngaahi foha kotoa ʻo e ʻOtuá?*+
8 Pea ko hai naʻá ne ʻai ʻa e ngaahi matapā ke taʻofi ʻaki ʻa e tahí+
ʻI heʻene pā mai mei he manavá,
9 ʻI he taimi naʻá ku fakakofu ai ia ʻaki ʻa e ngaahi ʻaó
Pea takatakai ia* ʻi he poʻuli lōloó,
10 ʻI he taimi naʻá ku fokotuʻu ai ʻa ʻeku fakangatangatá ki aí
Pea ʻai ʻa hono ngaahi fakamaʻú mo hono ngaahi matapaá,+
11 Peá u pehē, ‘Te ke haʻu pē ʻo ngata hē, ʻo ʻoua ʻe toe fakalaka atu ai;
Ko eni ʻe ngata ai ʻa hoʻo ngaahi fuʻu peau lalahí’?+
12 Kuo faifai ange peá ke* faituʻutuʻuni ki he pongipongí
Pe ʻai ke ʻilo ʻe he mafoa ʻa e atá ʻa hono feituʻú,+
13 Ke puketuʻu ʻa e ngaahi ngataʻanga ʻo e māmaní
Pea tupeʻi mei ai ʻa e kau fulikivanú?+
14 ʻOku liliu leva ia ʻo hangē ha ʻumea ʻoku ʻai ki ai ha silá,
Pea eʻa mai hono ngaahi tafaʻakí ʻo hangē ha ngaahi teuteu ʻo ha kofú.
15 Ka ko e maama ʻa e kau fulikivanú ʻoku taʻofituʻu ia meiate kinautolu,
Pea ko honau nima ne hikí kuo fesiʻi.
17 Kuo fakahaaʻi atu kiate koe ʻa e ngaahi matapā ʻo maté,+
Pe kuó ke mamata ʻi he ngaahi matapā ʻo e fakapoʻuli matolú?*+
18 Kuó ke mahinoʻi ʻa e māukupu kotoa ʻo e māmaní?+
Tala mai, kapau ʻokú ke ʻiloʻi ʻa e kotoa ʻo e meʻá ni.
19 Ko fē ʻa e hala ki he nofoʻanga ʻo e māmá?+
Pea ko fē ʻa e feituʻu ʻo e fakapoʻulí,
20 Ke ke ʻave ai ia ki hono feituʻú
Pea mahinoʻi ʻa e ngaahi hala ki hono ʻapí?
21 ʻOkú ke ʻilo ení koeʻuhi ne ʻosi fanauʻi koe
Pea ko ho ngaahi taʻú* ʻoku lahi?
22 Kuó ke hū ki he ngaahi feleoko ʻo e sinoú,+
Pe kuó ke sio ʻi he ngaahi feleoko ʻo e ʻuha-ʻaisí,*+
23 ʻA ia kuó u tuku tauhi ki he taimi ʻo e faingataʻá,
Ki he ʻaho ʻo e fepakí mo e taú?+
24 Ko fē ʻa e halanga ʻoku mafola mei ai ʻa e māmá,*
Pea ʻoku angi mei fē ʻa e matangi hahaké ki he māmaní?+
25 Ko hai kuó ne foa ha tafenga ki he lōvaí
Pea ngaohi ha hala ki he afā lōvai mo mana fatulisí,+
26 Ke ʻai ke ʻuha ki he feituʻu ʻoku ʻikai nofo ai ha tahá,
Ki he toafa ʻoku ʻikai ʻi ai ha tangatá,+
27 Ke fakafiemālieʻi ʻa e ngaahi konga fonua kuo ʻauhá
Pea ʻai ke tupu ʻa e mohukú?+
29 Ko e manava ʻo hai naʻe tupu mei ai ʻa e ʻaisí,
Pea ko hai naʻá ne fanauʻi ʻa e hahau ʻaisi ʻo e langí+
30 ʻI he taimi ʻoku ʻufiʻufi ai ʻa e ngaahi vaí ʻo hangē ʻoku ʻufiʻufiʻaki ha maká,
Pea hoko ko e konga ʻaisi ʻa e fukahi moana lolotó?+
32 ʻE lava ke ke taki mai ha pupunga fetuʻu* ʻi hono faʻahitaʻú
Pe tataki ʻa e pupunga fetuʻu ko ʻAsá* fakataha mo ʻene fānaú?
33 ʻOkú ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi lao ʻokú ne puleʻi ʻa e langí,+
Pe ʻe lava ke ke ʻai honau* mafaí ki he māmaní?
35 ʻE lava ke ke fekauʻi atu ʻa e tapa ʻa e ʻuhilá?
Te nau haʻu pea nau pehē atu kiate koe, ‘Ko kimautolu eni!’
36 Ko hai naʻá ne fokotuʻu ʻa e potó ki he ngaahi ʻaó*+
Pe ʻoange ʻa e mahinó ki he ngaahi meʻa fakaofo ʻi he langí?*+
37 Ko hai ʻoku poto feʻunga ke ne lau ʻa e ngaahi ʻaó,
Pe ko hai ʻe lava ke ne huaʻi hifo ʻa e ngaahi siā vai ʻo e langí+
38 ʻI he hoko ʻa e efú ko ha fokotuʻungá
Pea fepikipikiʻi fakataha ʻa e ngaahi konga kelekelé?
39 ʻE lava ke ke kumi ha kai ʻa ha laione
Pe fakalato ʻa e uʻa ʻo e fanga laione muí+
40 ʻI heʻenau tākoto ʻi honau ngaahi toitoiʻangá
Pe tākoto ʻo talitali ʻoho mei honau ngaahi ʻaná?
41 Ko hai ʻokú ne teu ha meʻakai ki he lēvení+
ʻI he tangi ʻa hono ʻuhikí ki he ʻOtuá ki ha tokoní
Mo hē holo ko e ʻikai ha meʻa ke kaí?
39 “ʻOkú ke ʻilo ʻa e taimi ʻoku fāʻele ai ʻa e fanga kosi nofo moʻungá?+
Kuó ke vakai ki hono fāʻeleʻi ʻe he fanga tiá ʻa honau ʻuhikí?+
2 ʻOkú ke lau ʻa e māhina kuo pau ke kakato ai ʻenau feitamá?
ʻOkú ke ʻilo ʻa e taimi te nau fāʻele aí?
3 ʻOku nau mapelu hifo ʻi heʻenau fāʻeleʻi ʻa honau ʻuhikí,
Pea ʻoku ngata leva ai ʻenau langaá.
4 ʻOku hoko ʻo mālohi ʻa honau ʻuhikí pea nau tupu hake ʻi he manafá;
ʻOku nau ʻalu atu pea ʻikai te nau toe foki kiate kinautolu.
5 Ko hai naʻá ne tuku ange ke tauʻatāina ʻa e ʻasi kaivaó,+
Pea ko hai naʻá ne vete ʻa e maea ʻo e ʻasi kaivaó?
6 Kuó u ʻai ʻa e toafa tokaleleí ko hono ʻapi
Pea mo e fonua māsimá ko hono nofoʻanga.
7 ʻOkú ne manuki ki he longoaʻa ʻi he koló;
ʻOku ʻikai te ne fanongo ki he kaikaila ʻa e tokotaha ʻokú ne taki ʻa e fanga manú ki he ngāué.
8 ʻOkú ne ʻalu holo ʻi he ngaahi moʻungá, ʻo kumi ki ha kaikaiʻanga,
Pea fakasio ki he ʻakau lau maʻuiʻui kotoa pē.
9 ʻOku loto-lelei ha pulu kaivao ke ngāue maʻau?+
Te ne mohe ʻi ho fale tauhiʻanga monumanú?*
10 Te ke haʻiʻaki ha maea ha pulu kaivao ka ne palau ʻa e ngaahi ʻotu ʻi he kelekelé maʻau,
Pe te ne muimui ʻiate koe ke palau* ʻa e teleʻá?
11 Te ke falala ki hono fuʻu mālohí
Pea tuku ki ai ke ne fai hoʻo ngāue mamafá?
12 Te ke falala kiate ia ke ne fetuku mai hoʻo utu-taʻú,*
Pea te ne tānaki koā ia ki hoʻo ʻauʻauʻanga uité?
13 ʻOku kapakapatā fiefia ʻa e ʻositalesí,
Ka ʻe lava ke fakatatau ʻa hono kapakaú mo hono fulufulú ki he sitoaké?+
14 He ʻokú ne liʻaki ʻa hono fuá ʻi he kelekelé,
Peá ne tauhi ia ke māfana ʻi he efú.
15 ʻOku ngalo ʻiate ia ʻe laiki ia ʻe ha vaʻe
Pe tāmalaki ia ʻe ha manu kaivao.
16 ʻOkú ne ngaahi tavale pē ʻa hono ʻuhikí, ʻo hangē ʻoku ʻikai ko haʻaná;+
ʻOku ʻikai te ne ilifia telia naʻa hoko ʻa ʻene ngāué ko e koto kulanoa.
18 Ka ʻi heʻene mālanga hake ʻo kapakapataá,
ʻOkú ne kataʻi ʻa e hōsí mo e tokotaha ʻoku heka aí.
19 Ko koe ʻa e tokotaha ʻokú ke ʻoange ki he hōsí ʻa hono mālohí?+
ʻOkú ke fakateunga hono kiá ʻaki ha fulufulu ngaungaue?
20 ʻE lava ke ke ʻai ia ke ne puna hangē ha heʻé?
Ko ʻene māfulu fakalaukaú ʻoku fakamanavahē.+
22 ʻOkú ne kata ki he fakamanavaheé pea ʻikai te ne ilifia ki ha meʻa.+
ʻOku ʻikai te ne tafoki koeʻuhí ko e heletaá.
23 Ko e faʻoʻanga ngahaú ʻoku ngatata ʻi heʻene tau ki aí,
ʻOku tapa ʻa e fuʻu taó mo e kiʻi taó.
24 ʻI heʻene futefute ʻi he fiefiá, ʻokú ne ʻoho atu ki muʻa,*
ʻOku ʻikai lava ke ne tuʻu maʻu ʻi he* ongo mai ʻa e meʻaifí.
25 ʻI he ifi pē ʻa e meʻaifí, ʻokú ne pehē, ‘ʻĀ!’
ʻOkú ne nāmuʻi ʻa e taú mei he mamaʻó
Pea ʻokú ne fanongo ki he kaila ʻa e kau ʻeikitaú mo e kailangaki ʻo e taú.+
26 Ko hoʻo mahinó koā ʻoku puna māʻolunga ai ʻa e hoké,
ʻO folahi atu hono kapakaú ki he tongá?
27 Pe ko hoʻo tuʻutuʻuní koā ʻoku puna ai ki ʻolunga ʻa e ʻīkalé+
Pea faʻu hono punungá ʻi he taukakapá,+
28 ʻO ne mohe ʻi ha lilifa,
ʻO ne nofo ʻi hono toitoiʻangá ʻi ha avaʻi maka?*
30 Ko hono ʻuhikí ʻoku nau mimisi ʻa e totó;
Pea ko e feituʻu pē ʻoku ʻi ai ʻa e maté, ʻoku ʻi ai ia.”+
40 Naʻe hoko atu ʻa Sihova ʻo ne tali kia Siope:
2 “ʻOku totonu koā ke fakakikihi ha tokotaha fakasio hala mo e Māfimafi-Aoniú?+
Tuku ke fai mai ha tali ʻe he tokotaha ʻoku loto ke ne valokiʻi ʻa e ʻOtuá.”+
3 Naʻe pehē ʻe Siope ʻi heʻene tali kia Sihová:
4 “Vakai! ʻOku ou taʻetaau.+
Ko e hā ʻe lava ke u tali atu ʻaki kiate koé?
ʻOku ou ʻai ʻa hoku nimá ki hoku ngutú.+
5 Naʻá ku lea tuʻo taha, ka heʻikai te u toe fai ha tali;
ʻO tuʻo ua, ka heʻikai te u toe lea.”
6 Naʻe fai leva ʻe Sihova ha tali kia Siope mei he loto taufá:+
7 “Ke ke tuʻu mateuteu muʻa ke ngali tangata;
Te u fehuʻi atu, peá ke fakamatala mai kiate au.+
8 Te ke fehuʻia* koā ʻa ʻeku fakamaau totonú?
Te ke fakahalaiaʻi koā au koeʻuhí ka ke tonu koe?+
9 ʻOkú ke maʻu ha nima ʻoku mālohi tatau mo e nima ʻo e ʻOtua moʻoní,+
Pe ʻe lava ke ongo mai ho leʻó ko e mana ʻo hangē ko hoʻoná?+
10 Fakateunga muʻa koe ʻaki ʻa e lāngilangi mo e nāunau;
Fakakofu koe ʻaki ʻa e ngeia mo e fakaʻofoʻofa.
11 Tuku ange atu ʻa e kakaha ʻo hoʻo ʻitá;
Sio ki he tokotaha kotoa ʻoku hīkisiá, pea tuku hifo ia.
12 Sio ki he tokotaha kotoa ʻoku hīkisiá, pea fakatōkilaloʻi ia,
Pea tāmalaki ʻa e kau fulikivanú ʻi he potu ʻoku nau tuʻu aí.
13 Fufū kinautolu kotoa ʻi he efú;
Haʻi kinautolu* ʻi he potu fufuú,
14 Pea naʻa mo au te u fakamoʻoni atu kiate koe*
Ko ho nima toʻomataʻú ʻe lava ke ne fakahaofi koe.
15 Pea ko eni ʻa Piʻimoti,* ʻa ia naʻá ku ngaohi ʻi heʻeku ngaohi koé.
ʻOku kai musie ia ʻo hangē ha pulú.
16 Sio atu ki he mālohinga ʻoku ʻi hono kongalotó
Pea mo e mālohi ʻi he ngaahi uoua ʻo hono keté!
17 ʻOkú ne fakafefeka ʻa hono hikú hangē ha sitá;
Ko e ngaahi uoua ʻo hono alangá ʻoku fīfī fakataha.
18 Ko hono ngaahi huí ko e paipa kopa;
Ko hono ngaahi vaʻé ʻoku hangē ha ngaahi vaʻa ukamea kuo tukí.
19 ʻOkú ne kau ʻi he muʻaki* ngaahi ngāue ʻa e ʻOtuá;
Ko hono Tokotaha-Ngaohí pē ʻe lava ke fakaofiofi ki ai mo ʻene heletaá.
20 He ʻoku ʻomi meʻakai ki ai ʻa e ngaahi moʻungá,
ʻA e feituʻu ʻoku vaʻinga ai ʻa e kotoa ʻo e fanga manu kaivaó.
21 ʻOku tokoto ia ʻi he lalo ʻakau vaó,
ʻI he malu ʻo e kaho ʻo e anó.
22 Ko e ʻuluʻakau vaó ʻoku nau fakamalumalu ia,
Pea ʻoku takatakaiʻi ia ʻe he ngaahi ʻuluʻakau* ʻo e teleʻá.*
23 Kapau ʻoku hou ʻa e vaitafé, ʻoku ʻikai te ne ilifia.
ʻOku loto-maʻu ia, neongo ʻa e tafe mālohi atu ʻa Sioatani+ ki hono ngutú.
24 ʻE lava ke puke ia ʻe ha taha lolotonga ʻene sio atú,
Pe tui ʻa hono ihú ʻaki ha mātaʻu?*
3 Te ne fai atu ha ngaahi tautapa kiate koe,
Pe lea fakaalaala atu kiate koe?
4 Te ne fai ha fuakava mo koe,
Ke ke ʻai ai ia ko hoʻo pōpula ki he mate?
5 Te ke vaʻinga mo ia hangē ko ha manupuná
Pe noʻo hano leta takitaki maʻa hoʻo tamaiki fefiné?
6 ʻE tālangaʻi koā ʻe he kau fefakatauʻakí ʻa hono mahuʻingá?
Te nau vahe ʻinasi ia ki he kau mēsianití?
7 Te ke hoka hono kilí ʻaki ha ngaahi tao+
Pe ko hono ʻulú ʻaki ha ngaahi tao fāngota?
8 Ala atu ho nimá ki ai;
Te ke manatuʻi hoʻo faitau mo iá pea heʻikai ʻaupito te ke toe fai pehē!
9 Ko ha ʻamanaki pē ki hano ikuʻi ia ko e koto launoa.
ʻE lōmekina koe* ʻi he sio atu pē ki aí.
10 ʻOku ʻikai ha taha ʻe fakatoʻotoʻa ke ne ueʻi ia ke ʻita.
Ko ia ko hai ʻe lava ke tuʻu mai kiate aú?+
11 Ko hai kuó ne ʻuluaki foaki mai ha meʻa kiate au ke u fai ai ha totongi kiate ia?+
ʻIlonga ha meʻa ʻoku ʻi he lalo langí ʻoku ʻaʻaku ia.+
12 Heʻikai te u fakalongolongo ʻi he fekauʻaki mo hono ngaahi kupú,
Fekauʻaki mo hono mālohí mo hono sino matamataleleí.
13 Ko hai kuó ne toʻo ʻa hono kofu tuʻá?
Ko hai ʻe hū ki loto ʻi he fakamanga hono ongo kaungaó?
14 Ko hai ʻe fāinga ke ne fakaava ʻa e matapā ʻo hono ngutú?*
ʻOku fakamanavahē ʻa e tuʻu takatakai ʻa hono ngaahi nifó.
15 Ko hono tuʻá ʻoku fakaʻotu ai ʻa e ngaahi ʻuno*
ʻOku fepikitaki fakataha.
16 ʻOku mātuʻaki fehokotaki ʻa e taha ko ē mo ē
ʻO ʻikai lava ai ke hū ha ʻea ʻi honau vahaʻá.
17 ʻOku nau fepikitaki;
ʻOku nau pipiki fakataha ʻo ʻikai lava ke fakamavahevaheʻi.
18 Ko ʻene māfulú ʻoku tapa mei ai ha maama,
Pea ko hono matá ʻoku hangē ko e ngaahi huelo ʻo e mafoa ʻa e atá.
19 ʻOku tapa ʻa e ʻuhila mei hono ngutú;
ʻOku mofisi mei ai ʻa e afi.
20 ʻOku haʻu ʻa e kohu mei hono avaʻi ihú,
Hangē ha fōnise ʻoku tafuʻaki ha kutá.
21 Ko ʻene mānavá ʻoku ulo ai ʻa e malalá,
Pea ʻoku haʻu ha uloʻi afi mei hono ngutú.
22 ʻOku ʻi ai ha fuʻu mālohi ʻi hono kiá,
Pea ʻoku lele ʻi hono ʻaó ʻa ia ʻoku manavaheé.
23 Ko e kili ʻo hono keté ʻoku mālohi;
ʻOku fefeka, ʻo hangē ha ukamea haká pea ʻoku ʻikai lava ke ueʻi.
24 Ko hono mafú ʻoku fefeka hangē ha maká,
ʻIo, ʻoku fefeka hangē ha maka momosi tokalaló.
25 ʻI heʻene mālanga haké, naʻa mo e kau toʻá ʻoku nau manavahē;
Ko ʻene fute takai holó ʻoku fakaleleloto.
26 Heʻikai ikuna ha heletā ʻe aʻu ki ai;
Pe ko ha tao, meʻa mata māsila, pe mataʻi-ngahau.+
27 ʻOkú ne vakai ki he ukameá ko ha kauʻi uite,
Ki he kopá ko ha vaʻakau popo.
28 ʻOku ʻikai lava ʻe ha ngahau ke ʻai ia ke ne hola;
ʻOku hoko ʻa e ngaahi makataá ia ko ha mohuku ʻi heʻene tau kiate iá.
29 ʻOkú ne vakai ki he pōvaí ko ha mohuku,
Pea ʻokú ne kata ʻi he fakaene atu ʻo ha taó.
30 Ko hono konga ki laló, ʻoku hangē ha ngaahi mapakipakiʻi ipu ʻumea māsilá;
ʻOku ʻilonga ʻa ʻene ngaʻunu holo ʻi he pelepelá hangē ha papa ʻauʻau uité.+
31 ʻOkú ne ʻai ke lililili ʻa e lolotó hangē ha kuló;
ʻOkú ne ueʻi mālohi ʻa e tahí hangē ha kulo loló.
32 Ko e kaupeau ʻi hono halá ʻoku hinapaki.
ʻE fakakaukau ai ha taha ʻoku ʻulu hinā ʻa e lolotó.
33 ʻOku ʻikai ha meʻa ʻe hangē ko iá ʻi he māmaní,
Ko ha meʻamoʻui naʻe ngaohi ke taʻemanavahē.
34 ʻOkú ne mata ʻita ki he meʻa kotoa pē ʻoku pōlepolé.
Ko e tuʻi ia ʻo e fanga manu fekai fakalaukau kotoa pē.”
42 Naʻe tali ange leva ʻe Siope kia Sihova ʻo pehē:
2 “ʻOku ou ʻilo eni ʻokú ke malava ke fai ʻa e meʻa kotoa pē
Pea ʻoku ʻikai ha meʻa ʻokú ke finangalo ke fai ʻe taʻemalava kiate koe.+
3 Naʻá ke folofola, ‘Ko hai eni ʻokú ne fakaʻuliʻulilātaiʻi ʻa ʻeku tuʻutuʻuní ʻi he taʻeʻiló?’+
Ko ia ai, naʻá ku lea, ka naʻe ʻikai te u maʻu ʻa e mahinó
Fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ʻoku fuʻu fakaofo kiate au, ʻa ia ʻoku ʻikai te u ʻilo ki ai.+
4 Naʻá ke folofola mai, ‘Kātaki ʻo fanongo, pea te u lea atu.
Te u fehuʻi atu, peá ke fakamatala mai kiate au.’+
5 Kuo fanongo ʻa hoku telingá ʻo fekauʻaki mo koe,
Ka ʻi he taimi ní ʻoku ou sio kiate koe ʻaki hoku matá.
6 Ko e ʻuhinga ia ʻoku ou fakafoki ai ʻa e meʻa naʻá ku leaʻakí,*+
Pea ʻoku ou fakatomala ʻi he efu mo e efuefu.”+
7 Hili ʻa e folofolaʻaki ʻe Sihova ʻa e ngaahi leá ni kia Siopé, naʻe folofola ʻa Sihova kia ʻElifasi mei Tīmaní:
“ʻOku kakaha ʻeku ʻitá kiate koe pea mo ho ongo kaungāmeʻá,+ he kuo ʻikai te mou leaʻaki ʻa e moʻoni fekauʻaki mo aú+ ʻo hangē ko ʻeku sevāniti ko Siopé. 8 Ko ia, mou toʻo ha pulu tangata ʻe fitu mo ha sipi tangata ʻe fitu pea mou ō ki heʻeku sevāniti ko Siopé, pea ʻohake ha feilaulau tutu maʻamoutolu. Pea ko ʻeku sevāniti ko Siopé te ne lotu maʻamoutolu.+ Ko e moʻoni te u tali ʻene kolé* ke ʻoua te u fakafeangai kiate kimoutolu ʻo fakatatau ki hoʻomou valé, he kuo ʻikai te mou leaʻaki ʻa e moʻoni fekauʻaki mo aú ʻo hangē ko ʻeku sevāniti ko Siopé.”
9 Ko ia naʻe ʻalu ʻa ʻElifasi mei Tīmaní, mo Pilitati mei Suaʻá, pea mo Sofaʻā mei Naʻamá ʻo nau fai ʻa e meʻa naʻe tala ʻe Sihova kiate kinautolu ke nau faí. Pea naʻe tali ʻe Sihova ʻa e lotu ʻa Siopé.
10 ʻI he hili ʻa e lotu ʻa Siope maʻa hono ngaahi kaungāmeʻá,+ naʻe toʻo ʻe Sihova ʻa e faingataʻa+ naʻe ʻia Siopé pea toe fakafoki kiate ia ʻa ʻene lakalakaimonuú.* Naʻe ʻoange ʻe Sihova kiate ia ʻo liunga ua ʻa e meʻa naʻá ne maʻu ki muʻá.+ 11 Ko e kotoa ʻo hono fanga tokouá mo hono fanga tuofāfiné pea mo e kotoa ʻo hono ngaahi kaungāmeʻa+ ki muʻá naʻa nau haʻu kiate ia pea nau kai fakataha mo ia ʻi hono falé. Naʻa nau fakahaaʻi ʻa e kaungāongoʻi kiate ia mo fakafiemālieʻi ia ʻi he kotoa ʻo e faingataʻa naʻe fakaʻatā ʻe Sihova ke hoko kiate iá. Naʻe ʻoange ʻe he tokotaha taki taha ʻo kinautolu kiate ia ha meʻaʻofa paʻanga mo ha mama koula.
12 Ko ia naʻe tāpuakiʻi ʻe Sihova ʻa e konga ki mui ʻo e moʻui ʻa Siopé ʻo lahi ange ia ʻi he kamataʻangá,+ pea naʻe maʻu ʻe Siope ha fanga sipi ʻe 14,000, fanga kāmeli ʻe 6,000, hoaʻi pulu ʻe 1,000, pea mo e fanga ʻasi fefine ʻe 1,000.+ 13 Naʻá ne toe maʻu foki ha toe ngaahi foha ʻe toko fitu mo ha toe ngaahi ʻofefine ʻe toko tolu.+ 14 Naʻá ne fakahingoa ʻa hono ʻuluaki ʻofefiné ko Simaima, ko hono uá ko Kesaia, pea ko hono tolú ko Kēleni-hapuka. 15 Naʻe ʻikai ha kakai fefine ʻi he kotoa ʻo e fonuá naʻe fakaʻofoʻofa ʻo hangē ko e ngaahi ʻofefine ʻo Siopé, pea naʻe ʻoange ʻe heʻenau tamaí kiate kinautolu ha tofiʻa fakataha mo honau fanga tuongaʻané.
16 ʻI he hili ʻa e meʻá ni, naʻe moʻui atu ʻa Siope ʻi he taʻu ʻe 140, pea naʻá ne sio ki heʻene fānaú mo hono fanga makapuná—ko e toʻutangata ʻe fā. 17 Naʻe faifai atu pē ʻo mate ʻa Siope ʻi he hili ia ʻene moʻui fuoloa mo fiemālie.*
Ngalingali ʻoku ʻuhingá ko e “Faiʻanga ʻo e Fakafili.”
Pe “tangata taʻemele mo faitotonu ia.”
Fakafoʻilea, “hoaʻi pulu ʻe 500.”
Fakafoʻilea, “fanga ʻasi fefine.”
Pe “ʻi he fale ʻo e tokotaha taki taha ʻi hono taimi ʻoʻoná.”
Ko ha ʻitiome faka-Hepelū ʻoku ʻuhinga ki he ngaahi foha ʻāngelo ʻo e ʻOtuá.
Fakafoʻilea, “tokanga ʻi ho lotó ki heʻeku.”
Pe “tangata taʻemele mo faitotonu ia.”
Pe “ʻi ho mafaí ia.”
Fakafoʻilea, “fofonga.”
Pe ngalingali, “ha fatulisi.”
Pe “tuku ha meʻa taʻetotonu ki he ʻOtuá.”
Ko ha ʻitiome faka-Hepelū ʻoku ʻuhinga ki he ngaahi foha ʻāngelo ʻo e ʻOtuá.
Fakafoʻilea, “tokanga ʻi ho lotó ki heʻeku.”
Pe “tangata taʻemele mo faitotonu ia.”
Fakafoʻilea, “folo.”
Pe “ʻi ho mafaí.”
Fakafoʻilea, “fofonga.”
Pe “ngaahi pala fakatuʻutāmaki.”
Pe “ngaahi maheni.”
Fakafoʻilea, “talatukiʻi ʻa hono ʻahó.”
Pe “fakapoʻulí mo e ʻata ʻo maté.”
ʻOku mahino ko e ʻuhinga eni ki he kalokatailé pe ko ha faʻahinga monumanu mālohi mo lalahi ʻoku nofo ʻi he vaí.
Pe ngalingali, “naʻa nau langa moʻonautolu ha ngaahi feituʻu kuo maomaonganoa.”
Pe “kau ʻōfisa māʻolunga ʻi he lotoʻaá.”
Fakafoʻilea, “ʻokú ke hoko ʻo ongosia ai.”
Pe “faʻufaʻu.”
Pe “kau talafekaú.”
Ngalingali ʻoku ʻuhinga eni ki he kau ʻāngeló.
Pe “fai ha fuakava (ha aleapau) mo koe.”
Fakafoʻilea, “nonga.”
Pe “lea loto-ʻoho mo papūnoá.”
Pe “ke u fakatolonga ai ʻeku moʻuí.”
Pe “ʻa e fononga ʻa e kau Sepeaní.”
Fakafoʻilea, “huhuʻi.”
Pe “fakafetongi koloa.”
Pe “ʻo aʻu ki he aata ʻa e ʻahó.”
Fakafoʻilea, “sio ki he leleí.”
Pe “ki Seolí,” ʻa ia, ko e faʻitoka anga-maheni ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Fakafoʻilea, “ko hoku ngaahi huí.”
Fakafoʻilea, “tuku ai ho lotó.”
Pe “tuʻu hake maʻau.”
Fakafoʻilea, “Pea ʻomi ha ngaahi lea mei honau lotó?”
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Fakafoʻilea, “Ko e ngaahi ʻalunga.”
Pe “ʻa e tokotaha tafoki ʻo fakafepaki ki he moʻoní.”
Fakafoʻilea, “fale.”
Pe “ʻOkú ne fakasio ki ha fale maka.”
Pe “ʻoku taʻemelé.”
Fakafoʻilea, “puke ʻa e nima ʻo e.”
Pe “ke ne ʻave Ia ki he fakamaauʻangá.”
Fakafoʻilea, “poto ʻi he lotó.”
Pe “toʻo.”
Ngalingali ko e pupunga fetuʻu ko Fuʻu Peá (ʻEsa Lahi).
Ngalingali ko e pupunga fetuʻu ko ʻOlioní.
Ngalingali ko e ngaahi fetuʻu ko Pelaiatisí ʻi he pupunga fetuʻu ko Taulusí.
Fakafoʻilea, “ngaahi loki ʻi loto ʻo e tongá.”
Ngalingali ko ha fuʻu manu ʻi he tahí.
Pe ngalingali, “ki he tokotaha ʻoku hopo mo aú.”
Fakafoʻilea, “te ne fakaʻilo aú?”
Pe “Neongo kapau ʻoku ou tonuhia.”
Fakafoʻilea, “anga-pikopiko.”
Pe “Neongo kapau ʻoku ou tonuhia.”
Pe “fehiʻa ki heʻeku; fakafisingaʻi ʻa ʻeku.”
Pe “faʻahinga ʻoku tauhi anga-tonú.”
Fakafoʻilea, “fofonga.”
Fakafoʻilea, “fulikivanu.”
Pe “ke fakalaloa.”
Fakafoʻilea, “ke hili hono nimá ʻiate kimaua fakatouʻosi.”
Fakafoʻilea, “toʻo ʻene vaʻakaú meiate au.”
Fakafoʻilea, “mata fakakakano.”
Pe “ʻeku mānavá; ʻeku moʻuí.”
Fakafoʻilea, “Pea ko e ngaahi meʻá ni kuó ke fufū ʻi ho lotó.”
Pe “maʻu ha kiʻi fiefia.”
Pe “fakapoʻuli mo e ʻata ʻo maté.”
Pe “ʻe tonuhia koā ha tokotaha pōlepole?”
Pe “ʻiloʻi ʻa e ngataʻanga ʻo e.”
Pe “ʻi Seoli,” ʻa ia, ko e faʻitoka anga-maheni ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Fakafoʻilea, “ha loto.”
Pe “ʻoku hekea honau vaʻé.”
Pe ngalingali, “lea.”
Pe “mānava ʻa e.”
Fakafoʻilea, “kakano ʻo e tangata kotoa pē.”
Fakafoʻilea, “ʻaoʻingutú.”
Pe “kau tangata taʻumotuʻá.”
Fakafoʻilea, “vete ʻa e leta ʻo e faʻahinga ʻoku mālohí.”
Fakafoʻilea, “loto ʻo e.”
Pe “fakahaaʻi ʻa e leleiʻia ʻiate ia.”
Pe “ʻiloá.”
Fakafoʻilea, “paá.”
Fakafoʻilea, “Ko e hā ʻoku ou ʻūtaki ai hoku kakanó ʻi hoku nifó?”
Pe “taukapoʻi ʻa hoku ngaahi ʻalungá.”
Pe “tokotaha tafoki ʻo fakafepaki ki he moʻoní.”
Pe ngalingali, “Kapau ʻe lava ʻe ha taha, te u fakalongolongo ai pē peá u mate.”
Fakafoʻilea, “Ko e meʻa pē ʻe ua, ke ʻoua naʻa fai kiate aú.”
Fakafoʻilea, “ia,” ngalingali ʻoku ʻuhingá kia Siope.
Pe “fonu ʻi he mamahi.”
Pe ngalingali, “pea tuʻusi atu.”
Fakafoʻilea, “au.”
Pe “ʻi Seoli,” ʻa ia, ko e faʻitoka anga-maheni ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Ko e ʻuhinga fakaefakatātā ki he pōpula ki he maté.
Pe “fakaʻamu.”
Pe “ko hoʻo faihalá ʻokú ne akoʻi ho ngutú.”
Fakafoʻilea, “ʻai ho laumālié ke fakafepaki.”
Fakafoʻilea, “mā.”
Pe “feinga ke ikunaʻi.”
ʻA ia, ko ha ʻamanaki pē ki ha toe ake.
Fakafoʻilea, “mei hono fofongá.”
Pe “kau tafoki ʻo fakafepaki ki he moʻoní.”
Pe “ʻa e faʻahinga ʻoku fakatahataha mo aú.”
Pe “mālohí.” Fakafoʻilea, “meʻatuí.”
Pe “ʻata ʻo maté.”
Pe ngalingali, “hā taʻemamohe.”
Pe “nōfoʻi.”
Fakafoʻilea, “ko ha palōveepi; ko ha taukaeʻanga.”
Pe “tokotaha tafoki ʻo fakafepaki ki he moʻoní.”
Pe “ʻa Seoli,” ʻa ia, ko e faʻitoka anga-maheni ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “faʻitoká.”
ʻA ia, ko ʻeku ʻamanakí.
Pe “ʻo Seolí,” ʻa ia, ko e faʻitoka anga-maheni ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe ngalingali, “taʻemaʻa.”
Pe “ketu.”
Fakafoʻilea, “Ko e ʻuluaki tama ʻa maté.”
Pe “ki ha mate fakamanavahē.”
Fakafoʻilea, “Ko e meʻa ʻoku ʻikai ʻaʻaná.”
Fakafoʻilea, “ʻe ʻikai hano hingoa.”
Pe “ʻi he feituʻu ʻokú ne nofo fakataimi aí.”
Pe “leakoviʻi.”
Pe “ngaahi kāingá.”
Fakafoʻilea, “ki he ngaahi foha ʻo hoku manavá,” ʻa ia, ko e manava naʻá ne fanauʻi aú (manava ʻo ʻeku faʻeé).
Fakafoʻilea, “Pea ʻikai fiemālie ʻi hoku kakanó?”
Pe “tokotaha totongi huhuʻí.”
Fakafoʻilea, “ʻi he efú.”
Pe “Kuo ʻikai toe ngāue ʻa hoku kofuuá.”
Pe “faʻahinga ʻo e tangatá; ʻĀtama.”
Pe “tokotaha tafoki ʻo fakafepaki ki he moʻoní.”
ʻA ia, ko hono mālohí.
Pe “ʻahu.”
Fakafoʻilea, “pea ʻe ʻikai te ne folo ia.”
Fakafoʻilea, “ʻa e kātaki ʻa hoku laumālié?”
Pe “mālohí.”
Pe “ʻi ha foʻi mōmeniti pē,” ʻa ia, ko e mate vave mo ʻikai langa.
Pe “ki Seoli,” ʻa ia, ko e faʻitoka anga-maheni ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “faleʻi; faʻufaʻu.”
Pe “tuʻusi ua.”
Pe “akoʻi ha meʻa ki he ʻOtuá.”
Fakafoʻilea, “ko e ngako ʻi hono ngaahi huí ʻoku kei hauhau.”
Pe “mo ha loto-mamahi lahi.”
Pe ngalingali, “ke fakamamahiʻi ʻaki aú.”
Fakafoʻilea, “ngaahi fakaʻilongá.”
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Fakafoʻilea, “Pea te ne toho atu ʻa e kotoa ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá ke muimui ʻiate ia.”
Pe “ʻOku fiefia ʻa e Māfimafi-Aoniú ʻi.”
Fakafoʻilea, “toʻo ʻa e ngaahi kofu ʻo e faʻahinga ʻoku telefuá.”
Pe “kau paeá.”
Fakafoʻilea, “ngaahi tauhele manupuná.”
Pe “ʻi he seakale.”
Pe “kuo tuʻusi ke nounou ʻenau moʻuí.”
Fakafoʻilea, “vaitafe.”
Pe “ngaahi konga koulá.”
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Pe “ngaahi konga koulá.”
Pe “ʻoku fakafetau ʻeku lāungá.”
Pe “tuʻutuʻuni kiate aú.”
Pe “tuʻutuʻuni.”
ʻA ia, ko hono ʻaho fakamāú.
Pe ngalingali, “tānaki ha meʻakai maʻá e fanga manú ʻi he ngoué.”
Pe ngalingali, “ʻOku nau tatau lolo ʻōlive ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi ʻā ʻo e ngoué.”
Pe ngalingali, “ʻoku ʻikai tukuakiʻi ʻe he ʻOtuá ha taha ki ha faihala.”
Fakafoʻilea, “keli atu.”
Fakafoʻilea, “ʻOkú ne tafia atu ʻi he fukahi vaí.”
Pe “ʻe Seoli,” ʻa ia, ko e faʻitoka anga-maheni ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Fakafoʻilea, “ʻi he manavá.”
Fakafoʻilea, “ʻi honau ngaahi ʻalungá.”
Fakafoʻilea, “ʻi hono feituʻu taukakapá.”
Pe “maʻa.”
Pe “hoʻo fakakaukau leleí.”
Fakafoʻilea, “Pea ko e mānava (laumālie) ʻo hai kuo haʻu meiate koé?”
Pe “ʻa Seoli,” ʻa ia, ko e faʻitoka anga-maheni ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Fakafoʻilea, “ʻi hono ʻaó.”
Pe “ko ʻApatoni.”
Fakafoʻilea, “ʻa e tokelaú.”
Fakafoʻilea, “ha seakale.”
Fakafoʻilea, “ʻa Lēhapi.”
Pe “matangí.”
Pe “ngaoló.”
Fakafoʻilea, “palōvēpí.”
Pe “ʻE ʻikai te u toʻo meiate au; te u tauhi.”
Pe “lumaʻi.”
Pe “ʻi ha taha ʻo hoku ngaahi ʻahó.”
Pe “tangata tafoki ʻo fakafepaki ki he moʻoní.”
Pe ngalingali, “fakafou ʻi he nima.”
Pe ngalingali, “ʻOku nau pasipasi kiate ia mo mapumapu kiate ia mei honau feituʻú.”
Fakafoʻilea, “lingi mai.”
ʻOku hā ngali ko ha ʻuhinga ki he ngaahi ngāue keli maka koloá.
Pe “kuo sivi.”
Fakafoʻilea, “mamafa.”
Fakafoʻilea, “palōvēpí.”
Fakafoʻilea, “ngaahi ʻaho.”
Pe “kau tauhí.”
ʻA ia, ko ha feituʻu faiʻanga meʻa tefito ia ʻo e koló ki he kakaí.
Fakafoʻilea, “toitoi.”
Pe “kofu taʻenima.”
Fakafoʻilea, “ʻi hoku punungá.”
Fakafoʻilea, “tafe.”
Pe ngalingali, “Naʻe ʻikai te nau ʻai ke fakapoʻuli ʻa e maama ʻo hoku matá.”
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Fakafoʻilea, “haha.”
Fakafoʻilea, “ko ha palōveepi; ko ha taukaeʻanga.”
Fakafoʻilea, “fakangaloku ʻa e afo ʻo ʻeku kaufaná.”
Pe “ʻOku nau toʻo ʻa e pití.”
Pe ngalingali, “ʻO ʻikai ha taha te ne tokoniʻi kinautolu.”
Fakafoʻilea, “Ko hoku ngaahi huí kuo vili.”
Pe ngalingali, “Ko e mafatukituki ʻo ʻeku faingataʻaʻiá ʻokú ne fakamatamatakoviʻi au.”
Pe ngalingali, “veteki au ʻaki ha fakatamaki.”
Fakafoʻilea, “ha fokotuʻunga maumau.”
Pe “ʻoku nau tofanga ʻi ha ʻaho faingataʻá?”
Pe ngalingali, “mofí.”
Pe ngalingali, “fakataha mo e kau tangata loí?”
Pe “tuku ke taʻakifuʻu ʻa hoku hakó.”
Pe “fehokotaki fakasino.”
Fakafoʻilea, “tuku ke tūʻulutui hifo ʻiate ia ha kau tangata kehe.”
Fakafoʻilea, “kai (keina) ke ʻauhamālie.”
Pe “taʻakifuʻu ʻa e.”
Pe “meʻa fakalao.”
Fakafoʻilea, “ʻi ha tuʻu hake ʻa e.”
Fakafoʻilea, “ʻi he manavá.”
Fakafoʻilea, “mei he manava ʻo ʻeku faʻeé.”
Pe ngalingali, “ʻI heʻeku sio naʻe ʻi ai ha poupou kiate au ʻi he matapā ʻo e koló.”
Pe “mei hono hokotangá; mei hono hui ʻolungá.”
Fakafoʻilea, “māmá.”
Fakafoʻilea, “kakanoʻi-manú.”
Pe “muli.”
Pe “Ko ʻeku fakamoʻoni hingoá eni.”
Pe “koeʻuhí naʻá ne māʻoniʻoni ʻi heʻene vakai ʻaʻaná.”
Fakafoʻilea, “ʻOku siʻi ʻa hoku ngaahi ʻahó.”
Fakafoʻilea, “ngaahi ʻahó.”
Pe “Ko e lahi ʻo e ngaahi ʻahó ʻataʻatā pē.”
Pe “valokiʻi ʻa Siope.”
Pe “ʻoange ha hingoa fakalāngilangi.”
Fakafoʻilea, “hoku ʻeleló mo hoku ʻaoʻingutú.”
Fakafoʻilea, “silaʻi.”
Pe “faʻitoká.”
Pe “meʻataú (tao).”
Pe “tekeutua.”
Pe “faʻitoká.”
Pe “ʻāngelo.”
Pe “faʻitoká.”
Pe “moʻui lelei ange.”
Fakafoʻilea, “hiva.”
Pe ngalingali, “Pea naʻe ʻikai ʻaonga ia kiate au.”
Pe “faʻitoká.”
Pe “faʻitoká.”
Fakafoʻilea, “ʻaoʻingutú.”
Pe “ki he māmani kuo nofoʻí.”
Fakafoʻilea, “hono lotó.”
Fakafoʻilea, “kakanó.”
Pe “ʻi he houʻeikí ʻi he māʻulaló.”
Pe “tokotaha tafoki ʻo fakafepaki ki he moʻoní.”
Pe ngalingali, “ʻEku tamai, tuku ke siviʻi.”
Ngalingali ko e ʻuhingá ki he ʻOtuá.
Fakafoʻilea, “nima ʻo e.”
Pe “ki ha loi.”
Pe ngalingali, “ʻOkú ne fakanofo ha ngaahi tuʻi.”
Pe “ha meʻatau (tao).”
Pe “tokotaha tafoki ʻo fakafepaki ki he moʻoní.”
Pe ngalingali, “fakangata.”
Pe “pasipasi tāufehiʻá.”
Pe ngalingali, “fakaangaʻi; kounaʻi ia ke ne fai ha fakamatala ki.”
Pe “taʻemafakatotoloa.”
Fakafoʻilea, “palepalé.”
Fakafoʻilea, “māmá.”
Fakafoʻilea, “tupuʻanga.”
Pe ngalingali, “taukapoʻi.”
Pe ngalingali, “meʻa.”
Fakafoʻilea, “ʻo silaʻi ʻa e nima ʻo e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá.”
Pe “fonua mahu ʻo e māmaní.”
Fakafoʻilea, “ʻakau.”
Pe “tuʻutuʻuniʻi.”
Pe “haha.”
ʻA ia, ko e maama ʻo e laʻaá.
Fakafoʻilea, “ʻoku nau poto ʻi honau lotó.”
Ko ha ʻitiome faka-Hepelū ʻoku ʻuhinga ki he ngaahi foha ʻāngelo ʻo e ʻOtuá.
Pe “pulupulu ia hangē ha kiʻi valevalé.”
Fakafoʻilea, “ʻI ho ngaahi ʻahó kuó ke.”
Pe “ʻata ʻo maté.”
Fakafoʻilea, “ngaahi ʻahó.”
Pe “ʻuha-maká.”
Pe ngalingali, “ʻuhilá.”
Ngalingali ko e ngaahi fetuʻu ko Pelaiatisí ʻi he pupunga fetuʻu ko Taulusí.
Ngalingali ko e pupunga fetuʻu ko ʻOlioní.
Fakafoʻilea, “Masaloti.” ʻI he 2Tu 23:5, ko e foʻi lea pulula fēlaveʻi mo ení ʻoku ʻuhinga ki he ngaahi pupunga fetuʻu ʻo e sōtiaká.
Ngalingali ko e pupunga fetuʻu ko Fuʻu Peá (ʻEsa Lahi).
Pe ngalingali, “Hono.”
Pe ngalingali, “ʻi he tangatá.”
Pe ngalingali, “ki he ʻatamaí.”
Pe “ʻi he ʻaiʻangakai ʻo hoʻo monumanú?”
Pe “fahi.”
Fakafoʻilea, “tengaʻi ʻakaú.”
Fakafoʻilea, “ke ngalo ʻiate ia.”
Fakafoʻilea, “ʻOkú ne ʻalu atu ke fetaulaki mo e meʻataú.”
Fakafoʻilea, “folofua ʻa e kelekelé.”
Pe ngalingali, “ʻOku ʻikai ke ne tui ki he.”
Fakafoʻilea, “ʻi he nifo ʻo ha fuʻu maka.”
Pe “fakataʻeʻaongaʻi.”
Fakafoʻilea, “honau matá.”
Pe “fakaongoongoleleiʻi koe.”
Ngalingali ko e hipopotamá.
Fakafoʻilea, “Ko e kamataʻanga ia ʻo e.”
ʻOku ʻiloa ko e uilou ʻo ʻIufaletesi.
Sio ki he Lea mo Hono ʻUhinga.
Fakafoʻilea, “tauhele.”
Ngalingali ko e kalokataile.
Fakafoʻilea, “kuta.”
Fakafoʻilea, “talaʻiʻakau.”
Pe “ʻai koe ke ke tō ki lalo.”
Fakafoʻilea, “fofongá.”
Pe ngalingali, “ʻOkú ne laukauʻaki ʻa hono ngaahi ʻotu ʻunó.”
Pe “fakafoki ai ʻeku leá.”
Fakafoʻilea, “Ko e moʻoni te u hiki hake hono fofongá.”
Fakafoʻilea, “naʻe fetongi ʻe Sihova ʻa e pōpula ʻa Siopé.”
Fakafoʻilea, “kuo motuʻa pea kakato hono ngaahi ʻahó.”