LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • g 4/09 p. 30
  • Vakai ki he Māmaní

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Vakai ki he Māmaní
  • ʻĀ Hake!—2009
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Ko ha Taimi Ia ʻo e Melino?
  • Fiefia Lahi Ange ʻi he Foaki Atú
  • ʻE Lava Ke Ke Maʻu Ia ʻi he ʻInitanetí!
  • Kulū ʻi he Kuonga Muʻá
  • Taimi Kilisimasí—Ko e Hā ʻEne Fakamamafa Tefitó?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2005
  • Ko e Hā ʻOku ʻIkai ke Kātoangaʻi Ai ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e Kilisimasí?
    Ngaahi Fehuʻi ʻOku Toutou ʻEke Fekauʻaki mo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová
ʻĀ Hake!—2009
g 4/09 p. 30

Vakai ki he Māmaní

Ko ha Taimi Ia ʻo e Melino?

“Ko e Kilisimasí ko e taha ia ʻo ʻemau ngaahi kātoanga lahi tahá,” ka ʻoku toe hoko foki ia “ko ha taimi ʻo e fepaki,” ko e fakamatala ia ʻa e Vi Föräldrar, ko ha makasini Suēteni ki he ngaahi mātuʻá. Ko hono moʻoní, ʻi he taimi Kilisimasí, ko e ngaahi fāmilí ʻoku nau “kē mo fuhu ai ʻo laka ange ia ʻi ha toe taimi kehe ʻo e taʻú.” Naʻe fakaʻekeʻeke ʻe he makasiní ʻa e ngaahi mātuʻa ʻoku ʻi ai ʻenau fānau iiki laka hake he toko 1,100 ʻo fekauʻaki mo ʻenau hokosia lolotonga ʻa e faʻahitaʻu mālōloó. Naʻe tali ʻe he peseti nai ʻe 88 ʻo pehē ʻoku kē ʻa e fāmilí ʻi he “founga mo e feituʻu ʻe kātoangaʻi ai ʻa e Kilisimasí.” Naʻe hohaʻa ʻa e tokolahi koeʻuhi ko hono fakapelepelekoviʻi ʻe he ngaahi kuí ʻa honau fanga makapuná ʻi hono ʻoange kia kinautolu ʻa e lole mo e ngaahi meʻaʻofa naʻe ʻikai fiemaʻu.

Fiefia Lahi Ange ʻi he Foaki Atú

“ʻOku ʻai koe ʻe he paʻangá ke ke fiefia—kapau ʻokú ke foaki atu ia,” ko e lau ia ʻa e ʻuluʻi kaveinga ʻi he Globe and Mail ʻo Kānatá. Neongo ko e lahi taha ʻo e kakai naʻe fai ki ai e saveá naʻa nau tomuʻa tala ko e fakamole kia kinautolú ʻe ʻai ai ke nau fiefia ange, ko e faʻahinga ko ia kuo nau ngāueʻaki ʻenau paʻangá ke tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé—ʻo tatau ai pē pe ko e hā hono lahi ʻoku fakamolekí—naʻa nau fakahaaʻi moʻoni ʻa e fiefia lahi ange. “Ko e koloá ʻi hono fakahaaʻi ʻi he fakatotolo ki he fakatotolo, ʻoku ʻikai te ne fakapapauʻi ʻe ia ʻa e fiefiá,” ko e lau ia ʻa e nusipepá. “ʻI hono maʻu pē ʻe he kakaí ʻa e paʻanga feʻunga ke feauʻaki ʻenau ngaahi fiemaʻu tefitó, ʻi hono maʻu ʻo lahi angé ʻoku ʻikai te nau fiefia lahi ange ai.”

ʻE Lava Ke Ke Maʻu Ia ʻi he ʻInitanetí!

Naʻe fakapapauʻi ʻe he kau ʻōfisa fakapuleʻanga ʻo ʻAmeliká ke vakaiʻi pe ʻe malava ʻe he faʻahinga ngalingali te nau hoko ko honau filí ʻo “maʻu ʻa e ngaahi naunau tau ʻoku toki fakamafaiʻi fakapuleʻanga ke maʻú” fakafou ʻi he ʻInitanetí, ko e lau ia ʻa e makasini New Scientist. “Naʻa nau ʻohovale ʻi he ʻiloʻi ʻa ʻene faingofuá.” ʻI hono ngāueʻaki ʻa e Uepisaiti ʻInitaneti ki he fefakatauʻakí, naʻe ʻikai faingataʻa kia kinautolu hono fakatau mai ʻa e “ngaahi kongokonga teunga tau fakakautau ʻa ʻAmeliká,” ko ha “teunga ʻosi ngāueʻaki ke maluʻi mei he kemikale niukiliá,” ngaahi kongokonga ki he vakapuna seti ki he taú, mo e “ngaahi naunau tau kehe.” ʻOku ʻikai ʻiloʻi pe naʻe anga-fēfē hono maʻu ʻe he kau fakataú ʻa e ngaahi meʻa ko iá, ka ko e tokolahi ai “ʻoku nau fehangahangai he taimí ni mo hono fakatotoloʻi ki he faihia,” ko e lau ia ʻa e makasiní.

Kulū ʻi he Kuonga Muʻá

ʻI he ngaahi meʻa motuʻá, naʻe fakapipiki ai ha meʻa teuteu ko e lauʻi maile siliva ki ha tatā laka ʻo ha ʻōfisa Loma ʻaki ha meʻa fakapipiki meimei tatau mo e kulū ʻi onopōní. Ko Frank Willer, ʻokú ne fakaleleiʻi ʻa e ngaahi meʻa motuʻá ʻi he Mesiume Rhineland ʻi Bonn, Siamané, naʻe hokonoa ʻene ʻiloʻi iá. ʻI heʻene ngāueʻaki ha kili māsila, naʻá ne toʻo ai ha kiʻi meʻi mētale mei ha tātā ukamea ʻi he ʻuluaki senituli K.M. ʻa ia naʻe toka ʻi he kilisitahi ʻo e Vaitafe Rhine ʻo ʻikai siʻi hifo ʻi he taʻu ʻe 1,500. “Ko e mafana mei he kilí naʻe matala ai ʻa e lauʻi maile silivá mei he tataá, ʻo toe ai ha meʻimeʻi kulū hangē ha filó ʻi he tataá,” ko ʻene fakamatalá ia. Naʻe fakahaaʻi ʻi hono siví ko e kulū pipiki maʻú naʻe ngaohi ia mei he pituminí, toʻi ʻo e kiliʻi ʻakaú mo e ngakoʻi pulú.

[Fakatātā ʻi he peesi 30]

◼ “Naʻe fakatupunga ʻe he tapaká ʻa e mate ʻa e toko 100 miliona ʻi he senituli hono 20.”—KAUTAHA MOʻUI ʻA MĀMANÍ, SUISALANI.

[Fakatātā ʻi he peesi 30]

◼ “ʻI he meimei kau mahaki ʻe toko 9,000 naʻa nau tafa mafu ʻi he [Puleʻanga Fakatahataha Pilitāniá] ʻi he vahaʻa ʻo e 1996 mo e 2003, ko hono maʻu ha huhu toto sela kulokulá naʻe ʻalu fakataha ia mo e liunga tolu ʻo e fakatuʻutāmaki ʻi he mate ʻi he taʻu hoko maí pea meimei liunga ono ʻa e fakatuʻutāmaki ʻo e mate ʻi loto ʻi he ʻaho ʻe 30 ʻo e tafá ʻi hono fakahoa atu ki he ʻikai ha huhu totó.”—NEW SCIENTIST, PILITĀNIA.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share