ʻOku Tūtuuʻi ha Tenga ʻe ha Tokotaha Ngaohi-Matasioʻata
Ko e hā ʻa e felāveʻi ʻo e ngaahi feinga ʻa ha tokotaha ngaohi-matasioʻata ʻi Lviv, ʻIukalaine, ki hono fokotuʻu ʻo ha fakatahaʻanga lea faka-Lūsia ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi Haifa, ʻIsileli, ʻi ha kilomita nai ʻe 2,000 pea mo e ngaahi fonua lahi ʻa hono mamaʻó? Ko ha talanoa eni ʻoku fakahāhā ai ʻa e totonu ʻa e fakamatala ʻa e Tohitapú ʻi he Koheleti 11:6 (PM): “Tūtūʻi hoo tega i he bogibogi, bea i he efiafi oua naa taofi ho nima: he oku ikai te ke ilo be koefe e tubu lelei.”
ʻOKU kamata ʻetau talanoá ʻi he 1990 ʻi he taimi naʻe nofo ai ʻa Ella, ko ha finemui ʻo ha ʻātakai Siu, ʻi Lviv. Naʻe teuteu ʻa Ella mo hono fāmilí ke nau hiki ʻo nofo hili ki ʻIsileli. ʻI he taimi nounou ki muʻa ke nau mavahé, naʻe ʻi ai ha ʻapoinimeni ʻa Ella mo ha tokotaha ngaohi-matasioʻata ʻa ia ko e taha ia ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. ʻI he taimi ko iá, naʻe tapui ai ʻa e ngāue ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi ʻIukalainé. Ka neongo ia, naʻe tamuʻomuʻa ʻa e tokotaha ngaohi-matasioʻatá ke vahevahe ange ʻa ʻene ngaahi tui makatuʻunga ʻi he Tohitapú kia Ella. Naʻá ne fakaʻohovaleʻi ia ʻaki ʻene tala ange ʻoku ʻi ai ha huafa fakafoʻituitui ʻo e ʻOtuá. Naʻe langaʻi ʻe he meʻa ko iá ʻa e fieʻilo ʻa Ella, pea naʻe fakahoko ai ha fetalanoaʻaki faka-Tohitapu lelei.
Naʻe fiefia lahi ʻaupito ʻa Ella ʻi he fetalanoaʻakí ʻo ne kole ai ki ha toe talanoa ʻe taha ʻi he uike hoko maí pea mo ha toe talanoa ʻe taha ʻi he hili iá. Naʻe tupulaki ʻa ʻene mahuʻingaʻiá, ka naʻe ʻi ai ha palopalema. Naʻe vave ʻa e tuʻunuku mai ʻa e taimi ke mavahe ai ʻa e fāmilí ki ʻIsilelí. Naʻe kei toe lahi ʻa e meʻa ke ako ʻe Ella! Koeʻuhi ke ngāueʻaki ʻa e lahi taha ʻo e taimi naʻe toé, naʻá ne kole ai ki ha ako Tohitapu ʻi he ʻaho kotoa pē kae ʻoua kuó ne toki mavahe. Neongo naʻe ʻikai toe fai ʻe Ella ʻene akó ʻi heʻene ʻuluaki tūʻuta ʻi ʻIsilelí, ne ʻosi faiaka ʻa e tenga ia ʻo e moʻoní ʻi hono lotó. ʻI he aʻu ki he ngataʻanga ʻo e taʻú, naʻá ne toe ako fakamātoato ai ʻa e Tohitapú.
Naʻe mapuna hake ʻa e tau ʻi he Kūlifa Pēsiá, pea naʻe hoko ai ki ʻIsileli hano ʻohofi mīsaile ʻe ʻIulaki. Naʻe hoko eni ko ha tuʻunga-lea naʻe faʻa fai ki ai ʻa e fetalanoaʻakí. ʻI he ʻaho ʻe taha ʻi ha supamāketi, naʻe fanongo atu ai ʻa Ella ki ha fāmili lea faka-Lūsia ko e kau nofo hili foʻou mai ʻoku nau fetalanoaʻaki. Neongo naʻá ne kei ako Tohitapu, naʻe fakaofiofi atu ʻa Ella ki he fāmilí ʻo vahevahe kiate kinautolu ʻa e talaʻofa ʻa e Tohitapú fekauʻaki mo ha māmani melinó. Ko hono olá, Ko e kui-fefiné, ko Galina; ko e faʻeé, ko Natasha; ko e fohá ko Sasha (Ariel); pea mo e ʻofefiné ko Ilana, naʻa nau kau kotoa ʻi he ako Tohitapu ʻa Ella.
Ko Sasha ʻa e ʻuluaki mēmipa ʻo e fāmilí ne aʻu ki he tuʻunga ʻo e papitaisó—neongo ʻa e ngaahi ʻahiʻahi lahi. Neongo ko ha tokotaha ako poto ia, naʻe tuli ia mei he akó koeʻuhi he naʻe ʻikai ke fakaʻatā ia ʻe hono konisēnisi faka-Kalisitiané ke ne kau ʻi he tomuʻa ako fakakautaú, ko ha konga ia naʻe fiemaʻu ʻi he lēsoni ʻa e akó. (Aisea 2:2-4) Naʻe ʻave ʻa e keisi ʻa Sasha ki he Fakamaauʻanga Māʻolunga ʻIsileli ʻi Selusalemá, ʻa ia naʻe tuʻutuʻuni ai ʻo fakahaaʻi ke toe fakafoki ʻa Sasha koeʻuhi ke lava ʻo ne fakaʻosi ʻa e teemi fakaakó. Naʻe ʻiloa ʻi he ngaahi puleʻanga lahi ʻa e keisí. Ko hono olá, naʻe hoko ai ʻa e kau ʻIsileli tokolahi ʻo lāuʻilo ki he ngaahi tui ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová.a
Hili ʻene maʻu tohi fakamoʻoni ako mei he akoʻanga māʻolungá, naʻe hū ai ʻa Sasha ki he ngāue fakafaifekau taimi-kakato ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. ʻOkú ne ngāue ʻi he ʻahó ni ko ha tāimuʻa makehe pea ko ha mātuʻa ia ʻi ha fakatahaʻanga. Ko hono tuofefiné, ʻa Ilana, naʻá ne kau fakataha mo ia ʻi he ngāue fakafaifekau taimi-kakató. Ko ʻena faʻeé mo ʻena kui-fefiné ko e ongo Fakamoʻoni ʻosi papitaiso fakatouʻosi. Naʻe kei fakatupu fua pē ʻa e tenga naʻe tūtuuʻi ʻe he tokotaha ngaohi-matasioʻatá!
ʻI he taimi tatau, naʻe hokohoko atu pē ʻa e fakalakalaka fakalaumālie ʻa Ella pea vave ʻa ʻene malanga fale ki he falé. ʻI heʻene ʻuluaki matapaá pē, naʻe fetaulaki ai ʻa Ella mo Faina, ʻa ia naʻe toki tūʻuta mai mei ʻIukalaine. Naʻe faingataʻaʻia ʻa Faina ʻi he loto-mafasiá. Naʻe toki ʻilo ʻe Ella ia ki mui, ʻi he taimi nounou ko ia ki muʻa ke ne tukituki ʻi he matapā ʻo Faina, naʻe lotu ʻa e fefine loto-mafasiá ki he ʻOtuá ʻo pehē: “ʻOku ʻikai te u ʻiloʻi pe ko hai koe, ka ʻo kapau ʻokú ke fanongo mai kiate au, tokoniʻi au.” Naʻá ne fai ha fetalanoaʻaki fakaueʻiloto mo Ella. Naʻe ʻeke ʻe Faina ʻa e ngaahi fehuʻi lahi pea fakakaukau lelei ki he ngaahi tali naʻe ʻoange kiate iá. ʻI he faai mai ʻa e taimí, naʻá ne hoko ai ʻo tuipau ʻoku akoʻi ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻa e moʻoni mei he Tohitapú. Naʻá ne feʻunuʻaki ʻene polokalama ʻo e ngaahi ako ʻi he ʻunivēsití koeʻuhi ke lava ʻo ne fakamoleki ʻa e taimi lahi ange mo e fakatahaʻangá pea ʻi he ngāue fakamalangá. ʻI Mē 1994, naʻe papitaiso ai ʻa Faina. Ko ia foki naʻá ne kau ki he ngāue tāimuʻá, ʻo tokoniʻi ia ʻaki ha ngāue konga-taimi ʻi he malaʻe komipiutá.
ʻI Nōvema 1994, lolotonga ʻene kau ʻi he ngāue fakamalangá, naʻe fakafokifā pē ai ʻa e ongoʻi vaivai ʻaupito ʻa Ella. Naʻá ne ʻalu ki he falemahakí ʻa ia naʻe fakahaaʻi ai ʻi ha ngaahi sivi ha pala ngākau naʻe fānoa ai ʻa e totó. ʻI he aʻu ki he efiafí naʻe tō ai ʻa e lau ʻo e hemokolopine ʻo Ella ki he 7.2. Ko ha mātuʻa ʻi he fakatahaʻanga ʻa Ella, ʻa ia ko e sea ia ʻo e Kōmiti Fetuʻutaki Fakafalemahakí (HLC), naʻá ne ʻoange ki he kau toketaá ʻa e fakamatala ki he ngaahi founga fakafaitoʻo lahi fau ʻa ia naʻe ʻikai fiemaʻu ai ʻa hono ngāueʻaki ʻo e totó.b Naʻe fakahoko lavameʻa ai ha tafa ʻo taʻekau ai ʻa e totó, pea naʻe ake fakaʻaufuli mei ai ʻa Ella.—Ngāue 15:28, 29.
Ko e toketā ki he kakai fefine ʻa Ella, ko Karl, ko ha Siu fanauʻi ʻi Siamane, naʻe maongo ʻaupito ia kiate ia. Naʻá ne manatuʻi leva ko ʻene ongo mātuʻá, ʻa ia ko e ongo meʻa naʻe hao ʻi he Tāmate Fakatokolahí, naʻá na ʻiloʻi ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi he ngaahi kemi fakamamahí. Naʻe ʻeke ʻe Karl ʻa e ngaahi fehuʻi lahi. Neongo ʻa ʻene femoʻuekina lahi ʻi heʻene ngāue fakafaitoʻó, naʻe vaheʻi ʻe Karl ʻa e taimi ki ha ako Tohitapu tuʻumaʻu. ʻI he aʻu ki he taʻu hono hokó, naʻá ne maʻu ai ʻa e ngaahi fakataha fakauike faka-Kalisitiané.
Ko e hā ʻa e ola ne maʻu mei he tenga naʻe tūtuuʻi ʻe he tokotaha ngaohi-matasioʻatá? Kuo tau ʻosi sio ki he meʻa ne hoko kia Sasha mo hono fāmilí. Pea kia Ella, ko ha faifekau tāimuʻa makehe ia. Ko ʻene taʻahiné, ko Eina, ko ʻene toki ʻosi pē eni mei he akoʻanga māʻolungá, ʻokú ne kamata ʻi heʻene ngāue tonu ko ha tāimuʻa. ʻOku toe ngāue ʻa Faina ko ha tāimuʻa makehe. Pea kia Karl, ʻa e toketā ki he kakai fefiné ʻa Ella, kuó ne hoko he taimí ni ko ha Fakamoʻoni ʻosi papitaiso pea ko ha sevāniti fakafaifekau, ʻo vahevahe atu ʻa e mālohi fakaefakamoʻui ʻo e moʻoni ʻo e Tohitapú ki heʻene kau mahakí mo e niʻihi kehé.
Ko e kiʻi kulupu siʻisiʻi ʻo e kau nofo hili Lūsiá ʻa ia naʻe kamata ko ha konga ʻo e Fakatahaʻanga Haifa Faka-Hepeluú kuo hoko ia he taimí ni ko ha fakatahaʻanga Lūsia faivelenga ʻo laka hake ʻi he kau malanga ʻo e Puleʻangá ʻe toko 120. Ko e tupulaki ko ení ʻoku tupu ia, ʻi hono konga, ʻi he moʻoniʻi meʻa ko ia ko e ngāueʻaongaʻaki ʻe he tokotaha ngaohi-matasioʻata ko ia ʻi Lviv ha faingmālie ke tūtuuʻi ha tengá!
[Fakamatala ʻi lalo]
a Ki ha toe ngaahi fakaikiiki, sio ki he ʻīsiu ʻo e Awake! ʻo Nōvema 8, 1994, peesi 12-15.
b Ko e ngaahi HLC ʻoku nau fakafofongaʻi ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi māmani lahi, ʻo tokoni ʻi he fetuʻutaki ʻi he vahaʻa ʻo e tokotaha mahakí mo e kau ngāue ʻi he falemahakí. ʻOku nau toe tokonaki ʻa e fakamatala ki he tokangaʻi ʻo e faitoʻo fetongi makatuʻunga ʻi he fekumi fakafaitoʻo fakamuimui tahá.
[Mape ʻi he peesi 29]
ʻIUKALAINE
ʻISILELI
[Maʻuʻanga ʻo e Tā]
Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.
[Fakatātā ʻi he peesi 30]
Ko Ella mo ʻene taʻahiné, ʻa Eina
[Fakatātā ʻi he peesi 31]
Ko ha kulupu fiefia ʻo e Kau Fakamoʻoni lea faka-Lūsiá ʻi Haifa. Toʻohema ki toʻomataʻu: Ko Sasha, Ilana, Natasha, Galina, Faina, Ella, Eina, mo Karl