LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w17 Tīsema p. 16-p. 17 pal. 7
  • Fehuʻi mei he Kau Lautohí

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Fehuʻi mei he Kau Lautohí
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2017
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Ko e Founga Fakaofo ʻo e Fāʻelé
    ʻĀ Hake!—2011
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2017
w17 Tīsema p. 16-p. 17 pal. 7
Fekumi ha ongo me‘a ki hono ngāue‘aki ‘o ha IUD (me‘angāue ‘oku fakahū ki he taungafanaú)

Fehuʻi mei he Kau Lautohí

ʻE lava nai ke ngāueʻaki ʻe he kau Kalisitiané ʻa e IUD (meʻangāue ʻoku fakahū ki he taungafanaú) ko ha founga fakavahavahafanau?

ʻI he fekauʻaki mo e meʻá ni ʻoku totonu ke fai ʻe he hoa mali Kalisitiane taki taha ha fili ʻa ia ʻe lava ai ke na maʻu ha konisēnisi lelei. Ke fai peheé, kuo pau ke na fakakaukau fakalelei ki he anga ʻo e ngāue ʻa e IUD mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapu ʻoku kaunga ki aí.

Naʻe fekau ʻe Sihova kia ʻĀtama mo ʻIvi, pea ki mui ai kia Noa mo hono fāmilí: “Fanafanau mo fakatokolahi.” (Sēn. 1:28; 9:1) ʻOku ʻikai ke pehē ʻe he Tohi Tapú ia ʻoku fiemaʻu ke fai pau ʻa e kau Kalisitiané ki he fekau ko ení. Ko ia ai, kuo pau ke fili ʻa e hoa mali taki taha pe te nau ngāueʻaki ha faʻahinga fakavahavahafanau ke fakangatangata ʻaki ʻa e tokolahi ʻo honau fāmilí pe ke fakapapauʻi ʻaki ʻa e taimi ke maʻu fānau aí. Ko e hā ʻa e ngaahi meʻa tefito ʻoku totonu ke nau fakakaukau ki aí?

ʻOku totonu ke fakatefito ʻe he kau Kalisitiané ha fili pē ʻo fekauʻaki mo e fakavahavahafanaú ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapú. Ko e ʻuhinga ia heʻikai ʻaupito ai ke nau ngāueʻaki ʻa e fakatōtamá ko ha founga fakavahavahafanaú. Ko ha fakatōtama ʻosi fakakaukauʻi ʻoku fakangata ai ha feitama, ʻa ia kapau naʻe fakaʻatā ke hokohoko atu, ʻe fakanatula pē ʻene iku ʻo fanauʻi mai ai ha pēpē. Ko e fakatōtamá ʻoku fepaki ia mo e meʻa ʻoku leaʻaki ʻe he Tohi Tapú fekauʻaki mo e fakaʻapaʻapaʻi ʻo e moʻuí. (ʻEki. 20:13; 21:22, 23; Saame 139:16; Sel. 1:5) Fēfē ʻa hono ngāueʻaki ha IUD?

Ko e Watchtower ʻo Mē 15, 1979 (peesi 30-31), ʻoku sivisiviʻi ai ʻa e meʻá ni. Ko e lahi taha ʻo e IUD naʻe angamaheniʻaki ʻi he taimi ko iá ko e ngaahi meʻa pelesitiki naʻe fakahū ki he taungafanaú (manavá) ke taʻofiʻaki ʻa e feitamá. Naʻe fakamatalaʻi ʻe he kupú naʻe ʻikai ke mahino kakato ʻa e anga ʻo e ngāue ʻa e IUD ko iá. Naʻe pehē ʻe he kau saienisi tokolahi naʻe taʻofi ʻe he IUD ʻa e huhuʻa fakafanaú mei heʻene aʻu ʻo ʻai ke tuʻituʻia ha ngaahi foʻi fua ʻi ha fefine. Kapau naʻe ʻikai ke tuʻituʻia ha foʻi fua, naʻe ʻikai ke kamata ha moʻui foʻou.

Kae kehe, naʻe ʻi ai ha fakamoʻoni ʻe lava ʻi he taimi ʻe niʻihi ke tuʻituʻia ha foʻi fua. Ko e foʻi fua kuo tuʻituʻia foʻoú ʻe tupu nai ia ʻi ha tiupi taungafanau (ko ha feitamaʻi ʻi tuʻa manava) pe ʻe fononga nai ki he manavá. Kapau naʻe aʻu ki he manavá, naʻe lava ke taʻofi ʻe he IUD ʻa e fua kuo tuʻituʻiá mei heʻene tupu ʻi he laine ʻo e taungafanaú, pea ʻe ngata ai ʻa e feitamá. ʻE hangē eni ko ha fakatōtamá. Naʻe fakaʻosiʻaki ʻi he kupú: “Ko e hohaʻa ʻa ha Kalisitiane loto-moʻoni fekauʻaki mo e tuʻunga totonu ʻo hono ngāueʻaki ʻo ha IUD ʻoku totonu ai ke ne fuatautau fakamātoato ʻa e fakamatala ko iá ʻi heʻene ʻilo ki hono fakaʻapaʻapaʻi ʻa e toputapu ʻo e moʻuí makatuʻunga ʻi he Tohi Tapú.”​—Saame 36:9.

Kae talu mei he 1979, ʻi hono pulusi ʻa e kupu ko iá, kuo ʻi ai ʻa e fakalakalaka lahi ʻi he faitoʻó mo e saienisí.

ʻOku ala maʻu he taimí ni ha toe kalasi ʻe ua ʻo e IUD. Ko e kalasi ʻe taha ʻoku kau ki ai ha kopa pea naʻe ala maʻu lahi ia ʻi ʻAmelika ʻi he 1988. Ko e kalasi ʻe taha ʻoku tuku ange mai ai ha hōmone pea naʻe kamata fakatau atu ia ʻi he 2001. Ko e hā ʻoku tau ʻilo fekauʻaki mo e anga ʻo e ngāue ʻa e kalasi ʻe ua ko eni ʻo e IUD?

Kopa: Hangē ko ia naʻe ʻosi fai ʻa e lave ki aí, ʻoku ʻai ʻe he IUD ke faingataʻa ʻa e moʻui ʻa ha huhuʻa fakafanau ʻoku ʻalu atu ʻi he taungafanaú ke aʻu ki ha foʻi fua. ʻIkai ko ia pē, ko e IUD ʻoku ʻi ai ʻa e kopá, ʻoku hoko ʻo kona ʻa e kopá ki he huhuʻa fakafanaú, ko ia ʻoku ngāue ai ia ko ha meʻa tāmate huhuʻa fakafanau.a (Sio ki he fakamatala ʻi lalo.) Pehē foki, ko e IUD ko iá ʻokú ne liliu ʻa e laine ʻo e taungafanaú.

Hōmone: Ko ha kalasi ʻe taha ʻo e IUD ʻoku ʻi ai ha hōmone ʻoku meimei tatau mo ia ʻoku maʻu ʻi he foʻiʻakau fakavahavahafanaú. Ko e IUD ko ení ʻoku ngāue ʻo hangē ko e ngaahi IUD motuʻa angé, ka ʻoku toe tuku ange foki ai ʻa e hōmone ʻi he taungafanaú. Ki he kakai fefine ʻe niʻihi, ʻoku taʻofi ʻe he meʻá ni ʻa hono faʻu ha fua ʻiate kinautolu, pe tuku ange atu ha fua. Ko e moʻoni, kapau heʻikai tuku ange atu ha fua, heʻikai lava ke tuʻituʻia. Ko e IUD ko ení ʻokú ne toe ʻai ke manifi ʻa e laine ʻo e taungafanaú.b (Sio ki he fakamatala ʻi lalo.) ʻIkai ngata aí, ʻokú ne ʻai ke fatu ʻa e huhuʻa ʻi he hūʻanga ki he manavá, ʻa ia ʻokú ne taʻofi ʻa e huhuʻa fakafanaú mei heʻene ʻalu mei he fakafefiné ki he taungafanaú.

Hangē ko ia kuo ʻosi fai ʻa e lave ki aí, ko e ongo kalasi IUD ʻoku hā ʻokú na liliu ʻa e laine ʻo e taungafanaú. ʻOku ʻuhinga ení kapau ʻoku faʻu ha fua ʻi ha fefine pea tuʻituʻia ha foʻi fua, ʻe lava ke hū ia ki he taungafanaú ka heʻikai lava ke tupu koeʻuhí ʻoku ʻikai lava ke tali ia ʻe he lainé. ʻE fakangata tōmuʻa ʻe he meʻa ko iá ʻa e feitamá. Kae kehe, ʻoku tui ʻa e kau saienisí ʻoku tātātaha ke hoko eni, pea ʻe hoko nai foki ia ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻoku ngāueʻaki ai ʻa e foʻiʻakau fakavahavahafanaú.

Ko ia ʻoku ʻikai lava ke fakapapauʻi ʻe ha taha heʻikai ʻaupito fakaʻatā ʻe he IUD kopa pe hōmoné ke tuʻituʻia ha foʻi fua. Kae kehe, ʻoku fakahaaʻi ʻi he fakatotolo fakasaienisí koeʻuhi ko e ngāue ʻa e IUD ʻi he ngaahi founga naʻe lave ki ai ki muʻá ʻokú ne taʻofi ha foʻi fua mei heʻene tuʻituʻiá pea ʻoku tātātaha ʻene fakaʻatā ha fefine ke feitama.

Ko e ongo meʻa mali Kalisitiane ʻokú na loto ke ngāueʻaki ha IUD te na lāulea nai ki he meʻá ni mo ʻena toketaá. ʻE lava ke fakahaaʻi ʻe he toketaá kiate kinaua ʻa e IUD ʻoku ala maʻu ʻi he feituʻu ʻokú na nofo aí pea pehē ki he ngaahi ʻaonga ʻe ala hokó mo ʻene fakatuʻutāmaki ki he uaifí. ʻOku ʻikai totonu ke ʻamanekina ʻe he ongo meʻá pe te na fakaʻatā ha toe taha, naʻa mo ha toketā, ke ne fili ʻa e meʻa te na faí. (Loma 14:12; Kal. 6:4, 5) Ko ha fili fakafoʻituitui eni ʻoku totonu ke na fai ʻi hona tuʻunga ko e ongo meʻa malí. ʻOku totonu ko ʻena taumuʻá ke fakahōifuaʻi ʻa e ʻOtuá pea ke na maʻu ha konisēnisi maʻa.​—Fakafehoanaki mo e 1 Tīmote 1:18, 19; 2 Tīmote 1:3.

a Ko ha fakahinohino mei he Sēvesi Fakapuleʻanga ki he Moʻuí ʻa ʻIngilaní ʻoku pehē ai: “Ko e IUD ʻoku lahi ange ai ʻa e kopá ʻoku laka hake ʻi he pēseti ʻe 99 ʻa ʻene ola leleí. ʻOku ʻuhinga ení ko e fefine ʻe taha ʻi he toko 100 ʻokú ne ngāueʻaki ha IUD ʻe hoko ʻo feitama ʻi he taʻu ʻe taha. Ko e IUD ʻoku siʻi ai ʻa e kopá ʻe siʻi ʻene ola leleí.”

b Koeʻuhi ko hono ʻai ʻe he IUD ʻi he hōmoné ke manifi ʻa e laine ʻo e taungafanaú, ʻoku fakaʻatā ia ʻe he kau toketaá ke ngāueʻaki ʻi he taimi ʻe niʻihi ke ne taʻofi ʻa e lele lahi ʻa e puke fakamāhina ʻa e kakai fefine malí mo teʻeki malí.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share