Fakamanatu Ako Fakafaifekau Fakateokalati
Fakamanatu taʻesio ki ha tohi ʻi he ngaahi fakamatala naʻe vaheʻi ke fai ʻi he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí ki he ngaahi uike ʻo Sanuali 3 ki ʻEpeleli 17, 2000. Ngāueʻaki ha lauʻipepa kehe ke tohi ki ai ʻa e ngaahi tali ki he lahi taha ʻo e ngaahi fehuʻi te ke lava ʻo tali ʻi he taimi ʻoku vaheʻi maí.
[Fakatokangaʻi: Lolotonga ʻa e fakamanatu tohinimá, ko e Tohitapú pē ʻe lava ke ngāueʻaki ke tali ha fehuʻi. Ko e ngaahi maʻuʻanga fakamatala ʻoku hoko mai he ngaahi fehuʻí, ko e ʻai pē ia ki hoʻo fekumi fakafoʻituituí pē. Ko e ngaahi fika ʻo e pēsí mo e palakalafí ʻoku ʻikai ke ʻasi nai ia ʻi he ngaahi maʻuʻanga fakamatala kotoa ki he Taua Leʻo.]
Tali Moʻoni pe Loi ki he ngaahi fakamatala taki taha ʻoku hoko haké:
1. Kuo pau ke tau tatali he taimi ʻe niʻihi ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻa Sihová, koeʻuhí he ʻoku ʻafioʻi ʻe Sihova hotau tuʻungá pea ʻokú ne tokonaki mai ʻa e fiemaʻu ki he tokotaha taki taha ʻi he taimi ʻe lelei taha ai kiate kitautolú. (Sāme 145:16; Sem. 1:17) [w98 1/1 p. 8 pal. 1]
2. Ko e ʻi ai ʻataʻatā pē ʻa e ʻaʻake ʻo e kovinānité naʻe ʻikai ko e fakapapauʻiʻanga ia ʻo e lavameʻa ʻa e kau ʻIsilelí. Naʻe fakatuʻunga ʻa e ngaahi tāpuaki ia ʻa Sihová ʻi he tuʻunga fakalaumālie mo e talangofua faitotonu ʻa e faʻahinga naʻa nau maʻu ʻa e ʻaʻaké. (Sios., vahe 7) [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he it-1-E p. 167 pal. 2.]
3. ʻOku fafangaʻi fakalaumālie kitautolu ʻi he ʻahó ni ʻaki ʻa hono lau pē ʻa e ngaahi folofola ʻa Sihová. (Teu. 8:3) [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w85-E 6/15 p. 17 pal. 15, 17.]
4. Ko e tefitoʻi moʻoni ʻoku fakaeʻa mai ʻi he Lao ʻa Mōsesé ʻi he Teutalonome 23:20 ʻoku fakahaaʻi ai ko e taʻeʻofa ia ki ha Kalisitiane ke hilifaki atu ha totongi tupu ʻi he taimi ʻokú ne tuku atu ai ha paʻanga nō. [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he it-1-E p. 1212 pal. 5; it-2-E p. 259 pal. 11; w87 7/1 p. 12 pal. 9.]
5. Naʻe fakatuʻunga ʻa e līpooti fakatuʻamelie ʻa Siosiua mo Kēlepí ʻi he tuʻumaʻu ʻena tui ki he mālohi mo e fakapapau ʻa e kau ʻIsilelí ke ikunaʻi ha faʻahinga fakafaingataʻaʻia pē te ne taʻofi ʻenau ikunaʻi ʻa e Fonua ʻo e Talaʻofá. (Nom. 13:30) [w98 2/1 p. 5 pal. 4]
6. ʻI he lave ki he “foaki” ʻi he 1 Timote, naʻe fakamanatu ai ʻe Paula kia Tīmote ʻa hono pani ia ʻe he laumālie māʻoniʻoní pea mo e pale fakahēvani ʻoku fakatatali mai kiate iá. (1 Tim. 4:14) [w98 2/15 p. 25 pal. 1]
7. ʻOku ʻikai ke tokonaki mai ʻe he tohi ʻa Siosiuá ha faʻahinga fehokotaki mātuʻaki mahuʻinga ʻi he lēkooti ʻoku taki atu ki hono tokonaki mai ʻa e Hako ʻo e Puleʻangá. [bsi00 p. 4 pal. 9]
8. Ko e tohi ʻa Fakamāú ko ha lēkooti ia ʻo e kau tangata naʻe fili mo pani ʻe ʻIsileli ke pule ki he puleʻangá ki muʻa ʻi he vahaʻa taimi ʻo e ngaahi tuʻí. [bsi00 p. 5 pal. 2]
9. Ko e kole ʻa Kitioné, hangē ko ia ʻoku fakamatalaʻi ʻi he Fakamaau 6:37-39, ʻoku hā ai naʻá ne hoko ʻo tokanga mo huʻuhuʻu tōtuʻa. [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w88 12/1 p. 27 pal. 7.]
10. ʻI hono fakahinohinoʻi ʻene kau ākongá ke ‘ʻoua ʻe fetapa mo ha taha ʻi he halá,’ naʻe fakamamafaʻi ai ʻe Sīsū ʻa e fakavavevave ʻo e ngāue fakamalangá pea mo e fiemaʻu ke fai ha tokanga fakalūkufua ki he ngāue mātuʻaki mahuʻinga ko ʻení. (Luke 10:4) [w98 3/1 p. 30 pal. 5]
Tali ʻa e ngaahi fehuʻi ʻoku hoko haké:
11. Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke fakamoʻoniʻi ko e ngaahi folofola ʻa Sihová ke ʻi he loto ʻo e ngaahi mātuʻá? (Teu. 6:5, 6) [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w98 6/1 p. 20 pal. 4.]
12. ʻE lava fēfē ke ngāueʻaki ʻe ha ʻulu ʻo ha fāmili ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻoku hiki ʻi he Teutalonome 11:18, 19? [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he fy-E p. 70 pal. 14.]
13. Ko e hā ʻa e fakaʻilonga Fakatohitapu ʻoku ʻi ai ko e pōpula hola ko ia ko ʻOnesemá naʻe fakamoʻoniʻi naʻe feohi mo e ʻapositolo ko Paulá ʻi ha taimi ki muʻa pea tohi ʻa Paula kia Filimoné? [w98 1/15 p. 30 pal. 2]
14. ʻI he taimi ʻoku tau sio ai ki he ngaahi fakamaau taʻetotonú pe ko ʻetau hokosia kinautolú, ko e hā ʻe lava ke tau fai ke fakaʻehiʻehi ai mei hono fakatupulekina ha fakakaukau loto-siʻi pe fakatuʻatamaki? [w98 2/1 p. 6 pal. 1-2]
15. Naʻe anga-fēfē hono fakahaaʻi ʻe Siosiua mo Kitione ʻena tokanga lahi ki he lao ʻa e ʻOtuá? (Teu. 20:8, 15-18) [bsi99-1 p. 31 pal. 12]
16. ʻOku anga-fēfē ʻa e faitatau ʻa e ngaahi meʻa naʻe fakamatalaʻi ʻi he Siosiua 10:10-14 mo e meʻa ʻe lava ke ʻamanekina ʻi ʻĀmaketoné? [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w86-E 12/15 p. 23 pal. 12–p. 24 pal. 14.]
17. Tohi mai ʻa e ngaahi ʻaonga ʻe tolu ʻo e fakahīkihiki loto-moʻoni ki he ʻulungaanga tāú. (Fakafehoanaki mo Palovepi 15:23.) [w98 2/1 p. 31 pal. 5-6]
18. ʻI he fehoanaki mo e Siosiua 20:4, ʻe anga-fēfē ha hola ʻa ha taha ki he kolo hūfanga ʻikai tuʻu fakaetaipé? [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w86-E 12/15 p. 24 pal. 16.]
19. ʻOku anga-fēfē hono fakahaaʻi ʻe he Fakamaau 5:31 ko e ikunaʻi ʻe Fakamaau Pēlake ʻa e kau tau mālohi ange ʻa Sīselá ʻi he teleʻa vaitafe ʻo Kīsoní ʻoku ʻi ai ʻene ʻuhinga fakaefakatātā ki hotau ʻahó? [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w86 8/1 p. 21 pal. 4.]
20. ʻE lava fēfē ke tau fakahā ʻa e tokanga ki he tefitoʻi moʻoni mei mui ʻi he kupuʻi lea “pea tuʻu ʻa e tangata taki taha ʻi hono tuʻunga,” hangē ko ia ʻoku hiki ʻi he Fakamaau 7:21? [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w82-E 6/1 p. 25 pal. 17.]
ʻOmai ha foʻi lea pe kupuʻi lea ʻoku fiemaʻu ke fakakakatoʻaki ʻa e ngaahi fakamatala taki taha ʻoku hoko haké:
21. Ke aʻusia ʻo toe kakato ange ʻa e tāpuaki ʻa Sihová, kuo pau ke tau hokohoko atu ke ako maʻu pē ʻa e Tohitapú pea kole kia Sihova ke tokoniʻi kitautolu ke tau ․․․․․․․․ ʻa e ngaahi akonaki ʻi heʻene Folofola fakamānavaʻí. (1 Tim. 4:8, 9) [w98 1/1 p. 8 pal. 7]
22. Ko e fakahekeheké ʻoku taʻefakahōifua kia Sihova koeʻuhí he ʻoku ueʻi ia ʻe he ․․․․․․․․, ʻikai pē ko ha ․․․․․․․․ ia pe ․․․․․․․․, pea hiliō aí, ʻoku ․․․․․․․․ ia. [w98 2/1 p. 30 pal. 2-3]
23. Ko e ʻuhinga ʻo e hingoa Siosiuá ko e “․․․․․․․․,” pea ko iá ko ha taipe fakaekikite ia ʻo ․․․․․․․․ [bsi00 p. 4 pal. 5]
24. ʻI he fehoanaki mo e talanoa fakatātā ʻa Sīsū ʻi he Mātiu 7:24-27, ʻe lava ʻe he ngaahi mātuʻa fakapotopotó ke tokoniʻi ʻenau fānaú ke nau matuʻuaki ʻa e ngaahi tenge hangē ha afaá ʻaki hono ʻoange kiate kinautolu ʻa e ․․․․․․․․ ʻa ia ʻe tokoniʻi ai kinautolu ke nau hanganaki ․․․․․․․․ [w98 2/15 p. 9 pal. 1]
25. Ko e lēkooti fakahisitōlia ʻi he tohi ʻa Fakamāú ʻoku kau ai ʻa e vahaʻa taimi fakalūkufua mei he mate ʻa ․․․․․․․․ ʻo aʻu mai ki he taimi ʻo ․․․․․․․․, ʻa ia ko e taʻu nai ʻe ․․․․․․․․ [bsi00 p. 5 pal. 5]
Filifili ʻa e tali totonu ʻi he ngaahi fakamatala taki taha ʻoku hoko haké:
26. Ko hono fai ha palani fekauʻaki mo hono tokangaʻi ʻa e koloa ʻa ha taha ʻi he tuʻunga ʻo e maté ko ha (meʻa ʻa e fakatahaʻangá; meʻa fakafoʻituitui; fiemaʻu ia ki he kau Kalisitiane moʻoní). (Kal. 6:5) [w98 1/15 p. 19 pal. 6]
27. Naʻe fakalototoʻaʻi ʻe Paula ʻa Filimone ke ne talitali anga-ʻofa ʻa (ʻOnama; ʻOnesifolo; ʻOnesema) ka naʻe ʻikai te ne ngāueʻaki ʻa e mafai fakaʻapositoló ke fekauʻi ia ke ne fai pehē pe ke fakatauʻatāinaʻi ʻene pōpulá. (Filim. 21) [w98 1/15 p. 31 pal. 1]
28. Ko ha tōnounou mamafa ʻa ia ʻoku fakahaaʻi ʻi he fakamatala ʻo e kau kilia ko ia naʻe fakamoʻui ʻe Sīsuú ko e (siʻi ʻenau tuí; talangataʻá; taʻehoungaʻiá). (Luke 17:11-19) [w98 2/15 p. 5 pal. 1]
29. Koeʻuhi ko e hōifua ʻa e ʻOtuá ki he ʻalunga ʻo Lēhapí, ko ʻene ngaahi lea ki he kau tangata ʻo Sielikō ʻa ia naʻa nau tulimui ki he ongo sipai ʻIsilelí ʻoku fakahaaʻi ai (pe ko e loí ko ha fili fakafoʻituitui; ʻoku ʻikai ke fakafatongiaʻaki ha taha ke ne tala ha fakamatala moʻoni ki he faʻahinga ʻoku ʻikai totonu ke ʻoange ki aí; naʻe teʻeki ai ke ne liliu mei he kotoa ʻo ʻene ngaahi founga fakamāmaní). (Sios. 2:3-5; fakafehoanaki mo Loma 14:4.) [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w93-E 12/15 p. 25 pal. 1.]
30. Hangē ko ia ʻoku hiki ʻi he Sione 13:5, ko e lēsoni tefito naʻe fai ʻe Sīsuú ʻoku fakaeʻa ai ʻa e anga ʻo e (anga-ʻofá; ongongofuá; anga-fakatōkilaló), ʻa ia ʻokú ne ʻai ha taha ke hehema ke fakahoko ʻa e ngaahi ngāue māʻulalo tahá maʻá e niʻihi kehé. [w98 3/15 p. 7 pal. 5]
Fakahoa ʻa e ngaahi konga Tohitapú ki he ngaahi fakamatala ʻoku hoko hake ʻi laló:
Teu. 7:3, 4; 17:7; 25:11, 12; 28:3; Sel. 15:20
31. Ko e tokanga māʻolunga ʻa e Tokotaha-Fakatupú ki he ngaahi ʻōkani fakaefakatupú ʻoku totonu ke ne tākiekina ʻa e fili ʻoku fai ʻe ha Kalisitiane fekauʻaki mo ha founga feʻungamālie ʻo e fakakaukauʻi ʻo e fāmilí. [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w99 6/15 p. 28 pal. 1-4.]
32. ʻOku lava ke tau tuipau ki he poupou ʻa Sihová ʻi heʻetau fakahoko hotau fatongia ke malangaʻi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá. [w98 3/1 p. 27 pal. 6]
33. Ko e tokanga ki he fakatokanga ʻa e Tohitapú ʻokú ne fakahaofi ai kitautolu mei he ngaahi nunuʻa fakamamahi ʻoku faʻa hoko ʻi he taimi ʻoku feohi ai ha Kalisitiane mo ha tokotaha taʻetui. [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w90 5/1 p. 18 pal. 11.]
34. Ko hono maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻa e ʻOtuá ʻoku ʻikai ke fakatuʻunga ia ʻi he feituʻu ʻoku tau nofo pe ngāue nai aí pe ko e vāhenga-ngāue ʻoku tau maʻu ʻi he ngāue ʻa e ʻOtuá. [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he w96 7/1 p. 10 pal. 15.]
35. ʻI hono tuʻunga mafai ki heʻene ngaahi fakahinohino ʻi he 1 Kolinito vahe 5 fekauʻaki mo e tuʻusí, naʻe lave ai ʻa Paula ki he Lao ʻa Sihová. [Lau Tohitapu fakauike; sio ki he si-E p. 213 pal. 24.]