Ko e Palopalema ʻo e ʻItá
Ko ha tangata naʻá ne ʻota ha sanuisi ʻi ha falekai ngaohi meʻakai vave naʻá ne hoko ʻo ʻita ʻi heʻene fakakaukau ʻoku fuʻu fuoloa ke ʻomai ʻene meʻakaí. Naʻá ne hū atu ki he falekaí, ʻo fakamanamanaʻi ha tokotaha ngāue, tekeʻi ia ki he kānitá, peá ne paaʻi ia. Naʻe toʻo mai leva ʻe he tangata ʻiteʻitá ni ʻene sanuisí pea hū ki tuʻa mei he falekaí.
KO E kotoa ʻo kitautolú ʻoku tau ʻita ʻi he taimi ki he taimi. He ko ē, ko e ʻitá ko ha konga ia hotau faʻunga fakaeongó ʻo hangē ko e ʻofa, ʻamanaki, loto-moʻua, mamahi, mo e ilifiá. Ko e ʻita ʻoku mapuleʻí ʻe lava ke fakahaaʻi ia ʻi ha founga totonu pea ʻe lava ke ne fakahoko ha taumuʻa ʻaonga. Ko e fakatātaá, ko e ʻitá ʻe lava ke ne fakatupu ha ola lelei ʻo kapau ʻe ʻai ai ha taha ke ne maʻu ha loto-fakapapau lahi ange ke ne ikuʻi ha ngaahi fakafaingataʻaʻiaʻanga pe ngaahi palopalema.
Hangē ko ia ʻoku fakatātaaʻi ʻi he fakamatala ʻi ʻolungá, ʻoku toe ʻi ai foki ha tafaʻaki kovi ʻo e ʻitá. Ko e kakai ʻe niʻihi ʻoku nau ʻita vave ange, faʻa ʻiteʻita ange, pea toe lahi ange ʻenau ʻitá ʻi he niʻihi kehé. ʻI hono fakaʻitaʻí, te nau fai nai ha ngaahi ʻohofi fakaelea pe fakaesino. Ko hono moʻoní, ko ʻenau ʻitá, ʻokú ne puleʻi kinautolu, lolotonga ia ʻoku totonú ke nau puleʻi ia. Ko e ʻita taʻealataʻofi peheé ʻoku fakatuʻutāmaki pea ʻokú ne fakatupunga ʻa e ngaahi faingataʻa lahi ʻi he moʻui ʻa ha taha ʻo kau ai ʻene fakakaukaú, ongoʻí, tōʻongá mo e ngaahi vahaʻangataé.
Ko e faʻahinga ʻoku ʻi ai ʻenau ngaahi palopalema ʻi he ʻitá ʻoku nau ʻomai ʻa e mamahi ʻo ʻikai kia kinautolu pē kae toe pehē foki ki he tokotaha kotoa pē ʻoku takatakai kia kinautolú. Ki he tokotaha ʻoku ʻi ai haʻane palopalema ʻi he ʻitá, naʻa mo e ngaahi meʻa ʻoku hā ngali ʻikai mahuʻingá ʻe lava ke ne kamataʻi ha ʻita tōlili ʻoku ʻomai ai ʻa e ngaahi nunuʻa fakamamahi. Fakakaukau ki he ngaahi fakatātā ko ení:
Ko ha tangata naʻe lue fakataha atu mo hono ngaahi kaungāmeʻá naʻe fanaʻi ia ʻi hono kiá ʻi he hili ʻa e kiʻi lave atu pē ʻa e kato sipoti ʻa e taha ʻo hono ngaahi kaungāmeʻá ʻi ha tangata ʻe taha ʻi ha hala moʻumoʻua.
Ko ha tamasiʻi taʻu 19 naʻá ne tā ʻo mate ʻa e kiʻi pēpē māhina ʻe 11 ʻa e taʻahine ne teu mali mo iá. Naʻe vaʻinga keimi vitiō fakamālohi ʻa e tamasiʻí ʻo ne fakapoʻuli ʻi he taimi naʻe ala atu ai ʻa e kiʻi pēpeé ki he meʻa-lomi ʻo e keimí ʻo fakatupunga ai ia ke ne foʻi ʻi he keimí.
ʻOku fakahaaʻi ʻe ha ngaahi līpooti peheni mei he māmaní takatakai ʻoku tokolahi fakautuutu ʻa e kakai ʻoku ʻi ai ʻenau ngaahi palopalema ʻi he ʻitá. Ko e hā ʻoku tupulaki pehē ai ʻa e ʻitá?
[Puha ʻi he peesi 3]
Ko e ʻitá ko e konga ia ʻo hotau faʻunga fakaeongó. Ko ia, ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi taimi ʻoku hoko nai ai ʻo taau ʻa hono fakahaaʻi ʻo e ʻitá ʻi ha founga mapuleʻí. Kae kehe, ko e ngaahi kupu ko ení ʻoku fekauʻaki ia mo e ʻita ʻoku ʻikai leleí, ʻa ia ʻe lava ke fakatupu maumau fakaeongo, fakaesino, mo fakalaumālie kia kitautolu mo e niʻihi kehé.