LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • od p. 185-192
  • Konga 1: Ngaahi Tui Faka-Kalisitiane

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Konga 1: Ngaahi Tui Faka-Kalisitiane
  • Fokotuʻutuʻu Maau ke Fai ʻa e Finangalo ʻo Sihová
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Ko e Hā ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá?
    Ko e Hā ʻOku Akoʻi Moʻoni ʻe he Tohi Tapú?
  • Ko e Pōpoaki Kuo Pau Ke Tau Fanongonongó
    Maʻu ʻAonga mei he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí
  • Ko e Hā ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá?
    Ko e Hā ʻOku Lava ke Akoʻi Mai ʻe he Tohi Tapú?
  • ‘ʻEiki, Ke Ke Ako Kimautolu ki he Founga ke Fai Ai ha Lotú’
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2004
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Fokotuʻutuʻu Maau ke Fai ʻa e Finangalo ʻo Sihová
od p. 185-192

NGAAHI FEHUʻI KI HE FAʻAHINGA ʻOKU FIE PAPITAISÓ

Konga 1: Ngaahi Tui Faka-Kalisitiane

Ko hoʻo ako ʻa e Tohi Tapú mo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová kuó ke maheni ai mo e moʻoní. Ko e meʻa kuó ke akó ʻoku ʻikai ha veiveiua kuó ne tokoniʻi koe ke maʻu ha vahaʻangatae lelei mo e ʻOtuá pea ʻoatu kiate koe ʻa e ʻamanaki ʻo e moʻui ʻi he kahaʻú mo e ngaahi tāpuaki ʻi ha māmani palataisi ʻi he malumalu ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá. Kuo fakaivimālohiʻi hoʻo tui ki he Folofola ʻa e ʻOtuá, pea fakafou ʻi he feohi mo e fakatahaʻanga Kalisitiané, kuó ke ʻosi hokosia ʻa e ngaahi tāpuaki lahi. Kuó ke hoko ai ʻo houngaʻia ʻi he anga ʻo e fakafeangai ʻa Sihova ki hono kakaí ʻi he ʻahó ni.—Sāk. 8:23.

ʻI hoʻo teuteu he taimí ni ki he papitaisó, te ke maʻu ʻaonga ai mei ha fakamanatu ʻo e ngaahi tui faka-Kalisitiane tefitó, ʻi hono fai ʻe he kau mātuʻa ʻi he fakatahaʻangá. (Hep. 6:1-3) ʻOfa ke hokohoko atu hono tāpuakiʻi ʻe Sihova ʻa hoʻo ngaahi feinga kotoa ke hoko ʻo ʻiloʻi iá, pea ʻofa ke ne ʻoatu kiate koe ʻa e pale kuo talaʻofá.—Sione 17:3.

1. Ko e hā ʻokú ke loto ai ke papitaisó?

2. Ko hai ʻa Sihova?

• “Ko Sihova ʻa e ʻOtua moʻoní, ʻi he langí ʻi ʻolungá na pea ʻi he māmaní ʻi laló ni. ʻOku ʻikai ha toe ʻotua kehe.”—Teu. 4:39.

• “Ko koe, ʻa ia ko ho huafá ko Sihova, ko koe pē toko taha ʻa e Fungani Māʻolunga ʻi he māmaní kotoa.”—Saame 83:18.

3. Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ke ngāueʻaki ʻa e huafa fakafoʻituitui ʻo e ʻOtuá?

• “Kuo pau leva ke peheni hoʻomou lotú: ‘Ko ʻemau Tamai ʻoku ʻi hēvani, ke fakamāʻoniʻoniʻi ho huafá.’”—Māt. 6:9.

• “Ko e tokotaha kotoa pē ʻoku ui ki he huafa ʻo Sihová ʻe fakahaofi.”—Loma 10:13.

4. Ko e hā ʻa e ngaahi kupuʻi lea ʻoku ngāueʻaki ʻe he Tohi Tapú ke fakamatalaʻi ʻa Sihová?

• “Ko Sihova, ʻa e Tokotaha-Fakatupu ʻo e ngaahi ngataʻanga ʻo e māmaní, ko ha ʻOtua ia ʻi he kotoa ʻo ʻitānití.”—ʻAi. 40:28.

• “Ko ʻemau Tamai ʻoku ʻi hēvani.”—Māt. 6:9.

• “Ko e ʻOtuá ko e ʻofa.”—1 Sio. 4:8.

5. Ko e hā ʻe lava ke ke ʻoange kia Sihova ko e ʻOtuá?

• “Kuo pau ke ke ʻofa kia Sihova ko ho ʻOtuá ʻaki ho lotó kotoa pea ʻaki hoʻo moʻuí kotoa pea ʻaki ho ʻatamaí kotoa pea ʻaki ho mālohí kotoa.”—Mk. 12:30.

• “Ko Sihova ko ho ʻOtuá kuo pau ke ke lotu ki aí, pea ko ia toko taha pē kuo pau ke ke fai ki ai ʻa e ngāue toputapú.”—Luke 4:8.

6. Ko e hā ʻokú ke loto ai ke mateaki kia Sihová?

• “ʻE hoku foha, ke ke hoko ʻo poto, peá ke ʻai ke fiefia hoku lotó, koeʻuhí ke u lava ʻo fai ha tali kiate ia ʻokú ne luma mai kiate aú.”—Pal. 27:11.

7. Ko hai ʻokú ke lotu ki aí, pea ʻi he huafa ʻo hai ʻoku fakafou aí?

• “ʻOku ou [Sīsū] mātuʻaki tala moʻoni atu kiate kimoutolu, kapau te mou kole ha meʻa ki he Tamaí, te ne ʻoatu ia kiate kimoutolu ʻi hoku hingoá.”—Sione 16:23.

8. Ko e hā ʻa e ngaahi meʻa ʻe lava ke ke lotu fekauʻaki mo iá?

• “Kuo pau leva ke peheni hoʻomou lotú: ‘Ko ʻemau Tamai ʻoku ʻi hēvani, ke fakamāʻoniʻoniʻi ho huafá. Ke hoko mai ho Puleʻangá. Ke fai ho finangaló, ʻo hangē ko ia ʻi hēvaní, ke pehē foki ʻi māmani. Foaki mai muʻa haʻamau mā ki he ʻahó ni; pea fakamolemoleʻi homau ngaahi moʻuá, ʻo hangē foki ko ʻemau fakamolemoleʻi ʻa kinautolu ʻoku moʻua maí. Pea ʻoua naʻa tuku kimautolu ki ha ʻahiʻahi, kae fakahaofi kimautolu mei he tokotaha fulikivanú.’”—Māt. 6:9-13.

• “ʻOku tau falala kiate ia he ʻilonga ha meʻa ʻoku tau kole ʻo fakatatau ki hono finangaló, ʻokú ne fanongo mai kiate kitautolu.”—1 Sio. 5:14.

9. Ko e hā nai heʻikai fanongo ai ʻa Sihova ki he lotu ʻa ha tokotaha?

• “Te nau ui kia Sihova ki ha tokoni, ka heʻikai te ne fai mai ha tali kiate kinautolu . . . koeʻuhí ko ʻenau ngaahi ngāue fulikivanú.”—Mai. 3:4.

• “Ko e fofonga ʻo Sihová ʻoku ʻi he kau māʻoniʻoní, pea ʻoku fanongo hono telingá ki heʻenau hū tōtōakí, ka ʻoku siʻaki ʻe he fofonga ʻo Sihová ʻa e faʻahinga ʻoku nau fai ʻa e ngaahi meʻa ʻoku koví.”—1 Pita 3:12.

10. Ko hai ʻa Sīsū Kalaisi?

• “Naʻe tali ange ʻe Saimone Pita: ‘Ko koe ʻa e Kalaisí, ko e ʻAlo ʻo e ʻOtua moʻuí.’”—Māt. 16:16.

11. Ko e hā naʻe haʻu ai ʻa Sīsū ki he māmaní?

• “Ko e Foha ʻo e tangatá, naʻe ʻikai haʻú ke tauhi fakasevāniti ki ai, ka ke ngāue fakasevāniti pea ke foaki ʻene moʻuí ko ha huhuʻi ko e fetongi ʻo e tokolahi.”—Māt. 20:28.

• “Kuo pau foki ke u [Sīsū] talaki ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ki he ngaahi kolo kehé, koeʻuhi ko e meʻa ʻeni naʻe fekauʻi mai ai aú.”—Luke 4:43.

12. ʻE lava fēfē ke ke fakahāhā hoʻo houngaʻia ʻi he feilaulau ʻa Sīsuú?

• “Naʻá ne pekia maʻá e faʻahinga kotoa pē koeʻuhi ko e faʻahinga ko ia ʻoku moʻuí ke ʻoua te nau kei moʻui maʻanautolu, ka maʻá e tokotaha naʻe pekia maʻanautolu pea fokotuʻu haké.”—2 Kol. 5:15.

13. Ko e hā ʻa e mafai ʻoku maʻu ʻe Sīsuú?

• “Kuo tuku kiate au ʻa e mafai kotoa pē ʻi hēvani mo māmani.”—Māt. 28:18.

• “Naʻe hakeakiʻi ai ia ʻe he ʻOtuá ki ha tuʻunga māʻolunga peá ne foaki anga-lelei ange kiate ia ʻa e hingoa ʻa ia ʻoku māʻolunga ia ʻi he hingoa kehe kotoa pē.”—Fil. 2:9.

14. ʻOkú ke tui ko e Kulupu Pule ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ko e “tamaioʻeiki anga-tonu mo potó” ia kuo fakanofo ʻe Sīsuú?

• “Ko hai moʻoni koā ʻa e tamaioʻeiki anga-tonu mo potó ʻa ia kuo fakanofo ʻe heʻene ʻeikí ke ne tokangaʻi ʻa e kau sevāniti ʻi hono falé, ke ʻoange kiate kinautolu ʻa ʻenau meʻakaí ʻi he taimi totonu?”—Māt. 24:45.

15. Ko e laumālie māʻoniʻoní ko ha tokotaha?

• “ʻI he tali ki aí naʻe pehē ange ʻe he ʻāngeló kiate ia: ‘ʻE hoko mai kiate koe ʻa e laumālie māʻoniʻoní, pea ʻe fakamalumalu koe ʻe he mālohi ʻo e Fungani Māʻolungá. Pea ʻi he ʻuhinga ko iá, ko e tokotaha ʻe fanauʻí ʻe lau ia ʻoku māʻoniʻoni, ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá.’”—Luke 1:35.

• “Ko ia ai, kapau ko kimoutolu ē ko e kau fulikivanú, ʻoku mou ʻilo ʻa e anga ʻo hono foaki ʻa e ngaahi meʻaʻofa lelei ki hoʻomou fānaú, huanoa hake ai ʻa e Tamai ʻi hēvaní ʻa ʻene foaki ʻa e laumālie māʻoniʻoní ki he faʻahinga ʻoku kole kiate iá!”—Luke 11:13.

16. Kuo anga-fēfē hono ngāueʻaki ʻe Sihova hono laumālie māʻoniʻoní?

• “Fakafou ʻi he folofola ʻa Sihová naʻe ngaohi ai ʻa e langí, pea fakafou ʻi he laumālie ʻo hono fofongá naʻe ngaohi ai ʻa e meʻa kotoa ʻi aí.”—Saame 33:6.

• “Te mou maʻu ʻa e mālohi ʻi he ʻalu hifo kiate kimoutolu ʻa e laumālie māʻoniʻoní, pea te mou hoko ko e kau fakamoʻoni kiate au . . . ki he feituʻu taupotu taha ʻo e māmaní.”—Ngā. 1:8.

• “ʻOku ʻikai ha kikite ʻa e Folofolá ʻe tupu mei ha fakaʻuhinga fakafoʻituitui. He naʻe teʻeki ʻi ai ha taimi ʻe ʻomi ai ha kikite ʻi he tuʻutuʻuni ʻa e tangatá, ka naʻe lea mei he ʻOtuá ha kau tangata ʻi hono ueʻi kinautolu ʻe he laumālie māʻoniʻoní.”—2 Pita 1:20, 21.

17. Ko e hā ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá?

• “ʻE fokotuʻu ʻe he ʻOtua ʻo langí ha puleʻanga ʻa ia ʻe ʻikai ʻaupito ke fakaʻauha. Pea ko e puleʻangá ni ʻe ʻikai tuku ia ki ha toe kakai kehe. Te ne laiki mo fakaʻauha ʻa e ngaahi puleʻanga kotoa ko ení, pea ʻe tuʻu toko taha pē ia ʻo taʻengata.”—Tan. 2:44.

18. ʻE anga-fēfē hoʻo maʻu ʻaonga mei he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá?

• “Te ne holoholo ʻa e loʻimata kotoa pē mei honau matá, pea ʻe ʻikai ke toe ʻi ai ha mate, pe ha mamahi pe ha tangi pe ha langa. Kuo mole atu ʻa e ngaahi meʻa muʻá.”—Fkh. 21:4.

19. ʻOku anga-fēfē hoʻo ʻiloʻi ʻoku vavé ni ke hoko mai ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e Puleʻangá?

• “Naʻe fakaofi mai ʻa e kau ākongá fakaekinautolu pē kiate ia, ʻo pehē: ‘Tala mai angé, ʻe hoko fakakū mai ʻa e ngaahi meʻá ni, pea ko e hā ʻa e fakaʻilonga ʻo hoʻo ʻi hení pea mo e fakaʻosiʻosi ʻo e fokotuʻutuʻu lolotongá?’ ʻI he tali ki aí naʻe pehē ʻe Sīsū kiate kinautolu: ‘. . . ʻE tuʻu ʻa e fonua ki he fonua mo e puleʻanga ki he puleʻanga, pea ʻe ʻi ai ʻa e ngaahi nounou fakameʻatokoni mo e ngaahi mofuike ʻi he feituʻu ki he feituʻu. Pea ko e ongoongo lelei ko ʻeni ʻo e Puleʻangá ʻe malangaʻi ia ʻi he kotoa ʻo e māmani kuo nofoʻí ko ha fakamoʻoni ki he ngaahi puleʻanga kotoa pē, pea ʻe toki hoko mai ʻa e ngataʻangá.’”—Māt. 24:3, 4, 7, 14.

• “ʻI he ngaahi ʻaho fakaʻosí ʻe ʻi heni ai ʻa e ngaahi taimi fakalilifu ʻa ia ʻe faingataʻa ke fekuki mo ia. He ko e tangatá te nau hoko ko e kau ʻofa kiate kinautolu pē, ko e kau ʻofa ki he paʻangá, loto-mahikihiki, hīkisia, kau lea taʻetokaʻi, talangataʻa ki he mātuʻá, kau taʻehoungaʻia, taʻemateaki, ʻikai maʻu ʻa e ʻofa fakanatulá, lotolotokehe, kau laukovi loi, ʻikai maʻu ʻa e mapuleʻi-kitá, anga-kakaha, ʻikai ʻofa ki he leleí, kau lavaki, taʻefieauna, fakafuofuolahi ʻi he hīkisia, kau ʻofa ki he mālié kae ʻikai ʻofa ki he ʻOtuá, hā fakangalingali atu ʻoku nau maʻu ʻa e anga-fakaʻotuá ka ʻoku ʻikai ke hā moʻoni ʻa hono mālohí ʻiate kinautolu.”—2 Tīm. 3:1-5.

20. ʻOku anga-fēfē hoʻo fakahaaʻi ʻoku mahuʻinga ʻa e Puleʻangá kiate koe?

• “Ko ia leva, hanganaki fuofua kumi ki he Puleʻangá mo e māʻoniʻoni ʻa e ʻOtuá.”—Māt. 6:33.

• “Naʻe pehē leva ʻe Sīsū ki heʻene kau ākongá: ‘Kapau ʻoku fie muimui ha taha ʻiate au, tuku ke ne siʻaki ʻe ia ia pea toʻo hake ʻene ʻakau fakamamahí pea hanganaki muimui ʻiate au.’”—Māt. 16:24.

21. Ko hai ʻa Sētane mo e fanga tēmenioó?

• “ʻOku mou tupu mei hoʻomou tamai ko e Tēvoló . . . Ko e tokotaha ko iá ko ha tokotaha fakapō ia ʻi heʻene kamata ʻi hono ʻalungá.”—Sione 8:44.

• “Naʻe lī hifo ʻa e fuʻu talākoní, ʻa e ngata ʻo onoʻahó, ʻa e tokotaha ʻoku ui ko e Tēvoló mo Sētané, ʻa ia ʻokú ne takihalaʻi ʻa e kotoa ʻo e māmani kuo nofoʻí; naʻe lī hifo ia ki he māmaní, pea naʻe lī fakataha hifo mo ia ʻene kau ʻāngeló.”—Fkh. 12:9.

22. Ko e hā ʻa e tukuakiʻi kuo fai ʻe Sētane kia Sihova mo e faʻahinga ʻoku lotu kiate Iá?

• “Naʻe pehē ʻe he fefiné ki he ngatá: ‘ʻE lava ke ma kai ʻa e fua ʻo e ʻuluʻakau ʻo e ngoué. Ka kuo folofola ʻa e ʻOtuá ʻo fekauʻaki mo e fua ʻo e fuʻu ʻakau ʻoku ʻi he loto ngoué: “Kuo pau ke ʻoua te mo kai mei ai, ʻio, kuo pau ke ʻoua te mo ala ki ai; he ka pehē, te mo mate.”’ ʻI he meʻá ni naʻe pehē ʻe he ngatá ki he fefiné: ‘ʻE ʻikai moʻoni te mo mate. He ʻoku ʻafioʻi ʻe he ʻOtuá ko e ʻaho pē ko ia te mo kai ai mei aí, ʻe ʻā homo matá pea te mo hangē ko e ʻOtuá, ʻo ʻilo ʻa e leleí mo e koví.’”—Sēn. 3:2-5.

• “Naʻe tali ange ʻe Sētane kia Sihova: ‘Ko e kili pē ki he kili. ʻE tuku atu ʻe ha tangata ʻa e meʻa kotoa ʻokú ne maʻú koeʻuhí ko ʻene moʻuí.’”—Siope 2:4.

23. ʻE lava fēfē ke ke fakamoʻoniʻi ʻoku loi ʻa e tukuakiʻi ʻa Sētané?

• “Tauhi [ki he ʻOtuá] ʻaki ha loto kakato.”—1 Kal. 28:9.

• “ʻE ʻikai te u tuku ange ʻeku anga-tonú ʻo aʻu ki haʻaku mate!”—Siope 27:5.

24. Ko e hā ʻoku mate ai ʻa e kakaí?

• “Ko e fou mai ʻi he tangata ʻe toko taha ʻa e hoko mai ʻa e angahalá ki he māmaní pea mo e maté fakafou ʻi he angahalá, pea ʻoku pehē ʻa e mafola ʻa e maté ki he kakai kotoa pē koeʻuhi kuo nau angahala kotoa pē.”—Loma 5:12.

25. Ko e hā ʻa e tuʻunga ʻo e kau maté?

• “Ko e kau moʻuí ʻoku nau ʻiloʻi te nau mate, ka ko e kau maté ʻoku ʻikai te nau ʻiloʻi ha momoʻi meʻa.”—Tml. 9:5.

26. Ko e hā ʻa e ʻamanaki ki he faʻahinga kuo nau maté?

• “ʻE ʻi ai ʻa e toetuʻu fakatouʻosi ʻa e māʻoniʻoní mo e taʻemāʻoniʻoní.”—Ngā. 24:15.

27. Ko e kakai ʻe toko fiha te nau ʻalu ki hēvani ke pule fakataha mo Sīsuú?

• “Vakai, ʻoku tuʻu ʻa e Lamí ʻi he Moʻunga Saioné, pea ʻoku ʻiate ia ʻa e toko 144,000 ʻa ia kuo tohi ʻa hono huafá pea mo e huafa ʻo ʻene Tamaí ʻi honau laʻé.”—Fkh. 14:1.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share