LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w06 9/1 p. 27-31
  • “Tuku ke Ha ki he ʻOtua Hoʻomou Ngaahi Kole”

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • “Tuku ke Ha ki he ʻOtua Hoʻomou Ngaahi Kole”
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2006
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • ʻOku Totonu Ke Tau Fakaofiofi Fēfē ki he ʻOtuá?
  • Ko e Hā Nai Te Tau Kolé?
  • Fēfē Kapau Kuo Tau Faiangahala?
  • Tali ki he Ngaahi Lotú
  • ʻUnuʻunu Ofi ki he ʻOtuá ʻi he Lotu
    Ko e Hā ʻOku Akoʻi Moʻoni ʻe he Tohi Tapú?
  • Founga ʻE Lava ke Ke ʻUnuʻunu Ofi Ai ki he ʻOtuá
    ʻIlo ʻA Ia ʻOku Taki Atu ki he Moʻui Taʻengatá
  • Ko e Founga ke Maʻu ʻa e Tokoni Fakafou Mai ʻi he Lotú
    Te Ke Malava ʻo Moʻui Taʻengata he Palataisi ʻi he Māmaní
  • Ko e Monū ʻo e Lotú
    Ko e Hā ʻOku Lava ke Akoʻi Mai ʻe he Tohi Tapú?
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2006
w06 9/1 p. 27-31

“Tuku ke Ha ki he ʻOtua Hoʻomou Ngaahi Kole”

“ʻI he meʻa kotoa pe tuku ke ha ki he ʻOtua hoʻomou ngaahi kole, ʻi he lotu mo e hufia, pea fai mo e fakafetaʻi.”​—FILIPAI 4:6.

1. Ko hai ʻoku tau maʻu ʻa e monū ke fetuʻutaki mo iá, pea ko e hā ʻoku mātuʻaki fakaofo ai ʻa e meʻa ko iá?

KAPAU te ke kole ke ke fakataha mo e pule ʻo ho fonuá, ko e hā ʻa e faʻahinga tali te ke maʻú? Te ke maʻu nai ha tali anga-fakaʻapaʻapa mei hono ʻōfisí, ka ʻoku mātuʻaki ngalingali ʻe ʻikai fakaʻatā koe ia ke ke lea ki he pulé tonu. Kae kehe, ʻi he fekauʻaki mo e Pule lahi taha ʻi he pule kotoa pē, ʻa Sihova ko e ʻOtuá, ko e Hau ʻo e ʻunivēsí, ʻoku kehe ʻa e tuʻungá ia. ʻOku tau hū kiate ia mei ha faʻahinga feituʻu pē ʻoku tau ʻi ai pea ʻi ha faʻahinga taimi pē te tau fili nai. ʻE aʻu maʻu pē kiate ia ʻa e ngaahi lotu ʻoku fakahōifuá. (Palovepi 15:29) Ko ha meʻa fakaofo moʻoni ia! ʻIkai ʻoku totonu ke hanga ʻe he houngaʻia ki he meʻá ni ʻo ueʻi kitautolu ke tau lotu maʻu pē ki he Tokotaha ʻoku ui totonu ko e “tali lotu”?—Sāme 65:2.

2. Ko e hā ʻoku fiemaʻu pau kae fakahōifua ʻa e ngaahi lotú ki he ʻOtuá?

2 Kae kehe, ʻe ʻeke nai ʻe ha taha, ‘Ko e hā ʻa e ngaahi lotu ʻoku fakahōifua ki he ʻOtuá?’ ʻOku fakamatalaʻi mai ʻe he Tohi Tapú ʻa e meʻa ʻe taha ʻoku fiemaʻu ke hoko ai ʻo fakahōifua ʻa e ngaahi lotú ʻi heʻene pehē: “ʻO ka taʻekau ʻa e tui, ʻoku ʻikai momoʻi lava haʻate fakahōifua ia: he ko ia ʻoku ʻunuʻunu ki he ʻOtua, kuo pau ʻoku ne tui ʻoku ʻi ai ia, pea te ne hanga ʻo totongi kiate kinautolu ʻoku kumi hākili kiate ia.” (Hepelu 11:6) ʻIo, hangē ko ia naʻe fakamatalaʻi ʻi he kupu ki muʻá, ko ha kī ki he fakaofiofi ki he ʻOtuá ko e tuí. ʻOku finangalo lelei ʻa e ʻOtuá ke tali ʻa e ngaahi lotu ʻa e faʻahinga ko ia ʻoku nau fakaofiofi kiate iá, ka kuo pau ke nau fai ia ʻi he tui pea mo e ngaahi ngāue lelei fakataha mo e loto-moʻoni pea mo ha tuʻunga totonu ʻo e lotó.

3. (a) Hangē ko ia kuo fakahaaʻi ʻe he ngaahi lotu ʻa e kau sevāniti faitōnunga ʻa e ʻOtuá ʻi he kuonga muʻá, ko e hā ʻa e faʻahinga fakalea ʻe fakakau nai ʻi heʻetau ngaahi lotú? (e) Ko e hā ʻa e ngaahi founga ʻe lava ke tau ngāueʻaki ʻi heʻetau ngaahi lotú?

3 Naʻe enginaki ʻa e ʻapositolo ko Paulá ki he kau Kalisitiane ʻi hono ʻahó: “Neongo pe ko e ha ʻa e meʻa, ʻoua te mou lotomoʻua ai; ka ʻi he meʻa kotoa pe tuku ke ha ki he ʻOtua hoʻomou ngaahi kole, ʻi he lotu mo e hufia, pea fai mo e fakafetaʻi.” (Filipai 4:​6, 7) ʻOku lahi ʻa e ngaahi faʻifaʻitakiʻanga ʻi he Tohi Tapú ʻo kau ki he faʻahinga naʻa nau lotu ki he ʻOtuá fekauʻaki mo ʻenau ngaahi loto-hohaʻá. ʻOku ʻi he lotolotonga ʻo e faʻahingá ni ʻa ʻAna, ʻIlaisiā, Hesekaia, mo Taniela. (1 Samiuela 2:​1-10; 1 Tuʻi 18:​36, 37; 2 Tuʻi 19:​15-19; Taniela 9:​3-21) ʻOku totonu ke tau muimui ki heʻenau faʻifaʻitakiʻangá. Toe fakatokangaʻi ange ko e ngaahi lea ʻa Paulá ʻoku fakahaaʻi mai ai ʻoku malava ke fai ʻetau ngaahi lotú ʻi he ngaahi founga kehekehe. Naʻá ne lave ki he fakafetaʻi, ʻa ia ko e lotu ia ʻoku tau fakahaaʻi ai ʻa e houngaʻia ki he meʻa ʻoku fai ʻe he ʻOtuá maʻatautolú. ʻOku ʻalu fakataha nai ʻeni mo e fakamālō. ʻOku ʻuhinga ʻa e hūfiá ia ki he kōlenga anga-fakatōkilalo mo tōtōivi. Pea ʻoku malava ke tau fai ha ngaahi kole, pe ngaahi fakatangi ki ha meʻa pau. (Luke 11:​2, 3) ʻOku fiefia ʻetau Tamai fakahēvaní ke tali ʻetau fakaofiofi kiate iá ʻi ha taha pē ʻo e ngaahi foungá ni.

4. Neongo ʻoku ʻafioʻi ʻe Sihova ʻetau ngaahi fiemaʻú, ko e hā ʻoku tau kei fai ai ʻetau ngaahi kole kiate iá?

4 ʻE ʻeke nai ʻe ha niʻihi, ‘ʻIkai kuo ʻosi ʻafioʻi ʻe Sihova ʻa e kotoa ʻo ʻetau ngaahi fiemaʻú?’ ʻIo, ʻokú ne ʻosi ʻafioʻi. (Mātiu 6:​8, 32) Ko ia, ko e hā ʻokú ne kei fiemaʻu mai ai kitautolu ke tau fakaofiofi ange kiate ia mo ʻetau ngaahi kolé? Fakakaukau angé ki he fakatātā ko ʻení: ʻOku tuʻuaki atu nai ʻe ha pule falekoloa ha meʻaʻofa ki he niʻihi ʻo ʻene kau kasitomaá. Kae kehe, ke maʻu ʻa e meʻaʻofá ni, kuo pau ki he kau kasitomaá ke nau haʻu ki he pulé ʻo fai ha kole ki he meʻa ko iá. Ko e faʻahinga ʻoku ʻikai te nau loto-lelei ke feinga ke fai ʻa e meʻa ko iá ʻe hā mei ai ʻoku ʻikai te nau houngaʻia moʻoni kinautolu ʻi he tuʻuakí. ʻI he tuʻunga meimei tatau, ko e ʻikai ko ia ke fakahaaʻi atu ʻetau ngaahi kolé ʻi he lotú ʻoku fakahaaʻi ai ʻa e ʻikai ha houngaʻia ki he meʻa ʻoku tokonaki mai ʻe Sihová. Naʻe pehē ʻe Sīsū: “Mou kole, pea te mou maʻu.” (Sione 16:24) ʻI he foungá ni, ʻoku tau fakahāhā ai ʻetau falala ki he ʻOtuá.

ʻOku Totonu Ke Tau Fakaofiofi Fēfē ki he ʻOtuá?

5. Ko e hā ʻoku fiemaʻu ai ke tau lotu ʻi he hingoa ʻo Sīsuú?

5 ʻOku ʻikai ke fokotuʻu mai ʻe Sihova ia ha ngaahi tuʻutuʻuni mamafa ki he founga ke lotu aí. Ka neongo ia, ʻoku fiemaʻu ke tau ako ki he fakaofiofi totonu ki he ʻOtuá, ʻa ia ʻoku fakamatalaʻi ʻi he Tohi Tapú. Ko e fakatātaá, naʻe akoʻi ʻe Sīsū hono kau muimuí: “Kapau te mou kole ha meʻa mei he Tamai, te ne ʻatu kiate kimoutolu ʻi hoku hingoa.” (Fakaʻītali ʻamautolu; Sione 16:23) Ko ia ai, ʻoku fiemaʻu ke tau lotu ʻi he hingoa ʻo Sīsuú, ʻi hono ʻiloʻi ko Sīsū ʻa e fouʻanga pē ʻe taha ʻa ia ʻoku fakaaʻu mai ai ʻa e ngaahi tāpuaki ʻa e ʻOtuá ki he kotoa ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá.

6. ʻOku totonu ke fēfē ʻa hotau sinó ʻi he taimi ʻoku tau lotu aí?

6 ʻOku totonu ke fēfē ʻa hotau sinó ʻi he taimi ʻoku tau lotu aí? ʻOku ʻikai ha tuʻunga pau ia ʻoku fakapapauʻi mai ʻi he Tohi Tapú kae fanongoa ai ʻetau ngaahi lotú. (1 Tuʻi 8:22; Nehemaia 8:6; Maake 11:25; Luke 22:41) Ko e meʻa ʻoku mahuʻingá ke lotu ki he ʻOtuá ʻi he loto-moʻoni pea ʻi he tuʻunga totonu ʻo e lotó.—Sioeli 2:​12, 13.

7. (a) Ko e hā ʻa e ʻuhinga ʻo e “ʻēmení”? (e) ʻOku ngāueʻaki feʻungamālie fēfē ia ʻi he ngaahi lotú?

7 Fēfē hono ngāueʻaki ʻa e foʻi lea “ʻēmení”? ʻOku fakahaaʻi mai ʻe he Tohi Tapú ko ha māʻunga fakamulituku feʻungamālie ʻeni ki heʻetau ngaahi lotú, tautefito ʻi he taimi ʻoku tau lotu ai ʻi he ʻao ʻo e kakaí. (Sāme 72:19; 89:52) Ko e foʻi lea faka-Hepelū ko e ʼa·menʹ ʻokú ne maʻu ʻa e ʻuhinga tefito ko e “papau.” ʻOku fakamatala ʻa e Cyclopedia ʻa McClintock mo Strong ʻo pehē ko e ʻuhinga ʻo e lea “ʻĒmeni” ʻi he ngataʻanga ʻo e ngaahi lotú “ke fakapapauʻi ʻa e ngaahi lea kuo ʻosi fai ki muʻá, pea tautapa ke fakahoko kinautolu.” Ko ia, ʻi he fakaʻosiʻaki ha “ʻĒmeni” loto-moʻoní, ʻoku fakahaaʻi ai ʻe he tokotaha ʻoku lotú ʻa ʻene ngaahi ongoʻi fakamātoato fekauʻaki mo e meʻa kuó ne toki ʻosi leaʻakí. ʻI he taimi ʻoku fakafofongaʻi ai ʻe ha Kalisitiane ʻa e fakatahaʻangá ʻi he lotu ʻo fakaʻosiʻaki ʻa e kupuʻi leá ni, ʻe toe tānaki atu nai ʻe he faʻahinga ʻoku fanongó ha “ʻĒmeni” fakalongolongo pe lava ke ongoʻi ke fakahaaʻi ʻenau tali loto-moʻoni ʻa e meʻa naʻe toki ʻosi hono leaʻakí.—1 Kolinito 14:16.

8. ʻI he founga fē ʻe tatau nai ai ʻa e niʻihi ʻo ʻetau ngaahi lotú mo e lotu ʻa Sēkopé pe ko ʻĒpalahamé, pea ko e hā ʻe fakahāhaaʻi ʻe he meʻa ko iá ʻo fekauʻaki mo kitautolú?

8 ʻOku ʻi ai ʻa e ngaahi taimi ʻoku fakaʻatā nai ai ʻe he ʻOtuá kitautolu ke tau fakahāhā ʻa e lahi ʻo ʻetau tokanga fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ko ia ʻoku tau lotu ki aí. ʻE fiemaʻu nai ke tau hangē ko Sēkope ʻo e kuonga muʻá, ʻa ia naʻá ne fefaʻuhi ʻi he pō kakato mo ha ʻāngelo koeʻuhi ke maʻu ha tāpuaki. (Senesi 32:​24-26) Pe ʻi he ngaahi tuʻunga ʻe niʻihi ʻe fiemaʻu nai ai ke tau hoko ʻo hangē ko ʻĒpalahamé, ʻa ia naʻá ne toutou kole kia Sihova maʻa Lote mo ha kakai māʻoniʻoni kehe pē ʻi Sōtoma nai. (Senesi 18:​22-33) ʻOku tau kōlenga meimei tatau nai kia Sihova ʻo fekauʻaki mo ha ngaahi meʻa ʻoku mātuʻaki mahuʻinga kiate kitautolu, ʻo tau fakatangi kiate ia makatuʻunga ʻi heʻene fakamaau totonú, ʻaloʻofá, mo ʻene mēsí.

Ko e Hā Nai Te Tau Kolé?

9. Ko e hā ʻoku totonu ko ʻetau ngaahi tokanga tefitó ia ʻi heʻetau lotú?

9 Manatuʻi naʻe pehē ʻe Paula: “ʻI he meʻa kotoa pe tuku ke ha ki he ʻOtua hoʻomou ngaahi kole.” (Fakaʻītali ʻamautolu; Filipai 4:6) Ko ia ai, ʻe fakakau nai ʻi he ngaahi lotu fakafoʻituituí ʻa e meimei tafaʻaki kotoa ʻo e moʻuí. Kae kehe, ko e ʻuluaki meʻa ke tokanga ki ai ʻi heʻetau ngaahi lotú ko e ngaahi meʻa ʻa Sihová. Naʻe fokotuʻu ʻe Taniela ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ʻi he meʻá ni. ʻI he faingataʻaʻia ʻa ʻIsileli ʻi he tautea koeʻuhi ko ʻenau ngaahi angahalá, naʻe kōlenga ʻa Taniela kia Sihova ke ne fakahāhā ʻa e mēsí, ʻo pehē: “ʻE hoku ʻOtua, ʻoua te ke fakatotoka, telia ʻa e ʻAfiona, he ko ho huafa.” (Taniela 9:​15-19) ʻOku fakahāhā pehē ʻe heʻetau ngaahi lotú ko hono fakatoputapuʻi ʻo e huafa ʻo Sihová mo hono fakahoko hono finangaló ko ʻetau ngaahi tokanga tefitó ia?

10. ʻOku tau ʻilo fēfē ʻoku feʻungamālie ke tau lotu ʻo fekauʻaki mo e ngaahi meʻa fakafoʻituituí?

10 Ka neongo ia, ʻoku toe feʻungamālie ke fai ha ngaahi kole fekauʻaki mo e ngaahi meʻa fakafoʻituituí. Ko e fakatātaá, ʻi he hangē ko e tokotaha-tohi-sāmé, ʻoku tau lotu nai ʻo kole ki ha mahino fakalaumālie loloto ange. Naʻá ne lotu: “ʻOmi ha loto poto, pea te u tauhi hoʻo lao: ʻio, te u fai ki ai ʻaki ʻa e kotoa ʻo hoku loto.” (Sāme 119:​33, 34; Kolose 1:​9, 10) Ko Sīsū “naʻa ne ʻatu ʻa e ngaahi lotu, mo e ngaahi hu tōtōaki, kiate ia naʻe mafai ke fakahaofi ia mei he mate.” (Hepelu 5:7) ʻI he fai peheé, naʻá ne fakahāhā ai ʻa e feʻungamālie ʻo e kumi ki ha mālohi ʻi he taimi ʻokú te fehangahangai ai mo e fakatuʻutāmakí pe ngaahi ʻahiʻahí. ʻI hono fai ʻa e lotu ʻa e ʻEikí ki heʻene kau ākongá, naʻe fakakau ai ʻe Sīsū ʻa e ngaahi meʻa ʻoku fai ʻa e tokanga fakafoʻituitui ki aí, hangē ko hono fakamolemoleʻi ʻo e ngaahi faihalá pea mo hono maʻu ha meʻakai fakaʻahó.

11. ʻE lava fēfē ke tokoniʻi kitautolu ʻe he lotú ke ʻoua te tau tō ʻi he ngaahi ʻahiʻahí?

11 ʻI he lotu ʻa e ʻEikí, naʻe fakakau ai ʻe Sīsū ʻa e kole: “ʻOua naʻa ke fakahū kimautolu ki he ʻahiʻahi; ka ke fakahaofi kimautolu mei he Fili.” (Mātiu 6:​9-13) Naʻá ne akonaki ki mui: “Leʻo pe mo lotu; ke ʻoua naʻa mou hu ki ha ʻahiʻahi.” (Mātiu 26:41) ʻOku mātuʻaki fiemaʻu ʻa e lotú ʻi he taimi ʻoku tau fehangahangai ai mo e ngaahi ʻahiʻahí. ʻOku ʻahiʻahiʻi nai kitautolu ke tukunoaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻa e Tohi Tapú ʻi he ngāueʻangá pe ʻi he ʻapiakó. ʻE fakaafeʻi nai kitautolu ʻe ha faʻahinga ʻikai ko ha Kau Fakamoʻoni ke tau kau fakataha mo kinautolu ʻi he ngaahi ngāue ʻoku ala fehuʻia. ʻE kole mai nai ke tau fai ha meʻa ʻoku maumauʻi ai ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni māʻoniʻoní. ʻI he ngaahi taimi peheé, ʻoku lelei ke tau muimui ʻi he akonaki ʻa Sīsū ke tau lotu, fakatouʻosi ki muʻa pea ʻi he taimi ʻoku tau fehangahangai tonu ai mo ha ʻahiʻahí, ʻo kole ki he ʻOtuá ke ne tokoniʻi kitautolu ke ʻoua naʻa tau tō.

12. Ko e hā ʻa e ongo tupuʻanga ʻo e loto-moʻuá ʻokú ne ueʻi nai kitautolu ke tau lotú, pea ko e hā ʻe lava ke tau ʻamanekina meia Sihová?

12 ʻOku malanga hake ʻa e ngaahi tenge mo e ngaahi loto-moʻua kehekehe ʻi he moʻui ʻa e kau sevāniti ʻa e ʻOtuá ʻi he ʻahó ni. Ko e mahamahakí mo e mafasia fakaeongó ko ha ongo tupuʻanga lahi ia ʻo e loto-moʻuá ki he tokolahi. ʻOku hanga ʻe he ngaahi tuʻunga fakamālohi takatakai ʻiate kitautolú ʻo ʻai ʻa e moʻuí ke fakamafasia. ʻOku hanga ʻe he ngaahi tuʻunga faingataʻa fakaʻekonōmiká ʻo ʻai ke faingataʻa ʻa hono maʻu ʻa e ngaahi meʻa ʻoku fiemaʻu pau ki he moʻuí. He fakafiemālie ē ke ʻilo ʻoku fie fanongo mai ʻa Sihova ki heʻene kau sevāniti ko ia ʻoku nau ʻohake ʻa e ngaahi meʻá ni kiate iá! ʻOku pehē ʻe he Sāme 102:17 (PM) fekauʻaki mo Sihova: “Te ne tokaga ki he lotu ae majiva bea e ikai manukiʻi e nau hu.”

13. (a) Ko e hā ʻa e ngaahi meʻa fakafoʻituitui ko e ngaahi tuʻunga-lea feʻungamālie ia ke fai ki ai ʻa e lotú? (a) Lave ki ha fakatātā ʻo ha lotu pehē.

13 Ko hono moʻoní, ko ha meʻa pē ʻokú ne uesia ʻetau ngāue kia Sihová pe ko hotau vahaʻangatae mo iá ʻe lava ke hoko ia ko ha tuʻunga-lea feʻungamālie ke fai ki ai ʻa e lotú. (1 Sione 5:14) Kapau ʻoku ʻi ai haʻo ngaahi fili ke fai fekauʻaki mo e nofo malí pe ngāué pe fekauʻaki mo hono fakalahi atu hoʻo ngāue fakamalangá, ongoʻi tauʻatāina ke ʻoatu ʻa e ngaahi meʻá ni ki he ʻOtuá, ʻo kole ʻene tatakí. Ko e fakatātaá, naʻe loto ha finemui ʻi he ʻOtu Motu Filipainí ke ne kau ʻi he ngāue fakamalanga taimi-kakató. Kae kehe, naʻe ʻikai te ne maʻu ha ngāue ke tokoni kiate ia. ʻOkú ne pehē: “ʻI he Tokonaki ʻe taha, naʻá ku lotu ai kia Sihova ʻo tautefito pē fekauʻaki mo e ngāue tāimuʻá. ʻI he konga ki mui ʻo e ʻaho tatau pē, ʻi heʻeku ʻalu atu ʻi he ngāue fakamalangá, naʻá ku tuʻuaki ai ha tohi ki ha tokotaha taʻu hongofulu tupu. ʻI he taʻeʻamanekina, naʻe pehē mai ʻe he taʻahiné ni: ‘Ko e ʻuluaki meʻa ʻoku totonu ke ke fai ʻi he pongipongi Mōnité ko hoʻo ʻalu ki homau ʻapiakó.’ Naʻá ku ʻeke ange, ‘Ko e hā hono ʻuhingá?’ Naʻá ne fakamatala mai naʻe ʻi ai ha lakanga ʻoku ʻatā naʻe fiemaʻu ke fakafonu ʻi he vave taha ʻe ala lavá. Naʻá ku ʻalu ki ai, pea naʻe fakangāueʻi ai pē au. Naʻe mātuʻaki hoko vave kotoa ia.” Kuo hokosia ʻe he Kau Fakamoʻoni tokolahi takatakai ʻi he māmaní ʻa e ngaahi meʻa meimei tatau. Ko ia, ʻoua ʻe toumoua ke kole fakamātoato ki he ʻOtuá ʻi hoʻo lotú!

Fēfē Kapau Kuo Tau Faiangahala?

14, 15. (a) Ko e hā ʻoku totonu ai ki ha taha ke ʻoua te ne fakaʻehiʻehi mei hono fai ha lotú neongo kapau kuó ne faiangahala? (e) Tuku kehe ʻa e ngaahi lotu fakafoʻituituí, ko e toe hā ha meʻa te ne tokoniʻi ha taha ʻi heʻene fakaakeake mei heʻene angahalá?

14 ʻE lava fēfē ke tokoni ʻa e lotú kapau kuo faiangahala ha taha ia? Koeʻuhi ko e maá, kuo fakaʻehiʻehi ai ʻa e niʻihi ia kuo nau faiangahalá mei hono fai ha lotú. Kae kehe, ʻoku ʻikai ko ha ʻalunga fakapotopoto ia ke muimui ai. Ke fakatātaaʻi: ʻOku ʻiloʻi ʻe he kau pailate vakapuná kapau te nau hē, ʻe lava ke nau fetuʻutaki ki he kau ngāue he tauá ki ha tokoni. Kae fēfē kapau ʻoku toumoua ha pailate hē ia mei he fetuʻutaki ki he kau ngāue he tauá koeʻuhi ko haʻane ongoʻi mā ʻi heʻene heé? ʻE lava ke iku ia ki he fakatamaki! ʻI he founga meimei tatau, ko e tokotaha ko ia kuo faiangahala pea ʻokú ne mā ke lotu ki he ʻOtuá ʻe lava ke ne faingataʻaʻia lahi ange. ʻOku ʻikai totonu ke hanga ʻe he mā ʻi he angahalá ʻo taʻofi ha taha mei heʻene lea kia Sihová. Ko hono moʻoní, ʻoku fakaafeʻi mai ʻe he ʻOtuá ʻa e faʻahinga ko ia kuo nau fai ha ngaahi fehālaaki mamafá ke nau lotu ange kiate ia. Naʻe enginaki ʻa e palōfita ko ʻAiseá ki he kau angahala ʻi hono ʻahó ke nau ui kia Sihova, “he te ne fakamolemole o lahi aubito.” (Aisea 55:​6, 7, PM) Ko e moʻoni, ʻe fiemaʻu nai ke te ‘fakamokomoko ʻa e finangalo ʻo Sihová,’ ʻaki ʻete ʻuluaki fakavaivai hifo hoto loto ʻo kitá, ʻo tafoki mei he ʻalunga angahalá, pea fakatomala moʻoni.—Sāme 119:58; Taniela 9:13.

15 ʻI he fekauʻaki mo ha angahalá, ʻoku hoko ʻa e lotú ʻo mahuʻinga ʻi ha toe ʻuhinga ʻe taha. ʻOku fakamatala ʻa e ākonga ko Sēmisí ʻo fekauʻaki mo ha taha ʻoku fiemaʻu ki ai ha tokoni fakalaumālie: “Ke ne ui ange ʻa e kau matuʻa ʻo e siasi; pea te nau lotua ia, . . . pea ʻe fokotuʻu ia ʻe [Sihova].” (Semisi 5:​14, 15) ʻIo, ʻoku totonu ki ha taha ke ne vete fakafoʻituitui ʻene angahalá kia Sihova ʻi he lotu, ka ʻe toe lava ke ne kole ki he kau tangata matuʻotuʻá ke nau lotu maʻana. ʻE tokoni ia ki heʻene fakaakeake fakalaumālié.

Tali ki he Ngaahi Lotú

16, 17. (a) ʻOku anga-fēfē hono tali mai ʻe Sihova ʻa e ngaahi lotú? (e) Ko e hā ʻa e ongo meʻa naʻe hokosia ʻokú ne fakahāhaaʻi ʻa e fehokotaki vāofi ʻa e lotú mo e ngāue fakamalangá?

16 ʻOku anga-fēfē hono tali mai ʻo e ngaahi lotú? ʻOku tali vave mo mahino mai nai ʻa e ngaahi lotu ʻe niʻihi. (2 Tuʻi 20:​1-6) ʻE kiʻi fuoloa nai hano tali mai ʻo e ngaahi lotu ʻe niʻihi, pea ʻe faingataʻa nai ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi talí. Hangē ko ia ʻoku fakahaaʻi ʻi he talanoa fakatātā ko ia ʻa Sīsū fekauʻaki mo e uitou naʻe toutou foki ki he fakamāú, ʻoku fiemaʻu nai ke toutou lotu ki he ʻOtuá. (Luke 18:​1-8) Kae kehe, ʻoku malava ke tau fakapapauʻi ʻi he taimi ʻoku tau lotu ai ʻo fehoanaki mo e finangalo ʻo e ʻOtuá, ʻe ʻikai ʻaupito ke tala mai ʻe Sihova kiate kitautolu: “ʻOua te ke fakafiu mai.”—Luke 11:​5-9.

17 ʻI he ngaahi tuʻunga lahi kuo sio ai ʻa e kakai ʻa Sihová ki hono tali ʻenau ngaahi lotú. Kuo hā mahino ʻeni ʻi heʻetau ngāue fakamalanga ki he kakaí. Ko e fakatātaá, naʻe tufaki ʻe ha ongo tuofāfine Kalisitiane ʻi he ʻOtu Motu Filipainí ha ʻū tohi Fakatohitapu ʻi ha feituʻu mamaʻo ʻo e fonuá. ʻI heʻena ʻoange ha tuleki ki ha fefine ʻe taha, naʻe tangi ʻa e fefiné. Naʻá ne pehē: “Naʻá ku lotu ʻanepō ki he ʻOtuá ke ne ʻomai ha taha ke ne akoʻi mai kiate au ʻa e Tohi Tapú, pea ʻoku ou tui ko e tali ʻeni ki heʻeku lotú.” Hili pē ha taimi siʻi mei ai, naʻe kamata ke maʻu ʻe he fefiné ʻa e ngaahi fakataha ʻi he Fale Fakatahaʻangá. ʻI he tafaʻaki ʻe taha ʻo ʻĒsia Tonga-hahaké, naʻe tailiili ha tokoua Kalisitiane ai ʻe taha ke malanga ʻi ha fuʻu ʻapi nofoʻanga leʻohi malu ʻaupito. Kae kehe, naʻá ne lotu kia Sihova, peá ne loto-toʻa, ʻo hū atu ki he ʻapí. Naʻá ne tukituki ʻi he matapā ʻo ha fale nofoʻanga, pea ʻasi mai ha kiʻi fefine. ʻI he kamata ʻa e tokouá ke fakamatala ki he ʻuhinga ʻo ʻene ʻaʻahí, naʻe kamata ke tangi ʻa e kiʻi fefiné. Naʻá ne pehē naʻá ne kumi ki he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová pea naʻá ne lotu ki ha tokoni ke ne maʻu kinautolu. Naʻe tokoni fiefia ai ʻa e tokouá ki he kiʻi fefiné ke ne fetuʻutaki mo e fakatahaʻanga ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi he feituʻú.

18. (a) ʻI he taimi ʻoku tali mai ai ʻetau ngaahi lotú, ʻoku totonu ke fēfē ʻetau tali ki aí? (e) Ko e hā ʻoku malava ke tau fakapapauʻí kapau ʻoku tau lotu ʻi he faingamālie kotoa pē?

18 Ko hono moʻoní ko e lotú ko ha tokonaki fakaofo. ʻOku mateuteu ʻa Sihova ke fanongo mo fai mai ha tali. (Aisea 30:​18, 19) Kae kehe, ʻoku fiemaʻu ke tau tokanga ki he anga hono tali mai ʻe Sihova ʻetau ngaahi lotú. ʻE ʻikai nai ke tali maʻu mai pē ia ʻi he founga ʻoku tau ʻamanekiná. Ka, ʻi heʻetau ʻiloʻi ʻa ʻene tatakí, ʻoku totonu ke ʻoua ʻaupito ʻe ngalo ke tau fai ha fakamālō mo e fakafetaʻi kiate ia. (1 Tesalonaika 5:18) ʻIkai ngata aí, manatuʻi maʻu pē ʻa e enginaki ʻa e ʻapositolo ko Paulá: “ʻI he meʻa kotoa pe tuku ke ha ki he ʻOtua hoʻomou ngaahi kole, ʻi he lotu mo e hufia, pea fai mo e fakafetaʻi.” ʻIo, ngāueleleiʻaki ʻa e faingamālie kotoa pē ke talanoa ai ki he ʻOtuá. ʻI he founga ko iá, te ke hokohoko atu ai ke hokosia ʻa e moʻoni ʻo e meʻa ʻoku fakahaaʻi ʻe Paula fekauʻaki mo e faʻahinga ko ia ʻoku tali mai ʻenau ngaahi lotú: “Ko e nonga ʻa e ʻOtua, ʻa ia ʻoku mamaʻo ʻi he tatae ʻa e ʻatamai kotoa pe, te ne maluʻi homou loto mo hoʻomou ngaahi fakakaukau.”—Filipai 4:​6, 7.

ʻE Lava Ke Ke Tali?

• Ko e hā ʻa e ngaahi founga ʻe fai nai ai ʻetau ngaahi lotú?

• ʻOku totonu ke fēfē ʻetau lotú?

• Ko e hā ʻa e meʻa te tau fakakau nai ʻi heʻetau ngaahi lotú?

• Ko e hā ʻa e ngafa ʻo e lotú ʻi he taimi ʻokú te faiangahala aí?

[Fakatātā ʻi he peesi 29]

ʻOku tokoniʻi kitautolu ʻe he lotu fakamātoató ke ʻoua naʻa tau tō ki he ngaahi ʻahiʻahí

[Fakatātā ʻi he peesi 31]

Fakafou ʻi he lotú, ʻoku tau fakahaaʻi ai ki he ʻOtuá ʻetau houngaʻiá, ngaahi loto-hohaʻá, mo ʻetau ngaahi kolé

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share