LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w11 11/15 p. 21
  • Fehuʻi mei he Kau Lautohí

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Fehuʻi mei he Kau Lautohí
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2011
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • ‘Ko e Taimi Fē Ia?’
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1992
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2011
w11 11/15 p. 21

Fehuʻi mei he Kau Lautohí

ʻOku malava ke fakapapauʻi ʻa e taimi tofu pē ʻo e ʻaho ko ia naʻe fakahoko ai hono tutuki ʻo Sīsū Kalaisí?

ʻOku malanga hake ʻa e fehuʻi ko ení koeʻuhi ko e hā ngali taʻehuʻufataha ʻi he vahaʻa ʻo e ongo fakamatala fakamānavaʻi fekauʻaki mo e pekia ʻa Sīsuú ʻa ia naʻe lēkooti ʻe he tokotaha tohi Kōsipeli ko Maʻaké mo e ʻapositolo ko Sioné. ʻOku fakahaaʻi ʻe Maʻake: “Pea ko e houa eni hono tolú, pea nau [kau sōtiá] tutuki ai ia.” (Mk. 15:25) Fakatatau kia Sione, “ko e houa nai ia hono onó” ʻi he taimi naʻe tuku atu ai ʻe Pailato ʻa Sīsū ki he kau Siú ke tutukí. (Sione 19:14-16) Kuo ʻomai ʻe he kau faifakamatala Tohi Tapú ha ngaahi fakamatala kehekehe ʻi ha feinga ke fakaleleiʻi ʻa e hā ngali fepakipaki ko ení. Kae kehe, ʻoku ʻikai ke ala maʻu ha fakamatala Fakatohitapu feʻunga ke fakamatalaʻiʻaki ʻa e kehekehe ʻi he vahaʻa ʻo e ongo fakamatala ko ení. Neongo ia, ko e fakakaukau ki he anga ʻo e vakai ʻa e kakaí ki he taimí ʻi he ngaahi ʻaho ko iá ʻe lava ke tokoni lahi.

ʻI he ʻuluaki senituli ʻo Hotau Kuongá, naʻe vahevahe ai ʻe he kau Siú ʻa e taimi ʻahó ki he houa ʻe 12, ʻo lau mei he hopo ʻa e laʻaá. (Sione 11:9) Ko ia ‘ko e houa hono tolú’ naʻe lele ia mei he valú ki he hivá pongipongi pea ko e ‘houa hono onó’ naʻe ngata ia ʻi he hoʻataá nai. Ko e moʻoni, naʻe hopo mo tō ʻa e laʻaá ʻi he ngaahi taimi kehekehe lolotonga ʻa e taʻú. Ko ia ai, ko e lōloa ʻo e taimi ʻahó naʻe kehekehe, ʻo fakatatau ki he faʻahitaʻú. ʻIkai ko ia pē, ko e houa ʻo e ʻahó naʻe fakapapauʻi ia ʻaki hono siofi ʻa e anga ʻo e tuʻu ʻa e laʻaá. ʻI heʻene peheé, ko e ngaahi lave fekauʻaki mo e taimí naʻe fakafuofuaʻi. ʻOku meimei lave ʻa e Ngaahi Konga Tohi Tapu Faka-Kalisi Kalisitiané ki he ngaahi meʻa ʻoku hokó ʻi he houa hono tolú, onó, pe hivá—ʻo faʻa ʻuhingá ki he taimi nai ko iá. (Māt. 20:3, 5; Ngā. 10:3, 9, 30) Ko e lave papau lahi ange, hangē ko e “houa hono fitú,” naʻe ʻai pē iá ʻi he taimi naʻe mātuʻaki fiemaʻu ai ʻa e taimí ki hono fakahoko ʻa e fakamatala naʻe fai ki ai ʻa e lāuleá.—Sione 4:52.

ʻOku feongoongoi ʻa e ngaahi fakamatala Kōsipelí ʻi he fekauʻaki mo e taimi ʻo e ngaahi meʻa naʻe hokó lolotonga e ʻaho fakaʻosi ʻo Sīsū ʻi he māmaní. ʻOku fakahaaʻi ʻe he kotoa ʻo e Kōsipeli ʻe faá ko e kau taulaʻeikí mo e kau mātuʻá naʻa nau fakataha hili ʻa e mafoa ʻa e atá pea nau ʻai leva ke ʻave ʻa Sīsū ki he Kōvana Loma ko Ponitō Pailató. (Māt. 27:1; Mk. 15:1; Luke 22:66; Sione 18:28) ʻOku līpooti kotoa ʻe Mātiu, Maʻake, mo Luke ʻo pehē mei he houa hono onó, ʻi he taimi naʻe ʻosi ʻi he ʻakaú ai ʻa Sīsuú, naʻe tō ha fakapoʻulituʻu ki he fonuá “ʻo aʻu ki he houa hono hivá.”—Māt. 27:45, 46; Mk. 15:33, 34; Luke 23:44.

Ko e moʻoniʻi meʻa mahuʻinga ʻe taha ʻoku ʻi ai ʻene kaunga nai ki he taimi hono tutuki ʻo Sīsuú ʻa ʻeni: Ko hono hahá pe uipí naʻe lau ko ha konga ia ʻo e ouau tutukí. ʻI he taimi ʻe niʻihi ko hono hahá naʻe fuʻu fakailifia ʻo mate ai ʻa e tokotaha naʻe fakamamahiʻí. ʻI he tuʻunga ʻo Sīsuú, kuo pau pē naʻe fuʻu lahi ʻaupito ʻo fiemaʻu ai ʻa e tangata ʻe taha ke ne fua ʻa e ʻakau fakamamahí hili hono kamata fua toko taha ia ʻe Sīsuú. (Luke 23:26; Sione 19:17) Kapau naʻe fai e vakai ki he hahá ko e kamata ia ʻo e ouau tutukí, ʻe ʻi ai ha taimi ia kuo pau ne mahili atu ki muʻa ʻi hono tutuki ʻo Sīsū ki he ʻakau fakamamahí. Ko ia ai, ko e faʻahinga kehekehe te nau ʻomai nai ha ngaahi taimi kehekehe fekauʻaki mo e tutukí, ʻo makatuʻunga ʻi he tuʻunga ʻo e ouaú fakalūkufua lolotonga ia ʻenau fakatokangaʻi fakafoʻituitui ʻa e taimi ko iá.

Naʻe tohi ʻe he ʻapositolo ko Sioné ʻene fakamatalá ʻi he ngaahi hongofuluʻi taʻu ki mui ia ʻi he kau hiki Kōsipeli kehé. Ko ia naʻá ne ʻosi ala maʻu ʻenau ngaahi fakamatalá. Ko e moʻoni, naʻe fakakau ʻe Sione ia ha taimi ʻoku hā ʻoku kehe mei he taimi ʻoku ʻomi ʻe Maʻaké. Kae kehe, ʻoku ʻomai heni ha fakamoʻoni māʻalaʻala naʻe ʻikai ke hiki-tatau pē ʻe Sione ʻa e fakamatala ʻa Maʻaké. Naʻe fakamānavaʻi ʻe he ʻOtuá fakatouʻosi ʻa Sione mo Maʻake. Neongo ʻoku ʻikai ke ala maʻu ha fakamatala Fakatohitapu feʻunga ke fakamatalaʻiʻaki ʻa e faikehekehé, ʻoku lava ke tau falala ki he ngaahi fakamatala Kōsipelí.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share