KAVEINGA TEFITO: ʻOKU TOTONU KE KE MANAVAHĒ KI HE NGATAʻANGA ʻO E MĀMANÍ?
Ko e Ngataʻanga ʻo e Māmaní—Manavahē, Fakatoʻoaloto mo Ongoʻi Feifeitamaki
Ko e hā hoʻo ongoʻí fekauʻaki mo e Tīsema 21, 2012, ko e ʻaho ia ʻi he tohi māhina ʻa e kau Meia ʻa ia kuo pehē ʻe he tokolahi te ne ʻomai ʻa e liliu ki he māmaní? Fakatefito ʻi he meʻa ʻokú ke ʻamanekiná, ʻe lava ke ke fiemālie, ʻita pe tatau ai pē. Ko ha toe kikite hala pē ia ki he ngataʻanga ʻo e māmaní?
Fēfē ʻa e “gataaga o mamani” hono fakamatalaʻi ʻi he Tohi Tapú? (Mātiu 24:3, Paaki Motuʻa) ʻOku manavahē ʻa e niʻihi naʻa vela ʻa e māmaní. ʻOku toʻoa ʻa e niʻihi ke fai mo sio ki he hoko mai ʻa e ngataʻangá. Kuo hoko ʻa e niʻihi ʻo pipikoʻia ʻi hono tala ange ʻoku ofi ʻa e ngataʻangá. Ka ko e faʻahinga ko iá ʻoku nau muimui ki he fakamahamahaló kae ʻikai ki he moʻoní?
Te ke ʻohovale nai ʻi hono ako ʻa e meʻa ʻoku lea moʻoni ʻaki ʻe he Tohi Tapú fekauʻaki mo e ngataʻanga ʻo e māmaní. ʻOku ʻikai ngata pē ʻi hono ʻomai ʻe he Tohi Tapú ʻa e ngaahi ʻuhinga ke fakatuʻotuʻa ai ki he ngataʻangá ka ʻokú ne toe fakamatalaʻi ʻa e hohaʻa ʻoku lava ke hokó kapau ko e ngataʻangá ʻoku hā ngali tōmui. ʻOku mau fakaafeʻi koe ke fakakaukau angé ki he ngaahi tali ʻa e Tohi Tapú ki he niʻihi ʻo e ngaahi fehuʻi anga-maheni fekauʻaki mo e ngataʻanga ʻo e māmaní.
ʻE vela ʻo ʻauha ʻa e māmaní?
TALI ʻA E TOHI TAPÚ: “[Ko e ʻOtuá] naʻa ne fakamaʻu ʻa e fonua ki hono ngaahi tuʻunga, ke ʻoua naʻa ueʻi ʻo lauikuonga pea taʻengata.”—SAAME 104:5.
Ko e māmaní ʻe ʻikai fakaʻauha ʻe he afí pē pe ʻe ha toe meʻa kehe. Kae kehe, ʻoku akoʻi ʻe he Tohi Tapú ko e palanite ko ení ko e ʻapi tupuʻa ia ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. ʻOku pehē ʻe he Saame 37:29: “Ko haʻa fai totonu te nau maʻu ʻa e fonua, pea te nau nofo ai ʻo tuputupuʻa.”—Saame 115:16; ʻAisea 45:18.
Hili hono fakatupu e he ʻOtuá ʻa e māmaní, naʻá ne pehē “kuo lelei ʻaupito,” pea ʻokú ne kei ongoʻi pehē pē. (Sēnesi 1:31) ʻOku ʻikai haʻane palani ke fakaʻauha ia, ʻokú ne talaʻofa ke “fakaʻauha ʻa e faʻahinga ʻoku nau fakaʻauha ʻa e māmaní” pea ke maluʻi ia mei hano maumauʻi tuʻuloa.—Fakahā 11:18.
Ko ia ai, te ke fifili nai fekauʻaki mo e 2 Pita 3:7. ʻOku pehē ʻe he veesi Tohi Tapu ko iá: “Ko e ngaahi langi pea mo e māmani ʻa ia ʻoku ʻi ai ʻi he taimi ní, ʻoku tuku tauhi ia ki he afi.” ʻIkai ʻoku fakahā heni ʻe vela ʻa e māmaní? Ko hono moʻoní, ʻoku ngāueʻaki ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻe he Tohi Tapú ʻa e foʻi lea “langi,” “māmani,” mo e “afi” ke tuʻu fakaefakatātā ko ha ngaahi fakaʻilonga. Ko e fakatātaá, ʻi he Sēnesi 11:1 (PM) ʻoku pehē ai: “Nae gutu taha be a mamani kotoa,” ʻoku ngāueʻaki ʻa e “mamani” ki he sōsaieti ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá.
ʻOku hā ʻi he potu tohi ʻo e 2 Pita 3:7 ko e ngaahi langí, māmaní mo e afí ʻoku toe lave ki ai ko e ngaahi fakaʻilonga. ʻI he veesi 5 mo e 6 ʻoku ʻomai ai ʻa e faitatau mo e Lōmaki ʻi he ʻaho ʻo Noá. ʻI he tuʻunga ko iá, naʻe fakaʻauha ai ʻa e māmani motuʻá, neongo ia naʻe ʻikai ʻaupito ke pulia atu hotau palanité. Kae kehe, ko e Lōmakí naʻá ne tafiʻi atu ha sōsaieti fakamālohi pe “māmani.” Naʻá ne toe fakaʻauha ha “langi”—ko e kakai naʻa nau pule ki he sōsaieti ʻo e tangatá. (Sēnesi 6:11) ʻI he founga tatau, ʻoku tomuʻa tala ʻe he 2 Pita 3:7 hono fakaʻauha tuʻuloá ʻo hangē ia ʻe fakaʻauha ʻaki ha afi ʻa e sōsaieti fulikivanú mo hono ngaahi puleʻanga fakameleʻí.
Ko e hā ʻe hoko ʻi he ngataʻanga ʻo e māmaní?
TALI ʻA E TOHI TAPÚ: “ʻOku fakaʻaʻau ke mole atu ʻa e māmaní pea pehē ki he holi ʻaʻaná, ka ko ia ʻokú ne fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá ʻokú ne nofo maʻu ʻo taʻengata.”—1 SIONE 2:17.
Ko e “māmani” ʻa ia ʻe mole atú ʻoku ʻikai ko e foʻi māmaní, ka ko e kakai ʻi he māmaní ʻa ia ko ʻenau founga moʻuí ʻoku ʻikai fehoanaki mo e finangalo ʻo e ʻOtuá. Hangē pē ko ha feinga ʻa ha toketā tafa ke toʻo ha ngungu fakatupu kanisā ke fakahaofi ha mahaki, ko e ʻOtuá te ne “tuʻusi” ʻa e fulikivanú koeʻuhi kae lava ʻa e kakai leleí ʻo moʻui fiefia moʻoni ʻi he māmaní. (Saame 37:9) ʻI he tuʻunga ko iá, ko e “gataaga o mamani” ko ha meʻa lelei ia.
Ko ha fakakaukau pau pehē ki he “gataaga o mamani” ʻoku fakahuʻunga ʻe he ngaahi liliu Tohi Tapú ʻo nau fakalea ko e “fakaʻosiʻosi ʻo e fokotuʻutuʻu lolotongá,” pe “fakaʻosi ʻo e kuonga.” (Mātiu 24:3; Paaki Foʻou) Koeʻuhi ʻe hao fakatouʻosi atu ʻa e tangatá mo e māmaní he ngataʻangá, ʻikai ʻoku hā ngali ʻuhinga lelei ko ha kuonga foʻou ia, ko ha fokotuʻutuʻu foʻou ʻo e ngaahi meʻá ʻe hoko mai? ʻOku tali ʻio ʻa e Tohi Tapú, he ʻokú ne leaʻaki ʻa e “fokotuʻutuʻu ka hoko maí.”—Luke 18:30.
Naʻe ui ʻe Sīsū ʻa e vahaʻa taimi ko ia ʻi he kahaʻú ko e “hoko ʻa e Fakatupu foʻou [ʻo e meʻa kotoa].” ʻI he taimi ko iá, te ne fakafoki ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ki he ngaahi tuʻunga naʻe muʻaki fakataumuʻa ki ai ʻe he ʻOtuá. (Mātiu 19:28, PF) Te tau fiefia leva
ʻI ha māmani palataisi ʻo malu mo lakalakaimonū ʻa e tokotaha kotoa.—ʻAisea 35:1; Maika 4:4.
Ngāue ʻoku mohu ʻuhinga mo fakafiemālie. —ʻAisea 65:21-23.
Ko e fakamoʻui ʻo e mahaki kotoa.—ʻAisea 33:24.
Ko e fakafoki ʻa e taʻumotuʻá ki he kei talavoú. —Siope 33:25.
Ko e fokotuʻu ʻo e kau maté.—Sione 5:28, 29.
Kapau te tau fai ʻa e “finangalo ʻo e ʻOtua,” ʻa e meʻa ʻokú ne fiemaʻu mai kiate kitautolú, heʻikai leva ke tau manavahē ki he ngataʻanga ʻo e māmaní. ʻI hono kehé, ʻoku lava ke tau fakatuʻotuʻa atu ki ai.
ʻOku ofi moʻoni ʻa e ngataʻanga ʻo e māmaní?
TALI ʻA E TOHI TAPÚ: “ʻI hoʻomou sio ʻoku hoko ʻa e ngaahi meʻá ni, ʻiloʻi leva ʻoku ofi ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá.”—LUKE 21:31.
ʻI he tohi ko e The Last Days Are Here Again, ʻoku tohi ʻe Palōfesa Richard Kyle ko e “liliu fakafokifaá mo e māveuveu fakasōsialé ʻokú ne fakatupu ha ʻatimosifia ʻokú ne poupouʻi hono tomuʻa tala ʻa e ngataʻanga ʻo e māmaní.” Ko e tuʻungá ia tautefito kapau ko e liliú mo e māveuveú ʻoku ngali fuʻu faingataʻa ke fakamatalaʻi.
Kae kehe, ko e kau palōfita he Tohi Tapú naʻa nau fakamatala fekauʻaki mo e ngataʻangá naʻe ʻikai ke nau feinga pē ke fakamatalaʻi ʻa e ngaahi tuʻunga kovi naʻe hoko ʻi honau taimí. ʻI hono kehé, naʻe fakamānavaʻi ʻe he ʻOtuá kinautolu ke fakamatalaʻi ʻa e ngaahi tuʻunga ʻa ia te ne fakahaaʻi ʻa e tuʻunuku mai ʻa e ngataʻanga ʻo e māmaní. Fakakaukau ki he niʻihi ʻo e ngaahi kikite ko iá peá ke sio angé pē pe kuo nau hoko ʻi hotau taimí.
Ngaahi tau, honge, mofuike mo e ngaahi mahaki tō fakatupu mate.—Mātiu 24:7; Luke 21:11.
Tupu fakautuutu ʻo e faihiá.—Mātiu 24:12.
Ko e fakaʻauha ʻo e māmaní ʻe he faʻahinga ʻo e tangatá.—Fakahā 11:18.
Ko e kakaí ʻoku nau ʻofa kiate kinautolu pē, paʻangá mo e mālié kae ʻikai ʻofa ki he ʻOtuá.—2 Tīmote 3:2, 4.
Maumau ʻa e nofo fakafāmilí.—2 Tīmote 3:2, 3.
Taʻemahuʻingaʻia fakalūkufua ki he fakamoʻoni ʻoku ofi mai ʻa e ngataʻangá.—Mātiu 24:37-39.
Malangaʻi ʻa e ongoongo lelei ʻo e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi māmani lahi.—Mātiu 24:14.
Hangē ko e lea ʻa Sīsuú, ʻi he sio ki he “ngaahi meʻá ni kotoa” ʻai ke tau ʻiloʻi ko e ngataʻanga ʻo e māmaní ʻoku ofi. (Mātiu 24:33) ʻOku tui ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻoku fakatuipau ʻa e fakamoʻoní pea ʻoku nau vahevahe atu ʻenau tuí ki he niʻihi kehé ʻaki hono malangaʻi ia ʻi he ngaahi fonua ʻe 236.
Ko e ngaahi ʻamanaki hala fekauʻaki mo e ngataʻangá ʻoku ʻuhinga iá ʻe ʻikai ʻaupito ke hoko mai ʻa e ngataʻangá?
TALI ʻA E TOHI TAPÚ: “ʻI he taimi pē ʻoku nau pehē ai: ‘Melino mo e malu!’ ʻe hoko fakafokifā mai leva ʻa e fakaʻauhá ʻi he taimi pē ko iá kiate kinautolu ʻo hangē tofu pē ko e ngaahi langā ʻoku hoko ki ha fefine feitama; pea ʻe ʻikai ʻaupito te nau hao.”—1 TESALONAIKA 5:3.
ʻOku fakatatau ʻe he Tohi Tapú hono fakaʻauha ʻo e māmaní ki he kamataʻanga ʻo e langaá—ko e mamahi ʻa e faʻeé ʻoku taʻealakalofi pea hoko fakafokifā mai. Ko e taimi ʻoku huʻu atu ai ki he ngataʻangá ʻoku toe hangē ia ha fefine feitamá, he ko e faʻē toutamá ʻokú ne ʻiloʻi ʻa e ʻalu ke fakautuutu ange ʻa e ngaahi fakaʻilonga ki he taimi ke fāʻele aí. ʻE fakafuofuaʻi ange nai ʻe heʻene toketaá ʻa e ʻaho fāʻelé; neongo kapau ʻe tuai ʻene hokó te ne kei fakapapauʻi pē ko ʻene pēpeé ʻoku vavé ni ke fāʻeleʻi. ʻI he founga meimei tatau, ko ha hala pē ʻi he ngaahi ʻamanekina fekauʻaki mo e ngataʻangá ʻoku ʻikai ke ne liliu ai ʻa e moʻoni ko e “ngaahi ʻaho fakaʻosí” eni.—2 Tīmote 3:1.
‘Kapau ʻoku māʻalaʻala ʻa e fakaʻilonga ʻetau ofi ki he ngataʻangá,’ te ke ʻeke nai, ‘ko e hā ʻoku fuʻu tokolahi ai ʻa e kakai ʻoku ʻikai ke nau ʻiloʻi iá?’ ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú, ʻi he ofi ki he ngataʻangá ko e tokolahi te nau fakasiʻisiʻia ʻa e fakamoʻoní. ʻI he ʻikai ke nau ʻiloʻi ʻa e ngaahi liliu mahuʻinga lolotonga ʻa e ngaahi ʻaho fakaʻosí, te nau fakaʻaluma: “Mei he ʻaho naʻe mohe ai ʻetau fanga kuí ʻi he maté, ʻoku kei hokohoko atu pē ʻa e kotoa ʻo e ngaahi meʻá ʻo hangē tofu pē ko ia talu mei he kamataʻanga ʻo e fakatupú.” (2 Pita 3:3, 4) ʻI hono fakalea ʻe tahá, ko e fakaʻilonga ʻo e ngaahi ʻaho fakaʻosí ʻoku mahino, ka ko e tokolahi te nau tukunoaʻi ia.—Mātiu 24:38, 39.
Ko e kupu ko ení ʻoku lāulea ai ki he niʻihi pē ʻo e ngaahi fakamoʻoni Fakatohitapu ko e ngataʻangá ʻoku ofi.a Te ke saiʻia ke ako lahi ange? Kapau ko ia, ko e hā ʻoku ʻikai ke fetuʻutaki ai ki he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová pea tali ʻenau tuʻuaki ha ako Tohi Tapu taʻetotongí? Ko e ako Tohi Tapú ʻe lava ke fai pē ʻi ho ʻapí, ʻi ha feituʻu kehe ʻoku feʻungamālie kiate koé pe naʻa mo e ʻi he telefoní. Ko e meʻa pē ʻoku fiemaʻú ko ho taimí pea ko e ngaahi ʻaongá ʻoku mahuʻinga ʻaupito.
a Ki ha fakamatala lahi ange, sio ki he vahe 9, “ʻOku Tau Moʻui ʻi he ‘Kuonga Fakamui’?” ʻo e tohi Ko e hā ʻOku Akoʻi Moʻoni ʻe he Tohi Tapú? ko e pulusi ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová.