Fehuʻi mei he Kau Lautohí
ʻOku pehē ʻi he Tohi Tapú ʻoku fiemaʻu ha fakamoʻoni ʻe toko ua pe lahi ange kae toki fakapapauʻi ha meʻa. (Nōm. 35:30; Teu. 17:6; 19:15; Māt. 18:16; 1 Tīm. 5:19) Ka ʻi he malumalu ʻo e Laó, kapau naʻe tohotohoʻi ʻe ha tangata ha taʻahine kuo fakamaʻu “ʻi he vaó” peá ne kaikaila, naʻe ʻikai ke halaia ʻa e taʻahiné ʻi he tono kae halaia ʻa e tangatá. Neongo naʻe ʻikai ha fakamoʻoni ki he tohotohó, ko e hā ʻoku tonuhia ai ʻa e taʻahiné kae halaia ʻa e tangatá?
Ko e fakamatala ʻi he Teutalōnome 22:25-27 ʻoku ʻikai fekauʻaki tefito pē ia mo hono fakamoʻoniʻi ʻa e halaia ʻa e tangatá, koeʻuhi kuo ʻosi mahino ia. Naʻe fakahangataha ʻa e lao ko ení ki hono fakapapauʻi ʻa e tonuhia ʻa e fefiné. Fakatokangaʻi ʻa e potutohí.
Ko e ngaahi veesi ki muʻá ʻoku lave ai ki ha tangata naʻá ne fehokotaki fakasino mo ha fefine kuo fakamaʻu “ʻi he koló.” ʻI hono fai iá, naʻá ne halaia ʻi he tono, koeʻuhi ko e fefine kuo fakamaʻú naʻe vakai ki ai kuó ne ʻosi mali. Fēfē ʻa e fefiné? “Naʻe ʻikai te ne kaikaila ʻi he koló.” Kapau naʻá ne fai pehē, kuo pau pē naʻe fanongo ki ai ha niʻihi kehe pea te nau taukapoʻi ia. Ka naʻe ʻikai ke ne kaila. Ko ia ai, naʻá ne kau ʻi he tonó, ko ia naʻe fakamāuʻi kinaua naʻá na fakatou halaia.—Teu. 22:23, 24.
Naʻe fakahaaʻi leva ʻi he Laó ha tuʻunga kehe: “Kae kehe, kapau naʻe hokonoa ʻa e fetaulaki ʻa e tangatá mo e taʻahine kuo fakamaʻú ʻi he vaó pea fakamālohiʻi ia ʻe he tangatá ʻo ne mohe mo ia, ko e tangata naʻe mohe mo iá ko ia pē ʻe maté, pea kuo pau ke ʻoua naʻá ke fai ha meʻa ki he taʻahiné. Kuo ʻikai fai ʻe he taʻahiné ha angahala ʻoku tuha mo e maté. Ko e meʻá ni ʻoku tatau pē ia mo hano ʻohofi ʻe ha tangata ha taha kehe ʻo ne fakapoongi ia. He naʻe hokonoa ʻene fetaulaki mo ia ʻi he vaó, pea naʻe kaikaila ʻa e taʻahine kuo fakamaʻú, ka naʻe ʻikai ha taha ke ne fakahaofi ia.”—Teu. 22:25-27.
ʻI he tuʻunga ko iá, naʻe tui ʻa e kau fakamāú ki he fefiné. ʻI he ʻuhinga fē? Naʻa nau pehē kuo pau pē naʻá ne “kaikaila, . . . ka naʻe ʻikai ha taha ke ne fakahaofi ia.” Ko ia naʻe ʻikai ke ne fai ha tono. Kae kehe, ko e tangatá, naʻá ne halaia ʻi he tohotoho mo e tono koeʻuhi naʻá ne ‘fakamālohiʻi ia ʻo ne mohe mo ia,” ʻa e fefine kuo fakamaʻú.
Ko ia ai, neongo naʻe fakahangataha ʻa e lao ko ení ki he tonuhia ʻa e fefiné, ko e fakamatalá naʻe fakahaaʻi mahino ai ʻa e halaia ʻa e tangatá ʻi he tohotoho mo e tono. ʻOku lava ke tau tuipau ko e kau fakamāú te nau “fakatotoloʻi fakaʻāuliliki ʻa e meʻá ni” pea fai ha fili ʻo fehoanaki mo e tuʻunga naʻe fokotuʻu māʻalaʻala ange ʻe he ʻOtuá ʻi he taimi lahi.—Teu. 13:14; 17:4; ʻEki. 20:14.